ផលប្រយោជន៍និងសារសំខាន់នៃការបណ្ដុះគំនិតសង្គហធម៌ឬធម៌សង្គ្រោះ
2013.10.20
សម្រាប់សង្គមខ្មែរបច្ចុប្បន្ន ការអនុវត្តសង្គហធម៌នៅមានកម្រិតនៅឡើយ ដែលជាកត្តាមួយជំរុញឲ្យមនុស្សនៅក្នុងប្រទេសនេះទាំងអ្នកធំ ទាំងអ្នកតូច ភាគច្រើនខ្វះធម៌សាមគ្គី មិនយោគយល់គ្នា មិនចុះសម្រុងគ្នា។
ការអប់រំរបស់ព្រះពុទ្ធសាសនាស្ដីពីសង្គហធម៌ ឬធម៌សង្គ្រោះមនុស្សផងគ្នា មាន ៤យ៉ាងជាសំខាន់ គឺ ការឲ្យទានការពោលពាក្យពីរោះ ការប្រព្រឹត្តអំពើជាប្រយោជន៍ដល់គ្នា និងការតាំងខ្លួនឲ្យស្មោះស្មើជាមួយគ្នា។ សម្រាប់ធម៌សង្គ្រោះទី១ ការឲ្យទាន មានចែកចេញពីរយ៉ាងទៀត គឺសាធារណទាន និង អសាធារណទាន។
ចំពោះសាធារណៈទាន គឺជាទានដែលបុគ្គលណាមួយ ឬក្រុមពួកណាមួយមានចិត្តសប្បុរស បានផ្ដល់ឲ្យដល់ជនទូទៅដោយមិនរើសអើង មិនប្រកាន់ពូជសាសន៍ ពណ៌សម្បុរ មិនប្រកាន់និន្នាការបក្សពួកជាដើម។ ចំណែកឯអសាធារណទាន គឺទានដែលគេផ្ដល់ឲ្យចំពោះតែបុគ្គលម្នាក់ៗ ដែលគេស្រឡាញ់ពេញចិត្ត ឬដែលគេហៅថា "បុគ្គលិកទាន"។
ព្រះមេគណខេត្តកំពង់ស្ពឺ ព្រះតេជព្រះគុណ ឌូ វណ្ណឌឿន បានមានព្រះថេរដីកាថា ការឲ្យនូវសាធារណៈទាន ឬឲ្យទានមិនរើសមុខ មិនប្រកាន់ គឺជាទានមានគុណធម៌ខ្ពង់ខ្ពស់ ពីព្រោះទាននេះជាអំពើល្អ ជួយមនុស្សបណ្ដុះគំនិតស្រឡាញ់រាប់អានគ្នា ចេះជួយយកអាសាគ្នាទៅវិញទៅមកដោយស្មោះស្ម័គ្រ ពិសេសនៅពេលដែលគេជួបគ្រោះអាសន្នទុក្ខលំបាកផ្សេងៗកើតឡើង។
ព្រះតេជព្រះគុណបានបន្ថែមថា ការឲ្យទានមិនរើសមុខក្នុងសង្គហធម៌ គឺជាទានតាមកម្លាំងសទ្ធារបស់បុគ្គលអ្នកឲ្យទាន ដូចជាអ្នកខ្លះគេឲ្យទានទ្រព្យថវិកា អ្នកខ្លះដែលមានធនធានច្រើនគេជួយកសាងផ្លូវថ្នល់ ជីកព្រែក សង់ស្ពាន ដាំដើមឈើ ជីកស្រះ ជីកអណ្ដូង សង់សាលារៀន សង់មន្ទីរពេទ្យ ។ល។
ព្រះតេជព្រះគុណ ឌូ វណ្ណឌឿន៖ «ដូចជាគ្រឿងស្លៀកដណ្ដប់ គ្រឿងស្លៀកពាក់ហ្នឹង ដូចជាអាហារភោជនទាំងឡាយទាំងពួង ត្រូវចេះចែករំលែកទៅដល់គ្នានិងគ្នា ទៅដល់ប្រជាពលរដ្ឋរងគ្រោះដោយប្រការណាមួយក្តី គឺតាមវត្តអារាម ព្រះសង្ឃ អាចារ្យ គណៈកម្មការ សប្បុរសជននានាហ្នឹង គឺចែករំលែកនូវអ្វីដែលខ្លួនមានហ្នឹង អាចមានលទ្ធភាព គឺជួយគ្នានៅក្នុងគ្រាលំបាក ដែលបុរាណយើងថា "ស្រឡាញ់គ្នានៅគ្រាក្រ ស្គាល់មិត្តល្អនៅពេលមានទុក្ខ" នោះ»។
ចំពោះការឲ្យទានមិនរើសមុខ ឬសាធារណៈទាន សម្រាប់សង្គមខ្មែរសព្វថ្ងៃគេឃើញមានសប្បុរសជនមួយចំនួននៅក្នុងស្រុកខ្លះ និងក្រៅស្រុកខ្លះ បានអនុវត្តសង្គហធម៌ទី១នេះ ដោយបានចែករំលែកម្ហូបអាហារ សម្លៀកបំពាក់ ថវិកាខ្លះដល់អ្នកក្រខ្សត់ ដល់កុមារកំព្រា ឬជួយដល់អ្នកដែលជួបគ្រោះមហន្តរាយផ្សេងៗ ដូចជាទឹកជំនន់ជនលិចភូមិឋាន ផ្ទះសម្បែង ស្រែចំការ។
តួយ៉ាងដូចជាកាលពីអំឡុងទឹកជនលិចភូមិ អ្នកស្រុកនៅភូមិព្រែករៃ ស្រុកល្វាឯម ខេត្តកណ្ដាល កាលពីក្នុងខែតុលា ឆ្នាំ២០១៣ ជាដើម មានសប្បុរសជននៅក្រៅប្រទេស ដូចជាប្រទេសអូស្រ្តាលី ប្រទេសអង់គ្លេស បានផ្ដល់ថវិកាសម្រាប់ទិញម្ហូបអាហារ ត្រីសាច់ និងអង្ករជាច្រើនតោន ព្រមទាំងសម្ភារៈមួយចំនួនទៀត ដើម្បីយកទៅចែកជូនដល់ប្រជាពលរដ្ឋរងគ្រោះជាង ២០០គ្រួសារនៅទីនោះ ជាពិសេសគឺជួយដល់ក្រុមស្ត្រីមានផ្ទៃពោះ និងស្ត្រីដែលមានកូនតូចៗក្រោមអាយុ ៣ឆ្នាំ។ ការផ្ដល់ទាននេះ គេធ្វើទៅតាមរយៈអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលនៅក្នុងស្រុក គឺអង្គការ អ៊ីមផែក ខេមបូឌា (Impact Cambodia)។
នាយិកាប្រតិបត្តិនៃអង្គការ អ៊ីមផែក ខេមបូឌា អ្នកស្រី សំបូរ បានបញ្ជាក់ប្រាប់ដែរថា នៅក្នុងជំនួយសង្គ្រោះនោះ គឺមិនអាចគ្រប់គ្រាន់តាមតម្រូវការខ្វះខាតរបស់អ្នកភូមិទាំងអស់ទេ។ ប៉ុន្តែយ៉ាងហោចណាស់ ក៏បានជួយរំលែកទុក្ខលំបាកខ្វះខាតស្បៀងអាហាររបស់អ្នកស្រុកមួយចំនួនដែលរងគ្រោះដោយទឹកជំនន់នៅទីនោះដែរ ពិសេសអ្នកដែលងាយរងគ្រោះជាងគេ គឺស្ត្រីមានផ្ទៃពោះនិងកុមារតូច។
អ្នកស្រីបន្តថា នៅក្នុងសង្គមខ្មែរធ្លាប់មានវប្បធម៌ចែករំលែកឲ្យទានដល់គ្នានិងគ្នា ឬដល់អ្នកដែលខ្សត់ខ្សោយ ប៉ុន្តែមកដល់សព្វថ្ងៃ វប្បធម៌ចែករំលែកនេះហាក់មានការធ្លាក់ចុះច្រើន។ បញ្ហានេះអាចបណ្ដាលមកពីខ្វះការអប់រំ ឬខ្វះការយកចិត្តទុកដាក់ពីផលប្រយោជន៍ និងគុណតម្លៃនៃសង្គហធម៌ ឬធម៌សង្គ្រោះគ្នា។ អ្នកស្រីបានបញ្ជាក់ទៀតថា ដើម្បីឲ្យសង្គមខ្មែរមានសង្គហធម៌ ផ្ដល់ភាពចម្រើនរុងរឿង គឺទាមទារឲ្យមានការចូលរួមជួយទាំងអស់គ្នា ទាំងថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសទាំងប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់មជ្ឈដ្ឋាន។
អ្នកប្រាជ្ញផ្នែកព្រះពុទ្ធសាសនាបានប្រាប់ឲ្យដឹងដែរថា នៅក្នុងធម៌សង្គ្រោះទី១ ការឲ្យទាន គឺជាទានផ្ដល់កម្លាំងចិត្តមនុស្សឲ្យស្គាល់ពីតម្លៃនៃការធ្វើអំពើល្អ ឬអំពើបុណ្យ ពីព្រោះមនុស្សគ្រប់រូបតែងតែប្រាថ្នាចង់បានល្អ និងសេចក្ដីសុខចម្រើន។
លោកបានបន្តថា សេចក្ដីល្អដែលមនុស្សត្រូវការ គឺមិនមែនមានតែការឲ្យទានទ្រព្យសម្បត្តិប៉ុណ្ណោះទេ គឺគេត្រូវការបន្ថែមទៀតនូវសេចក្ដីល្អនៃពាក្យសម្ដីដែរ។ ហេតុដូច្នោះហើយនៅក្នុងសង្គហធម៌នោះមានគោលការណ៍អប់រំមួយសំខាន់ទៀត ដែលជាធម៌សង្គ្រោះទី២ គឺ "ការប្រើសម្ដីត្រូវ"។ ការប្រើសម្ដីត្រូវ គឺជាធម៌ល្អមួយអាចជួយលើកទឹកចិត្តមនុស្សឲ្យប្រព្រឹត្តអំពើល្អ និងមានទំនុកទុកចិត្តស្មោះត្រង់រវាងគ្នានិងគ្នា ហើយអាចចេះជួយរំលែកទុក្ខគ្នាទៅវិញទៅមកបាន។
អាចារ្យមួយរូបនៅខេត្តតាកែវ លោក វ៉ាយ វិបុល បានមានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ពីវាចាត្រូវនេះថា គឺការពោលពាក្យសុចរិត ឬវចីសុចរិត ឬពាក្យដែលប្រកបទៅដោយសីលធម៌៖ «គឺពោលពាក្យពីរោះ។ ពោលពាក្យពីរោះបានន័យថា ពោលពាក្យផ្អែមល្ហែមរកគ្នានិងគ្នា។ ការមិននិយាយកុហក ការមិននិយាយញុះញង់ បំបែកបំបាក់សាមគ្គី។ ការមិននិយាយពាក្យទ្រគោះបោះបោក ការមិនជេរប្រទេច មិននិយាយរោយរាយឥតប្រយោជន៍។ ហ្នឹងការឲ្យទាន ការនិយាយពាក្យពីរោះនឹងគ្នា គឺជាអង្គនៃសង្គហវត្ថុ»។
ក្រៅពីប្រើវាចាត្រូវនៅក្នុងសង្គហធម៌ ឬសង្គហវត្ថុនៃព្រះពុទ្ធសាសនានៅក្នុងធម៌ សង្គ្រោះទី៣ គឺអប់រំបណ្ដុះគំនិតមនុស្សឲ្យជួយមនុស្សផងគ្នាតែអ្វីដែលមានប្រយោជន៍ ដូចជាផ្ដល់គំនិត រកមធ្យោបាយផ្សេងៗក្នុងការប្រកបការងារចិញ្ចឹមជីវិត រស់នៅតែក្នុងអំពើល្អជាដើម។
មួយវិញទៀត នៅក្នុងធម៌សង្គ្រោះទី៤ នៃសង្គហធម៌ គឺបង្ហាញអំពីគុណតម្លៃនៃការប្រព្រឹត្តខ្លួនរបស់មនុស្ស ដោយប្រកាន់យកធម៌កណ្ដាល ឬតាំងខ្លួនឲ្យនៅស្មោះស្មើ មិនវាយឫកក្រអឺតក្រទម ឆ្មើងកន្ទ្រើង មិនមានអំនួតអួតអាង ឬមិនបន្ថោកបន្ទាបអ្នកដទៃឲ្យនៅក្រោមអំណាចខ្លួន។
អ្នកប្រាជ្ញផ្នែកព្រះពុទ្ធសាសនាបានបញ្ជាក់ថា បើមនុស្សនៅក្នុងសង្គមខ្មែរ ឬក្នុងពិភពលោកបាននាំគ្នាគោរពស្រឡាញ់ និងអនុវត្តតាមគោលការណ៍ធម៌សង្គ្រោះទាំង៤យ៉ាងនៃសង្គហធម៌នោះ គេទាំងអស់គ្នានឹងរស់នៅជាមួយគ្នាប្រកបដោយសេចក្ដីសុខសន្តិភាព និងភាពសម្បូរសប្បាយរុងរឿង៕