ការបង្កើនការស្វែងរកឆ្អឹងទាហានវៀតណាមនៅកម្ពុជាបង្កការសង្ស័យដល់ពលរដ្ឋខ្មែរ
2017.10.18
លោក ហេង សំរិន (ស្ដាំ) ប្រធានរដ្ឋសភាកម្ពុជា ជាមួយលោក ត្រឹង ដាយ ខ្វាង (TRAN DAI QUANG) (ឆ្វេង) ប្រធានរដ្ឋនៃសាធារណរដ្ឋសង្គមនិយមវៀតណាម ក្នុងជំនួបនាវិមានរដ្ឋសភាកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី១៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៦។
RFA/Brach Chev
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា កំពុងបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការស្វែងរុករកអដ្ឋិធាតុកងទ័ពស្ម័គ្រចិត្តវៀតណាម ដែលបានលុកលុយ និងឈ្លានពានកម្ពុជាកាលពីទសវត្សរ៍ទី៨០។ ការបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះ ធ្វើឡើងស្របពេលដែលកម្ពុជាបានសម្រេចផ្អាក កិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយអាមេរិកក្នុងការស្វែងរុករកអដ្ឋិធាតុទាហានអាមេរិក បាត់ខ្លួនកាលពីសម័យសង្គ្រាម។ អ្នកវិភាគចោទជាចម្ងល់ថា ហេតុអ្វីបានការស្វែងរុករកអដ្ឋិធាតុកងទ័ពវៀតណាមនេះ ចេះតែបន្តឥតឈប់ឈរនៅស្ទើរតែគ្រប់ខែត្រក្រុង ហើយមិនចេះចប់យ៉ាងដូច្នេះ។
អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវ និងវិភាគនយោបាយនៅកម្ពុជាលោកបណ្ឌិត មាស នី ដាក់ជាចម្ងល់ត្រង់ៗថា ហេតុអ្វីបានជាប្រទេសវៀតណាម ចេះតែបន្តយុទ្ធនាការស្វែងរុករកអដ្ឋិធាតុកងទ័ពវៀតណាមដែលបានស្លាប់ក្នុងសង្គ្រាមលុកលុយ និងឈ្លានពានទឹកដីកម្ពុជា ក្រោយពីការដួលរលំទៅនៃរបបខ្មែរក្រហមនៅចុងទសវត្សរ៍ទី៧០។
លោកបណ្ឌិត មាស នី មានប្រសាសន៍ថា មិត្តភាពកម្ពុជា និងវៀតណាមនេះ មានជាយូរយារណាស់មកហើយ ដោយសារតែវៀតណាម ជាអ្នកលើកបន្តុបរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន សព្វថ្ងៃនេះ ហើយលោកចាត់ទុកវៀតណាមថា ជាអ្នកមានគុណរបស់ខ្លួន ដោយរដ្ឋាភិបាលបានអនុញ្ញាតឲ្យវៀតណាម អាចធ្វើការស្រាវជ្រាវរុករកអដ្ឋិធាតុទាហានវៀតណាមនេះ អស់រយៈពេលជាងសាមសិបឆ្នាំមកហើយ។
លោកថា តាមដែលលោកដឹង នៅតាមខែត្រនីមួយៗគឺតែងតែមានផ្នូរសពកងទ័ពស្ម័គ្រចិត្តវៀតណាម ហើយបើទោះជាមានការស្វែងរុករកនៅតាមព្រៃក៏ដោយ ការណ៍នោះមិនគួរចំណាយពេលយូរពេកយ៉ាងដូច្នេះនោះដែរ។ លោកថា មិនមែនមានតែលោកម្នាក់ទេដែលមានចម្ងល់ និងមន្ទិលពីបញ្ហានេះ តែនេះគឺជាចម្ងល់ និងមន្ទិលរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរទូទៅ៖ «ខ្ញុំគិតថា វៀតណាមគេស្គាល់ប្រទេសកម្ពុជាយើងចង់ច្បាស់ជាងខ្មែរយើងផង បើនិយាយឲ្យមែនទែនទៅ រហូតដល់ផលិតផែនទីប្រទេសខ្មែរជាអក្សរវៀតណាមទៀតផង។ ដូច្នេះរឿងការប្រើប្រាស់ពេលវេលាវែងនេះ វាជាចំណោទសួរមួយដែរ ដែលថា ហេតុអ្វីក៏វៀតណាមត្រូវប្រើពេលវេលាវែង នៅពេលដែលឱកាសក្នុងការចុះស្រាវជ្រាវនេះគឺមានគ្រប់គ្រាន់»។
កន្លងមកពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់មជ្ឈដ្ឋាន តែងតែដាក់ក្ដីមន្ទិលសង្ស័យថា ការណ៍ដែលវៀតណាមចេះតែបន្តធ្វើយុទ្ធនាការស្វែងរុករកមិនចេះឈប់មិនចេះហើយនេះ អាចជាយុទ្ធសាស្ត្រមួយរបស់រដ្ឋាភិបាលប្រទេសវៀតណាម ប្រើប្រាស់ធ្វើជាលេសដើម្បីបន្លំធ្វើចារកម្ម និងបន្តធ្វើការគ្រប់គ្រងជាប្រយោលក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ស្របពេលជាមួយគ្នានេះ វៀតណាមក៏អាចប្រើប្រាស់ហេតុផលនៃការធ្វើការរុករកអដ្ឋិធាតុទាហានរបស់ខ្លួននេះ ដើម្បីទន្ទ្រានទឹកដីកម្ពុជា កាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ឬរុករករ៉ែសំខាន់ៗក្នុងទឹកដីប្រទេសកម្ពុជាជាដើម។
ភាគីកម្ពុជាចំនួន ៧ខែត្រ ក្នុងនោះមានខែត្របន្ទាយមានជ័យ បាត់ដំបង ប៉ៃលិន ឧត្តរមានជ័យ សៀមរាប កំពង់ចាម និងខែត្រត្បូងឃ្មុំ កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែតុលា បានទៅចូលរួមកិច្ចប្រជុំចុះហត្ថលេខា ស្វែងរុករកអដ្ឋិធាតុកងទ័ពស្ម័គ្រចិត្តវៀតណាម ដែលបានបាត់បង់ជីវិតនៅកម្ពុជា ដែលពិធីនេះធ្វើឡើងនៅខែត្រតៃនិញ ប្រទេសវៀតណាម។ លោក អ៊ុំ រាត្រី អភិបាលរងខែត្របន្ទាយមានជ័យ ត្រូវបានគេហទំព័រអគ្គស្នងការដ្ឋាននគរបាលជាតិកម្ពុជា ស្រង់ប្រសាសន៍ថា ក្នុងពិធីចុះហត្ថលេខាផែនការសហប្រតិបត្តិការនេះ កម្ពុជាមានអភិបាលខែត្រ អភិបាលរងខែត្រ មន្ត្រីរាជការ កងកម្លាំង ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធទាំង៧ខែត្រនេះ ខណៈភាគីវៀតណាមមានលោក វូង្វៀន ជៀន ដែលជាស្នងការរងនយោបាយភូមិភាគទី៧ នៃខែត្រតៃនិញ ប្រទេសវៀតណាម។
ដោយឡែក កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែតុលា សារព័ត៌មានស្និទ្ធនឹងរដ្ឋាភិបាល រាយការណ៍ថា អាជ្ញាធរខែត្រកំពង់ធំ និងអាជ្ញាធរខែត្រប៊ិញភឿក របស់វៀតណាម បានចុះហត្ថលេខាអនុញ្ញាតឲ្យវៀតណាមបន្តជីករុករកអដ្ឋិធាតុទាហានស្ម័គ្រចិត្តវៀតណាម ដែលបានបាត់បង់ជីវិតនៅកម្ពុជា សម្រាប់ដំណាក់កាលទី១៧ រដូវប្រាំងឆ្នាំ២០១៧-២០១៨។
លោក សោម ស៊ុន មេបញ្ជាការសឹករងកំពង់ធំ ត្រូវបានសារព័ត៌មានស្និទ្ធនឹងរដ្ឋាភិបាលដដែលនេះ ស្រង់ប្រសាសន៍ថា ការចុះហត្ថលេខានេះធ្វើឡើងស្របតាមកិច្ចព្រមព្រៀងរវាងប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជា-វៀតណាម ស្ដីពីកិច្ចប្រតិបត្តិការស្វែងជីករុករកអដ្ឋិធាតុទាហានវៀតណាម ដែលបានបាត់បង់ជីវិតនៅលើទឹកដីកម្ពុជា ក្នុងទសវត្សរ៍៧០ និង៨០ ក្នុងគោលបំណងដើម្បីធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍ទៅកាន់មាតុប្រទេសវៀតណាមវិញ។
លោក សោម ស៊ុន ថា ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៣ រហូតមកដល់ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៧ ការស្វែងរកអដ្ឋិធាតុនេះ សម្រេចបានចំនួន ១០៤៤ អដ្ឋិធាតុហើយ។ លោកថា ការស្វែងរកនេះបានជួបបញ្ហាខ្លះ ដោយសារកត្តាភូមិសាស្ត្រមានភាពប្រែប្រួល ហើយប្រជាពលរដ្ឋនៅកន្លែងខ្លះមិនទាន់សហការបានល្អក្នុងការផ្តល់ព័ត៌មានអំពីករណីនេះ។ ភាគីវៀតណាមគ្រោងចំណាយថវិកា ៤២ម៉ឺនដុល្លារដល់ភាគីកម្ពុជាសម្រាប់ដំណាក់កាលទី១៧ រដូវប្រាំងឆ្នាំ២០១៧-២០១៨នេះ។
លោក ប៉ុល សារឿន អគ្គមេបញ្ជាការកងយោធពលខេមរភូមិន្ទកម្ពុជា និងជាប្រធានគណៈកម្មាធិការជាតិគ្រប់គ្រងការងារស្វែងរកអដ្ឋិធាតុនៃរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ធ្លាប់សន្យាប្រាប់សមភាគីវៀតណាម ក្នុងកិច្ចប្រជុំនៅទីក្រុងហូជីមិញ កាលពីខែកញ្ញា កន្លងទៅថា ភាគីកម្ពុជានឹងចូលរួមសហការជាមួយកិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់វៀតណាមក្នុងការស្វែងរុករកអដ្ឋិធាតុនេះ ដើម្បីរួមចំណែក ពង្រឹងបន្ថែមមិត្តភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគីរវាងប្រទេសទាំងពីរ។
ចំពោះការបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយភាគីវៀតណាម ក្នុងការស្វែងរុករកអដ្ឋិធាតុវៀតណាមនេះ ស្របពេលដែលរដ្ឋាភិបាលសម្រេចផ្អាក ជាបណ្ដោះអាសន្នកិច្ចសហប្រតិបត្តិការស្វែងរុករកអដ្ឋិធាតុទាហានអាមេរិកបាត់ខ្លួននៅកម្ពុជា ក្រោយពីសហរដ្ឋអាមេរិកបានដាក់ទណ្ឌកម្មមិនផ្ដល់ទិដ្ឋាការធ្វើដំណើរដល់មន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជា ដោយសារកម្ពុជាមិនព្រមទទួលយកពលរដ្ឋកម្ពុជាជាប់ពិរុទ្ធនៅអាមេរិក ដែលត្រូវបានសហរដ្ឋអាមេរិកបណ្ដេញចេញមកកម្ពុជាវិញ។
យ៉ាងណាក៏ដោយលោកបណ្ឌិត មាស នី ជឿជាក់ថា ខុសពីសហរដ្ឋអាមេរិក ទោះជាក្នុងកាលៈទេសៈណាក៏ដោយ រដ្ឋាភិបាលក្រុងភ្នំពេញ នឹងនៅតែបន្តកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយប្រទេសវៀតណាមក្នុងការស្វែងរុករកអដ្ឋិធាតុនេះ។ លោកថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទំនងជានឹងមិនហ៊ានប្រកែកជាមួយនឹងភាគីប្រទេសវៀតណាមឡើយ ដោយសារតែកម្ពុជាតែងចាត់ទុកវៀតណាមថាជាអ្នកមានគុណ ដូចដែលបានឆ្លុះបញ្ចាំងតាមរយៈការសាងសង់ស្តូបអនុស្សាវរីយកម្ពុជា-វៀតណាម នៅស្ទើរតែគ្រប់ខែត្រក្រុងទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា។
របាយការណ៍របស់គណៈកម្មាធិការជាតិគ្រប់គ្រងការងារស្វែងរកអដ្ឋិធាតុនៃរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឲ្យដឹងថា នៅសល់អដ្ឋិធាតុរបស់ទាហានវៀតណាមជិត ៤ពាន់នាក់ទៀតនៅកម្ពុជា មិនទាន់រកឃើញនៅឡើយ។ ភាគីទាំងពីរ ដាក់ផែនការធ្វើយុទ្ធនាការស្វែងរុករកអដ្ឋិធាតុទាហានវៀតណាមនេះ ឲ្យបានចប់ត្រឹមឆ្នាំ២០២០។ ទាហានវៀតណាមប្រមាណ ២សែននាក់ ត្រូវបានដាក់ពង្រាយឲ្យឈ្លានពាន និងត្រួតត្រាប្រទេសកម្ពុជា ពីចន្លោះឆ្នាំ១៩៧៩ ដល់ឆ្នាំ១៩៨៩ ក្នុងរបបសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិត្យកម្ពុជារបស់លោក ហេង សំរិន ដែលត្រូវវៀតណាមលើកបន្តុបឲ្យគ្រប់គ្រងកម្ពុជានាសម័យនោះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- ពលរដ្ឋនៅតំបន់បឹងតាមោក ចោទប្រកាន់អាជ្ញាធរខណ្ឌព្រែកព្នៅថា ប្រើអំពើហិង្សា
- វៀតណាមព្រមានថា ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោអាចជួយសម្រួលវត្តមានយោធាចិនក្នុងទឹកដីកម្ពុជាកាន់តែជ្រៅ
- ពលរដ្ឋខ្មែរ-អូស្ត្រាលីម្នាក់ ដែលរិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា រងការវាយដំពីជនមិនស្គាល់មុខមួយក្រុម ពេលទៅលេងស្រុកខ្មែរ
- ក្រសួងដែនដីបានហៅអតិថិជនបុរីពិភពថ្មីទៅពិភាក្សា ដើម្បីរកដំណោះស្រាយ
- ការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី នៅតាមតំបន់មួយចំនួននៅស្រុកសុរិន្ទ
អត្ថបទពេញនិយម
នយោបាយ
- អាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញមិនអនុញ្ញាតឱ្យបក្សកម្លាំងជាតិធ្វើបាតុកម្ម នៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យ
- មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលអះអាងថា ការជីកព្រែកហ្វូណនជាសិទ្ធិអធិបតេយ្យរបស់កម្ពុជា គ្មានការចាំបាច់បំភ្លឺគ្រប់រឿងដល់វៀតណាមទេ
- លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ថ្លែងការពារគម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ ក្រោយពេលវៀតណាមរិះគន់
- តើកម្ពុជាអាចជម្នះសាងសង់ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោបានដែរឬទេ?
- លោក ហ៊ុន សែន បដិសេធការចោទរបស់វៀតណាម ដែលថា ព្រែកជីកហ្វូណនសម្រាប់សម្រួលវត្តមានយោធាចិន