ជិត ២ឆ្នាំកន្លងមកហើយ រដ្ឋាភិបាលបានប្រឹងប្រែងដោះស្រាយ និងបញ្ចប់បញ្ហាទំនាស់ដីធ្លីតាមយន្តការអនុវត្តន៍គោលនយោបាយចាស់សកម្មភាពថ្មី ដោយមានក្រុមនិស្សិតស្ម័គ្រចិត្តជាច្រើនពាន់នាក់ ចុះវាស់វែងដីធ្លី និងធ្វើប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិជូនអ្នកភូមិនៅតាមបណ្ដាខេត្តជាច្រើន។ ទោះយ៉ាងណា ទំនាស់ដីធ្លីខ្លះនៅមិនទាន់អាចដោះស្រាយបានតាមរយៈយន្តការខាងលើនោះនៅឡើយទេ។
សំឡេងអំពាវនាវរបស់ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួន រស់នៅក្នុងភូមិអូរតាម៉េង នៃឃុំអន្លង់វែង ស្រុកអន្លង់វែង ដែលអះអាងថា ពួកគេជាច្រើនគ្រួសារទទួលរងវេទនាគ្មានស្បៀងអាហារគ្រប់គ្រាន់ និងគ្មានទីលំនៅច្បាស់លាស់ជិត ២ឆ្នាំមកហើយ ចាប់តាំងពីក្រុមហ៊ុនបានឈូសឆាយយកដីកសិកម្មរបស់ពួកគេធ្វើជាដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចមក។
ក្រុមអ្នកភូមិប្រមាណជិត ១២០គ្រួសារនៅទីនោះ បានឱ្យដឹងថា ចាប់តាំងពីមានក្រុមហ៊ុនចំនួន២ ឈ្មោះ ទុមរីង រ៉ាប់ប៊ឺ (Tum Ring Rubber) និងដាតា រ៉ាប់ប៊ឺ (Data Rubber) បានទទួលដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចជាង ១ម៉ឺន ៥ពាន់ហិកតារនៅទីនោះ បានបង្ខំឱ្យពួកគេចាកចេញពីភូមិ និងដីស្រែចម្ការដែលធ្លាប់ធ្វើចិញ្ចឹមជីវិត បណ្ដាលឱ្យពួកគេគ្មានដីធ្វើកសិកម្ម និងគ្មានសង្ឃឹមអ្វីតទៀតឡើយ។
អ្នកភូមិអូរតាម៉េង ម្នាក់ គឺអ្នកស្រី សន សារីម គាត់បានមានប្រសាសន៍ទាំងទឹកមុខក្រៀមក្រំថា ដីចម្ការរបស់គាត់ចំនួន ៥ហិកតារ និងដីរបស់កូនចំនួន ៥ហិកតារទៀត ដែលដាំស្វាយចន្ទី ចេក អំពៅ បានផលចិញ្ចឹមជីវិតជាង ១០ឆ្នាំមកហើយ ត្រូវក្រុមហ៊ុនគេដោះដូរឱ្យដីកន្លះហិកតារ និងបានឈូសដំណាំរបស់គាត់អស់ ដើម្បីយកដីដាំកៅស៊ូ។ ស្ត្រីដដែលបានបញ្ជាក់ថា ក្រុមហ៊ុនបានដូរដីឱ្យគាត់ គឺប៉ះចំលើដីដែលមានម្ចាស់ ហើយម្ចាស់ដីនោះបានមកយកដីរបស់គេវិញ បណ្ដាលឱ្យរូបគាត់បច្ចុប្បន្នមិនមានដីធ្វើកសិកម្មចិញ្ចឹមជីវិតទាល់តែសោះ។
អ្នកស្រី សន សារីម បញ្ជាក់ថា បច្ចុប្បន្ន គាត់បានអាហារហូបដោយសារតែដើរស៊ីឈ្នួលដកដំឡូងឱ្យគេជាដើម៖ «ចុងឆ្នាំ២០១១ ខែកញ្ញា ខ្ញុំកំពុងដាំល្ង ដាំសណ្ដែកសៀង ដល់ពេលនេះ គេទៅភ្ជួរចោលដំណាំខ្ញុំ ហើយទៅ គេឈូសក្រឡឹងជុំវិញខ្ទមផ្ទះខ្ញុំហ្នឹងទៅ ហើយគេដេញអត់ឱ្យយើងនៅទេ គេថាដីនេះជាដីគេ ជាដីរដ្ឋ។ ហើយដល់ពួកខ្ញុំមិនដឹងទៅនៅឯណា ដើរតវ៉ាគ្រប់ ដល់ស្រុកដល់អីអស់ហើយ ដល់ពេលអត់ឃើញមានគេដោះស្រាយឱ្យ ពួកខ្ញុំមានតែដើរនៅតាមចិញ្ចើមថ្នល់រាល់ថ្ងៃហ្នឹង»។
ក្រុមអ្នកភូមិអូរតាម៉េង ជាច្រើនគ្រួសារទៀត សុទ្ធតែបានត្អូញត្អែរ និងបង្ហាញស្ថានភាពគ្រួសារដូចជាអ្នកស្រី សន សារីម ដែរ។
បុរសចំណាស់ និងពិការជើងផង ឈ្មោះ លឹម ស្ងួន អាយុ ៦២ឆ្នាំ បានមានប្រសាសន៍ថា គាត់បានកាប់គាស់ដីធ្វើចម្ការជិត ១០ហិកតារ នៅភូមិអូរតាម៉េង នោះ តាំងតែពីអំឡុងឆ្នាំ១៩៩៨-១៩៩៩ បន្ទាប់ពីក្រុមខ្មែរក្រហមនៅអន្លង់វែង ចុះចូលជាមួយរដ្ឋាភិបាលមក។ ក៏ប៉ុន្តែ ក្រុមហ៊ុនទុមរីង រ៉ាប់ប៊ឺ បានឈូសឆាយដំណាំ និងយកដីរបស់គាត់រយៈពេលជិត ២ឆ្នាំមកហើយ។ បុរសដដែលបញ្ជាក់ថា ក្រុមហ៊ុនបានដោះដូរដីឱ្យមកគាត់វិញទំហំកន្លះហិកតារ ជាមួយនិងការព្រមានថា បើមិនព្រមទទួលយកទេ គឺមានតែអត់។
លោក លឹម ស្ងួន បានឱ្យដឹងថា គាត់បានទទួលយកដីនោះទាំងតូចចិត្ត ហើយចាប់តាំងពីនោះមក ស្ថានភាពគ្រួសាររបស់គាត់ធ្លាក់ដុនដាបជាខ្លាំង៖ «ខ្ញុំតូចចិត្តខ្លាំងណាស់ ព្រោះដីខ្ញុំវាអាចចិញ្ចឹមជីវិតប្រពន្ធកូនរស់ ដល់គេឱ្យកន្លះហិកតារ ខ្ញុំចិញ្ចឹមជីវិតកូនចៅអត់រស់ទេ។ អូយ! លំបាកវេទនាណាស់ ខ្ញុំទៅស៊ីឈ្នួលគេ ហើយដើររើសកស្រូវកន្លែងសុខារិទ្ធិ ទៅហើយ។ កំសត់ សូម្បីតែម្ហូបអាហារក៏អត់ដែររាល់ថ្ងៃនេះ ហើយអង្ករហ្នឹងបានតែម៉ាស៊ីឈ្នួល គាស់ដំឡូងគេទៅ ខ្លួនឯងពិការទៀត មានបានខ្លាំងក្លាដូចគេឯណា។ សូមសម្ដេចលោកជួយខ្ញុំផង ខ្ញុំធ្វើអីលែងកើតហើយ ខ្ញុំអាយុ ៦០ជាងទៅហើយ»។
រយៈពេល ២ឆ្នាំមកនេះ ដោយសារគ្មានដីធ្វើកសិកម្មគ្រប់គ្រាន់ គ្មានកន្លែងរស់នៅច្បាស់លាស់ និងមិនអាចរង់ចាំការដោះស្រាយពីអាជ្ញាធរបានតទៅទៀត ក្រុមអ្នកភូមិជាច្រើនគ្រួសារបានសម្រេចចិត្តវិលត្រឡប់ទៅរស់នៅក្នុងដីចាស់របស់គេវិញ ដែលបច្ចុប្បន្នជាចម្ការកៅស៊ូរបស់ក្រុមហ៊ុនទៅហើយ។ ក្រុមអ្នកភូមិបានឱ្យដឹងថា កាលពីពេលថ្មីៗ នៅពេលដែលគេយកសសរជាច្រើនទៅសង់ខ្ទមរស់នៅឡើងវិញ គឺមានអ្នកយកម៉ាស៊ីនទៅលួចអារសសរទាំងនោះចោលអស់ ហើយបន្ទាប់មក នៅពេលដែលក្រុមអ្នកភូមិនៅតែជម្នះចូលទៅសង់ខ្ទមតាមកន្លែងចាស់របស់ពួកគេវិញ គឺកងការពារក្រុមហ៊ុនបានប្រើអាវុធបាញ់បង្ហើរលើក្បាល ដើម្បីគំរាមជាច្រើនគ្រាប់ផង។ ទោះយ៉ាងណា អ្នកភូមិបានតាំងចិត្តថា ពួកគេសុខចិត្តស្លាប់នៅលើដីចាស់របស់ពួកគេ ប្រសើរជាជាងការចាកចេញដោយគ្មានដីថ្មីធ្វើកសិកម្ម និងរស់នៅដោយភាពអត់ឃ្លាននោះដែរ។
ការស្រាវជ្រាវឯកសារ បានឱ្យដឹងថា កាលពីអំឡុងខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១១ ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីនៃរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានចេញសេចក្តីជូនដំណឹងមួយជម្រាបទៅក្រសួងបរិស្ថានថា រដ្ឋាភិបាលបានយល់ព្រមអនុញ្ញាតឱ្យក្រុមហ៊ុនទុមរីង រ៉ាប់ប៊ឺ នូវដីសម្បទានចំនួន ៧.៧៥០ហិកតារ និងក្រុមហ៊ុនដាតា រ៉ាប់ប៊ឺ ចំនួន ៧.៧០០ហិកតារ នៅក្នុងតំបន់ដែនជម្រកសត្វព្រៃគូលែនព្រហ្មទេព ក្នុងខេត្តឧត្តរមានជ័យ ដើម្បីធ្វើវិនិយោគវិស័យដំណាំកសិឧស្សាហកម្ម។
មន្ត្រីឧទ្យាននុរក្សនៃដែនជម្រកសត្វព្រៃគូលែនព្រហ្មទេព ធ្លាប់បានបញ្ជាក់ថា ការបោះបង្គោលកំណត់ព្រំដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចរបស់ក្រុមហ៊ុននោះ គឺបានប៉ះពាល់ទៅលើដីស្រែចម្ការរបស់ប្រជាពលរដ្ឋមែន ហើយភូមិដែលប៉ះពាល់ច្រើនជាងគេ គឺភូមិរំចេក។
ទោះយ៉ាងណា វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនអាចស្វែងរកការទាក់ទងអ្នកគ្រប់គ្រងក្រុមហ៊ុនទាំងពីរ ដើម្បីនឹងធ្វើការអធិប្បាយបញ្ហានោះបានទេ។
មេភូមិអូរតាម៉េង លោក ញ៉ែម ប៊ុនចាន់ បានមានប្រសាសន៍ថា តាមលោកស្រង់ស្ថិតិ គឺមានប្រជាពលរដ្ឋចំនួន ១១៩គ្រួសារ ដែលកំពុងតែទទួលរងការប៉ះពាល់ ដោយសារក្រុមហ៊ុនយកដីរបស់ពួកគេនោះ។ អ្នកភូមិទាំងនោះបានលើកគ្នាទៅជួបមន្ត្រីឃុំ ស្រុក ជាច្រើនដងមកហើយ ដើម្បីឱ្យជួយដោះស្រាយ និងរកដីមកដោះដូរឱ្យពួកគេឱ្យបានសមរម្យ ក៏ប៉ុន្តែមិនមានដំណោះស្រាយអ្វីឡើយ។
លោកមេភូមិបានឱ្យដឹងថា ប្រជាពលរដ្ឋរបស់លោកភាគច្រើន គឺទីពឹងតែលើការធ្វើស្រែចម្ការ ក៏ប៉ុន្តែ ពួកគេបាត់បង់ដីកសិកម្មជាង ១ឆ្នាំមកហើយ៖ «ប្រជាពលរដ្ឋហ្នឹង គាត់នៅព្រួយបារម្ភ គាត់ចេះតែទទូចឱ្យខ្ញុំហ្នឹងជួយដោះស្រាយ ក៏ប៉ុន្តែខ្ញុំជាអាជ្ញាធរនេះ បានប្រឹងប្រែងដើម្បីធ្វើការជ្រោមជ្រែងជួយ។ ក៏ប៉ុន្តែ ខាងថ្នាក់លើហ្នឹង គាត់នៅតែថានឹងដោះស្រាយជូនកន្លងមក។ ដល់តែផ្ទៃដីរបស់គាត់បាត់បង់អីចឹង ធ្វើឱ្យការរស់រានមានជីវិតរបស់គាត់ថយចុះយ៉ាងខ្លាំង»។
ចំណែកលោក យឹម ផាន់ណា អភិបាលស្រុកអន្លង់វែង បានបញ្ជាក់ថា កន្លងទៅជាង១ឆ្នាំមុន ក្រុមហ៊ុនទុមរីង រ៉ាប់ប៊ឺ បានដោះស្រាយគោលនយោបាយដីជិត ១០០ប្លង់ជូនប្រជាពលរដ្ឋទាំងនោះ ហើយប្រជាពលរដ្ឋក៏បានព្រមព្រៀងជាមួយក្រុមហ៊ុនរួចហើយដែរ។ ក៏ប៉ុន្តែ ឆ្នាំនេះក៏ឮថាមានអ្នករស់នៅជាន់លើដីរបស់អ្នកដទៃចំនួន ៦គ្រួសារប៉ុណ្ណោះ ហើយកាលពីលោកចុះទៅពិនិត្យនោះ គឺមានតែប្រជាពលរដ្ឋជាង ១០គ្រួសារទេ ដែលនៅមានបញ្ហា។
លោក យឹម ផាន់ណា៖ «ខ្ញុំថា អត់ពិបាកទេប៉ុណ្ណឹង ហើយក្រុមហ៊ុនក៏គេឯកភាពតាមសំណើរបស់អាជ្ញាធរស្រុក ដែលស្នើឱ្យគេគ្រោងដោះរបៀបអីចឹង។ ទៅរំលង ២ថ្ងៃឱ្យមេឃុំ គាត់ចុះទៅសម្រេចការជាមួយក្រុមហ៊ុនជាមួយក្រុមបច្ចេកទេសអី មានអាក្រុមញោះ គាត់មិនព្រមយក គាត់ទៅយកអាដីជំនាន់មុនដែលមានការសម្របសម្រួលជាមួយក្រុមហ៊ុនហើយ។ គាត់ទៅធ្វើនៅកន្លែងដែលគេឈូសស្រឡះរួចហើយ កន្លែងខ្លះមានទាំងកូនកៅស៊ូទៀត»។
ទោះយ៉ាងណា លោក ស្រី ណារ៉េន អ្នកសម្របសម្រួល សមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (Adhoc) ខេត្តឧត្តរមានជ័យ បានចាត់ទុកថា អាជ្ញាធរមិនទាន់មានឆន្ទៈច្បាស់លាស់ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហានោះនៅឡើយទេ។ សង្គមស៊ីវិលមានការព្រួយបារម្ភថា ប្រសិនបើបញ្ហានោះនៅតែមិនព្រមដោះស្រាយ គឺប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើននឹងទទួលរងការប៉ះពាល់ជីវភាពប្រចាំថ្ងៃធ្ងន់ធ្ងរ ហើយនឹងអាចផ្ទុះចេញជាបញ្ហាធំដុំនៅពេលណាមួយក៏ថាបាន៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។