តើការដ្ឋានដាប់ថ្មបុរាណដែលគេបានរកឃើញនេះមានសារសំខាន់ និងមានប្រយោជន៍យ៉ាងដូចម្ដេចខ្លះសម្រាប់ជនជាតិខ្មែរ?
បុព្វបុរសខ្មែរកាលពីសម័យបុរាណបានសាងសង់ប្រាសាទជាច្រើនរាយនៅក្នុងតំបន់នានា ស្ទើរតែពាសពេញផ្ទៃប្រទេសកម្ពុជា ហើយសំណង់ខ្លះគេឃើញនៅមានសេសសល់រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ ដូចជាប្រាសាទអង្គរវត្តជាដើម។
រីឯសម្ភារៈវត្ថុធាតុដើមដែលយកមកសាងសង់ប្រាសាទនាសម័យនោះ ភាគច្រើនគឺយកថ្មធម្មជាតិ ដោយប្រើកម្លាំងមនុស្សផ្ទាល់ដាប់ ឬច្រៀកថ្មទាំងនោះ។ ប្រការនោះហើយ ទើបគេឃើញមានរណ្ដៅការដ្ឋានដាប់ថ្មជាច្រើនកន្លែងនៅក្នុងខេត្តផ្សេងៗ ដូចជានៅខេត្តក្រចេះ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ខេត្តព្រះវិហារ ខេត្តសៀមរាប ។ល។
លោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ធុយ ចាន់ធួន អនុប្រធានវិទ្យាស្ថានវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈនៃរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជា។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា ថ្មីៗនេះក្រុមស្រាវជ្រាវសម្បត្តិវប្បធម៌នៃរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជា បានរកឃើញការដ្ឋានដាប់ថ្មបុរាណដែលមានទំហំធំជាងគេបង្អស់ក្នុងចំណោមការដ្ឋានដាប់ថ្មបុរាណផ្សេងៗជាច្រើនទៀត។ ការដ្ឋាននោះ ត្រូវបានអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវដាក់ឈ្មោះថា ស្ថានីយក្បាលអូរថ្មអណ្ដូង ស្ថិតនៅភូមិត្រពាំងឫស្សី ឃុំបឹងមាលា ស្រុកស្វាយលើ និងមានទំហំប្រមាណពី ៧ ទៅ ៨គីឡូម៉ែត្រ គឺនៅត្រង់ចន្លោះរវាងខេត្តព្រះវិហារ និងខេត្តសៀមរាប។
លោកសាស្ត្រាចារ្យបានបញ្ជាក់ទៀតថា ការរកឃើញកន្លែងដាប់ថ្មបុរាណដ៏ធំនេះ គឺជាមោទនភាពជាតិខ្មែរមួយដែលបង្ហាញអំពីគុណតម្លៃយ៉ាងសំខាន់ដែលបុព្វបុរសខ្មែរមានបច្ចេកទេស និងសមត្ថភាពខ្ពស់ ដាប់ច្រៀកថ្មធម្មជាតិយកមកសាងសង់ប្រាសាទបានជាប់រឹងមាំយូរអង្វែងរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។
លោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ធុយ ចាន់ធួន៖ «ភស្តុតាងគឺកន្លែងដាប់ថ្ម ហើយដឹកជញ្ជូនថ្ម គឺគេដឹកចេញពីក្បាលអូរថ្មអណ្ដូង ហ្នឹងតែម្ដង។ គេទាញថ្មទម្លាក់តាមស្ទឹង អូរសេះស្លាប់ ហើយចេញពីអូរសេះស្លាប់ ធ្លាក់រហូតមកដល់ឃុំសំរោង តាមថ្នល់សំពៅ។ ថ្នល់សំពៅហ្នឹង គឺជាព្រែកជីកមួយដ៏ធំមែនទែន ទទឹងរហូតទៅដល់ពី ១៥០ម៉ែត្រទៅដល់ ៣០០ម៉ែត្រ តរហូតមកដល់ព្រែកស្រមោច តពីព្រែកស្រមោច តមកខាងកំពង់ឃ្លាំង។ ចេញពីកំពង់ឃ្លាំង ទៅបានគេបណ្ដែតតាមជាយៗទន្លេសាប ចូលទៅស្ទឹងសៀមរាប ឡើងទៅប្រាសាទអង្គរ។ អ៊ីចឹងភស្តុតាងឃើញយ៉ាងច្បាស់ ដីជាង ១០០គីឡូ ដើម្បីដឹកថ្មទាំងអស់ហ្នឹងទៅសៀមរាប ទៅអង្គរធំហ្នឹង»។
ការដ្ឋានកាត់ថ្មបុរាណដ៏ធំដែលក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជា បានរកឃើញនៅក្នុងចន្លោះខេត្តព្រះវិហារ និងខេត្តសៀមរាប កាលពីពេលថ្មីៗនោះ គឺជាការដ្ឋានប្រភេទថ្មភក់។ នៅក្នុងសម័យនោះ បុព្វបុរសខ្មែរបានប្រើបច្ចេកទេសដោយយកឧបករណ៍លោហៈ ឬដែកទៅដាប់ជាដុំចម្រៀកដែលគេប៉ាន់ប្រមាណថា មានចំនួនរាប់លានម៉ែត្រគូប។
អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវផ្នែកបុរាណវិទ្យាបានបញ្ជាក់ថា ថ្មភក់នោះគឺជាប្រភេទថ្មភ្នំម្យ៉ាងរឹងមាំជាប់ខ្លាំងណាស់ គឺស្រដៀងគ្នានឹងថ្មដែលគេយកទៅសំលៀងកាំបិតសព្វថ្ងៃនេះ។ ចំពោះថ្មភក់នេះ គឺមានប្រភពកើតឡើងដោយចលនានៃការផ្ទុះភ្នំភ្លើង ហើយនិងទាក់ទងគ្នាជាមួយនិងចលនាកម្ដៅរបស់ផែនដីទៅលើស្រទាប់កករបស់ថ្មដែលមានផង់ល្អិតនៅក្នុងតំបន់នោះ បន្ទាប់ក្រោយមកជាយូរឆ្នាំផង់ល្អិតនោះក៏ក្លាយទៅជាថ្មភក់។
លោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ធុយ ចាន់ធួន ដែលបានសិក្សាស្រាវជ្រាវឃើញការដ្ឋានដាប់ថ្មភក់ បានប្រាប់ឲ្យដឹងថា តាមរយៈភស្តុតាងបុរាណវត្ថុវិទ្យា ឬស្លាកស្នាមរណ្ដៅដាប់ថ្មភក់ជាច្រើនកន្លែង ពិសេសគឺរណ្ដៅការដ្ឋានថ្មភក់ក្បាលអូរថ្មអណ្តូង ដែលស្ថិតនៅភាគខាងកើតភ្នំគូលែន គឺជាការដ្ឋានដាប់ថ្មដ៏ធំនោះ បានបង្ហាញបញ្ជាក់ពីប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ជនជាតិខ្មែរនាសម័យបុរាណ ដែលប្រើបញ្ញា និងព្យាយាមយ៉ាងខ្លាំងដើម្បីដាប់ថ្មភក់ជាច្រើនលានម៉ែត្រគូប ហើយនិងដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវដ៏វែងឆ្ងាយដើម្បីយកទៅសាងសង់ប្រាសាទបុរាណ។
លោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ធុយ ចាន់ធួន៖ «ហើយឃើញថ្មនីមួយៗ មានប្រហោងបន្ដិចៗហ្នឹង នោះគឺជាបច្ចេកទេសខ្មែរបុរាណ បុព្វការីជនគាត់ដាប់ដើម្បីដំឈើចូលធ្វើជាបន្លួញ សម្រាប់ទាក់ចងជាមួយព្រ័ត្រស្បែកក្របីយើង ស្បែកគោយើងហ្នឹង ដើម្បីទាញថ្ម ទាក់ថ្មហ្នឹងចេញក្រៅ។ មួយទៀត ដើម្បីបន្ស៊ីគ្នា ធ្វើឲ្យសឹក ដើម្បីសំលៀងថ្មហ្នឹង។ ស្រុកឥឡូវយើងមានម៉ូទ័រសម្រាប់សំលៀង ស្រុកពីដើមអត់មានម៉ូទ័រទេ គឺចិតសំលៀងយកអាថ្មហ្នឹងដាក់ជាមួយអាថ្មហ្នឹង ចាក់ដីខ្សាច់ចន្លោះកន្លែងហ្នឹងរុញទៅរុញមកដូចត្បាល់កិនម្សៅអ៊ីចឹង។ យូរៗទៅវាសឹកទៅ ថ្មអង្គរហ្នឹងវារលោង»។
អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវផ្នែកបុរាណវិទ្យានៃរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជា បានបញ្ជាក់ទៀតថា ការដ្ឋានដាប់ថ្មភក់បុរាណទាំងតូចទាំងធំដែលគេបានស្រាវជ្រាវឃើញនៅក្នុងខេត្តទាំងប៉ុន្មាននោះ គឺជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌ ឬជាកេរ្តិ៍មរតកដែលមិនអាចកាត់ថ្លៃបានទេ ពីព្រោះវត្ថុបុរាណនោះគឺបង្ហាញបញ្ជាក់អំពីអត្តសញ្ញាណជាតិខ្មែរដល់ឆាកអន្តរជាតិ។
អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវដដែលបានបន្ថែមថា នៅថ្ងៃទី១៦ ដល់ថ្ងៃទី២៧ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៣ ប្រទេសកម្ពុជា បានទទួលធ្វើជាប្រធាន និងជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំសម័យប្រជុំពេញអង្គលើកទី៣៧ នៃគណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក ដូច្នេះនៅក្នុងឱកាសនោះ កម្ពុជាក៏ត្រូវបង្ហាញបញ្ជាក់អំពីសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌរបស់ជាតិឲ្យគេដឹងដែរ។
លោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ធុយ ចាន់ធួន អនុប្រធានវិទ្យាស្ថានវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ នៃរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជា។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា ទាក់ទងនឹងសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌជាតិ ដូចជាការដ្ឋានដាប់ថ្មភក់ជាដើមនោះ ក្រៅពីផ្សព្វផ្សាយឲ្យអន្តរជាតិបានដឹង ក្នុងនោះប្រការសំខាន់មួយទៀត គឺខ្មែរខ្លួនឯងទាំងអស់គ្នា ក៏ត្រូវចូលរួមជួយរក្សាការពារឲ្យបានគង់វង្ស។
លោកសាស្ត្រាចារ្យបណ្ឌិត ធុយ ចាន់ធួន៖ «កាលណាយើងដឹងស្ថានីយដែលជាបេតិកភណ្ឌជាតិរបស់យើងហើយ យើងត្រូវតែអភិរក្សឲ្យខាងតែបាន។ យើងមិនមែនគិតតែអភិរក្សៗ អត់អភិវឌ្ឍន៍ទេ ត្រូវតែអភិវឌ្ឍន៍ខាងទេសចរណ៍ស្អីៗ ដូចស្រុកខ្មែរយើងទេសចរណ៍ចូលរាប់លាននាក់ ក៏ប៉ុន្តែសុំឲ្យអភិវឌ្ឍន៍ហ្នឹងឲ្យមានបច្ចេកទេសឲ្យបានច្រើនជាងហ្នឹងតទៅទៀត។ សុំឲ្យពង្រីកការសិក្សាហ្នឹងមិនមែនតែអង្គរទេ ក្រៅអង្គរហ្នឹង ឲ្យធ្វើការឲ្យបានច្រើនតទៅទៀត»។
អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវផ្នែកបុរាណវិទ្យានៃរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជា បានបញ្ជាក់ទៀតថា នៅមានការដ្ឋានដាប់ថ្មភក់បុរាណជាច្រើនកន្លែងនៅតំបន់ផ្សេងៗទៀត ដែលគេមិនទាន់បានចុះស្រាវជ្រាវនៅឡើយ។ ប្រការនោះហើយគេបានអំពាវសុំដល់រាជរដ្ឋាភិបាលឲ្យមានវិធានការជួយការពារ ពីព្រោះសព្វថ្ងៃគេឃើញមានអ្នកធ្វើអាជីវកម្មដាប់ថ្មភក់លក់នៅក្នុងខេត្តមួយចំនួន ដូចជានៅខេត្តកំពង់ចាម កំពង់ធំ ព្រះវិហារ ឧត្តរមានជ័យ ជាដើម៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។