អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ (Human Rights Watch = HRW) រកឃើញថា កុមារកម្ពុជា ជាច្រើននាក់ ដែលធ្វើចំណាកស្រុកទៅប្រទេសថៃ កំពុងបាត់បង់សិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋាន នៅពេលពួកគេត្រូវគេបញ្ជូនអោយទៅរស់នៅបណ្ដោះអាសន្ន ក្នុងមណ្ឌលសម្រាប់កុមារចំណាកស្រុក។
របាយការណ៍ផ្សព្វផ្សាយនៅថ្ងៃទី២ ខែកញ្ញា របស់អង្គការដដែលបញ្ជាក់ថា ក្នុងមណ្ឌលនោះពួកគេខ្វះខាតអាហារបរិភោគ ខ្វះសេវាសុខភាព ការអប់រំ និងការកម្សាន្តដែលចាំបាច់សម្រាប់កុមារ។ ករណីនេះ ក្រុមអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលនៅកម្ពុជា ប្រាថ្នាអោយរដ្ឋាភិបាលចាត់វិធានការជួយកុមារទាំងនោះជាបន្ទាន់។
ក្រុមអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលធ្វើការងារផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស ជំរុញអោយក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា ចាប់ផ្ដើមស៊ើបអង្កេត និងរិះរកមធ្យោបាយយ៉ាងណា ដែលអាចធានាថា កុមារខ្មែរដែលធ្វើចំណាកស្រុក ទទួលបានសិទ្ធិជាមូលដ្ឋាន។
សំណើរបស់ក្រុមអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ រកឃើញថា កុមារកម្ពុជា ជាច្រើនដែលធ្វើចំណាកស្រុកជាមួយឪពុកម្ដាយរបស់ពួកគេ ត្រូវការចាំបាច់នូវសិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋាន នៅពេលពួកគេត្រូវបញ្ជូនអោយទៅរស់នៅក្នុងមណ្ឌលសម្រាប់កុមារចំណាកស្រុក។
ក្នុងរបាយការណ៍កម្រាស់ជាង ៦០ទំព័រ អង្គការនេះបានសម្ភាសកុមារ ៤១នាក់ និងវ័យជំទង់ចំនួន ៦០នាក់ ដែលជាប់នៅក្នុងមណ្ឌលក្នុងប្រទេសថៃ ទាំងនោះ។ កុមារទាំងនោះបញ្ជាក់ថា ពួកគេត្រូវអោយរស់នៅបែកពីឪពុកម្ដាយ ពុំមានអាហារហូបចុកគ្រប់គ្រាន់ ពុំទទួលបានសេវាសុខភាពត្រឹមត្រូវ ពុំបានទទួលការអប់រំ និងការកម្សាន្ត ដែលកុមារត្រូវការ។ បញ្ហាទាំងនោះ ធ្វើអោយប៉ះពាល់ដល់ការលូតលាស់ទាំងផ្នែករាងកាយ និងបញ្ញាស្មារតីរបស់កុមារ។ យ៉ាងណា អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ពុំបានបញ្ជាក់ថា កុមារកម្ពុជា នៅទីនោះមានចំនួនប៉ុន្មាននាក់ឡើយ គឺគ្រាន់តែបញ្ជាក់ថា ជារៀងរាល់ឆ្នាំ មានកុមារប្រមាណ ២.៥០០នាក់មកពីកម្ពុជា និងឡាវ បានចូលទៅកាន់មណ្ឌលទាំងនោះ។ ចំណែករបាយការណ៍របស់អង្គការអន្តរជាតិទេសន្តរប្រវេសក៍ មកដល់ពេលនេះមានកុមារជាង ៣៧ម៉ឺននាក់ កំពុងរស់នៅចំណាកស្រុកក្នុងប្រទេសថៃ ភាគច្រើនមកពីប្រទេសភូមា បន្ទាប់មក គឺកម្ពុជា។
អ្នកគ្រប់គ្រងបច្ចេកទេសឃ្លាំមើលការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស នៃអង្គការលីកាដូ (Licadho) លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍ថា ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា ត្រូវចាប់ផ្ដើមការងារចាំបាច់មួយចំនួន ក្នុងការរកមធ្យោបាយជួយអោយពួកគេទទួលបានសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានឡើងវិញ៖ «ស្ថានទូតយើង ឬក្រសួងការបរទេសហ្នឹង គឺត្រូវតែពិនិត្យមើលកុមារកម្ពុជា យើង ដែលនៅក្នុងមណ្ឌលហ្នឹង ធ្វើអោយពួកគេទទួលបានកិច្ចការពារដោយសមរម្យក្នុងនាមជាកុមារ»។
មិនខុសគ្នាដែរ អនុប្រធានផ្នែកសិទ្ធិស្ត្រី និងកុមារនៃសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (Adhoc) អ្នកស្រី លឹម មុនី មានប្រសាសន៍ថា រដ្ឋាភិបាលមានតួនាទីសំខាន់ក្នុងការទាក់ទងជាមួយរដ្ឋាភិបាលក្នុងប្រទេសថៃ ដើម្បីអោយសិទ្ធិទាំងឡាយរបស់កុមារត្រូវអនុវត្ត៖ «បញ្ហាធំបែបនេះ គឺត្រូវតែរដ្ឋាភិបាលដែលលោកមានអំណាចនៅក្នុងការធ្វើកិច្ចការងារហ្នឹង ចំណែកចំណុចខ្វះខាតដោយប្រការណាមួយ យើងចាំបំពេញបន្ថែម»។
ឆ្លើយតបនឹងសំណើនេះ រដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេស លោក កុយ គួង មានប្រសាសន៍ថា កន្លងមកមានករណីកុមារមួយចំនួនត្រូវបញ្ជូនទៅមណ្ឌលថែរក្សាកុមារ ដែលនៅពេលដែលទៅជាមួយឪពុកម្ដាយ ពួកគេមានទោសជាប់ពន្ធនាគារដោយប្រការផ្សេងៗ ឬកុមារដែលត្រូវមេខ្យល់នាំទៅប្រទេសថៃ ហើយត្រូវអាជ្ញាធរថៃ ចាប់បាន ជាដើម។ លោក កុយ គួង បន្តថា ស្ថានទូតកម្ពុជា ប្រចាំនៅប្រទេសថៃ កំពុងបំពេញការងារមួយចំនួនជាមួយភាគីថៃ ដើម្បីអោយកុមារខ្មែរដែលធ្វើចំណាកស្រុកទាំងឡាយ បានទទួលសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានពេញលេញ៖ «ភាគីថៃ កន្លងមកនេះ គឺបានសន្យាថា ធ្វើអោយពួកគាត់មានសិទ្ធិដូចពលករដទៃនៅប្រទេសថៃ ដែរ គេក៏បានសន្យារៀបចំកូនៗហ្នឹងអោយចូលរៀនត្រឹមត្រូវនៅសាលាដូចគេដូចឯង»។
លោក កុយ គួង បញ្ជាក់ថា មកដល់ពេលនេះ មណ្ឌលច្រកចេញចូលតែមួយ ដែលសហការរវាងអាជ្ញាធរកម្ពុជា និងថៃ បានផ្ដល់ភាពស្របច្បាប់ទៅអោយពលករចំណាកស្រុក ដែលធ្វើការនៅប្រទេសថៃ នោះបានចំនួនជាង ៣៧ម៉ឺននាក់ ក្នុងនោះមានកុមារ និងសមាជិកគ្រួសារដែលទៅជាមួយមានចំនួនជាង ២ម៉ឺននាក់។
ក្នុងករណីនេះ នៅក្នុងរបាយការណ៍របស់អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ បានបញ្ជក់ដែរថា តាមច្បាប់អន្តោប្រវេសន៍របស់ថៃ រាល់ការឆ្លងដែនចូលក្នុងប្រទេសនេះដោយខុសច្បាប់ គឺត្រូវផាកពិន័យ និងជាប់ពន្ធនាគារ។ អង្គការនេះក៏បានអំពាវនាវទៅស្ថាប័នអន្តរជាតិពាក់ព័ន្ធ រួមមានអង្គការសហប្រជាជាតិ និងសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ហៅកាត់ថា អាស៊ាន (Asean) អោយធ្វើការជាមួយរដ្ឋាភិបាលថៃ ដើម្បីធានាបញ្ចប់អំពើរំលោភសិទ្ធិកុមារចំណាកស្រុក និងបញ្ចប់អំពើជួញដូរកុមារទៅក្នុងប្រទេសថៃ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។