គំនរសំរាមជើងឯកជារតនសម្បត្តិរបស់អ្នកក្រីក្រគ្មានទីពឹង
2015.05.21
ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនចាត់ទុកថា សំរាមគ្មានតម្លៃ និងគ្មានប្រយោជន៍។ ម្យ៉ាងវិញទៀត សំរាមដែលជាប្រភពនៃភាពកខ្វក់ បើទុកដាក់មិនបានត្រឹមត្រូវទេ វាអាចបង្កឱ្យមានផលប៉ះពាល់ដល់សុខភាពមនុស្ស សត្វ រុក្ខជាតិ និងជីវចម្រុះផ្សេងៗ ពិសេសគឺបរិស្ថាន។ ប៉ុន្តែសម្រាប់ជនក្រីក្រដែលគ្មានជម្រើស គំនរសំរាមគឺជាកំណប់រតនសម្បត្តិដ៏មានតម្លៃសម្រាប់ចិញ្ចឹមពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ។
គំនរសំរាមជើងឯកស្ថិតក្នុងខណ្ឌដង្កោ រាជធានីភ្នំពេញ បានក្លាយជាកន្លែងប្រកបមុខរបររបស់ប្រជាជនក្រីក្រដែលគ្មានចំណេះដឹង គ្មានការងារធ្វើ សម្រាប់ក្មេងដែលគ្មានទីពឹង និងគ្មានទីលំនៅពិតប្រាកដ។
ការជក់គ្រឿងញៀន ការរើសអាហារសំណល់សល់ពីហាងទំនើប ការរើសអេតចាយ ការរត់លេងចុះឡើង និងការលក់ដូរម្ហូបអាហារផ្សេងៗ គឺជាសកម្មភាពដ៏សាមញ្ញនៅលើគំនរសំរាមជើងឯក។
ស្ថិតក្នុងសំលៀកបំពាក់ចាស់ៗ ដែលមានក្លិនស្អុយអសោចស្ទើរទ្រាំមិនបាននោះ យុវជនម្នាក់ដែលមានរូបរាងស្គាំងស្គម កំពុងជក់បង្ហុយគ្រឿងញៀននៅក្នុងរោងតូចមួយដែលមានដំបូលប្រក់សំពត់កៅស៊ូ និងជញ្ជាំងហ៊ុមព័ទ្ធដោយក្រណាត់ ស្ថិតនៅលើគំនរសំរាម។
បុរសវ័យក្មេងរួបនេះ និយាយថា រហូតមកដល់ពេលនេះ គាត់បានរើសអេតចាយនៅគំនរសំរាមជាង ១០ឆ្នាំ និងជក់គ្រឿងញៀនម៉ាកម៉ាទឹកកករយៈពេល ៧ឆ្នាំហើយ៖ «ជីវភាពគ្រួសារខ្ញុំពិបាកអ៊ីចឹងចេះតែរកទៅ។ មួយអាទិត្យបានប្រហែល ២០ម៉ឺនជាង។ នេះខ្ញុំដើម្បីអាចរកបានទល់ភ្លឺ។ ជក់ប្រហែង ៦ ទៅ ៧ឆ្នាំហើយ ម៉ាទឹកកក់»។
រីឯស្ត្រីពីរនាក់ផ្សេងទៀត ដែលបានមករើសសំណល់អាហារដែលសល់ពីហាងទំនើបៗនៅគំនរសំរាមនៅជើងឯកនេះ និយាយថា ពួកគាត់បានប្រកបរបរនេះអស់រយៈពេល ៣០ឆ្នាំហើយ គឺតាំងតែពីគំនរសំរាមចាស់នៅស្ទឹងមានជ័យ៖ «ជួនណាខ្ញុំរកថ្ងៃ ជួនណាខ្ញុំរកយប់ទៅ។ តែថ្ងៃនេះជ្រុលដល់យប់ហើយ។ មួយថ្ងៃបាន ១ម៉ឺន ២ម៉ឺន (រៀល)។ រករាល់ថ្ងៃសម្រាប់តែកូនស៊ីទេ រកពីឡានហាងហ្នឹង។ រើសពីឡានហាង រើសសាច់គោ ក្បាលត្រី ទេ ឡានផ្សេងអត់រើសទេ»។
មិនមែនមានតែយុវជនពីរបីនាក់នោះទេ ប៉ុន្តែក៏មានកុមារា កុមារី និងយុវជនជាច្រើននាក់ផ្សេងទៀតដែលបានបោះបង់ការសិក្សា ហើយមករើសអេតចាយនៅគំនរសំរាមជើងឯកនេះជាប្រចាំ និងរហូតដល់ពេលខ្លះពួកគេដេកនៅលើគំនរសំរាមនេះទៀតផង។ គំនរសំរាមដែលមានក្លិនស្អុយស្ទើរដកដង្ហើមមិនចង់កើតសម្រាប់អ្នកចំណូលថ្មី និងអ្នកធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ក្បែរជើងឯក ប៉ុន្តែបែរជាស៊ាំសម្រាប់យុវជន និងក្មេងៗដែលគ្មានទីបង្អែកទាំងនេះ។ ទោះជាយ៉ាងណា ដើម្បីកាត់បន្ថយភាពស្មុគស្មាញក្នុងជីវិត ពួកគេតែងចាក់ចម្រៀងកំដរអារម្មណ៍នៅពេលដើររើសអេតចាយលើគំនរសំរាម៖ «ចម្រៀង»។
ភាគច្រើននៃយុវជន និងក្មេងៗដែលមករើសអេតចាយលើគំនរសំរាមនៅជើងឯកនេះ មានឪពុកម្ដាយជំពាក់បំណុលគេ។ យុវជនទាំងនេះជាទូទៅរើសកំប៉ុង ដបទឹកសុទ្ធ ប្លាស្ទិក សំបកឡាំងដែក ហើយលក់របស់ទាំងនេះលើគំនរសំរាមនេះផ្ទាល់តែម្ដង។ ប៉ុន្តែពួកគាត់ត្អូញត្អែរចំពោះការលក់អេតចាយនេះដោយគាត់អះអាងថា ឈ្មួញទិញក្នុងតម្លៃថោក ស៊ីភ្នែកជញ្ជីង និងហាមលក់ចេញមកក្រៅ។ ពួកគាត់បន្តថា នៅលើគំនរសំរាមនេះមានថៅកែជាជនជាតិវៀតណាម បានសូកលុយ ៣ពាន់ដុល្លារក្នុងមួយខែ ទៅឲ្យអ្នកគ្រប់គ្រងគំនរសំរាមដើម្បីអាចមានសិទ្ធិទិញអេតចាយផ្តាចមុខ។
ទាក់ទងទៅនឹងសំរាមនេះដែរ នាយរងនៃអង្គការកែច្នៃសំរាម និងការសិក្សានៅកម្ពុជា ហៅកាត់ថា ខេមភិត () លោក សំ ផល្លា មានប្រសាសថា នៅកម្ពុជា មានសំរាមច្រើនប្រភេទ ដូចជាសំណល់រឹង សំដៅដល់កម្ទេចកំទីដែលត្រូវបានគេបោះបង់ចោល មានទូរទស្សន៍ ដប កែវ លោហធាតុ កំប៉ុងជាដើម។ សំណល់បង្កគ្រោះថ្នាក់ គឺសំដៅចំពោះវត្ថុទាំងឡាយណាដែលមានសារធាតុវិទ្យុសកម្ម សារធាតុគីមី សារធាតុផ្ទុះ សារធាតុពុល និងសារធាតុឆេះ។ សំណល់ជីវៈ មានន័យថា សំរាមបន្លែផ្លែឈើ។
លោក សំ ផល្លា៖ «សំណល់សល់ច្រើនជាគេគឺសំណល់ជីវៈ។ យើងអាចញែកសំរាមជីវៈបាន ១០០% នោះយើងនឹងអាចកែច្នៃសំរាមជីវៈជាឧស្ម័នក្នុងការបង្កើតអគ្គិសនីសម្រាប់ប្រើប្រាស់។ យើងមិនសូវផ្ដល់តម្លៃឲ្យសំរាម ប៉ុន្តែបរទេសដែលធ្វើហ្នឹង គេថាក្លិនស្អុយហ្នឹងក្លិនលុយ»។
លោកបន្តថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែកែច្នៃសំរាមជីវៈ គឺសំណល់បន្លែផ្លែឈើយកឧស្ម័នមេតានធ្វើជាឥន្ធនៈបញ្ឆេះម៉ាស៊ីនដើម្បីផលិតឋាមពលអគ្គិសនីសម្រាប់ប្រើប្រាស់។
ឆ្លើយតបទៅនឹងការកែច្នៃសំរាមនេះ ក្រសួងបរិស្ថាន សាលាក្រុងភ្នំពេញ និងអង្គការសហប្រជាជាតិដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ឧស្សាហកម្ម បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងគម្រោងសកម្មភាពអនុវត្តន៍បច្ចេកវិទ្យាដ៏ប្រសើរដែលអាចរក និងការប្រតិបត្តិបរិស្ថានដ៏ប្រសើរនៅទីលានចាក់សំណល់ក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងអាស៊ីខាងកើត ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងអនុសញ្ញាស្ដុកខូម ស្ដីពីសារធាតុបំពុលសរីរាង្គមិនងាយបំបែកធាតុកាលពីព្រឹកថ្ងៃទី១៨ ខែឧសភា ក្រុងភ្នំពេញ។
តាមរយៈគម្រោងនេះ នឹងមានការអភិវឌ្ឍនៅក្នុងប្រទេសចំនួនប្រាំ មាន កម្ពុជា ឡាវ វៀតណាម ហ្វីលីពីន និងម៉ុងហ្គោលី ដែលមានទឹកប្រាក់ចំនួន ៧.៥លានដុល្លារក្នុងរយៈពេលប្រាំឆ្នាំដោយផ្តើមដំបូងនៅកម្ពុជា។
លោក ហេង ណារ៉េត ប្រធាននាយកដ្ឋានត្រួតពិនិត្យការបំពុលបរិស្ថាននៃក្រសួងបរិស្ថាន អះអាងថា តាមរយៈគម្រោងបច្ចេកវិទ្យាដ៏ប្រសើរនេះ គឺអាចគ្រប់គ្រងកាកសំណល់ត្រឹមត្រូវដើម្បីកាត់បន្ថយគ្រោះថ្នាក់ដល់បរិស្ថានដែលអាចបំពុលដល់ទឹកក្រោមដី និងទៅលើអាកាស។
លោក ហេង ណារ៉េត៖ «ក្នុងគម្រោងនេះយើងផ្ដោតសំខាន់លើការដុតជាចំហ (open burning) ការដុតទីចំហគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងណាស់ ដែលវាអាចបង្កើតការបំភាយឧស្ម័នឌីអុកស៊ីន និងហ្វូរ៉ាន់។ យើងបញ្ឈប់ការដុតជាចំហ ប៉ុន្តែអនុញ្ញាតឲ្យដុតដែលមានការត្រួតពិនិត្យត្រឹមត្រូវតាមបច្ចេកទេស»។
លោកបន្ថែមថា ការបញ្ឈប់ការដុតជាចំហនឹងអាចកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់ចំពោះសុខភាពប្រជាពលរដ្ឋ។
ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ ប្រជាជននៅជុំវិញគំនរសំរាមជើងឯកនេះ ត្អូញត្អែរថា សព្វថ្ងៃពួកគាត់ពិបាកដកដង្ហើម និងកូនៗងាយប្រឈមមុខនឹងការកើតនូវជំងឺផ្សេងៗ៖ «ពេលខ្លះធំក្លិនណាស់ ពេលខ្លះមិនសូវធំ។ ធំក្លិនធំយកតែមែនទែន ទ្រាំអត់បានតែម្ដង អ្នកមកថ្មីរស់នៅមិនកើតទេ។ ស្អុយអ៊ីចឹងហូបអីក៏មិនកើតដែរ ពិបាកណាស់ ពិបាកទ្រាំណាស់! ខ្មាសគេ! ខ្មាសគេត្រង់ថា ប្រទេសជឿនលឿន បរទេសមកអ៊ីចឹង គេមើលងាយខ្មែរយើងថា មិនចេះសម្អាត។ ចង់ឲ្យរដ្ឋាភិបាលកែច្នៃគំនរសំរាមហ្នឹងហើយបិទឲ្យជិតទៅ»។
ការប្រឈមនៃសំរាមចំពោះសុខភាព លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ឃុន ឃាង ឯកទេសត្រចៀក ច្រមុះ បំពងក និងកែសម្ផស្ស អះអាងថា ក្លិន និងសារធាតុមួយចំនួននៅក្នុងសំរាមអាចប្រឈមមុខនឹងជំងឺផ្លូវដង្ហើម រលាកសួត ជំងឺរលាកផ្លូវរំលាយអាហារ មានផលប៉ះពាល់ប្រព័ន្ធប្រសាទដោយសារតែការសាយភាយក្លិន និងការចម្លងមេរោគពីសំរាម។
វេជ្ជបណ្ឌិត ឃុន ឃាង៖ «ធម្មតាសំរាមវាបណ្ដុំទៅដោយកាកសំណល់គ្រប់ប្រភេទ ក្នុងហ្នឹងវាមានជាកាកសំណល់គីមី កាកសំណល់ផ្ទះបាយ។ កាកសំណល់គ្រប់ប្រភេទដូច្នេះក្លិនស្អុយហ្នឹងវាប៉ះពាល់ដល់ច្រមុះរបស់យើង។ នៅពេលច្រមុះរបស់យើងទទួលក្លិនស្អុយ និងក្លិនផ្សេងៗពីសំរាមជាមួយនឹងដីហុយដែលមានមេរោគ។ មេរោគហ្នឹងចូលទៅដល់ប៉ះពាល់ប្រដាប់ដង្ហើម និងប្រដាប់ដង្ហើមផ្នែកខាងលើ»។
ចំពោះបញ្ហាស្បែកវិញ លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ថៃ គា ឯកទេសសើស្បែក កាមរោគ អេដស៍ និងជាសាស្ត្រាចារ្យនៅមហាវិទ្យាល័យវេជ្ជសាស្ត្រនៃសកលវិទ្យាល័យវិទ្យាសាស្ត្រសុខាភិបាល អះអាងថា សំរាមអាចបណ្ដាលអោយកើតមានជំងឺសើស្បែករ៉ាំរ៉ៃ និងប្រឈមមុខជំងឺរាករូស ជំងឺរាកមួល អាសន្នរោគ និងគ្រុនពោះវៀន។
យោងតាមរបាយការណ៍អង្គការសុខភាពពិភពលោកបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងសំរាមមានផ្ទុកទៅដោយសារធាតុគីមីមួយចំនួនដែលអាចបង្កឱ្យកើតជំងឺមហារីក និងជំងឺរលាកផ្លូវដង្ហើមរ៉ាំរ៉ៃ។
នៅគំនរសំរាមជើងឯកនេះ ក៏បានជំរុញឲ្យយុវជនដែលស្រឡាញ់ការសិក្សាម្នាក់ផ្សេងទៀតបង្ខំចិត្តឈប់រៀនដោយមករើសអេតចាយដើម្បីផ្គត់ផ្គង់គ្រួសារ។
សំឡេងរបស់យុវជន៖ «ខ្ញុំអត់ដឹងថា គាត់ឈឺអីទេសព្វថ្ងៃ គាត់ចាស់អាយុ ៤០ជាងហើយ បើខ្ញុំនៅតែរៀនទៀត មិនដឹងថា នរណាជួយផ្គត់ផ្គង់គ្រួសារទេ»៕