ដំណើរការបោះឆ្នោតមួយដែលសេរី និងយុត្តិធម៌ទៅបាន លុះណាតែមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលតុលាការ និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ត្រូវស្ថិតនៅក្នុងភាពអព្យាក្រឹត ប៉ុន្តែប្រសិនបើអ្នកបោះឆ្នោតនៅតែភ័យខ្លាចនោះ គឺមិនមែនជាទ្រឹស្ដីនៃការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌ឡើយ។
ប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនដែលរស់នៅភូមិទួលមានជ័យ ឃុំផ្អាវ ស្រុកត្រពាំងប្រាសាទ បានអះអាងថា ពួកគេបានបោះបង់ចោលឱកាសទៅធ្វើលិខិតបញ្ជាក់អត្តសញ្ញាណអ្នកបោះឆ្នោត សម្រាប់ចូលរួមបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្ត្រអាណត្តិទី៥ ខាងមុខនេះ ដោយសារតែអាជ្ញាធរភូមិ ឃុំ មានការបង្ខំឱ្យគាំទ្រគណបក្សកាន់អំណាច។
ក្រុមអ្នកភូមិទាំងនោះ បានចោទប្រកាន់មេភូមិថា មិនបង្កភាពងាយស្រួលក្នុងការធ្វើលិខិតបញ្ជាក់អត្តសញ្ញាណអ្នកបោះឆ្នោត ទៅឱ្យអ្នកណាដែលគេដឹងថាមិនគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា នោះទេ។
បុរសម្នាក់ជាអ្នកភូមិទួលមានជ័យ ដែលសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ នៅក្នុងចំណោមអ្នកភូមិមួយចំនួនទៀត គាត់បានមានប្រសាសន៍ថា កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែមេសា មេភូមិរបស់គាត់ឈ្មោះ ប៊ូ ឆន បានទៅប្រមូលប្រជាពលរដ្ឋប្រជុំ ដើម្បីធ្វើលិខិតបញ្ជាក់អត្តសញ្ញាណអ្នកបោះឆ្នោត ក៏ប៉ុន្តែ ប្រធានភូមិនោះបានបញ្ជាក់ថា គេធ្វើឱ្យតែប្រជាពលរដ្ឋណាដែលបោះឆ្នោតឱ្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ហើយអ្នកដែលបានធ្វើលិខិតបញ្ជាក់អត្តសញ្ញាណទាំងនោះ នឹងត្រូវគេនាំទៅឱ្យផឹកទឹកសម្បថនៅពេលខាងមុខ។
បុរសអ្នកភូមិដដែល បានបញ្ជាក់ថា នៅពេលដែលឮមេភូមិប្រជុំដូច្នេះ បានធ្វើឱ្យរូបគាត់ និងប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនទៀត បានថយចេញពីប្រជុំ ដោយសម្រេចចិត្តមិនធ្វើលិខិតបញ្ជាក់អត្តសញ្ញាណអ្នកបោះឆ្នោតទេ៖ «ពេលគេថាឱ្យទៅធ្វើអីចឹង ខ្ញុំទៅដែរ ដល់ពេលមេភូមិគាត់ថា ធ្វើប័ណ្ណបោះឆ្នោតរួចស្មោះ និងគណបក្សប្រជាជនហ្នឹង ឱ្យទៅផឹកទឹកសម្បថនៅឯវត្តពពេល ខ្ញុំអត់បានចុះឈ្មោះធ្វើប័ណ្ណបោះឆ្នោតទេ។ ប្រជាជនឯណាមានពេលទៅផឹកទឹកសម្បថឯណាបើពីវត្តពពេល មកវត្តទួលមានជ័យ ហ្នឹងចម្ងាយ ១២គីឡូម៉ែត្រឯណោះហ្នឹង។ ប្រជាជនភាគច្រើន គេត្រឡប់មកវិញ គេអត់បានធ្វើតែម្ដង»។
ចំណែកស្ត្រីម្នាក់ទៀតជាអ្នកភូមិទួលមានជ័យ ដែរ បានមានប្រសាសន៍ថា មេភូមិរបស់គាត់មានសៀវភៅមួយក្បាល ហើយដើរប្រមូលយករូបថតទំហំ ៤X៦ និងអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណពីប្រជាពលរដ្ឋខ្លះទៅធ្វើជាលិខិតបញ្ជាក់អត្តសញ្ញាណអ្នកបោះឆ្នោត ក៏ប៉ុន្តែ មេភូមិបានបញ្ជាក់ថា ការធ្វើនេះគឺមានសម្រាប់តែអ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនទេ។
ទោះយ៉ាងណា វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនអាចទាក់ទងលោក ប៊ូ ឆន ដែលជាប្រធានភូមិទួលមានជ័យ ដើម្បីសុំការពន្យល់ជុំវិញការចោទប្រកាន់របស់អ្នកភូមិទាំងនោះបាននៅឡើយ។ ចំពោះមន្ត្រីគណៈកម្មការរៀបចំការបោះឆ្នោតខេត្តឧត្តរមានជ័យ វិញ បានបញ្ជាក់ថា គេពុំទាន់ដឹងបញ្ហានោះទេ។
ប្រធានគណៈកម្មការរៀបចំការបោះឆ្នោតខេត្តឧត្តរមានជ័យ លោក ជីង សំភួ បានមានប្រសាសន៍ថា បច្ចុប្បន្នមិនទាន់មានមន្ត្រីគណៈកម្មការរៀបចំការងារបោះឆ្នោតចូលធ្វើការតាមតួនាទីនៅឡើយទេ គឺមានតែត្រឹមលេខាធិការដ្ឋានរៀបចំការបោះឆ្នោតប៉ុណ្ណោះ។ ដូច្នេះ បញ្ហាទាំងអស់នោះ គឺមិនទាន់មានគណៈកម្មការរៀបចំការបោះឆ្នោតតាមដាននៅឡើយ៖ «ចាំដល់ពេលដំណាក់កាលជាប់ជាគណៈកម្មការរៀបចំការបោះឆ្នោតហើយ អាហ្នឹងបានយើងតាមដានស្ដីពីសកម្មភាពរឿងហ្នឹង។ ពេលបច្ចុប្បន្នហ្នឹង ទោះបីជាគេចាក់មេក្រូឃោសនា ទោះបីគេចាក់មេក្រូស្អីៗ ជារឿងរបស់គេ។ វាមិនទាន់ដល់ដំណាក់កាលដែលយើងត្រូវអនុវត្តន៍ផ្លូវច្បាប់នៅឡើយ»។
អង្គការសង្គមស៊ីវិល ដែលឃ្លាំមើលដំណើរការបោះឆ្នោត និងការពារសិទ្ធិមនុស្ស បានហៅទង្វើរបស់អាជ្ញាធរដែលលំអៀងទៅរកគណបក្សកាន់អំណាចនោះថា វាអាចធ្វើឱ្យអ្នកបោះឆ្នោតជ្រើសរើសតំណាងរាស្ត្រអាណត្តិទី៥ ដែលគ្រោងនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅអំឡុងខែកក្កដា ខាងមុខ គឺកាន់តែមានការភ័យខ្លាច។
អ្នកសម្របសម្រួលសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (Adhoc) ខេត្តឧត្តរមានជ័យ លោក ស្រី ណារ៉េន បានមានប្រសាសន៍ថា ការដែលអាជ្ញាធរភូមិ ឃុំ ធ្វើលិខិតបញ្ជាក់អត្តសញ្ញាណអ្នកបោះឆ្នោតឱ្យតែអ្នកគាំទ្រគណបក្សកាន់អំណាច ហើយមានគម្រោងបង្ខំឱ្យគេផឹកទឹកសម្បថផងនោះ គឺជាការបំភិតបំភ័យខុសពីច្បាប់បោះឆ្នោត។ អង្គការអាដហុក មានគម្រោងនឹងចុះស៊ើបអង្កេតជុំវិញរឿងនោះ បន្ទាប់ពីបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែររួចរាល់៖ «ទុកឱ្យប្រជាពលរដ្ឋហ្នឹងគាត់សម្រេចចិត្តដោយខ្លួនគាត់ទៅ។ សេរីភាពរបស់គាត់ម្នាក់ៗ បើសិនជាមានដូចគាត់ថាមែន នោះគឺជាការបង្ខិតបង្ខំសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ»។
លោក គល់ បញ្ញា ជានាយកប្រតិបត្តិរបស់គណៈកម្មាធិការដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍ថា រាល់ពេលចុះឈ្មោះបោះឆ្នោត តែងមានរឿងខ្លះកើតឡើង ដូចជាគេហៅប្រជាពលរដ្ឋទៅស្បថ អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធជាច្រើន បានប្រើប្រាស់តួនាទីរបស់ខ្លួនលំអៀងបម្រើឱ្យផលប្រយោជន៍ឱ្យគណបក្សនយោបាយមួយជាដើម។
លោក គល់ បញ្ញា បានបញ្ជាក់ថា ការដែលអាជ្ញាធរយករូបថតប្រជាពលរដ្ឋទៅធ្វើជាសមាជិកគណបក្សនេះ បក្សនោះ ហើយប្រើពាក្យសម្ដីធ្វើឱ្យគេភ័យខ្លាច គឺខុសទៅនឹងសេចក្តីណែនាំរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ ដែលឱ្យធ្វើការដោយអព្យាក្រឹត។ ចំណែកឯការគំរាមបង្ខំឱ្យផឹកទឹកសម្បថវិញនោះ គឺខុសទៅនឹងមាត្រានៃច្បាប់បោះឆ្នោត។ កំហុសនោះ អាចមានទោស និងទទួលការផាកពិន័យផង៖ «យើងបានទៅតស៊ូមតិជាមួយនឹង គ.ជ.ប ដែរ ឱ្យគាត់ដាក់បទបញ្ជា នីតិវិធីគាត់ឱ្យតឹងតែង ដោយហាមមិនឱ្យអាជ្ញាធរមានកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ មានមន្ត្រីរាជការអីទៅធ្វើការងារឱ្យគណបក្សមួយ និងប្រឆាំងគណបក្សមួយ ព្រោះច្បាប់គេហាមមិនត្រឹមតែមេភូមិទេ គឺត្រូវមានទាំងរហូតដល់អាជ្ញាធរគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ទៀត។ ប៉ុន្តែ ខាង គ.ជ.ប ហាក់ដូចជាមិនយកចិត្តទុកដាក់បញ្ហាហ្នឹងសោះ។ គាត់គិតថា អាចការពារសេរីភាពខាងនយោបាយរបស់ពួកអាជ្ញាធរអស់ហ្នឹង»។
គណៈកម្មាធិការដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា បានបញ្ជាក់ថា ការបោះឆ្នោតមួយដែលមានភាពសេរី និងយុត្តិធម៌ពិតប្រាកដ គឺកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ មន្ត្រីរាជការ តុលាការ ត្រូវតែអព្យាក្រឹត ប្រសិនបើមិនមានអព្យាក្រឹតទេ ធ្វើឱ្យអ្នកបោះឆ្នោតនៅតែមានការភ័យខ្លាច ហើយវានៅតែធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ឆន្ទៈអ្នកបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌ដ៏ធំបំផុត៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។