អ្នកវិភាគ៖ កម្ពុជាហាក់ទទួលសម្ពាធពីចិនក្នុងការផ្អាកកម្មវិធីជំនួយមនុស្សធម៌អាមេរិក"ឃ្មុំសមុទ្ទ"
2017.04.05
អ្នកឃ្លាំមើលផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍សង្គម លោកបណ្ឌិត មាស នី ក្នុងវេទិកាអ្នកស្ដាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី កាលពីយប់ថ្ងៃទី៣១ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៧។ RFA
Photo: RFA
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានសម្រេចផ្អាកកម្មវិធីជំនួយមនុស្សធម៌របស់កងវិស្វកម្មចល័តកងទ័ពជើងទឹកសហរដ្ឋអាមេរិក ដោយគ្មានកាលកំណត់។ អ្នកឃ្លាំមើលស្ថានភាពនយោបាយនៅកម្ពុជា បារម្ភថា កម្ពុជាហាក់ទទួលសម្ពាធណាមួយពីប្រទេសចិន ក្នុងការទទួលជំនួយយោធាពីបរទេស ហើយថា ការបដិសេធនេះ អាចនឹងបណ្ដាលឲ្យកម្ពុជា ធ្លាក់ចូលក្នុងអាណានិគមរបស់ប្រទេសចិន ដោយប្រយោល។
អ្នកឃ្លាំមើលបញ្ហាសង្គមលោក បណ្ឌិត មាស នី លើកឡើងថា កម្ពុជាហាក់បានទទួលរងឥទ្ធិពលពីប្រទេសចិន កាន់តែធ្ងន់ទៅៗ ក្នុងមួយរយៈពេលចុងក្រោយនេះ ជាពិសេសក្រោយពេលដែលកម្ពុជា បានខ្ចីលុយពីប្រទេសចិន កាន់តែច្រើនឡើងៗ។ លោកបារម្ភថា ការណ៍នេះអាចនឹងបណ្ដាលឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ប្រែប្រួលការដឹកនាំរបស់ខ្លួនតាមបែបលទ្ធិកុម្មុយនិស្ត ហើយថា កម្ពុជាអាចក្លាយជាអាណានិគមរបស់ប្រទេសចិន ដោយប្រយោល។
លោកបណ្ឌិត មាស នី៖ «អ្វីដែលយើងព្រួយបារម្ភត្រង់ថា ប្រទេសនីមួយៗ តែកាលណាដែលយើងរាប់រកទៅលើតែមហាអំណាចណាតែមួយនោះ បានន័យថា ទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសជាសាមីជាមួយប្រទេសមហាអំណាចនោះវាអាចដើរចេញពីភាពជាដៃគូទៅជាអាណានិគម ហើយយើងកំពុងតែព្រួយបារម្ភតើប្រទេសកម្ពុជា អាចទៅជាប្រទេសមួយដែលស្ថិតក្រោមអាណានិគមចិន ដែរ ឬអត់។ អាណានិគមបានន័យថា អ្វីៗទាំងដែលយើងធ្វើស្ថិតក្រោមឥទ្ធិពលរបស់គេទាំងអស់»។
ការលើកឡើងរបស់លោកបណ្ឌិត មាស នី នេះ បន្ទាប់ពីស្ថានទូតអាមេរិក ប្រកាសឲ្យដឹងតាមរយៈទំព័រហ្វេសប៊ុក ផ្លូវការរបស់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃទី៣ ខែមេសា នេះថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា កាលពីសប្ដាហ៍មុនបានជូនដំណឹងស្ថានទូតអំពីការសម្រេចផ្អាកគ្មានកាលកំណត់កម្មវិធីជំនួយមនុស្សធម៌កងវិស្វកម្មសហរដ្ឋអាមេរិក ឈ្មោះ "ឃ្មុំសមុទ្ទ"។
ស្ថានទូតបន្តថា ខ្លួនមានការសោកស្ដាយចំពោះការផ្អាកនេះ ប៉ុន្តែមានមោទនភាពចំពោះសមិទ្ធផលដែលកម្មវិធីជំនួយមនុស្សធម៌កងវិស្វកម្មសហរដ្ឋអាមេរិក "ឃ្មុំសមុទ្ទ" នេះ សម្រេចបានក្នុងរយៈពេលជិតមួយទសវត្សចុងក្រោយនេះ។ ការផ្អាកនេះនឹងបណ្ដាលឲ្យមានការលុបចោលគម្រោងនានា ដែលគ្រោងនឹងអនុវត្តសរុបចំនួន ២០ រួមមានដូចជា ការសាងសង់មន្ទីរសម្ភព និងបន្ទប់ទឹកសាលារៀននៅខែត្រតាកែវ កំពត ត្បូងឃ្មុំ និងកំពង់ចាម ជាដើម។
លោកបណ្ឌិត មាស នី បន្តថា បើមើលឧទាហរណ៍ពីបណ្ដាប្រទេសដទៃទៀត ក្នុងពិភពលោកប្រទេសដែលទទួលជំនួយពីប្រទេសចិន ភាគច្រើនជាប្រទេសដែលក្រីក្របំផុត តួយ៉ាងដូចជាកម្ពុជា ជាដើម។ ភាគច្រើននៃប្រទេសទាំងនោះលោកថា កម្រនឹងអភិវឌ្ឍបានជឿនលឿនទៅមុខដោយសារតែជំនួយរបស់ចិន មួយមុខនេះណាស់។
លោកបណ្ឌិត មាស នី៖ «យើងមានឧទាហរណ៍ល្អមួយកាលពីទសវត្សរ៍ទី៦០ នៅពេលដែលខ្មែរបានចាប់ដៃជាមួយមហាអំណាចទាំងអស់ស្មើៗគ្នា ដែលកាលណោះមានចិន មានសហភាពសូវៀត និងអាមេរិក។ ពេលនោះសេដ្ឋកិច្ចខ្មែរលូតលាស់លឿនខ្លាំងមែនទែន។ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលចុងឆ្នាំ៦៦ ឬ ៦៧ គឺយើងងាកទៅរកចិន ក្នុងយើងចាប់ផ្ដើមធ្លាក់រហូតមក។ នេះមិនទាន់និយាយអំពីទំនាក់ទំនងខ្មែរចិន ក្នុងសម័យ ប៉ុល ពត ដែលបង្កឲ្យមានវិនាសកម្មធំធេង»។
អាស៊ីសេរី នៅពុំទាន់អាចសុំសេចក្ដីបកស្រាយពន្យល់លម្អិតពីមន្ត្រីនាំពាក្យកងទ័ពជើងទឹកនៃក្រសួងការពារជាតិ លោក ឃុន វុទ្ធី បាននៅឡើយទេ ពាក់ព័ន្ធនឹងហេតុផលនៃការសម្រេចចិត្តផ្អាកគ្មានកាលកំណត់នូវកម្មវិធីជំនួយមនុស្សធម៌កងវិស្វកម្មសហរដ្ឋអាមេរិក ឈ្មោះ "ឃ្មុំសមុទ្ទ" នេះ ដោយទូរស័ព្ទរបស់លោកពុំមានអ្នកទទួល។
គិតចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៨ មក អស់រយៈពេលជាង ៩ឆ្នាំហើយដែលកម្មវិធីជំនួយមនុស្សធម៌កងវិស្វកម្មចល័តអាមេរិកឈ្មោះ "ឃ្មុំសមុទ្ទ" នេះ បានអនុវត្តគម្រោងសេវាសហគមន៍នានា មានតម្លៃជាទឹកប្រាក់សរុបជាង ៥លានដុល្លារអាមេរិក។ គម្រោងទាំងនេះ ផ្ដល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា ជាច្រើនពាន់នាក់។ ស្ថានទូតអាមេរិក ឲ្យដឹងទៀតថា កងវិស្វកម្មចល័តកងទ័ពជើងទឹកសហរដ្ឋអាមេរិក "ឃ្មុំសមុទ្ទ" នេះ បានចូលរួមចំណែកជួយសាងសង់មន្ទីរពេទ្យ និងកែលម្អសាលារៀនជាច្រើនក្នុងខែត្រចំនួន ១១ ក្រោមកិច្ចសហការផ្ទាល់ជាមួយសមភាគីនានា រួមមានកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ និងសហគមន៍មូលដ្ឋានជាដើម។
កាលពីខែមករា កន្លងទៅ កម្ពុជាក៏ធ្លាប់បានសម្រេចចិត្តដ៏គួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលមួយ ផ្អាកធ្វើសមយុទ្ធយោធារួមគ្នាឈ្មោះ "ឆ្មាំអង្គរ" ជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក។ ការសម្រេចចិត្តផ្អាកកិច្ចសហការវិស័យយោធាជាបន្តបន្ទាប់ជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកនេះ ស្ដែងឲ្យឃើញពីការផ្លាស់ប្ដូរគោលនយោបាយការបរទេសកម្ពុជា ងាកទៅរកប្រទេសចិន កាន់តែខ្លាំង។ ទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាមេរិក មួយរយៈចុងក្រោយនេះ ហាក់មានភាពល្អក់កករក្រោយពេលដែលអាមេរិក បានរិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ធ្ងន់ៗពាក់ព័ន្ធនឹងករណីធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយ និងក្រោយពេលដែលកម្ពុជា ទាមទារឲ្យអាមេរិក លុបចោលបំណុលតាំងពីសម័យសង្គ្រាមសរុបជាង ៥០០លានដុល្លារអាមេរិក ប៉ុន្តែត្រូវបានអាមេរិកបដិសេធ។
មន្ត្រីនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក យឹម សុវណ្ណ យល់ឃើញថា នេះជាការសម្រេចចិត្តមួយរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនាំដោយគណបក្សកាន់អំណាច។ ប៉ុន្តែលោកថា ប្រសិនបើគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ឡើងកាន់អំណាចវិញ នោះវាជារឿងផ្សេងខុសពីនេះ។ ពោលគឺគណបក្សរបស់លោកនឹងបង្កទំនាក់ទំនងល្អជាមួយគ្រប់ប្រទេសទាំងអស់ឲ្យតែមានផលប្រយោជន៍ដល់ប្រទេសជាតិពិតប្រាកដ និងពុំមានគំនាបណាមួយនោះ។
លោក យឹម សុវណ្ណ៖ «គណបក្សប្រជាជនធ្វើយ៉ាងម៉េចគឺនៅក្នុងអំណាចរបស់ខ្លួន។ ប៉ុន្តែសម្រាប់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺបង្កទំនាក់ទំនងល្អជាមួយបណ្ដាប្រទេសនៅលើសាកលលោក។ ទំនាក់ទំនងដែលមានការគោរពផលប្រយោជន៍គ្នាទៅវិញទៅមក។ ទំនាក់ទំនងដែលមិនធ្វើឲ្យខូចខាតផលប្រយោជន៍ជាតិ ទំនាក់ទំនងបើកទូលាយដើម្បីធ្វើម៉េចឲ្យមានការរីកចម្រើនសេដ្ឋកិច្ច ផ្ដល់ផលប្រយោជន៍ទៅដល់ប្រជាពលរដ្ឋ»។
ការសម្រេចចិត្តផ្អាកកម្មវិធីជំនួយមនុស្សធម៌កងវិស្វកម្មចល័តអាមេរិកឈ្មោះ «ឃ្មុំសមុទ្ទ» នេះ ហាក់ផ្ទុយពីអ្វីដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានអនុវត្តនៅពេលកន្លងនៅក្នុងវិស័យទំនាក់ទំនងយោធាជាមួយប្រទេសចិន និងប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង។ ជាក់ស្ដែងកាលពីចុងឆ្នាំ២០១៦ កន្លងទៅនេះ ប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសចិន ទើបតែបានបិទបញ្ចប់សមយុទ្ធយោធារួមគ្នាក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំមួយឈ្មោះថា "នាគមាស" ដែលមានរយៈពេលដល់ទៅ ៩ថ្ងៃ។ ក្នុងឆ្នាំ២០១៦ នេះដែរ ប្រទេសទាំងពីរក៏បានធ្វើសមយុទ្ធយោធានាវាចរណ៍រួមគ្នាជាលើកដំបូងផងដែរ។ ថ្មីៗនេះទៀតសោត កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែមីនា កន្លងទៅនេះ កម្ពុជាទើបទទួលជំនួយជាសម្ភារៈ និងគ្រឿងបរិក្ខារយោធាចុងក្រោយពីប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង រួមមានរថយន្តយោធាតូច ធំ ចំនួន ២០៨គ្រឿង និងគ្រឿងចក្រវិស្វកម្មគ្រប់ប្រភេទចំនួន ១៤គ្រឿង៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- វៀតណាមព្រមានថា ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោអាចជួយសម្រួលវត្តមានយោធាចិនក្នុងទឹកដីកម្ពុជាកាន់តែជ្រៅ
- ពលរដ្ឋនៅតំបន់បឹងតាមោក ចោទប្រកាន់អាជ្ញាធរខណ្ឌព្រែកព្នៅថា ប្រើអំពើហិង្សា
- អាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញមិនអនុញ្ញាតឱ្យបក្សកម្លាំងជាតិធ្វើបាតុកម្ម នៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យ
- ក្រសួងដែនដីបានហៅអតិថិជនបុរីពិភពថ្មីទៅពិភាក្សា ដើម្បីរកដំណោះស្រាយ
- ពលរដ្ឋខ្មែរ-អូស្ត្រាលីម្នាក់ ដែលរិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា រងការវាយដំពីជនមិនស្គាល់មុខមួយក្រុម ពេលទៅលេងស្រុកខ្មែរ
អត្ថបទពេញនិយម
នយោបាយ
- លោក ហ៊ុន សែន បដិសេធការចោទរបស់វៀតណាម ដែលថា ព្រែកជីកហ្វូណនសម្រាប់សម្រួលវត្តមានយោធាចិន
- មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលអះអាងថា ការជីកព្រែកហ្វូណនជាសិទ្ធិអធិបតេយ្យរបស់កម្ពុជា គ្មានការចាំបាច់បំភ្លឺគ្រប់រឿងដល់វៀតណាមទេ
- លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ថ្លែងការពារគម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនតេជោ ក្រោយពេលវៀតណាមរិះគន់
- ពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្រៅប្រទេសចង់ឃើញលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បង្រួបបង្រួមជាតិឡើងវិញក្នុងឱកាសចូលឆ្នាំខ្មែរ
- លោក ហ៊ុន សែន ស្នើជួបមេដឹកនាំរដ្ឋប្រហារយោធាភូមាភ្លាមៗក្រោយឡើងតំណែងជាប្រធានព្រឹទ្ធសភា