នៅក្នុងរយៈពេល ៨ថ្ងៃនៃបេសកកម្មលើកនេះ លោកនឹងស្វែងយល់ពីវឌ្ឍនភាពក្នុងការអនុវត្តអនុសាសន៍ទាំងឡាយដែលមាននៅក្នុងរបាយការណ៍ជាលទ្ធផលនៃបេសកកម្មមកកម្ពុជា កាលពីខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១២ កន្លងទៅ ស្ដីពីប្រព័ន្ធតុលាការ កំណែទម្រង់សភា ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោត និងសម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច។
អ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ រំពឹងទុកថា ក្នុងបេសកកម្មលើកទី៩ នឹងជួយក្នុងការបង្កើតបរិយាកាសងាយស្រួលសម្រាប់ការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា។
សេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ការិយាល័យឧត្ដមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិ ចេញថ្ងៃទី១៤ ខែឧសភា បានអោយដឹងថា បេសកកម្មរបស់លោក ស៊ូប៊ែឌី ដែលធ្វើឡើងនៅមុនថ្ងៃបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្ត្រអាណត្តិទី៥ ដែលអ្នករាយការណ៍ពិសេសរូបនេះ ចាត់ទុកថាជាឱកាសមួយយ៉ាងសំខាន់ក្នុងដំណើរការលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។
លោក ស៊ូប៊ែឌី បានលើកឡើងនៅក្នុងសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានថា នេះជាពេលវេលាដែលត្រូវបញ្ចប់ការវាយតម្លៃអំពីវឌ្ឍនភាព សិទ្ធិមនុស្ស និងបញ្ហាប្រឈមនានា៖ «២ទសវត្សរ៍បានកន្លងផុតទៅ ចាប់តាំងពីមានការអនុម័តកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ដែលបានពង្រឹងដំណើរការសន្តិភាពនៅកម្ពុជា។ ដល់ពេលដែលត្រូវពិនិត្យវាយតម្លៃពីវឌ្ឍនភាពក្នុងការពង្រឹងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សិទ្ធិមនុស្ស និងនីតិរដ្ឋ និងការផ្ដោតលើបញ្ហាប្រឈមដែលនៅសេសសល់»។
អ្នករាយការណ៍ពិសេសនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ទទួលបន្ទុកផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស ប្រចាំនៅកម្ពុជា លោក សុរិយា សូប៊ែឌី បានចេញរបាយការណ៍ផ្ដល់អនុសាសន៍ជាច្រើនចំណុចអំពីភាពចាំបាច់ត្រូវធ្វើកំណែទម្រង់ គ.ជ.ប នោះ មានដូចជា ប្រធាន គ.ជ.ប ថ្នាក់ជាតិ និងថ្នាក់ខេត្ត ត្រូវតែមានភាពឯករាជ្យ និងត្រូវតែបញ្ចូលតំណាងមកពីគ្រប់គណបក្សនយោបាយ ដែលមានអាសនៈនៅក្នុងរដ្ឋសភា ដើម្បីការបោះឆ្នោតនោះអាចទទួលយកបាន។ គ្រប់គណបក្សទាំងអស់ ត្រូវតែមានសេរីភាពក្នុងការធ្វើយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោត ដោយគ្មានការភ័យខ្លាច និងរារាំង។
អគ្គលេខាធិការគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត លោក ទេព នីថា មានប្រសាសន៍ថា គ.ជ.ប បានអនុវត្តតាមអនុសាសន៍មួយចំនួនរបស់អ្នករាយការណ៍ពិសេសអង្គការសហប្រជាជាតិ។ លោក ទេព នីថា បញ្ជាក់ថា ចំណុចនៅសេសសល់ គឺជាបញ្ហាដែលមិនមែនជាតួនាទីរបស់ គ.ជ.ប ឡើយ។
លោក ទេព នីថា៖ «ហាមឃាត់មន្ត្រីរាជការមិនអោយប្រើប្រាស់សម្ភារៈ ពេលវេលារបស់រដ្ឋ មិនអោយធ្វើនយោបាយ គ.ជ.ប ហាមតាំងពីយូរ ច្បាប់អីក៏មានទាំងអស់។ មួយទៀត ទាក់ទងនឹងការអប់រំ ទាក់ទងការបោះឆ្នោត យើងបានធ្វើហើយ តាំងពីមុនគាត់ស្នើហ្នឹងទៅទៀត។ ដោយឡែកទាក់ទងខាងរដ្ឋាភិបាល បានរៀបចំសមាសបន្ថែមដល់ គ.ជ.ប តើ។ នេះខ្ញុំនិយាយទាក់ទងក្នុងរង្វង់ គ.ជ.ប ទេ។ ទាក់ទងទៅរឿងផ្សេងទៀត ឧទាហរណ៍ថា គាត់ស្នើអោយឯកឧត្តម សម រង្ស៊ី អោយត្រឡប់មកវិញដូចជាមិនមែនសមត្ថភាព គ.ជ.ប»។
នាយកប្រតិបត្តិនៃគណៈកម្មាធិការដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា ខុមហ្រ្វែល (COMFREL) លោក គល់ បញ្ញា មានប្រសាសន៍ថា ការសិក្សាពីផ្លូវច្បាប់នៅពុំមានចំណុចដែលរាំងស្ទះដល់ការផ្លាស់ប្ដូរសមាសភាព គ.ជ.ប ទៅតាមអនុសាសន៍របស់អ្នករាយការណ៍ពិសេសអង្គការសហប្រជាជាតិឡើយ។
លោក គល់ បញ្ញា៖ «វាដូចអត់មានបញ្ហាផ្លូវច្បាប់អីដែលគាត់មិនអាចអោយគណបក្សនយោបាយចូលរួមក្នុងការជ្រើសរើស។ គាត់អាចមានសមត្ថកិច្ចក្នុងការធ្វើកិច្ចការហ្នឹង ប៉ិន គ.ជ.ប នៅតែលើកបញ្ហាច្បាប់ តែយើងរកមិនឃើញច្បាប់ត្រង់ណាដែលគេហាមឃាត់សោះ។ ឥឡូវនេះ យើងកំពុងធ្វើការងារដើម្បីពង្រឹងធ្វើម៉េចអោយមានការរៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធថ្នាក់ឃុំ និងថ្នាក់ការិយាល័យ និងអោយមានការចូលរួមរបស់គណបក្សនយោបាយ ហីយើងកំពុងជជែកជាមួយ គ.ជ.ប ដើម្បីធ្វើកិច្ចការហ្នឹង»។
តាមកម្មវិធីនៃដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក សុរិយា ស៊ូប៊ែឌី គ្រោងនឹងចូលគាល់ព្រះមហាក្សត្រ ជួបជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថ្នាក់ដឹកនាំសំខាន់ៗដទៃទៀតនៃរដ្ឋាភិបាល សមាជិកសភា តុលាការ តំណាងអង្គការសង្គមស៊ីវិល សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស និងសហគមន៍អ្នកផ្ដល់ជំនួយ។ ក្នុងនោះដែរ លោក ស៊ូប៊ែឌី គ្រោងនឹងជួប គ.ជ.ប នៅថ្ងៃទី២០ ខែឧសភា៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។