អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) ចាត់ទុកស្ថានការណ៍នៅកម្ពុជា ក្នុងឆ្នាំ២០១៤ ជាស្ថានការណ៍មួយដែលពោរពេញទៅដោយអំពើហិង្សា និងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស។
អង្គការ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ កត់សម្គាល់បែបនេះតាមរយៈរបាយការណ៍សកលប្រចាំឆ្នាំ២០១៥ របស់ខ្លួន ដើម្បីវាយតម្លៃការគោរពសិទ្ធិមនុស្សរបស់ប្រទេសនានានៅលើពិភពលោក។
ការប្រើហិង្សាលើអ្នកគាំទ្របក្សប្រឆាំង ការប្រើកម្លាំងលើសលប់បង្ក្រាបកម្មករ និងនិទ្ទណ្ឌភាព ការបណ្ដេញពលរដ្ឋដោយបង្ខំ ការរឹបអូសដីធ្លី ការឃុំខ្លួនក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ អំពើទារុណកម្ម ការគាបសង្កត់លើសហជីព សុទ្ធសឹងតែជាបញ្ហាសំខាន់ដែលអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ លើកឡើងក្នុងរបាយការណ៍របស់ខ្លួន ស្ដីពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ក្នុងឆ្នាំ២០១៤។
អង្គការ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ លើកឡើងថា នៅឆ្នាំ២០១៤ រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានប្រើហិង្សាជាញឹកញយគាបសង្កត់អ្នកគាំទ្របក្សប្រឆាំង និងបង្ខំបក្សប្រឆាំងឲ្យទទួលយកលទ្ធផលបោះឆ្នោតនៅខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ ព្រមទាំងបង្ខំឲ្យបក្សប្រឆាំងបញ្ចប់ពហិការមិនចូលសភារបស់ពួកគេថែមទៀតផង។ ក្រៅពីនេះ រដ្ឋាភិបាលក៏បានរារាំងមិនឲ្យមានការប្រមូលផ្ដុំតវ៉ារបស់កម្មករ និងសហជីព ក្នុងការទាមទារដំឡើងប្រាក់ខែកម្មករ។ ការបង្ក្រាបដោយហិង្សារបស់សមត្ថកិច្ចកាលពីដើមខែមករា ឆ្នាំ២០១៤ បានធ្វើឲ្យកម្មករយ៉ាងហោចណាស់ ៧នាក់បាត់បង់ជីវិត និងមនុស្សរាប់សិបនាក់ផ្សេងទៀតរងរបួស។
អង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិមួយនេះលើកឡើងដែរថា ចាប់តាំងពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ឡើងគ្រប់គ្រងអំណាចនៅកម្ពុជា មក សមាជិក និងមេបញ្ជាការកងកម្លាំងសន្តិសុខរបស់រដ្ឋាភិបាល មិនត្រូវបានគេស៊ើបអង្កេតចំពោះសកម្មភាពរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ការសម្លាប់ដោយសារហេតុផលនយោបាយ ឬការធ្វើទារុណកម្មលើមនុស្សដទៃឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ មានរហូតទៅដល់ជិត ៩០ករណីដែលតុលាការបានចោទប្រកាន់ទៅលើសកម្មជនបក្សប្រឆាំង សហជីព មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល និងកម្មករ ជាដើម។
អង្គការ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ បញ្ជាក់ទៀតថា ស្របពេលដែលមានការកាត់ក្ដីដោយនយោបាយ និងអយុត្តិធម៌ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បង្កើនការគ្រប់គ្រងលើប្រព័ន្ធតុលាការ ដោយការប្រញាប់ប្រញាល់បង្កើតច្បាប់ថ្មី៣ ទាក់ទងនឹងតុលាការយ៉ាងលឿន គឺច្បាប់ស្ដីពីការរៀបចំអង្គការតុលាការ ច្បាប់ស្ដីពីលក្ខន្តិកៈនៃអង្គចៅក្រម និងព្រះរាជអាជ្ញា និងច្បាប់ស្ដីពីការរៀបចំ និងការប្រព្រឹត្តទៅឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម។ លើសពីនេះទៀត យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ ក៏បរិហារការលូកដៃរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងតុលាការខ្មែរក្រហមដែរ។
របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំរបស់អង្គការ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ នេះ គឺចេញផ្សព្វផ្សាយប្រមាណ ២សប្ដាហ៍ប៉ុណ្ណោះបន្ទាប់ពីនាយកអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិប្រចាំតំបន់អាស៊ី លោក ប៊្រែដ អាដាម (Brad Adams) ចេញរបាយការណ៍មួយអំពីការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ក្រោមការដឹកនាំរយៈពេល ៣០ឆ្នាំរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងអំពាវនាវឲ្យម្ចាស់ជំនួយ ជំរុញរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឲ្យដកតំណែង លោក សៅ សុខា ពីមេបញ្ជាការកងរាជអាវុធហត្ថលើផ្ទៃប្រទេស ដោយសារ លោក សៅ សុខា អះអាងថា លោករៀនសូត្រតាមមេដឹកនាំផ្ដាច់ការអាល្លឺម៉ង់ អាដុលហ្វ ហ៊ីត្លែរ (Adolf Hitler)។
ឆ្លើយតបរបាយការណ៍របស់អង្គការ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ នៅថ្ងៃទី២៩ មករា មន្ត្រីនាំពាក្យនៃអង្គភាពព័ត៌មាន និងប្រតិកម្មរហ័សនៃទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក ទិត្យ សុធា មានប្រសាសន៍ថា របាយការណ៍របស់អង្គការ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ ទោះជាមួយទំព័រ ឬមួយពាន់ទំព័រក្ដី គឺសម្លឹងឃើញអាក្រក់ជានិច្ចចំពោះរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ពីព្រោះអង្គការនេះមិនទទួលស្គាល់កិច្ចខំប្រឹងប្រែងរបស់រដ្ឋាភិបាល ជំរុញលើកស្ទួយការគោរពសិទ្ធិមនុស្សទេ មិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីការពិតនៅកម្ពុជា នោះទេ៖ «គាត់ទទួលរបាយការណ៍តែម្ខាង គឺក្រុមប្រឆាំងតែម្ដង និយាយជារួមទៅដោយគាត់ខ្វះការផ្ដល់នូវការលើកទឹកចិត្ត និងការរួមចំណែកដោយផ្ទាល់ជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា។ គាត់រកតែចំណុចអវិជ្ជមានបន្តិចបន្តួច គាត់យកទៅបំប៉ោងឲ្យទៅជាធំ។ ដូច្នេះ គាត់មានទេពកោសល្យផ្លុំរុយឲ្យទៅជាដំរី។ ក៏ប៉ុន្តែ សម្រាប់ដំណើរការពង្រឹងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងលើកស្ទួយតម្លៃនីតិរដ្ឋនៅកម្ពុជា គឺមិនអាស្រ័យទៅលើការឲ្យយោបល់ពីខាង យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ ហ្នឹងទេ គឺជាការប្រឹងប្រែងដោយកម្ពុជា ដែលជារដ្ឋអធិបតេយ្យដោយខ្លួនឯង។ ខ្ញុំយល់ថា នេះគ្រាន់តែជាការបន្ទរសំឡេងឲ្យក្រុមប្រឆាំង ដើម្បីបំពុលបរិយាកាសនៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា តែប៉ុណ្ណោះ»។
ដោយឡែកខាងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល គឺមន្ត្រីឃ្លាំមើលអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ (Licadho) លោក អំ សំអាត ស្របពេលដែលទទួលស្គាល់ការអភិវឌ្ឍវិជ្ជមានរបស់រដ្ឋាភិបាល លោកក៏ចាត់ទុករបាយការណ៍របស់អង្គការ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ ថាស្របនឹងស្ថានការណ៍កើតមានពិត បន្ទាប់ពីការបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំ២០១៣ ហើយថាជាជំហានអវិជ្ជមានរបស់រដ្ឋាភិបាល៖ «មានកើតអំពើហិង្សាជាបន្តបន្ទាប់រហូតមានការបាត់បង់ជីវិតមនុស្ស ហើយមានការបិទសិទ្ធិសេរីភាពប្រជាពលរដ្ឋក្នុងការជួបជុំប្រមូលផ្ដុំបញ្ចេញមតិ អានេះវាជាស្ថានភាពជាក់ស្ដែង ហើយការប្រើប្រាស់កម្លាំង យើងឃើញថា តាំងពីកម្លាំងសន្តិសុខ កម្លាំងយោធា កម្លាំងរាជអាវុធហត្ថ និងកម្លាំងនគរបាល ឃើញថាច្រើនហួសហេតុនៅក្នុងការទប់ស្កាត់ និងការបង្ក្រាបទៅលើការធ្វើបាតុកម្មរបស់បាតុករ ហើយអ្នកដែលប្រព្រឹត្តបាញ់មនុស្សស្លាប់ និងរងរបួស មិនត្រូវបានស៊ើបអង្កេត និងបញ្ជូនទៅផ្ដន្ទាទោសទេ។ នេះហើយវាជាភាពនិទ្ទណ្ឌភាពមួយ ដែលជាវប្បធម៌លើកទឹកចិត្តដល់អ្នកប្រព្រឹត្តិហ្នឹង នៅតែប្រព្រឹត្តបន្ត ពីព្រោះខ្លួនប្រព្រឹត្តហើយមិនទទួលទោសទៅតាមផ្លូវច្បាប់»។
ក្នុងនាមជាអង្គការសង្គមស៊ីវិល លោកទទូចឲ្យរដ្ឋាភិបាលពិចារណាលើចំណុចអវិជ្ជមានទាំងឡាយ ដែលមាននៅក្នុងរបាយការណ៍របស់អង្គការ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ នេះ ដើម្បីកែប្រែកុំឲ្យមានអំពើហិង្សា និទ្ទណ្ឌភាព ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងការរំលោភដីធ្លីកើតឡើងតទៅទៀត៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។