គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍រដ្ឋសភា កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី២៤ ខែកក្កដា បានប្រជុំសម្រេចដាក់ពិន័យរដ្ឋបាលលើតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មណ្ឌលសៀមរាប លោក អ៊ុំ សំអាន ដោយព្យួរការងារ និងកាត់ប្រាក់ខែ ដោយចោទថា តំណាងរាស្ត្ររូបនេះប្រព្រឹត្តខុសបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងពាក់ព័ន្ធនឹងការរិះគន់ប្រធានរដ្ឋសភា។
មន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិលចាត់ទុកការសម្រេចបែបនេះ ថាជាការចុះអន់ថយនៃការអនុវត្តច្បាប់នៃស្ថាប័នរដ្ឋសភា និងជាការរាំងខ្ទប់នៃសិទ្ធិបញ្ចេញមតិរបស់អ្នកតំណាងរាស្ត្ររបស់គណបក្សប្រឆាំងក្រោមហេតុផលនយោបាយ។
សមាជិកគណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍រដ្ឋសភាពីបក្សប្រឆាំង មិនយល់ស្របតាមការសម្រេចនេះទេ ប៉ុន្តែពុំមានសំឡេងគ្រប់គ្រាន់អាចជំទាស់បាន។
សមាជិកគណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍រដ្ឋសភាពីគណបក្សប្រឆាំងមាន ៦រូប ចំណែកគណបក្សប្រជាជន មាន ៧រូប ហើយការសម្រេចក្នុងកិច្ចប្រជុំដើម្បីអនុម័តត្រូវកំណត់តាមរូបមន្ត ៥០ បូក ១។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក យ៉ែម បុញ្ញឫទ្ធិ ដែលជាសមាជិកគណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍រដ្ឋសភា ដែលបានចូលប្រជុំដែរនោះ បានចាត់ទុកការសម្រេចលើករណីលោក អ៊ុំ សំអាន ជារឿងខុសច្បាប់ ហើយសុំឲ្យគណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍រដ្ឋសភា ពិចារណាឡើងវិញ ដោយត្រូវពិនិត្យមើលប្រការ៧៩ នៃបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរដ្ឋសភា មុននឹងសម្រេចដាក់ពិន័យតំណាងរាស្ត្រ៖ «ខ្ញុំយល់ថា តឹងតែងហួស ពីព្រោះអាចពិន័យត្រឹមការក្រើនរំលឹកលើកទីមួយ»។
ប្រការ៧៩ នៃបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរដ្ឋសភាចែងថា ការបន្ទោស ឬការបន្ទោសហើយបណ្ដេញចេញផង ត្រូវអនុម័តដោយអង្គសភាតាមវិធីលើកដៃ ឬបោះឆ្នោតចំហ តាមសេចក្ដីស្នើពីប្រធានរដ្ឋសភា។
គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍រដ្ឋសភា នៅព្រឹកថ្ងៃទី២៤ ខែកក្កដា ដែលសមាជិកពីគណបក្សប្រជាជន ៧រូប ក្នុងចំណោមសមាជិក ១៣រូប បានដាក់ទោសលោក អ៊ុំ សំអាន យោងប្រការ៨១ នៃបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរដ្ឋសភា។ ទី១ កាត់ប្រាក់ខែ ៥០ភាគរយ រយៈពេល ២ខែ ទី២ ផ្សព្វផ្សាយនូវទោសកំហុស ហើយបិទនៅគ្រប់ឃុំក្នុងមណ្ឌលសៀមរាប ទី៣ ហាមមិនឲ្យចូលរួមប្រជុំសភាចំនួន ១៥លើក។
សេចក្ដីសម្រេចរបស់គណៈកម្មការអចិន្ត្រៃយ៍នៃរដ្ឋសភាក្រោយកិច្ចប្រជុំចប់ភ្លាមៗ ដែលចុះហត្ថលេខាដោយប្រធានរដ្ឋសភា លោក ហេង សំរិន នៅថ្ងៃទី២៤ ខែកក្កដា ក្នុងប្រការ១ ចែងទៀតថា សកម្មភាពរបស់តំណាងរាស្ត្រ អ៊ុំ សំអាន ដែលបានផ្សាយចេញតាមបណ្ដាញព័ត៌មានសង្គមហ្វេសប៊ុក (Facebook) កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៥ ចាត់ទុកជាអំពើប្រព្រឹត្តិនាំឲ្យប៉ះពាល់ដល់កិត្យានុភាពរបស់រដ្ឋសភា និងជាការប្រមាថមើលងាយប្រធានរដ្ឋសភា ដែលផ្ទុយពីមាត្រា៨៧ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ព្រមទាំងប្រការមួយចំនួនទៀតនៃបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងនៃរដ្ឋសភា។
លោក អ៊ុំ សំអាន ធ្លាប់មានគម្រោងប្ដឹងប្រធានរដ្ឋសភាទៅក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងលោក ហេង សំរិន មិនបញ្ជូនលិខិតក្រុមតំណាងរាស្ត្របក្សប្រឆាំងទៅរដ្ឋាភិបាល សុំឲ្យផ្អាកបោះបង្គោលព្រំដែនជាមួយវៀតណាម បណ្ដោះអាសន្ន និងបានបញ្ចេញមតិរិះគន់លោក ហេង សំរិន ថា មិនហ៊ានក្អកជាមួយវៀតណាម ពីរឿងភូមិកំណើតរបស់លោកបាត់ចូលក្នុងទឹកដីវៀតណាម ហើយចង់យកភូមិខ្មែរពីរទៅដោះដូរដើម្បីបានភូមិកំណើតរបស់ខ្លួនមកវិញ។
ទាក់ទងបញ្ហានេះមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលចាត់ទុករឿងនេះថាជាសិទ្ធិបញ្ចេញមតិ និងជាកាតព្វកិច្ចរបស់តំណាងរាស្ត្រដែលត្រូវធ្វើ។
ប្រធានអង្គការខុមហ្វ្រែល (Comfrel) លោក គល់ បញ្ញា ថ្លែងថា ទាំងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរបស់រដ្ឋសភា មិនមានចែងទាល់តែសោះថា ប្រធានរដ្ឋសភាត្រូវបានហាមឃាតដាច់ខាត មិនឲ្យរិះគន់ ឬនិយាយប៉ះពាល់មិនបាននោះទេ ហើយក៏មិនមែនរាល់ការរិះគន់ទាំងឡាយត្រូវតែបកស្រាយទៅជាការប្រមាថមើលងាយ ប៉ះពាល់ដល់កិត្តិយសនោះទេ៖ «ប្រជាពលរដ្ឋ សាមញ្ញក៏និយាយបានដែររឿងហ្នឹង គ្មាននរណាគេប្ដឹងទៅតុលាការអីអ៊ីចឹងទេ ងាប់ហើយ! តើសេរីភាពបញ្ចេញមតិយ៉ាងម៉េចទៅបើអ្នកតំណាងរាស្ត្របញ្ចេញមតិ ប៉ុណ្ណឹងត្រូវគេដាក់ពិន័យចុះទម្រាំប្រជារាស្ត្រធ្វើម៉េចទៅ»។
យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក អ៊ុំ សំអាន ឬគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មិនមានប្រតិកម្មធ្ងន់ៗជាសាធារណៈជុំវិញការសម្រេចរបស់គណៈអចិន្ត្រៃយ៍សភានោះទេ ដើម្បីកុំឲ្យកម្ដៅនយោបាយឡើងខ្លាំង។
លោក អ៊ុំ សំអាន ថ្លែងថា ការសម្រេចដាក់ពិន័យលើរូបលោក គឺជារឿងមិនសមហេតុផល និងជានីតិវិធីខុសច្បាប់។ លោកនៅតែធ្វើការងាររបស់លោកជាអ្នកតំណាងរាស្ត្រដដែល ដូចជាការឃ្លាំមើលបញ្ហាព្រំដែន ការចុះជួបប្រជាពលរដ្ឋដែលជួបទុក្ខលំបាកជាដើម។
លើសពីការដាក់ពិន័យនេះទៅទៀត លោក អ៊ុំ សំអាន អាចប្រឈមមុខនឹងផ្លូវតុលាការពីបទប្រមាថមើលងាយ បង្កាច់បង្ខូចកេរ្តិ៍ឈ្មោះប្រធានរដ្ឋសភា លោក ហេង សំរិន ដោយយោងតាមក្រមព្រហ្មទណ្ឌក្នុងករណីដែលលោក អ៊ុំ សំអាន នៅតែបន្តរិះគន់ធ្ងន់ៗលើបញ្ហាព្រំដែន ឬបញ្ហាផ្សេងទៀតទៅលើរដ្ឋាភិបាល ឬពុំមានការសម្របសម្រួលណាមួយជាមួយលោក ហេង សំរិន នោះទេ។
អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋសភា លោក ឈាង វុន ថ្លែងយ៉ាងខ្លីនៅថ្ងៃទី២៤ ខែកក្កដា ថា ការបន្តប្ដឹងលោក អ៊ុំ សំអាន ទៅតុលាការ ឬយ៉ាងណាទៀតនោះ គឺអាស្រ័យលើសិទ្ធិរបស់លោក ហេង សំរិន ផ្ទាល់។ លោក គល់ បញ្ហា ព្រួយបារម្ភចំពោះការទម្លាក់តម្លៃអ្នកតំណាងរាស្ត្រ ដោយសារតែហេតុផលនយោបាយ ចង់ដាក់សម្ពាធនយោបាយទៅលើបក្សប្រឆាំងដែលជាដៃគូប្រកួតប្រជែងសំខាន់របស់ខ្លួននោះ៖ «ចំពោះជំហរនយោបាយ តួនាទីរបស់ខ្ញុំជាអ្នកតំណាងរាស្ត្រ គឺខ្ញុំនៅតែធ្វើដដែល អត់មានប្រែប្រួលទេ»។
លោកបន្តថា ករណីនេះជាសញ្ញាមួយបង្ហាញពីការធ្លាក់ចុះនៃការគោរពអនុវត្តច្បាប់នៅក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋសភា។
លោក ឈាង វុន មានប្រសាសន៍កាលពីថ្ងៃទី២១ ខែកក្កដា ថា ក្រុមអ្នកច្បាប់ក្នុងរដ្ឋសភាបានរកឃើញថា ករណីតំណាងរាស្ត្រមណ្ឌលសៀមរាប លោក អ៊ុំ សំអាន អាចប្រឈមនឹងករណីពីរយ៉ាង គឺវិធានការដាក់វិន័យរដ្ឋបាលក្នុងរដ្ឋសភា និងការប្រើសិទ្ធិបុគ្គលប្ដឹងតាមផ្លូវតុលាការ។
ការដាក់សម្ពាធលើតំណាងរាស្ត្របក្សប្រឆាំងនៅពេលនេះ ស្របពេលបញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម កំពុងឡើងកម្ដៅ និងសកម្មជនបក្សសង្គ្រោះជាតិ ១១រូប កំពុងជាប់ក្នុងពន្ធនាគារព្រៃស៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។