ស្ថានការណ៍នេះកើតឡើង បន្ទាប់ពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ប្រកាសព្រមានមេដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ កាលពីពេលថ្មីៗនេះ ឲ្យសុំទោសប្រជាពលរដ្ឋជាបន្ទាន់ ដោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីចោទថា លោក កឹម សុខា បានប្រើពាក្យដែលថា គ្មានការកាប់សម្លាប់នៅគុកទួលស្លែង។
អ្នកវិភាគបញ្ហាសង្គម និងមន្ត្រីឃ្លាំមើលការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស កំពុងមានក្ដីកង្វល់ពីស្ថានការណ៍នេះ ថានឹងអាចបញ្ឆេះកំហឹងពលរដ្ឋដែលមាននិន្នាការផ្សេងៗ ឲ្យប្រឈមមុខដាក់គ្នាកាន់តែខ្លាំង និងធ្វើឲ្យស្ថានការណ៍នយោបាយមុនការបោះឆ្នោតឈានទៅរកភាពអាប់អួ។
ក្រុមនិស្សិតនិងអ្នកវិភាគបញ្ហាសង្គម បានហៅការថ្លែងរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ដែលបើកចំហឲ្យមានបាតុកម្មប្រឆាំងមេដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនោះ ជាការធ្វើឲ្យមានភាពតានតឹងខាងនយោបាយ និងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ផលប្រយោជន៍ជាតិ បើសិនស្ថានការណ៍នោះវិវឌ្ឍទៅរកការផ្ទុះនូវអំពើហិង្សា។
ទាក់ទងបញ្ហានេះ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃសមាគមការពារសិទ្ធមនុស្សអាដហុក (Adhoc) លោក ចាន់ សុវ៉េត មានប្រសាសន៍នៅថ្ងៃទី៤ មិថុនា ថា លោកមិនហ៊ានជំទាស់ទៅនឹងទស្សនៈរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីទេ តែលោកក៏មិនគប្បីមានការលើកទឹកចិត្តឲ្យមានការធ្វើបាតុកម្មនោះដែរ។
លោកថា ពាក្យសម្ដីដែលចេញពីមេដឹកនាំប្រទេសជាចំណុចមួយរសើប ធ្វើឲ្យអ្នកគាំទ្រពីបក្សមួយទៅបក្សមួយឈ្លោះប្រកែកគ្នា ឬមើលមុខគ្នាមិនត្រង់ អាចបង្កឲ្យមានអំពើហិង្សារវាងគ្នានឹងគ្នា៖ «ឧទាហរណ៍ ឥឡូវបើសិនជា CPP គណបក្សប្រជាជន ធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងការនិយាយស្ដីរបស់លោក កឹម សុខា ដែលជាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនេះ ពេលនោះឯងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ នៅតាមបណ្ដាខេត្តរឹតតែព្រួយបារម្ភ។ អ៊ីចឹងតុល្យភាពរបស់បក្សកាន់អំណាច និងគណបក្សប្រឆាំង មើលទៅដូចជាមិនមែនជាការស្វែងរកការអភិវឌ្ឍ បែរជាយកចំណុចអស់ហ្នឹងមកជំទាស់គ្នា ហើយបើគំនិតប្រជាជនដែលខ្ញុំបានសាកសួរគេខ្លះដែរ គាត់ថា អ្នកនយោបាយមិនគួរលើកយកបញ្ហានេះមកធ្វើជាប្រជាភិថុតិទេ»។
លោកបន្តថា បទពិសោធន៍ស្រដៀងគ្នានេះដែរ បានបន្សល់ទុកជាភស្តុតាងកន្លងមករួចទៅហើយ កាលពីប្រមាណ ២០ឆ្នាំមុននេះ៖ «ឧទាហរណ៍សម័យខ្មែរយើងទើបតែបានសន្តិភាពនោះ លោក ខៀវ សំផន ត្រូវប្រជាជនធ្វើបាតុកម្មរហូតមានការវាយដំ រហូតមានគ្រោះថ្នាក់ក្បាល ហើយរត់ចេញពីប្រទេសដែរ។ ហើយមួយទៀត កន្លងមកមានការវាយស្ថានទូតថៃ ក៏ប្រសាសន៍នាយករដ្ឋមន្ត្រីបានលើកឡើងពីបញ្ហាបណ្ដុះឆន្ទៈស្នេហាជាតិនោះ អ៊ីចឹងពេលនោះមានការចាប់ខ្លួនលោក ម៉ម សូណង់ដូ ជាដើម»។
ការផ្ទុះអំពើហិង្សាទៅលើលោក ខៀវ សំផន អតីតមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម កើតឡើងកាលពីឆ្នាំ១៩៩១ ក្រោយពីមានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពក្រុងប៉ារីស នៅពេលលោកបានវិលចូលទីក្រុងភ្នំពេញ ជាលើកដំបូង ដើម្បីបញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីវិលនៅកម្ពុជា។
ការផ្ទុះអំពើហិង្សាមួយទៀត គឺព្រឹត្តិការណ៍វាយ និងដុតស្ថានទូតថៃនៅទីក្រុងភ្នំពេញ កាលពីចុងខែ មករា ឆ្នាំ២០០៣ ក្រោយពី តារាភាពយន្តស្រីរបស់ថៃម្នាក់ ដែលគេនិយមហៅថា នាងផ្កាយព្រឹកនោះ បានអះអាងថា អង្គរវត្តជារបស់ថៃ។
និស្សិតមួយរូបនៅទីក្រុងភ្នំពេញ វ័យជាង ២០ឆ្នាំ ឈ្មោះ ហុក អធិ បានបង្ហាញទស្សនៈយល់ឃើញថា ការថ្លែងរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីអាចធ្វើឲ្យពលរដ្ឋដែលធ្លាប់ឆ្លងកាត់របបខ្មែរក្រហម មានកំហឹងចំពោះលោក កឹម សុខា ហើយបញ្ហាពុំមានចំណេញអ្វីទាល់តែសោះសម្រាប់ជាតិ ផ្ទុយទៅវិញ អាចធ្វើឲ្យមានអតុល្យភាពក្នុងការប្រកួតប្រជែងនៅពេលបោះឆ្នោតជ្រើសរើសមេដឹកនាំថ្មីនៅពេលខាងមុខ។
និស្សិត ហុក អធិ៖ «ព្រោះថា បើកាលណាគាត់ធ្វើអ៊ីចឹង ប្រជាជនធ្វើបាតុកម្មខ្លាំងទៅ ធ្វើឲ្យបាត់គណបក្សដែលអាច វាហាក់បីដូចប្រទេសកុម្មុយនិស្តអ៊ីចឹង។ ប្រជាជនមានន័យថា គាត់មានកំហឹងនឹងលោក កឹម សុខា ដែលបាននិយាយថា គុកទួលស្លែងជាគុកសិប្បនិមិត្ត»។
តែទោះយ៉ាងណាក្តី លោក កឹម សុខា នៅតែប្រកាន់ជំហរថា លោកពុំបានថ្លែងពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងនេះឡើយ។
អ្នកវិភាគឯករាជ្យនិងជាអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវលើការអភិវឌ្ឍសង្គម លោក កែម ឡី មានការចាប់អារម្មណ៍លើបញ្ហានេះដែរថា ការថ្លែងរបស់លោក ហ៊ុន សែន ជាការផ្ដល់ការអនុញ្ញាតឲ្យមានការធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំងលោក កឹម សុខា កាន់តែរឹងមាំ ហើយបើបាតុកម្មកើតឡើងពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងនេះមែននោះ គឺជាឆាកល្ខោននយោបាយមួយដែលជាចេតនារបស់អ្នកនយោបាយ៖ «បើសិនជាអ្នកនយោបាយចង់រៀបចំនឹងកើតមានឡើង ហើយយើងគួរតែប្រុងប្រយ័ត្នដែរ ដែលយកប្រជាជនស្លូតត្រង់ឲ្យទៅប្រឈមមុខដាក់គ្នាទៅវិញទៅមក ដែលមិនជាការល្អទេ»។
លោកបន្តថា ជាលទ្ធផលដែលចេញពីបញ្ហានេះ មានតែប្រជាពលរដ្ឋទេដែលជាអ្នកខាតបង់។ ជាងនេះទៅទៀត វានឹងជំរុញឲ្យពលរដ្ឋចងកំហឹងដាក់គ្នាទៅវិញទៅមក បង្កើតជាបក្សជាពួក ដើរខុសពីគន្លងប្រជាធិបតេយ្យ ដោយការរិះគន់គ្នានោះមិនដើម្បីស្ថាបនា បែរទៅជាការរិះគន់ដើម្បីផ្ដួលរំលំគ្នាទៅវិញ៖ «ហើយម្យ៉ាងវិញទៀត យើងបាននាំគ្នាបង្កើតនូវវប្បធម៌ដ៏អាក្រក់មួយ គឺវប្បធម៌ប៉ែងជើងគ្នា វប្បធម៌ផ្ដួលរំលំគ្នា អាហ្នឹងមិនល្អទេ»។
ស្របពេលគ្នានេះដែរ លោក ជុំ ម៉ី ម្ចាស់ផ្ដួចផ្ដើមធ្វើបាតុកម្មបាបដិសេធចំពោះមន្ទិលដែលថា លោកឋិតក្រោមឥទ្ធិពលនយោបាយ។
ពាក់ព័ន្ធនឹងភាពចម្រូងចម្រាសនេះ អគ្គនាយកទំនាក់ទំនងសាធារណៈនៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោកស្រី មូរ សុខហួរ បញ្ជាក់ពីជំហរថា បើទោះជាមានបាតុកម្មប្រឆាំងលោក កឹម សុខា កើតមានមែនក្ដី ក៏គណបក្សនេះសូមធានាថា មិនបណ្ដោយឲ្យមានបាតុករ ឬបាតុកម្មណាមួយដែលចេញពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិក្នុងរូបភាពបាតុកម្មប្រឆាំងបាតុកម្មនោះទេ។
អ្នកស្រី មូរ សុខហួរ៖ «ហើយនេះជាការធានាដោយឈរលើគោលការណ៍ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ យើងជាខ្មែរត្រូវតែចេះស្ដាប់គ្នាទៅវិញទៅមក ហើយជៀសវាងនូវអ្វីដែលនាំឲ្យមានការប្រឈមមុខដាក់គ្នាជាដាច់ខាត។ ទស្សនៈបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺអត់បង្កើតឲ្យមានបាតុកម្មប្រឆាំងខ្មែរនឹងខ្មែរនោះទេ»។
គណបក្សនេះអំពាវនាវនិងបើកចំហឲ្យមានកិច្ចពិភាក្សាទល់មុខគ្នាទៅលើខ្លឹមសារពាក្យសម្ដីត្រង់ណាដែលនាំឲ្យមានការយល់ច្រឡំលើគ្នានោះ។ ការគំរាមធ្វើបាតុកម្មនេះ ស្របពេលដែលលោក កឹម សុខា កំពុងជាប់បេសកកម្មនៅក្រៅប្រទេស ប៉ុន្តែមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សនេះបញ្ជាក់ថា លោកនឹងវិលមកវិញនៅពេលដ៏ឆាប់ខាងមុខនេះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។