ប្រជាពលរដ្ឋជនជាតិដើមភាគតិចព្នង ជិត ២រយនាក់ មកពី ២៥សហគមន៍ បានយកញត្តិដាក់នៅសាលាខេត្តមណ្ឌលគិរី។ ការសុំកិច្ចអន្តរាគមន៍របស់អ្នកភូមិនេះ នៅបន្ទាប់ដីព្រៃ និងព្រៃឈើច្បោះរបស់ពួកគេ ត្រូវបានក្រុមហ៊ុនដែលទទួលបានសិទ្ធិវិនិយោគលើដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចឈូសឆាយ និងកាប់បំផ្លាញដោយគ្មានសំណង។ ចំណែកអភិបាលរងខេត្តមណ្ឌលគិរី ទទួលបន្ទុកដោះស្រាយទំនាស់ដីធ្លី បានសន្យាថានឹងយកបញ្ហាទាំងនេះទៅពិនិត្យ និងចុះសិក្សា។
សំឡេងជនជាតិដើមភាគតិច៖ «ខ្ញុំសូមអង្វរ សូមទុកឲ្យពួកខ្ញុំរស់ដូចមុនផង។ ពួកខ្ញុំអត់ចង់ឲ្យអ្នកទាំងអស់គ្នាចិញ្ចឹមឲ្យអំណោយទេ»។
នេះជាសម្រែកទាមទាររកយុត្តិធម៌របស់ស្ត្រីជនជាតិដើមភាគតិចព្នង ខណៈពួកគេប្រមូលផ្តុំនៅខាងមុខសាលាខេត្តមណ្ឌលគិរី និងជំរុញឲ្យស្ថាប័នមួយនេះធ្វើការឲ្យមានតម្លាភាព ក្នុងការដោះស្រាយជម្លោះដីធ្លីរ៉ាំរ៉ៃជាមួយក្រុមហ៊ុនដែលទទួលបានសិទ្ធិវិនិយោគ លើដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច។ ប្រជាពលរដ្ឋបានបង្ហាញឲ្យដឹងថា ភាគច្រើននៃក្រុមហ៊ុនទាំងនោះបានអនុវត្តផែនការរបស់ខ្លួនលើសពីអ្វីដែលទទួលបានសិទ្ធិវិនិយោគពីរដ្ឋាភិបាល។
កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី២៨ មេសា នោះ ប្រជាពលរដ្ឋជិត ២០០នាក់ មកពី ២៥សហគមន៍នៅខេត្តមណ្ឌលគិរី បានជួបជុំជាថ្មីទៀត ដោយពួកគាត់អះអាងថា គឺដើម្បីជំរុញឲ្យជំនាញពាក់ព័ន្ធរបស់រដ្ឋាភិបាល ដោះស្រាយបញ្ហារបស់ពួកគេដែលកំពុងកើតឡើងនៅពេលនេះ៖ «ចេញពីជំនាន់ ប៉ុល ពត ហ្នឹងមានអី។ ឪពុកម្ដាយខ្ញុំនៅជិតព្រៃ រកពីព្រៃទេ ហូបរាល់ថ្ងៃហ្នឹងណា រួចដល់ពេលកាប់អ៊ីចឹង ខ្ញុំឲ្យកូនខ្ញុំស៊ីស្អី។ ខ្ញុំសួរមើលឲ្យពួកខ្ញុំរស់រាល់ថ្ងៃ»។
រស់នៅភូមិឡៅកា ឃុំសុខដុម ក្រុងសែនមនោរម្យ លោកស្រី ម៉ារ៉ ងំ ថ្លែងថា ចាប់តាំងពីក្រុមហ៊ុនដែលទទួលបានសិទ្ធិវិនិយោគក្នុងសហគមន៍កាលណា ពេលនោះហើយបញ្ហាពាក់ព័ន្ធនឹងដីព្រៃសហគមន៍បានកើតរឿងដ៏ចម្រូងចម្រាសឡើង។ លោកស្រីបន្តថា អស់រយៈពេលជាង ២ឆ្នាំមកហើយដែលអ្នកភូមិបានចុះតវ៉ាប្រឆាំងការអភិវឌ្ឍនេះ។ ការវិនិយោគដែលអ្នកស្រុកចាត់ទុកថា មិនអាចទទួលយកបាននោះ ពីព្រោះតែការអភិវឌ្ឍទាំងនេះពុំបានគិតគូរពីផលប្រយោជន៍របស់អ្នកស្រុកម្ដងណាទេ។ ម៉ារ៉ ងំ ឲ្យដឹងទៀតថា គម្រោងវិនិយោគនេះមិនត្រឹមតែពុំអាចជួយកាត់បន្ថយភាពក្រីក្ររបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងសហគមន៍ប៉ុណ្ណោះទេ តែថែមទាំងជំរុញឲ្យពួកគេដើរដល់ផ្លូវទាល់ច្រកទៀតផង៖ «អស់លោកទាំងអស់គ្នាអង្គុយលើកៅអី ឥតដឹងទុក្ខធុរៈប្រជារាស្ត្រពួកខ្ញុំរបៀបម៉េច។ អត់ដឹងឈឺចាប់របៀបម៉េចទេ។ ពួកខ្ញុំអត់មានដីស្រែ មានតែដីភ្នំ បើដីភ្នំពួកខ្ញុំបានអីធ្វើ បានអីស៊ី។ ពួកខ្ញុំទៅស៊ីឈ្នួលគេបានមួយថ្ងៃតែ ២ម៉ឺន ណាចិញ្ចឹមកូន»។
ការប្រមូលផ្ដុំកាលពីព្រឹកថ្ងៃទី២៨ មេសា កន្លងទៅជាថ្មីម្ដងទៀតនេះ ក្រុមអ្នកភូមិដែលភាគច្រើន គឺជាជនជាតិដើមភាគតិចព្នង ត្រូវបានមន្ត្រីសាលាខេត្តមណ្ឌលគិរី អនុញ្ញាតឲ្យតំណាងរបស់ពួកគេចំនួន ១៩នាក់ ចូលទៅពិគ្រោះយោបល់។ នៅក្នុងជំនួបកាលពីព្រឹកថ្ងៃច័ន្ទ នោះ ក្រុមអ្នកភូមិបានអះអាងថា ដីស្រែទីកប់ខ្មោច ព្រៃសហគមន៍ និងដើមច្បោះ ត្រូវបានក្រុមហ៊ុនដែលទទួលបានសិទ្ធិវិនិយោគលើសម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ចពីរដ្ឋាភិបាល ហើយរំលោភបំពានលើសគោលការណ៍ច្បាប់ស្រស់ៗតែម្ដង៖ «ក្រុមហ៊ុនមានច្រើន ឈូសឆាយដីពួកខ្ញុំដែលអាស្រ័យផលប្រចាំថ្ងៃ។ ចិញ្ចឹមកូនសព្វថ្ងៃ។ មុខរបរដែលពួកខ្ញុំធ្លាប់អស់រលីង ចុងផ្ដៅពួកខ្ញុំធ្លាប់កាប់អស់រលីង។ មិនមែនទីផ្សារអង្គុយចាំតែឲ្យយើងហុចលុយ ឲ្យគេមកយកទេ។ ពួកខ្ញុំទីផ្សារ ពួកខ្ញុំក្នុងព្រៃ»។
ចំណែក លោក វង់ កុសល មន្ត្រីផ្នែកច្បាប់នៃវេទិកាអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្ដីពីកម្ពុជា ដែលឃ្លាំមើលការប្រមូលផ្តុំរបស់ក្រុមសហគមន៍ជនជាតិភាគតិចព្នង ទាំង ២៥សហគមន៍ កាលពីថ្ងៃទី២៨ មេសា ចាត់ទុកថា កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ និងសមត្ថកិច្ចនគរបាល ដែលត្រូវគេដាក់ពង្រាយនៅខាងមុខសាលាខេត្ត ជាពិសេសមន្ត្រីសាលាខេត្តមណ្ឌលគិរី ពិតជាមានការអត់ធ្មត់ បើប្រៀបធៀបចំពោះការតវ៉ារបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅភ្នំពេញ និងតំបន់ផ្សេងទៀត ដែលមានការបង្ក្រាបរាល់ពេលមានបាតុកម្មម្ដងៗនោះ៖ «យើងឃើញថា បញ្ហានេះវាជាផ្លែផ្កាមួយហើយ។ ជាដំណើរមួយឈានទៅរកដំណោះស្រាយហើយ»។
ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហានេះ ក្រុមអ្នកភូមិជនជាតិដើមភាគតិចព្នង ចាត់ទុកកិច្ចប្រជុំដែលប្រើពេលជិត ៥ម៉ោង កាលពីថ្ងៃទី២៨ មេសា ថា គឺជាការឆ្លើយយករួចតែខ្លួនរបស់មន្ត្រីជំនាញរបស់រដ្ឋាភិបាលប៉ុណ្ណោះ។ ពួកគេពុំមានជំនឿសោះឡើយថា ចំណាត់ការរបស់អភិបាលរងខេត្តមណ្ឌលគិរី នេះអាចរកច្រកចេញបានឡើយ។
ការទាមទាររបស់ប្រជាពលរដ្ឋជិត ២០០នាក់ មកពីស្រុកអូរាំង ស្រុកកែវសីមា ស្រុកពេជ្រដា និងមួយក្រុង គឺក្រុងសែនមនោរម្យ ផងពុំបានបិទផ្លូវ និងធ្វើឲ្យរាំងស្ទះកិច្ចការរដ្ឋបាលសាធារណៈរបស់ស្ថាប័នរដ្ឋទេ កាលពីព្រឹកថ្ងៃច័ន្ទ កន្លងទៅនេះ។ បើទោះជាហិង្សាពុំបានកើតឡើងក្ដី តែកម្លាំងសមត្ថកិច្ចចម្រុះរាប់រាយនាក់ ត្រូវគេដាក់ពង្រាយនៅខាងមុខសាលាខេត្តមណ្ឌលគិរី។ លើសពីនេះទៀត ឡានទឹកបង្ក្រាបបាតុកម្ម ត្រូវបានគេដាក់ដើម្បីស្វាគមន៍រួចជាស្រេច ប្រឆាំងការទាមទារណាមួយដែលឈានដល់ការប្រើហិង្សារបស់អ្នកភូមិនោះ។
ក្រុមអ្នកភូមិជនជាតិដើមភាគតិចខេត្តមណ្ឌលគិរី បានចោទប្រកាន់ថា ព្រៃឈើត្រូវបានកាប់បំផ្លាញជាប្រព័ន្ធ ដោយមន្ត្រីជំនាញរបស់រដ្ឋាភិបាលមានរដ្ឋបាលព្រៃឈើ និងបរិស្ថាន។ អ្នកភូមិចាត់ទុកថា ការបង្កើតស្ថាប័នទាំងនេះពុំបានជួយអ្វីសោះឡើយដល់អ្នករស់នៅក្នុងតំបន់ ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញ បានបង្កផលលំបាកកាន់តែខ្លាំងឡើងៗថែមទៀត ដូចជា ព្រៃឈើត្រូវរងការបំផ្លាញ ដីធ្លីត្រូវបានក្រុមហ៊ុនរំលោភយកដោយពុំមានសំណង ហើយចំណូលត្រូវធ្លាក់ចុះ ព្រោះពុំមានទីតាំងប្រកបមុខរបរទៀតនោះ៖ «ដែលកន្លែងបងប្អូនជនជាតិពួកខ្ញុំនៅមានជ័ររបស់ពួកខ្ញុំ មានចុងផ្ដៅរបស់ពួកខ្ញុំ មានស្លឹកពៀប មានឃ្មុំ ពួកខ្ញុំសម្រាប់ដើរយកដល់ខែរដូវរបស់ពួកខ្ញុំ ឥឡូវមានឯណាទៀត។ សូម្បីតែជ្រកក៏គ្មាន មនុស្សជ្រកក៏គ្មានទៀត។ ព្រៃអស់រលីង»។
ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហានេះ នាយរងរដ្ឋបាលព្រៃឈើខេត្តមណ្ឌលគិរី លោក សារ៉ូ រតនា បដិសេធថា ជំនាញរបស់រដ្ឋមួយនេះពុំបានប្រព្រឹត្តបទល្មើសណាមួយប្រឆាំងនឹងសេចក្ដីសម្រេចរបស់រដ្ឋាភិបាលឡើយ។ លោកបន្តថា តែផ្ទុយទៅវិញ គិតមកដល់ពេលនេះបទល្មើសព្រៃឈើត្រូវបានទប់ស្កាត់ ហើយអ្នកប្រព្រឹត្តិដោយផ្ទាល់ ត្រូវបញ្ជូនទៅតុលាការថែមទៀតផង។
ក្រុមអ្នកភូមិនៅតែស្តីបន្ទោសថា ទាំងរដ្ឋបាលព្រៃឈើ និងជំនាញបរិស្ថាន ពុំដែលទប់ស្កាត់បានម្ដងណាឡើយប្រឆាំងអ្នកដឹកឈើទ្រង់ទ្រាយធំ ក៏ប៉ុន្តែបើប្រជាពលរដ្ឋធ្វើអាជីវកម្មដើម្បីដោះស្រាយជីវភាពប្រឆាំងថ្ងៃ និងស្នើសុំកិច្ចអន្តរាគមន៍ បទល្មើសព្រៃឈើវិញតែងត្រូវគំរាមដាក់ពន្ធនាគារ និងចាត់ទុកយុទ្ធនាការប្រឆាំងបទល្មើសព្រៃឈើដែលដឹកនាំដោយឈ្មួញវិញថា ផ្ទុយនឹងគោលការណ៍ច្បាប់។
របាយការណ៍សាលាខេត្តមណ្ឌលគិរី ឲ្យដឹងថា ក្រោយការផ្ដល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចអស់រយៈពេលជិត ១០ឆ្នាំមកនេះ មានក្រុមហ៊ុនចំនួន២៨ហើយបានដាក់ទុនវិនិយោគនៅខេត្តប៉ែកភូមិភាគឦសានមួយនេះ។ ក្នុងនោះមាន ១១ក្រុមហ៊ុន គ្រប់គ្រងដោយក្រសួងបរិស្ថាន។ ចំណែក ១៧ក្រុមហ៊ុនផ្សេងទៀតគ្រប់គ្រងដោយក្រសួងកសិកម្ម ក៏ប៉ុន្តែក្នុងចំណោម ២៨ក្រុមហ៊ុន មានក្រុមហ៊ុនមួយឈ្មោះថា រីទ្ធីគិរីសីមា ដែលទទួលបានសិទ្ធិវិនិយោគក្នុងស្រុកកែវសីមា លើផ្ទៃដី ៥ពាន់ហិកតារ ត្រូវរដ្ឋាភិបាលលុបចោល។ មូលហេតុដែលបញ្ឈប់គម្រោងមិនឲ្យវិនិយោគនេះ ព្រោះរកឃើញថា ក្រុមហ៊ុននេះបានប៉ះពាល់លើដីប្រជាពលរដ្ឋ ហើយបន្ទាប់មកទុកដីឲ្យនៅទំនេរ។
អភិបាលរងខេត្តមណ្ឌលគិរី ទទួលបន្ទុកដោះស្រាយដីធ្លី លោក យីម លុច ទទួលស្គាល់ថា ការកាប់ព្រៃឈើ គឺពិតជាកើតឡើងពិតមែន ក៏ប៉ុន្តែលោកអះអាងថា នោះក៏ព្រោះតែក្រុមហ៊ុនទទួលបានសិទ្ធិស្របច្បាប់ពីរដ្ឋាភិបាល។ ហេតុនេះ គេមិនអាចរាប់បានថា នេះជាបទល្មើសព្រៃឈើឡើយ។ លើសពីនេះទៀត ក្រុមហ៊ុនកាប់ពិតមែន តែថាដីព្រៃក្រោយពីកាប់រួច ត្រូវបង្កើតទៅជាចម្ការកៅស៊ូវិញ ហើយប្រជាពលរដ្ឋអាចទទួលបានការងារធ្វើពីគម្រោងវិនិយោគនេះថែមទៀតផង៖ «ប្រមូលរាជរដ្ឋាភិបាលរបស់យើងនេះ។ ការវិនិយោគនេះ គឺសំដៅ គឺចង់ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋយើងមានការងារធ្វើ កែលំអជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋកាន់តែប្រសើរឡើង»។
បដិសេធនឹងបញ្ហានេះ លោក ច័ន្ទ រ៉ា ជនជាតិដើមភាគតិចព្នង មកពីឃុំប៊ូស្រា ថ្លែងថា ព្រោះតែធ្វើជាកម្មករឲ្យក្រុមហ៊ុននៅក្នុងសហគមន៍ រូបគាត់បានក្លាយជាអ្នកពិការម្រាមដៃម្ខាង ដោយសារម៉ាស៊ីនពេលកំពុងបំពេញការងារ។ ហេតុនេះលោកអះអាងថា ការធ្វើជាកម្មករពុំមែនជាជម្រើសរបស់អ្នកភូមិឡើយ៖ «ឲ្យជនជាតិដើមភាគតិចទៅស៊ីឈ្នួលគេ គឺមិនបានមិនកើតទេ។ ខ្ញុំឯកឧត្ដមដាច់ដៃមួយ ធ្វើការសូហ្វីនកាស៊ីដេ។ ខ្ញុំតូចចិត្តណាស់ ម៉ែឪខ្ញុំបង្កើតមកម្រាមដៃដប់ ឥឡូវនៅសល់ប្រាំបួនកន្លះ។ ខ្ញុំសុខចិត្តលាឈប់ពីសូហ្វីន»។
អ្នកសម្របសម្រួលសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក ប្រចាំខេត្តមណ្ឌលគិរី លោក សុខ រដ្ឋា អះអាងថា អ្វីដែលក្រុមសហគមន៍ឡើងតវ៉ានៅថ្ងៃនេះ ព្រោះតែពួកគេចង់បានដំណោះស្រាយមួយប្រកបដោយតម្លាភាព។ លោក សុខ រដ្ឋា ឲ្យដឹងទៀតថា ការស៊ើបអង្កេតរបស់អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ក៏បានរកឃើញបញ្ហាដ៏ចម្រូងចម្រាសប្រហាក់ប្រហែលនឹងការតវ៉ារបស់អ្នកភូមិនេះដែរ៖ «ពួកគាត់ឯកភាពទាំងអស់ ឡើងមកធ្វើការតវ៉ានៅទីរួមខេត្តនេះឲ្យអាជ្ញាធរខេត្ត ពន្លឿនក្នុងការដោះស្រាយ ពីព្រោះអីយើងឃើញថា ព្រៃកាន់តែមានការបាត់បង់ ហើយដីធ្លីក៏កាន់តែមានបញ្ហាកើតឡើងបណ្ដើរៗដែរ។ បើតាមជាក់ស្ដែង យើងមើលឃើញតាមអាដហុក យើងស៊ើបអង្កេតកន្លងមក»។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលប្រចាំតំបន់ មកពីមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំច្បាប់សម្រាប់សហគមន៍ លោក ឯម សុភ័ក្ត្រ ឲ្យដឹងថា ការប្រមូលផ្ដុំជាថ្មីទៀតរបស់អ្នកភូមិជនជាតិដើមភាគតិចព្នង កាលពីព្រឹកថ្ងៃច័ន្ទ មានប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនមកពីភូមិពូគង់ ឃុំស្រែព្រះ ស្រុកកែវសីមា ត្រូវខកខានចូលរួមទៅវិញ ដោយសារពួកគេត្រូវបានមេឃុំ លោក ព្យើប ពេ របស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងនគរបាលស្រុកចុះរារាំង និងហាមឃាត់៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។