Trà Mi, phóng viên đài RFA
Tuần trước, Trà Mi đã gửi đến quý vị phần đầu cuộc thảo luận giữa 4 trí thức trẻ trong nước xung quanh chủ đề người trẻ kỳ vọng có những sự biến chuyển, cải tổ như thế nào sau chuyến Mỹ du của thủ tướng Phan Văn Khải.

Trước câu hỏi này, các bạn đã nêu lên những bức xúc, những mối quan tâm cấp thiết về giáo dục, về cải tổ khung pháp lý-hành chính để tiến tới WTO, về tự do ngôn luận và dân chủ. Ở phần một, các bạn đã đưa ra những bất cập trong nền giáo dục Việt Nam, cùng những đề nghị sửa đổi.
Trang Phụ Nữ hôm nay, mời quý vị cùng Trà Mi theo dõi phần hai cuộc trao đổi, bàn về những tồn tại và những giải pháp cải cách liên quan đến lĩnh vực pháp lý - hành chính, giúp ích cho sự phát triển của Việt Nam trên con đường tiến tới WTO.
Trà Mi xin được giới thiệu lại các bạn tham gia thảo luận là Ly, Bảo, Hùng, và Ha.nh. Các bạn đều là người trẻ trong nước, hiện đang công tác trong nhiều ngành kinh tế khác nhau . Một trong những mối quan tâm mà các bạn trẻ muốn đưa lên là vấn đề luật pháp, tham nhũng, những cái bước mà các bạn thấy cần phải cải thiện trong khung pháp lý đối với đầu tư, đối với tham nhũng như thế nào thì xin mời qúy bạn đóng góp:
Hùng: Thật ra thì pháp lý của Việt Nam rất còn rối rắm, ai sống ở VN người ta cũng nhận thấy chuyện đó hết. Những cái pháp lệnh đưa xuống cải cách hành chánh, nói thí dụ, ở dưới hầu như không thực hiện, hay thực hiện một cách tốc độ rùa mà xung quanh nó rất nhiều những cái mà ở trên ban xuống thì ở dưới giải thích theo một cách khác. Tất cả những cái đó làm cho người dân khổ hết.
Quý thính giả muốn trao đổi , đóng góp ý kiến về đề tài này, xin email cho chúng tôi, qua địa chỉ: Vietnamese@www.rfa.org
Theo mình nếu muốn có một nền pháp lý minh bạch, thì người ở trên, người lãnh đạo phải có quyền nhất định, mà tôi nghĩ ở VN, cái chuyện đó hơi mơ hồ. Cái gì cũng do đảng Cộng Sản lãnh đạo hết. Quốc Hội cũng do DdCS lãnh đạo, Tòa Án cũng do ĐCS lãnh đạo, rồi Hành Pháp Chính Phủ cũng do ĐCS lãnh đạo thì vô hình chung nó tròng tréo nhau, rồi nó đưa ra những luật làm khổ người dân rất nhiều, rồi cái đó nó tác động thẳng với nền kinh tế, tác động thẳng người dân, tác động thẳng chuyên nghiệp và những người đầu tư nước ngoài...
Cho nên mình nghĩ là cần có sự thống nhất từ trên xuống dưới để mà có một nền pháp lý thống nhất và đặc biệt phải có biện pháp chế tài chớ không thể để như thế.
Nói thật ở VN bây giờ rất thiếu công bằng. Thí dụ người này phạm một cái tội đó, người kia cũng phạm một tội đó, nhưng mà, khi đưa ra xét xử anh lại đưa ra cái công của anh vô để trừ cái tội đi. Tôi không đồng ý cái chuyện đó, cho nên, công và tội phải được tách bạch rõ ràng và tôi nghĩ một cái nền pháp lý minh bạch cho nước VN để VN được phát triển hơn.
Trà Mi: Xin mời các bạn khác.
Ly: Mình cũng đồng ý với ý kiến của bạn là cần có một cái nền pháp lý minh bạch vì theo mình, mình cũng cảm nhận cái điều đó. Nhiều khi mình đi đường, mình bị cảnh sát giao thông thổi đi, mà chỉ cần hối lộ một chút ...
Hùng: 50 ngàn.
Ly: Thì mình cũng thấy bức xúc cái đó nhưng mà mình nghĩ cuộc sống thì phải có những điều tốt, điều xấu thì mình cùng nhau cùng vung đấp, cùng xây dựng để mà nó tốt đẹp hơn. Một điều nữa mà mình cảm thấy chưa hài lòng, đó là về cái thủ tục hành chánh. Chính mình cũng là nạn nhân có nghĩa là nó qúa rườm rà và qúa nhiêu khê đi.
Nhiều khi mất nhiều thời gian công sức như vậy đó thì mình nghĩ rằng Nhà nước cũng cần phải triệt để cải cách thủ tục hành chánh để mà bớt phiền hà đi. Bên cạnh đó, pháp luật mở rộng minh bạch, cũng là tạo điều kiện cho các đối tác có thể đầu tư, muốn đầu tư thì có luật pháp rõ ràng minh bạch thì người ta phải mạnh miệng hơn. Điều đó cơ hội giao thương mới được mở rộng. Trà Mi: Xin phép cho Trà Mi được ngắt lời, Trà mi thắc mắc, các bạn đều nói phải làm sao cho minh bạch, phải làm sao cho thông thoáng hơn, xin các bạn đề nghị những cái cụ thể nhất là làm sao cho nó minh bạch? Hùng: Cho tôi trả lời câu hỏi này đầu tiên: Thật sự muốn nền pháp lý minh bạch, được vận dụng một cách hoàn toàn triệt để từ trên xuống dưới thì đầu tiên cái cơ quan Quốc Hội thì họ phải có những có những đại biểu làm luật người ta hiểu về luật.
Ở Việt Nam hiện nay, tôi thấy cái Quốc hội mình không bằng ai để mình chê, nhưng rõ ràng, có những cái rất là kỳ cục. Đại diện cho QH là những người thuộc bộ này, bộ kia và họ lập những cái luật nghiêng về cái bộ của họ, rồi từ những cái luật đó nó lại đấu đá nhau. Đâm ra trâu bò húc nhau ruồi muỗi chết thì người dân khổ.
Trước Quốc hội VN thật sự chưa có đại diện cho người dân, bởi vì có những đại biểu, ở đâu tận ở ngoài Bắc đó, nhưng đại diện cho người dân ở Gia Lai chẳng hạn, hay dân miền Tây chẳng hạn thì làm sao họ hiểu được những cái khó khăn của người dân để trình lên những cái luật làm cho người dân người ta được tốt.
Nhà nước cải cách hành chánh đã 2 năm nay rồi, theo bạn, bạn đã thấy nó thay đổi được bao nhiêu chưa ??? Bởi vì sao ??? Bởi vì những tác động của người dân, hoàn toàn không có đến được với nhà nước.
Trà Mi: Vấn đề Hùng đặt ra, các bạn nghĩ sau về cái câu nói này ?
Ly: Trước hết mình thấy là ở Nhà nước mình thủ tục hành chánh thật là rườm rà, phiền phức, bởi họ lo cho nhiều ý kiến người dân đến một cấp cao thì nó rất là lâụ Hiện giờ, nếu có những ý kiến bức xúc thì cái phương tiện thông tin đại chúng như là báo chí, đài sẽ giúp nhiều thì người dân cũng có thể đưa những ý kiến của mình trực tiếp lên báo đài và không cần người dân phải trực tiếp gặp những người lãnh đạo.
Thông qua những phương tiện thông tin đại chúng như vậy đó, thì cũng có thể trình bài được những cái bức xúc, những cái khó khăn trong cuộc sống. Cải cách hành chánh mình cũng biết là đã nói nhiều rồi, hết biết bao nhiêu giấy mực rồi, nhưng mà vẫn chưa có cái tốt hơn thôị Chứ thật ra thì, so với trước đây, cũng đã có nhiều tiến bộ rồi, và có cải cách nhiều rồi, chớ không phải là y như đường cũ đâu và anh thấy nhà nước rất là nỗ lực. Chỉ có một số phần tử nào đó thôi, theo mình biết như vậy đó.
Trà Mi: Trà Mi xin ý kiến cụ thể khác.
Hạnh: Tôi xin có ý kiến như thế nàỵ Theo tôi thì nên bỏ vấn đề về hộ khẩu đi ạ. Hộ khẩu nói chung về quản lý cũng là tốt thôi nhưng mà để hộ khẩu sẽ có nhiều cái bất cập như thế nàỵ Một người từ Bắc vào Nam chẳng hạn.
Đảng mình muốn tạo cho những người dân cái cơ hội để họ làm ăn sinh sống tốt hơn. Vấn đề hộ khẩu là vấn đề rất bức xúc đối với tôi, theo tôi nghĩ là nên bỏ hộ khẩu vì cái điều ảnh hưởng là hại đến những mầm non. Tại vì khi chị đi đến một nơi nào đó mà chị không có hộ khẩu thì con của chị nó không thể học được những cái trường của nhà nước. Những cái người, như miền quê vào, họ đã ít tiền như vậy thì làm gì họ có tiền để cho con mình đi họ trường tư ??? Trường công thì nhà nước không nhận nếu không có hộ khẩu.
Nhà nước thì nói muốn quan tâm đến nhân dân, muốn quan tâm đến các cháu bé, mong sao các cháu được xóa nạn mù chữ, 100% được đến trường, được này no.... Khẩu hiệu rất là hay, là vĩ đại, nhưng hộ khẩu lại là một sợ dây vô tình buộc các cháu ở nhà và đi cày ruộng tiếp đi.
Đấy là ý kiến của tôi.
Ly: Mình có ý kiến như thế nàỵ Trước hết, pháp luật làm ra nó phải minh bạch để cho mọi người ai cũng có thể hiểu được cái luật đó và cái luật đó phải được áp dụng thống nhất trong toàn cả nước VN, không phải chỉ riêng nơi nào hết.
Vì đó là cái luật thống nhất, có nghĩa là người làm luật phải là người hiểu luật và người có kiến thức về luật và những người nằm trong bộ phận đó phải là những người giỏi thật sự để có một cái luật rõ ràng, cho phù hợp và cho thống nhất trong tất cả những người dân.
Đó là cái mặt pháp lý, còn về hành chánh, về giấy tờ thì những cái gì không cần thiết thì mình nên bỏ đi .
Trà Mi: Bạn có thể cho những thí dụ điển hình về những cái không cần thiết, và những cái hiện giờ mình cũng còn vấp phải?
Ly: Ví dụ như là mình thấy chính những giấy tờ mà mình đi ra phường, có những câu phiền hà làm mất thời gian, phải có khoa học, không phải tốn công, tốn kém rất là nhiều thứ. Mình quan tâm hiện nay đó là vấn đề vào WTO thì mình nên ưu tiên cho những ngành mình có thế mạnh đó là những ngành như về thủy sản và những ngành về dệt may.
Đó là những ngành mình nghĩ là VN mình có khả năng, có tiềm năng thì mình nên đầu tư những cái mình có sẵn, mình có khả năng để mình có thể tham gia vào WTO.
Những vấn đề về thủ tục hành chánh, giấy tờ, luật pháp... Những cái đó mình có thể thay đổi được và có thể làm được, vì trước mắt Nhà nước phải nên thay đổi luật pháp, làm sao mà không có làm một cái rào cản, để cho người nước ngoài, Việt Kiều, và cả trong nước, thương mại, giao dịch với nhau .
Bảo: Rất là đồng ý, ý kiến của bạn rất là rõ ràng, rất là cụ thể nữa và mình cũng nghĩ như bạn vậy đó.
Trà Mi: Trà Mi xin khép lại cuộc thảo luận ngày hôm nay tại đây, chúng ta xin hẹn gặp nhau vào tuần tới và xin cảm ơn các bạn rất nhiều.
Quan điểm của giới trẻ trong nước hiện nay về vấn đề tự do ngôn luận và dân chủ như thế nào? Mời quý vị đón theo dõi phần tranh luận rất sôi nổi xung quanh đề mục này trong Trang Phụ Nữ tuần tới. Trà Mi kính chào.