ត្រីប៉ាសេអ៊ី គឺជាប្រភេទត្រីកម្រ ប៉ុន្តែត្រីនេះមានតម្លៃខ្ពស់នៅទីផ្សារ ដោយសារតែត្រីនេះមានរសជាតិឆ្ងាញ់។ អ្នកនេសាទអាចប្រមូលផលត្រីប៉ាសេអ៊ី បានតែនៅតាមដងទន្លេនៃតំបន់ភាគឦសានប្រទេស ដូចជានៅទន្លេសេសាន ទន្លេស្រែពក និងទន្លេសេកុង។
គេអាចប្រមូលផលត្រីប៉ាសេអ៊ី បាននៅរដូវប្រមូលផលត្រីចំនួនពីរលើក គឺចន្លោះខែមករា ដល់ខែកុម្ភៈ និងចន្លោះខែឧសភា ដល់ខែមិថុនា រៀងរាល់ឆ្នាំ។ ក៏ប៉ុន្តែ សម្រាប់វគ្គទីមួយនៃការប្រមូលផលត្រីប៉ាសេអ៊ី ឆ្នាំនេះ អ្នកនេសាទបានកត់សម្គាល់ថា ត្រីប៉ាសេអ៊ី កាន់តែខ្សត់ទៅៗ ប្រៀបធៀបផលត្រីនេះកាលពីឆ្នាំ២០១៣។
អ្នកនេសាទឈ្មោះ លាក់ រស់នៅក្រុងស្ទឹងត្រែង ខេត្តស្ទឹងត្រែង មានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា បរិមាណត្រីប៉ាសេអ៊ី បានថយចុះប្រមាណ ៩០% នាឆ្នាំនេះ ពីព្រោះកម្រមានអ្នកនេសាទចាប់បានត្រីនេះដូចបណ្ដាឆ្នាំមុនៗឡើយ។ លោកបន្តថា អ្នកនេសាទខ្លះដាក់មងក្នុងមួយថ្ងៃមិនអាចជាប់បានត្រីប៉ាសេអ៊ី មួយក្បាលឡើយ៖ «មួយរដូវនេះ បើនិយាយឲ្យចំទៅ ក្នុងទូកមួយយ៉ាងច្រើនបានបួនប្រាំ ដូចថា ក្នុង ១០០ វាទៅ ៩៩ ហើយវាបាត់ហ្នឹង តាំងពីធ្វើចរន្តអគ្គិសនីឯខាងលើហ្នឹងមក រួចខាងឡាវ គេធ្វើទៀតហ្នឹងបាត់សូន្យតែម្តងទៅណា! ត្រីឆ្នាំនេះ»។
កាលពីឆ្នាំ២០០០ ដល់ឆ្នាំ២០០៨ អ្នកនេសាទនៅតាមទន្លេទាំងបីនៃខេត្តស្ទឹងត្រែង រតនគិរី មណ្ឌលគិរី ជាពិសេស ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅតាមដងទន្លេទាំងបីនេះ បានបង្ហាញពីមោទនភាពថា ធនធានធម្មជាតិនៅដងទន្លេដែលអ្នកភូមិរស់នៅសម្បូរត្រី មិនដូចបច្ចុប្បន្នឡើយ។
អ្នកភូមិអាចធ្វើនេសាទជាលក្ខណៈគ្រួសារ ចាប់ត្រីសម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់គ្រួសារប្រចាំថ្ងៃបានដោយមិនបាច់ចំណាយប្រាក់ទិញពីផ្សារ ជាពិសេសត្រីប៉ាសេអ៊ី នៅរដូវនេសាទ អ្នកភូមិអាចដាក់មងបង់សំណាញ់បានត្រីនេះ សម្រាប់បរិភោគ និងសល់លក់ចេញទៅទីផ្សារបានទៀតផង។
អ្នកនេសាទនៅឃុំជ័យឧត្ដម ខេត្តរតនគិរី លោក តន់ ជាង មានប្រសាសន៍កត់សម្គាល់ថា នៅក្នុងខែមករា នេះ ជារដូវនេសាទបានត្រីប៉ាសេអ៊ី ប៉ុន្តែឆ្នាំនេះភាគច្រើនអ្នកនេសាទមិនអាចចាប់បានត្រីប៉ាសេអ៊ី ដូចមុនឡើយ។ លោកចាប់អារម្មណ៍ដែរថា ការថយចុះនៃបរិមាណត្រីប៉ាសេអ៊ី គឺជាសញ្ញាណឲ្យដឹងថា ប្រភេទត្រីនេះនឹងអាចផុតពូជ ប្រសិនមន្ត្រីស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធមិនយកចិត្តទុកដាក់អភិរក្សប្រភេទត្រីកម្រមួយទេ៖ «ពីដើមសម្បូរ មួយថ្ងៃរកបានបួនដប់គីឡូក្រាមណា! បង់មួយសំណាញ់ត្រូវបានប្រាំប្រាំមួយដប់ក្បាល អាប៉ុនកំភួនដៃតូចៗហ្នឹង។ វាបាត់ប៉ុន្មានឆ្នាំហើយ ប៉ុន្តែនៅរកបានខ្លះ ប៉ុន្តែឆ្នាំនេះអត់ទាន់ឃើញមួយផង ត្រីរៀលក៏អត់ទាន់ឃើញមានឡើងដែរ»។
តំណាងសហគមន៍នេសាទស្រុកសៀមបូក ខេត្តស្ទឹងត្រែង អ្នកស្រី ខា ស្រស់ បង្ហាញទុទ្ទិដ្ឋិនិយមថា មិនមែនតែត្រីប៉ាសេអ៊ី ទេ សូម្បីត្រីផ្សេងទៀតដែលមានសម្បូរនៅក្នុងទន្លេកាលពីប៉ុន្មានឆ្នាំមុននេះ ក៏បានថយចុះរៀងរាល់ឆ្នាំ។ អ្នកស្រីបានស្តីបន្ទោសទៅលើការអភិវឌ្ឍនៅតាមដងទន្លេ ជាពិសេសការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីពីប្រទេសវៀតណាម ឡាវ គឺជាមូលហេតុចម្បងដែលធ្វើឲ្យធនធានត្រីក្នុងទន្លេរងផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរ៖ «ត្រីប៉ាសេអ៊ី ឆ្នាំ២០០៨-២០០៩ នេះ នៅមានទេ វាល់គីឡូក្នុងម្នាក់ៗបួនដប់គីឡូក្នុងមួយថ្ងៃ សាមើលចុះមើលឡើងត្រូវរហូត។ចាប់ពីឆ្នាំ២០១២-២០១១ មក ខ្សត់បន្តិច ដប់ពីរខ្សត់បន្តិច ដប់បីខ្សត់បន្តិច ដប់បួននេះដូចអត់សូវបានឃើញផង អ្នកដាក់មងគ្នាអ្នកនេសាទ»។
កាលពីឆ្នាំកន្លងទៅ ត្រីប៉ាសេអ៊ី ទម្ងន់មួយគីឡូក្រាមឡើងទៅមានតម្លៃប្រមាណ ៤០ ទៅ ៥០ដុល្លារ និងត្រីប៉ាសេអ៊ី ទម្ងន់តិចជាងកន្លះគីឡូ មានតម្លៃពី ៥ម៉ឺនរៀលដល់ ៧ម៉ឺនរៀលនៅទីផ្សារខេត្តស្ទឹងត្រែង ឬខេត្តរតនគិរី។
មន្ត្រីអង្គការបណ្ដាញការពារទន្លេបី មានការិយាល័យនៅខេត្តរតនគិរី លោក មៀច មាន ថ្លែងកត់សម្គាល់ថា ចរន្តទឹកទន្លេប្រែប្រួល និងគុណភាពទឹកទន្លេល្អក់ រួមទាំងការប្រើប្រាស់សារធាតុគីមីនៅក្នុងទន្លេ ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ជម្រកពងកូនត្រីក្នុងទន្លេ ហេតុនេះត្រីប៉ាសេអ៊ី ជាប្រភេទត្រីកម្រទៀតនោះ ពិតជាត្រូវផុតពូជដោយសារបរិស្ថានទន្លេមិនអំណោយផលសម្រាប់ការរកចំណី និងបន្តពូជ។ លោកកត់សម្គាល់ទៀតថា កន្លងទៅនេះ ការប្រើឧបករណ៍នេសាទខុសច្បាប់ ដូចជាការបោកគ្រាប់បែក ប្រើចរន្តអគ្គិសនីឆក់ត្រី និងឧបករណ៍ដាក់របាំងរាំងព្រួល ឬអួនរាំងខ្ទប់អូរទន្លេ ក៍ជាប្រភពបំបាត់ពូជត្រីទាំងនោះដូចគ្នា៖ «ជាពិសេស គឺខាងស្ថាប័នជលផលគ្រប់គ្រងឲ្យបានមែនទែន ទាក់ទងទៅនឹងបទល្មើសនេសាទ។ វាទាក់ទងទៅដល់គណៈកម្មការទន្លេមេគង្គ ក៏ដូចខាងរដ្ឋាភិបាលខ្មែរយើងហ្នឹង មើលរឿងទាក់ទងបញ្ហារឿងពុលទឹកចេញពីទំនប់ឲ្យបាន វាអាចការពារបាន»។
កាលពីឆ្នាំ២០១៣ តួលេខរបស់មន្ត្រីខណ្ឌជលផលខេត្តរតនគិរី ឲ្យដឹងថា ផលត្រីដែលប្រមូលបានមានចំនួនជាង ៥០០តោន ប្រហាក់ប្រហែលឆ្នាំ២០១២ ក៏ប៉ុន្តែមន្ត្រីជំនាញនេះមិនបានស្រាវជ្រាវពីតួលេខផលត្រីប៉ាសេអ៊ី ដោយឡែកនោះទេ។ យ៉ាងនេះក៏ដោយ អ្នកនេសាទនៅតំបន់ទន្លេបីអះអាងថា មុនឆ្នាំ២០០៨ នៅខែនេសាទត្រីប៉ាសេអ៊ី ក្នុងមួយថ្ងៃ អ្នកនេសាទម្នាក់ៗអាចដាក់មងបានត្រីប៉ាសេអ៊ី ពី ៣ ទៅ ៥គីឡូក្រាម។
យ៉ាងនេះក្តី នាយខណ្ឌជលផលខេត្តរតនគិរី លោក ងួន សុគន្ធ ទទួលស្គាល់ថា បរិមាណត្រីប៉ាសេអ៊ី ពិតជាបាត់បង់ច្រើនប្រៀបធៀបប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងទៅនេះ។ លោកទទួលស្គាល់ដែរថា ការប្រែប្រួលបរិស្ថានទន្លេ គឺជាមូលហេតុសំខាន់នាំឲ្យបរិមាណត្រីនៅតំបន់ទន្លេបីថយចុះប្រាកដមែន៖ «ខ្សត់ណាស់ត្រីហ្នឹង ត្រីប៉ាសេអ៊ី មិនសូវមានទេបើត្រីខុសពីហ្នឹង មានដូចជាត្រីឆ្ពិន ត្រីរៀល ឡើង ច្រើនតាមដងទន្លេសេសាន ស្រែពក ណា! រឿងបារម្ភខ្ញុំបារម្ភហើយ ប៉ុន្តែធ្វើម៉េចវាអាចប៉ះពាល់ខ្លះ ហើយគ្រាន់តែរដ្ឋាភិបាលយើងគាត់អភិវឌ្ឍប្រទេស»។
អាជ្ញាធរខេត្តស្ទឹងត្រែង បានប្រើប្រាស់និមិត្តសញ្ញារូបត្រីប៉ាសេអ៊ី ដាក់តាំងបង្ហាញនៅកណ្ដាលទីរួមខេត្តបញ្ជាក់ថា ខេត្តនេះជាតំបន់សក្ដានុពលមានត្រីដ៏មានតម្លៃ និងមានរសជាតិឆ្ងាញ់។ ក្រៅពីនេះ គេសង្កេតឃើញសិប្បករបានឆ្លាក់រូបត្រីប៉ាសេអ៊ី លក់ជាវត្ថុអនុស្សាវរីយ៍សម្រាប់អ្នកទេសចរដែលបានមកកម្សាន្តនៅខេត្តភាគឦសាននេះដែរ។
ក៏ប៉ុន្តែ សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅតំបន់ទន្លេបីសម្ដែងការសោកស្ដាយ ប្រសិនត្រីប៉ាសេអ៊ី ផុតពូជបាត់ទៅ។ ក្រុមអ្នកនេសាទសម្ដែងការព្រួយបារម្ភថា ក្រៅពីត្រីប៉ាសេអ៊ី នៅមានប្រភេទត្រីប៉ាវ៉ាមុខមួយ ត្រីប៉ាវ៉ាមុខពីរ និងត្រីប៉ាកក ឬត្រីថ្ម ក៏ប្រឈមមុខទៅនឹងវិនាសផុតពូជដូចគ្នា៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។