តើស្ថានការណ៍ដែលកំពុងជាប់គាំងផ្នែកនយោបាយក្រោយពីការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្ត្រអាណត្តិទី៥ នេះ អាចធ្វើឱ្យមានការព្រួយបារម្ភដល់វិស័យទេសចរណ៍ដែរឬទេ?
ទីភ្នាក់ងារ និងសមាគមទេសចរណ៍ឯកជនមួយចំនួន បានអំពាវនាវដល់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលទទួលការគាំទ្រពីម្ចាស់ឆ្នោតច្រើនជាងគេ ឱ្យបន្តការចរចារកដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធី ជៀសវាងកុំឱ្យមានមហាបាតុកម្មអហិង្សាកើតមានឡើង ដែលអាចគំរាមកំហែងដល់វិស័យទេសចរណ៍របស់ប្រទេស។
ការអំពាវនាវនេះ ធ្វើឡើងស្របពេលដែលវិបត្តិនយោបាយកំពុងជាប់គាំង មិនអាចឈានទៅរកការបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មីបាន។
លោក ធួន ស៊ីណាន គឺជាប្រធានសមាគមទេសចរណ៍អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកកម្ពុជា។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា បច្ចុប្បន្ន លោកកំពុងមានការព្រួយបារម្ភជាខ្លាំង ដោយសារបន្ទាប់ពីការបោះឆ្នោតរួចមក គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលមានសំឡេងគាំទ្រច្រើន នៅតែមិនទាន់ចុះសម្រុងគ្នាក្នុងការទទួលស្គាល់លទ្ធផលបោះឆ្នោត ដើម្បីឈានទៅបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មីមួយបាននៅឡើយនេះ។
លោក ធួន សីណាន បានបញ្ជាក់ទៀតថា ភាពតានតឹងនេះ គឺជាការផុយស្រួយខាងនយោបាយ ហើយប្រសិនបើមានមហាបាតុកម្មអហិង្សាផ្ទុះឡើងដូចគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ព្រមានមែន គឺវានឹងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ទៅដល់វិស័យជាច្រើន រួមទាំងវិស័យទេសចរណ៍ផង។
លោក ធួន សីណាន៖ «បើគ្រាន់តែជាបាតុកម្មអហិង្សា ដូចជាអ្វីដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ប្រកាសមែន ហើយធ្វើក្នុងរយៈពេលខ្លី ខ្ញុំគិតថា វាមិនសូវអី ក៏ប៉ុន្តែ បើសិនជាក្នុងរយៈពេលវែង អាហ្នឹងវាតិចច្រើននឹងប៉ះហើយ។ ហើយចំណុចទី២ ដែលយើងព្រួយបារម្ភខ្លាំងមែនទែនហ្នឹង គឺខ្លាចមួយក្រុមចេញប្រឆាំងលទ្ធផលការបោះឆ្នោត ឯមួយក្រុមទៀតចេញគាំទ្រលទ្ធផលបោះឆ្នោត អានោះអំពើហិង្សាវាអាចកើតមាន។ អាហ្នឹងហើយដែលព្រួយបារម្ភខ្លាំងមែនទែន ខ្លាចជះ ដែលវាជះឥទ្ធិពលទៅលើវិស័យទេសចរណ៍»។
កាលពីថ្ងៃទី១០ ខែសីហា កន្លងទៅ សមាគមមគ្គុទ្ទេសក៍ទេសចរណ៍អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកកម្ពុជា បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយ ដោយទទូចសុំឱ្យមេដឹកនាំគណបក្សនយោបាយទាំងអស់ ព្យាយាមរកដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធីឱ្យអស់លទ្ធភាព និងជួយគ្នាបង្រួមបង្រួមជាតិ នៅក្នុងផ្លូវនយោបាយដែលកំពុងជាប់គាំងនេះ។
ចំណែក លោក អាង គឹមអ៊ាង ជាប្រធានសមាគមទីភ្នាក់ងារទេសចរណ៍កម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍ថា ពេលបច្ចុប្បន្នការវិវឌ្ឍន៍វិស័យទេសចរណ៍នៅកម្ពុជា កំពុងតែល្បីល្បាញដែលធ្វើឱ្យពិភពលោកមកពីគ្រប់ច្រកល្ហក នាំគ្នាចូលមកទស្សនាមាតុភូមិអង្គរជាបន្តបន្ទាប់។ វិស័យទេសចរណ៍មានសារសំខាន់យ៉ាងខ្លាំងសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ក៏ប៉ុន្តែ បើកត្តាមួយចំនួនដូចជាសន្តិសុខ និងស្ថិរភាពសង្គម ត្រូវបាត់បង់ គឺនឹងធ្វើឱ្យវិស័យទេសចរណ៍ផុយស្រួយ។ លោក អាង គឹមអ៊ាង បានបញ្ជាក់ថា កម្ពុជា ធ្លាប់ឆ្លងកាត់រឿងជូរចត់ និងការប្រឈមមុខដាក់គ្នាដ៏វែងឆ្ងាយជាយូរមកហើយ ដូច្នេះ ពេលនេះ លោកចង់ឱ្យគណបក្សនយោបាយបញ្ចប់បញ្ហាទាំងអស់ ដើម្បីជ្រើសយកដំណាក់កាលនៃការអភិវឌ្ឍម្ដង។
លោក អាង គឹមអ៊ាង៖ «សតវត្សនេះ ឆ្នាំ២០១៣ ហ្នឹង វាគួរតែជាដំណាក់កាលនៃការអភិវឌ្ឍម្ដង ព្រោះប្រទេសយើងបានឆ្លងកាត់ភាពជូរចត់សង្គមច្រើនណាស់ ឃើញតែភាពខ្លោចផ្សា ប្រជាពលរដ្ឋយើងមួយចំនួនបានបែកបាក់គ្រួសារ ទៅនៅឯស្រុកគេ ជាភាពកណ្ដោចកណ្ដែងមួយ អាណិតស្រុកអាណិតប្រទេសណាស់។ អីចឹង គណបក្សណា ភាគីណាក៏សុទ្ធតែប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងអស់ ចង់ឱ្យរស់នៅជាមួយគ្នាសុខស្រួលទៅ។ យើងមិនចង់ឱ្យមានការប្រើកម្លាំងទេ ចង់ឱ្យរកដំណោះស្រាយលើតុចរចា»។
ទោះយ៉ាងណា ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្ត្រអាណត្តិទី៥ កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ហើយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មិនទទួលស្គាល់លទ្ធផលឆ្នោតបណ្ដោះអាសន្ន ព្រមទាំងព្រមានធ្វើបាតុកម្មនៅពេលខាងមុខនេះ មិនបានធ្វើឱ្យអ្នកទេសចរបរទេសមួយចំនួន ដែលចូលមកទស្សនាប្រាសាទបុរាណក្នុងខេត្តសៀមរាប មានការភ្ញាក់ផ្អើលទេ។ ជារៀងរាល់ថ្ងៃ នៅតែមានអ្នកទេសចរបរទេសចម្រុះជាតិសាសន៍ ចូលមកទស្សនាប្រាសាទបុរាណដដែល។
អ្នកទេសចរជាតិអាល្លឺម៉ង់ ម្នាក់ គឺលោក ម៉ាឃូ (Makhu) បានមានប្រសាសន៍ថា លោកមិនបានចាប់អារម្មណ៍ទៅនឹងវិបត្តិនយោបាយដែលកំពុងកើតមាននៅកម្ពុជា ឡើយ។ បុរសដដែលបានបញ្ជាក់ថា ផ្ទុយទៅវិញ គឺលោកមានអារម្មណ៍សប្បាយនៅពេលបានឃើញសំណង់បុរាណនានា៖ «ខ្ញុំគិតថា ពេលនេះអ្វីៗទាំងអស់ គឺល្អប្រសើរ។ ខ្ញុំបានឃើញស្ថាបត្យកម្ម និងសំណង់បុរាណ ដូចជាប្រាសាទតាព្រហ្ម និងបាយ័ន ជាដើម គឺធ្វើឱ្យខ្ញុំចូលចិត្តយ៉ាងខ្លាំង ប៉ុន្តែលោក ខ្ញុំមិនបានដឹងថា មានអ្វីកំពុងកើតឡើងនៅក្នុងកម្ពុជា ទេ ពីព្រោះប្រទេសរបស់ខ្ញុំនៅឆ្ងាយពីកម្ពុជា»។
គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលបានប្រកាសអំពីគម្រោងធ្វើមហាបាតុកម្មអហិង្សាប្រឆាំងលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត នៅថ្ងៃទី៧ ខែកញ្ញា ខាងមុខ បានអះអាងថា គណបក្សនេះមិនចង់ធ្វើមហាបាតុកម្មឡើយ ប្រសិនគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលជាគណបក្សកាន់អំណាច សុខចិត្តបង្កើតយន្តការឯករាជ្យមួយ ដើម្បីរកយុត្តិធម៌អំពីលទ្ធផលឆ្នោតជូនប្រជាពលរដ្ឋឱ្យបានពិតប្រាកដ។
លោក កឹម សុខា អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានមានប្រសាសន៍ថា មហាបាតុកម្មដែលគ្រោងនឹងធ្វើនៅពេលខាងមុខនេះ ទំនងជាមិនអាចជៀសរួចទេ ដោយសារតែគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មិនមានឆន្ទៈក្នុងការដោះស្រាយឱ្យពិតប្រាកដ ហើយលោកយល់ថា មហាបាតុកម្មដែលអាចនឹងផ្ទុះឡើង ដូចជាមិនប៉ះពាល់ទៅលើវិស័យអ្វីទេ ដោយសារតែជាមហាបាតុកម្មអហិង្សា។
លោក កឹម សុខា៖ «សមាគមទេសចរណ៍ក្រុមហ៊ុនទាំងអស់ហ្នឹង កុំឱ្យទេសចរណ៍សេដ្ឋកិច្ចធ្លាក់ចុះ គឺត្រូវធ្វើសម្ពាធទៅរដ្ឋាភិបាល ទៅគណបក្សប្រជាជន ថាខ្លួនត្រូវតែបង្កើតនូវយន្តការឯករាជ្យមួយ រកយុត្តិធម៌ឱ្យម្ចាស់ឆ្នោតហ្នឹងទៅ បង្កើតគណៈកម្មការឯករាជ្យមួយស៊ើបអង្កេតទៅចប់បាត់ទៅហើយ មិនមានបាតុកម្មឯណា។ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មានចង់ធ្វើបាតុកម្មឯណា បើបានយុត្តិធម៌ហើយ»។
ចំណែកប្រធានមន្ទីរទេសចរណ៍ ខេត្តសៀមរាប លោក ង៉ូវ សេងកាក់ បានមានប្រសាសន៍ថា ថ្វីបើស្ថានភាពនយោបាយនៅកម្ពុជា មានវិបត្តិចាប់តាំងពីក្រោយការបោះឆ្នោតថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា កន្លងមក ហើយនៅតែបន្តអូសបន្លាយទៅទៀតក៏ដោយ ក៏ចំនួនអ្នកទេសចរបរទេសមកទស្សនាប្រាសាទអង្គរ មិនមានការថយចុះទេ។ លោក ង៉ូវ សេងកាក់ បានបញ្ជាក់ថា រយៈពេល ៧ខែឆ្នាំ២០១៣ ចំនួនភ្ញៀវទេសចរបរទេសដែលមកទស្សនាខេត្តសៀមរាប គឺមាន ១លាន ២សែននាក់។ ចំនួននេះ បានកើនឡើង ៦,៦៦% បើប្រៀបធៀបទៅនឹងរយៈពេលដូចគ្នាកាលពីឆ្នាំមុន។
ទោះយ៉ាងណា លោក ង៉ូវ សេងកាក់ បានសម្ដែងក្ដីបារម្ភទៅលើចំនួនភ្ញៀវទេសចរ អាចនឹងថយចុះនៅខែក្រោយ ប្រសិនបើមានមហាបាតុកម្មមួយផ្ទុះឡើងមែននោះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។