សង្គម​ស៊ីវិល​បន្ត​ទាមទារ​ឲ្យ​បដិសេធ​ចំណុច​ខ្លះ​ក្នុង​សេចក្តី​ព្រាង​ច្បាប់​ទាក់ទង​តុលាការ

0:00 / 0:00

អង្គការ​មិន​មែន​រដ្ឋាភិបាល​មួយ​ចំនួន បន្ត​ប្រឹងប្រែង​ទាមទារ​ឲ្យ​មាន​ការ​រៀបចំ​ច្បាប់ ទាក់ទង​ការងារ​តុលាការ​ចំនួន​៣ ធ្វើ​ឲ្យ​តុលាការ​មាន​ភាព​ឯករាជ្យ​ពិត​ប្រាកដ និង​មិន​លម្អៀង ដើម្បី​ចៅក្រម​កាត់​សេចក្តី​ផ្តល់​យុត្តិធម៌​ពិត​ប្រាកដ​ជូន​ប្រជាពលរដ្ឋ។ ច្បាប់​ទាក់ទង​ការងារ​តុលាការ​ចំនួន​៣​នោះ ត្រូវ​សភា និង​ព្រឹទ្ធសភា ពិភាក្សា និង​អនុម័ត​ហើយ។

តំណាង​អង្គការ​មិន​មែន​រដ្ឋាភិបាល​មួយ​ចំនួន បាន​ជួប​ប្រជុំ និង​រួម​គ្នា​ផ្ញើ​ញត្តិ​ទាមទារ​ឲ្យ​ក្រុមប្រឹក្សា​ធម្មនុញ្ញ បដិសេធ​ចំណុច​មួយ​ចំនួន​នៅ​ក្នុង​សេចក្តី​ព្រាង​ច្បាប់​ចំនួន​៣ ទាក់ទង​ការងារ​របស់​តុលាការ ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​ច្បាប់​នោះ​អធម្មនុញ្ញ​ភាព។

សេចក្តី​ព្រាង​ច្បាប់​ទាក់ទង​ការងារ​តុលាការ​ទាំង​៣​នោះ ទី​១ គឺ​សេចក្តី​ព្រាង​ច្បាប់​ស្ដីពី​លក្ខន្តិកៈ​ចៅក្រម និង​ព្រះរាជ​អាជ្ញា។ ទី​ពីរ សេចក្តី​ព្រាង​ច្បាប់​ស្ដីពី​ការ​រៀបចំ និង​ការ​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​របស់​អង្គ​តុលាការ និង​អយ្យការ និង​ទី​បី សេចក្តី​ព្រាង​ច្បាប់​ស្ដីពី​ឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សា​នៃ​អង្គ​ចៅក្រម។

លោក​មេធាវី សុក សំអឿន ប្រធាន​គណៈកម្មាធិការ​ប្រព្រឹត្តិកម្ម​នៃ​អង្គការ​សមាគម​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​កម្ពុជា ហៅ​កាត់​ថា ច្រាក់ (CHRAC) មាន​ប្រសាសន៍​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២៦ មិថុនា ថា ទោះ​បី​រដ្ឋសភា និង​ព្រឹទ្ធសភា បាន​ពិភាក្សា និង​អនុម័ត​ច្បាប់​ទាំង​៣​នេះ​ហើយ​មែន ប៉ុន្តែ​ក្រុមប្រឹក្សា​ធម្មនុញ្ញ​មាន​ពេល​វេលា ដើម្បី​ពិនិត្យ​ចំនួន ៣០​ថ្ងៃ មុន​ពេល​ដាក់​ថ្វាយ​ព្រះមហាក្សត្រ​ឡាយព្រះហស្តលេខា ដាក់​ឲ្យ​អនុវត្ត​ជា​ធរមាន៖ «តាម​ពិត​ថា​យឺត​ក៏​បាន ប៉ុន្តែ​យើង​ធ្វើ​ជា​ដំណាក់ៗ​កន្លង​មក​ហើយ ហើយ​ឥឡូវ​វា​នៅ​ក្នុង​ដំណាក់​កាល​ក្រុមប្រឹក្សា​ធម្មនុញ្ញ អ៊ីចឹង​យើង​ធ្វើ​មួយ​ទៀត​ទៅ សម្រាប់​ជូន​ព័ត៌មាន​ទៅ​ក្រុមប្រឹក្សា​ធម្មនុញ្ញ»

លោក​មេធាវី សុក សំអឿន ថ្លែង​ថា សេចក្តី​ព្រាង​ច្បាប់​ទាក់ទង​ការងារ​តុលាការ​ទាំង​៣​នោះ សុទ្ធ​តែ​មាន​ចំណុច​ត្រូវ​កែប្រែ ដើម្បី​ធ្វើ​ឲ្យ​តុលាការ​មាន​ភាព​ឯករាជ្យ​ពិត​ប្រាកដ និង​អនាគតិ ឬ​មិន​លម្អៀង ក្នុង​ការ​កាត់​សេចក្តី​ផ្តល់​យុត្តិធម៌​ដល់​ប្រជាពលរដ្ឋ។ ប៉ុន្តែ ច្បាប់​ទាក់ទង​តួនាទី​ឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សា​នៃ​អង្គ​ចៅក្រម មាន​សារសំខាន់​ជាង​គេ​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​ឲ្យ​ស្ថាប័ន​តុលាការ​ឯករាជ្យ និង​មិន​លម្អៀង៖ «ដើម្បី​ឲ្យ​តុលាការ​ឯករាជ្យ ទី​១ ត្រូវ​ធ្វើ​ច្បាប់​ឲ្យ​ក្រុមប្រឹក្សា​ធម្មនុញ្ញ​នោះ ឯករាជ្យ​ដាច់​ពី​អំណាច​នីតិប្រតិបត្តិ ហើយ​ជាពិសេស ដាច់​ពី​អ្នក​នយោបាយ»

ក្នុង​ចំណុច​ទាក់ទង​ឯករាជ្យ​ភាព​របស់​តុលាការ​នេះ លោក ឌុច ពិសិដ្ឋ អ្នក​ច្បាប់​មក​ពី​មជ្ឈមណ្ឌល​សិទ្ធិ​មនុស្ស​កម្ពុជា មាន​ប្រសាសន៍​ថា ការ​ជាប់​ពាក់ព័ន្ធ​របស់​មន្ត្រី​មក​ពី​ស្ថាប័ន​នីតិប្រតិបត្តិ គឺ​ធ្វើ​ឲ្យ​ការងារ​តុលាការ​លម្អៀង៖ «បើ​សិន​ជា​យើង​ប្រៀបធៀប​ជាមួយ​គោលការណ៍​អន្តរជាតិ និង​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​របស់​យើង គឺ​ធ្វើ​ឲ្យ​ឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សា​អង្គ​ចៅក្រម​នោះ​ឯករាជ្យ ស្រប​តាម​មាត្រា​១៣២ នៃ​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ អ៊ីចឹង​ត្រូវ​ដក​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​យុត្តិធម៌ និង​មន្ត្រី​មក​ពី​នីតិប្រតិបត្តិ​ចេញ​ពី​ឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សា​អង្គ​ចៅក្រម បើ​ថា​ស្ថាប័ន​នេះ​ឯករាជ្យ​ហើយ គឺ​តុលាការ​នោះ​ឯករាជ្យ​ហើយ ពីព្រោះ​ស្ថាប័ន​នេះ​ជា​អ្នក​ធានា​ឲ្យ​តុលាការ​ឯករាជ្យ»

នៅ​ក្នុង​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​ចុះ​ថ្ងៃ​ទី​២៦ មិថុនា អង្គការ​ក្រៅ​រដ្ឋាភិបាល បាន​លើក​ឡើង​ចំណុច​អធម្មនុញ្ញភាព​មួយ​ចំនួន​មាន​នៅ​ក្នុង​សេចក្តី​ព្រាង​ច្បាប់​ទាំង​៣ ដែល​អាច​ប៉ះពាល់​ឯករាជ្យ​ភាព​របស់​ស្ថាប័ន​តុលាការ​នោះ មាន​ជាអាទិ៍ ការ​ជាប់​ពាក់ព័ន្ធ​របស់​មន្ត្រី​មក​ពី​ស្ថាប័ន​នីតិប្រតិបត្តិ​នៅ​ក្នុង​អង្គការ​លេខ និង​ទាក់ទង​បញ្ហា​ថវិកា​របស់​ឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សា​អង្គ​ចៅក្រម។ ការ​តែង​តាំង​សមាជិក​គណៈកម្មការ​វិន័យ​ដោយ​គ្មាន​ការ​បោះ​ឆ្នោត អនុញ្ញាត​ឲ្យ​មន្ត្រី​មក​ពី​ស្ថាប័ន​នីតិប្រតិបត្តិ ធ្វើ​ការងារ​ទាក់ទង​ការ​ដំឡើង​ឋានៈ​ដល់​ចៅក្រម និង​ព្រះរាជ​អាជ្ញា អនុញ្ញាត​ឲ្យ​មន្ត្រី​មក​ពី​ស្ថាប័ន​នីតិប្រតិបត្តិ មាន​អំណាច​ចាត់​ចែង​លើ​ថវិកា​របស់​តុលាការ​គ្រប់​ជាន់​ថ្នាក់ ជាដើម។

ក្នុង​ពេល​ពិភាក្សា និង​អនុម័ត​ច្បាប់​ទាក់ទង​តុលាការ​ទាំង​៣​កន្លង​មក​នៅ​ព្រឹទ្ធសភា មាន​សមាជិក​ព្រឹទ្ធសភា​ខ្លះ​លើក​ឡើង​ថា គណបក្ស​ប្រឆាំង និង​មន្ត្រី​អង្គការ​ក្រៅ​រដ្ឋាភិបាល មិន​គួរ​បារម្ភ​អំពី​ច្បាប់​ទាំង​នេះ​ទេ ប្រសិន​បើ​ពួក​គេ​ជា​អ្នក​ចេះ​ដឹង​ពិត​ប្រាកដ ព្រោះ​ថា ច្បាប់​ទាំង​នេះ​សុទ្ធ​តែ​អាច​ធ្វើ​វិសោធនកម្ម​បាន​ក្នុង​ពេល​ខាង​មុខ។ លើស​ពី​នេះ ពួក​គេ​ថា អង្គការ​ក្រៅ​រដ្ឋាភិបាល​ប្រមាណ ៣​ពាន់​នៅ​កម្ពុជា មាន​តែ​អង្គការ​មួយ​ចំនួន​តូច​ប៉ុណ្ណោះ ដែល​រិះគន់​ការ​តាក់​តែង​ច្បាប់​នេះ។

សេចក្តី​ព្រាង​ច្បាប់​ទាក់ទង​ការងារ​តុលាការ​ទាំង​៣ ត្រូវ​រដ្ឋសភា​អនុម័ត​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២៣ ឧសភា ហើយ​ព្រឹទ្ធសភា​បាន​អនុម័ត​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១២ មិថុនា៕

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖

ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។