ការជាប់គាំងនយោបាយជាដើមចមមួយដែលធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនរងគ្រោះដោយការបាញ់សម្លាប់ ការចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ និងការរងរបួសធ្ងន់ស្រាល ដោយការប្រើអំពើហិង្សារបស់កងសន្តិសុខសាលារាជធានីភ្នំពេញ ឬកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធរបស់រដ្ឋាភិបាល។
បញ្ហានេះ ត្រូវបានក្រុមអ្នកច្បាប់និងអ្នកវិភាគនយោបាយអំពាវនាវឲ្យគណបក្សជាប់ឆ្នោតទាំងពីរ ទម្លាក់ចោលនូវការប្រកាន់ជំហររៀងៗខ្លួន ហើយងាកមករកតុចរចា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាជម្លោះនយោបាយវិញ ប្រសើរជាងម្ខាងធ្វើបាតុកម្ម ម្ខាងចាំបង្ក្រាប ហើយអ្នកដែលរងគ្រោះគឺប្រជាពលរដ្ឋជាម្ចាស់ឆ្នោត។
គណបក្សជាប់ឆ្នោតទាំងពីរបានប្រកាសជំហរចរចារកដំណោះស្រាយនយោបាយជាបន្តបន្ទាប់ ក៏ប៉ុន្តែការចរចាដើម្បីឈានទៅរកការឯកភាពគ្នានោះ បានអូសបន្លាយពេលប្រមាណ ៧ខែមកហើយ នៅតែមិនទាន់ដោះស្រាយបាន។
ក្រុមអ្នកច្បាប់បានលើកឡើងថា គណបក្សជាប់ឆ្នោតទាំងពីរត្រូវតែយកជំហររឹងទទឹងរៀងៗខ្លួនដាក់មួយឡែកសិន ហើយគិតពីផលប្រយោជន៍ជាតិជាធំ ទើបការដោះស្រាយជម្លោះនយោបាយនេះរកទីបញ្ចប់ឃើញ។
មេធាវីប្រធានការិយាល័យក្រុមអ្នកច្បាប់អមរិន្ទ្រ លោកបណ្ឌិត សុក សំអឿន មានប្រសាសន៍ថា បញ្ហាជាប់គាំងនយោបាយនេះ ដោយសារតែគណបក្សទាំងពីរគិតពីផលប្រយោជន៍គណបក្សធំពេក ពិសេសទៅទៀតនោះ គណបក្សទាំងពីរមិនបន្ទន់ឥរិយាបថ ហើយប្រកាន់នូវជំហររបស់ខ្លួនរៀងៗខ្លួន។ លោកបញ្ជាក់ថា ការចរចានេះទៀតសោត គ្មាននៅកណ្ដាល ឬអ្នកផ្សះផ្សាជាដើម។
នៅក្នុងរយៈពេលជាប់គាំងនយោបាយកន្លងមកនេះ តំណាងគណបក្សនយោបាយទាំងពីរបានប្រកាសអំពីជំហរចរចាជានិច្ច រហូតឈានដល់ការចរចាផ្នែកបច្ចេកទេស និងជួបថ្នាក់ដឹកនាំកំពូល។ ចុងក្រោយថ្មីៗនេះ ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក សម រង្ស៊ី និងអនុប្រធានប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ចរចាគ្នាតាមទូរស័ព្ទ។ ភាគីទាំងពីរបានប្រកាសថា ការជួបចរចាតាមទូរស័ព្ទនោះ បានជោគជ័យ ៨០% ឬ ៩០% ហើយ។ តែទីបំផុតមកទល់ពេលនេះ ពន្លឺនៃលទ្ធផលនៃការចរចានោះបានរលត់បាត់ទៅវិញ។
អ្នកវិភាគនយោបាយបានលើកឡើងថា ការជាប់គាំងនយោបាយនេះ កម្ពុជានឹងប្រឈមហានិភ័យជាច្រើនសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋជាម្ចាស់ឆ្នោត និងសង្គមជាតិទាំងមូល។ ផលវិបាកទាំងនោះ រួមមានប្រទេសជាម្ចាស់ជំនួយមិនផ្ដល់ជំនួយ ឬផ្ដល់ប្រាក់កម្ចីផ្សេងៗដល់រដ្ឋាភិបាលឯកបក្ស អ្នកវិនិយោគក្នុងស្រុកមិនបណ្ដាក់ទុនវិនិយោគបន្ត រីឯអ្នកវិនិយោគបរទេសវិញ បញ្ឈប់ការវិនិយោគតែម្ដង។ ប្រជាពលរដ្ឋគាំទ្របក្សទាំងពីរមិនចុះសម្រុងនឹងគ្នានៅក្នុងសង្គម និងដើរធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងបាត់បង់ការឯកភាពជាតិ។ លើសពីនេះទៀត ប្រជាពលរដ្ឋនិងកងកម្លាំងប្រដាក់អាវុធ បានយកគ្នាធ្វើជាសត្រូវ ដែលបញ្ហានេះនឹងធ្វើឲ្យមានការបែកបាក់គ្នាកាន់តែខ្លាំងថែមទៀត។
អ្នកជំនាញផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ និងជាអ្នកវិភាគឯករាជ្យ លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច មានប្រសាសន៍ថា គណបក្សទាំងពីរចរចាមិនត្រូវរ៉ូវគ្នាកន្លងមកនេះ ដោយសារតែគណបក្សទាំងពីរអាងលើការពឹងបរទេសរៀងៗខ្លួន។ ក៏ប៉ុន្តែការពឹងបរទេសនេះ លោកបញ្ជាក់ថា វានឹងមិនមានលទ្ធផលល្អទេ ចំពោះការពឹងពាក់បរទេសនោះ ដោយលោកបានលើកជាឧទាហរណ៍ប្រទេសមួយចំនួនបច្ចុប្បន្នដែលកំពុងតែមានបញ្ហា ដែលមានប្រទេសមហាអំណាចនៅពីក្រោយខ្នងរៀងៗខ្លួននោះ។
លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច៖ «ឥឡូវនេះយើងឃើញទាំងអស់គ្នាហើយនូវទិដ្ឋភាពការប្រើប្រាស់បរទេស ទាំងនៅអ៊ុយក្រែន ទាំងនៅស៊េរី ទាំងនៅកូរ៉េខាងជើង ហ្នឹងយើងបានឃើញគ្រប់គ្នាអស់ហើយ អ៊ីចឹងអ្នកនយោបាយគួរសមល្មមហើយ។ កាលពីមុនយើងចេះតែថាវាមិនអីទេៗ ហើយកម្ពុជាពឹងផ្អែកលើសេដ្ឋកិច្ចបរទេសទាំងអស់ ហើយកម្ពុជា ត្រូវការទាំងនាំចេញ ទាំងនាំចូល គឺត្រូវការសេដ្ឋកិច្ចបរទេស ក៏ដូចជាការវិនិយោគរបស់បរទេស...»។
អំពើហិង្សាក្រោយការបោះឆ្នោតនីតិកាលទី៥ ថ្ងៃទី២៣ កក្កដា ឆ្នាំ២០១៤នេះ បានកើតមានជាហូរហែដែលកើតចេញពីការជាប់គាំងនយោបាយ។ ប្រជាពលរដ្ឋនិងក្រុមសមត្ថកិច្ចប្រឈមដាក់គ្នាដ៏តឹងតែងមួយនៅក្នុងដំណាក់កាលនេះ។ របាយការណ៍របស់អង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ បានឲ្យដឹងថា មកទល់ពេលនេះមានមនុស្សរបួសប្រមាណ ១០០នាក់ ស្លាប់ ៦នាក់ បាត់ខ្លួនម្នាក់ និងជាប់ពន្ធនាគារជាង ២០នាក់ ដែលតុលាការកំពុងតែដំណើរការនីតិវិធីកាត់ក្ដីនៅឡើយ។
ក្រុមមន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សបានពន្យល់ថា ការចាប់ខ្លួនក្នុងពេលរដ្ឋាភិបាលបង្ក្រាបបាតុកម្មនេះ ជាចំណាប់ខ្មាំងនយោបាយដែលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ហាក់ដាក់សម្ពាធមកលើគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ នៅត្រង់ចំណុចនេះ លោកបណ្ឌិត សុក សំអឿន បន្ថែមថា ជនដៃដល់បាញ់សម្លាប់ប្រជាពលរដ្ឋ កម្មករ ឬក្រុមសន្តិសុខប្រើអំពើហិង្សាវាយដំប្រជាពលរដ្ឋ និងអ្នកសារព័ត៌មាននោះ មិនអាចគេចផុតពីសំណាញ់ច្បាប់បានឡើយ នៅពេលណាកម្ពុជា មានតុលាការឯករាជ្យ។
លោកបណ្ឌិត សុក សំអឿន៖ «ពិសេសរដ្ឋាភិបាលលើកក្រោយៗហ្នឹងគឺមិនអាចបំភ្លេចបានទេ ហើយជាពិសេសយើងអត់ចង់ឲ្យដូចថា ជាប់គាំងនយោបាយទៅយករឿងអីផ្សេងៗ ចាប់កម្មករអី អាហ្នឹងដូចជាចំណាប់នយោបាយមួយហើយ។ ទោះបីជាយ៉ាងណា យើងជាប្រជាពលរដ្ឋ យើងចង់ឃើញការជាប់គាំងនយោបាយត្រូវបានដោះស្រាយ ហើយចង់ឲ្យអ្នកនយោបាយទាំងអស់គិតគូររឿងស្រុកទេសយើង សិទ្ធិសេរីភាពប្រជាពលរដ្ឋយើង»។
ម្យ៉ាងវិញទៀត មន្ត្រីស៊ើបអង្កេតជាន់ខ្ពស់នៃអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ លោក អំ សំអាត បានសំដែងការព្រួយបារម្ភថា ស្ថានភាពជាប់គាំងនយោបាយនៅតែអូសបន្លាយនេះ នឹងធ្វើឲ្យការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរទៅៗ នៅពេលដែលរដ្ឋាភិបាលឯកបក្សប្រើយុទ្ធវិធីឈ្នះឈ្នះនោះ។ លោកឡើងថា គណបក្សនយោបាយទាំងពីរត្រូវតែងាកមករកតុចរចាវិញប្រសើរជាង៖ «យើងឃើញគណបក្សកាន់អំណាច ដូចជាគិតពីអំណាច និងបក្សពួកធំជាងឧត្ដមប្រយោជន៍ជាតិ ឧត្ដមប្រយោជន៍ប្រជាពលរដ្ឋ។ គណបក្សទាំង២ ត្រូវតម្កល់អ៊ីចឹង អាហ្នឹងបានយើងអាចចរចាគ្នាបាន»។
គណបក្សនយោបាយទាំងពីរ មកទល់ពេលនេះមិនទាន់មានគណបក្សណាមួយប្រកាសជំហរបញ្ឈប់ការចរចានៅឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅតែរក្សាជំហរចង់ចរចា តែគណបក្សទាំងពីរនៅមិនទាន់បញ្ចេញឆន្ទៈពិតប្រាកដក្នុងការចរចានោះទេ។
អនុប្រធានគណៈកម្មាធិការនាយកគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងបេក្ខជនតំណាងរាស្ត្រជាប់ឆ្នោតខែត្រកណ្ដាល លោក អេង ឆៃអ៊ាង មានប្រសាសន៍ថា មកទល់ពេលនេះ តំណាងគណបក្សទាំងពីរនៅមិនទាន់ទាក់ទងគ្នាដើម្បីជួបចរចាជាថ្មីនៅឡើយទេ តែលោកអះអាងថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅតែចង់ដោះស្រាយបញ្ហាជាប់គាំងនយោបាយនេះ។
ទាក់ទងនឹងបញ្ហានេះ អ្នកជំនាញខាងវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច បញ្ជាក់ថា ដើម្បីកុំឲ្យគណបក្សទាំងពីរបែរខ្នងដាក់គ្នាវិញក្រោយពេលចរចានោះ ការចរចាលើកក្រោយត្រូវតែមានអ្នកទីបីដែលជាមនុស្សចាស់ទុំខាងនយោបាយធ្វើជាសាក្សី ជៀសវាងក្រោយពីការចរចាហើយឆ្លើយដាក់គ្នាទៅវិញទៅមក។ លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច បានទាមទារឲ្យអ្នកនយោបាយខ្មែរបញ្ចប់នូវវប្បធម៌ពឹងពាក់បរទេស ហើយត្រូវឈរលើគោលការណ៍ខ្មែរដោះស្រាយបញ្ហារវាងខ្មែរនិងខ្មែរវិញប្រសើរជាង។
អ្នកជំនាញខាងនយោបាយបានលើកឡើងថា គណបក្សជាប់ឆ្នោតទាំងពីរមិនឆាប់ដោះស្រាយបញ្ចប់ជម្លោះនយោបាយទេ កម្ពុជានឹងប្រឈមនឹងបញ្ហាជាច្រើន ពិសេសប្រទេសជាម្ចាស់ជំនួយដែលតែងតែផ្ដល់ជូនរដ្ឋាភិបាលនោះ មិនទាន់ប្រកាសផ្ដល់ជូនរដ្ឋាភិបាលនៅឡើយមកទល់ពេលនេះ។ ម្យ៉ាងទៀត វិស័យដែលជួយដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា បានរងផលប៉ះពាល់ពីស្ថានការណ៍ជាប់គាំងនយោបាយនេះ ក្នុងនោះរួមមានវិស័យកាត់ដេរ និងការហូរចូលអ្នកវិនិយោគទុនបរទេស។ ក្រៅពីបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច ក្រុមអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សក៏សម្ដែងការព្រួយបារម្ភពីអំពើហិង្សានឹងកាន់តែផ្ទុះឡើងថែមទៀត ខណៈស្ថានភាពនយោបាយជាប់គាំងនេះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។