មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សថាប្រទេសអត់សង្គ្រាមមិនមែនមានន័យថាមានសន្តិភាពនោះទេ
2016.10.18
ស្ថាប័នសង្គមស៊ីវិលជាង ៥០ស្ថាប័នបានរៀបចំវេទិកាថ្នាក់ជាតិមួយនៅថ្ងៃអង្គារ ទី១៧ តុលា ស្ដីពីខួប ២៥ឆ្នាំនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស។ វេទិកានេះធ្វើឡើងដើម្បីមើលទៅលើសមិទ្ធផលដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា សម្រេចបានកន្លងទៅ ក៏ដូចជាចន្លោះប្រហោងជាច្រើនដែលមិនទាន់បានបំពេញ ក្នុងការធានាឲ្យបានថា ប្រជាជនកម្ពុជា ពិតជាទទួលបានសន្តិភាពពេញលេញ។
មនុស្សប្រហែល ៤០០នាក់អង្គុយជ្រៀតគ្នានៅក្នុងសាលប្រជុំរបស់អង្គការ យូ.អេស.អេ.អាយ.ឌី (USAID) រាជធានីភ្នំពេញ ដើម្បីចូលរួមស្តាប់ប្រសាសន៍របស់តំណាងសង្គមស៊ីវិលជាតិ និងអន្តរជាតិ ចែករំលែកពីការយល់ឃើញរបស់ពួកគេ ថាតើកន្លងទៅ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានបំពេញកាតព្វកិច្ចខ្លួនឯងក្នុងការអនុវត្តគោលការណ៍របស់សន្ធិសញ្ញាទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១ បានដល់កម្រិតណា។
សេចក្តីប្រកាសរួមរបស់អង្គការជាង ៥០ ដែលរៀបចំនោះ បានស្នើឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលជាប្រទេសជាហត្ថលេខី និងប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ ក្រើនរំឭកសាជាថ្មីនូវកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពមួយនេះ ដោយហេតុថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មិនទាន់អនុវត្តគោលការណ៍នៃសន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពមួយនេះបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយនោះទេ។
ស្ថាប័នទាំងនេះបន្តថា ប្រសិនបើស្ថានភាពនៅតែបន្តទៅមុខដូចពេលបច្ចុប្បន្ន លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា នឹងមិនមានការអភិវឌ្ឍនោះឡើយ។ ចំណុចគន្លឹះចំនួន១៣ សម្រាប់កែប្រែ ត្រូវបានរៀបចំឡើងសម្រាប់រដ្ឋាភិបាល។ ឧទាហរណ៍មួយចំនួន ដូចជា ការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងច្បាប់សហជីពឲ្យស្របតាមស្តង់ដារសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ការឈប់ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញមន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្ស ការធានាឲ្យមានឯករាជ្យភាពក្នុងប្រព័ន្ធតុលាការ និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ជាដើម។
ក្រៅពីសំណើទៅរដ្ឋាភិបាល សង្គមស៊ីវិលក៏បានរៀបចំសំណើដាក់ទៅប្រទេសហត្ថលេខីកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស អ្នករាយការណ៍ពិសេសអង្គការសហប្រជាជាតិ ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្ស និងភាគីបក្សនយោបាយផ្សេងៗទៀតផង។
នាយិកាមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា អ្នកស្រី ចក់ សុភាព មានប្រសាសន៍ថា អវត្តមាននៃសង្គ្រាម មិនមែនមានន័យថាមានសន្តិភាពនោះទេ ទោះបីជារដ្ឋាភិបាលតែងលើកយករឿងសង្គ្រាមដែលកើតឡើងនៅអតីតកាល ឬសង្គ្រាមដែលអាចកើតឡើងនៅថ្ងៃខាងមុខ មកបន្លាចប្រជាជនក៏ដោយ៖ «សន្តិភាពមានន័យថា មិនមានសង្គ្រាម ហើយមិនមានការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ហើយធ្វើដូចម្តេចឲ្យមានសុខដុមរមនាកម្មជាមួយគ្នា មានការយោគយល់ ហើយរស់ដោយផាសុកភាព។ នោះហើយបានយើងហៅថាមានសន្តិភាពពេញលេញ»។
តំណាងការិយាល័យឧត្ដមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិ ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំកម្ពុជា អ្នកស្រី វ៉ាន់ហ៊ី លី (Wan-Hea Lee) ក៏ចូលរួមធ្វើជាវាគ្មិនក្នុងវេទិកានេះដែរ ដែលអ្នកស្រីតំណាងឲ្យអ្នករាយការណ៍ពិសេសអង្គការសហប្រជាជាតិ អ្នកស្រី រ៉ូណា ស្មីត (Rhona Smith) ដែលអវត្តមាន។
អ្នកស្រី វ៉ាន់ហ៊ី លី មានប្រសាសន៍ថា សន្ធិសញ្ញាទីក្រុងប៉ារីស សម្រាប់កម្ពុជា គឺដូចជាគម្រោងមួយដែលមិនទាន់បញ្ចប់ គឺមានរឿងរ៉ាវជាច្រើនទៀតដែលត្រូវធ្វើ។ មន្ត្រីអង្គការសហប្រជាជាតិ រូបនេះបញ្ជាក់ដូចអ្នកស្រី ចក់ សុភាព ដែរថា ការមិនមានសង្គ្រាមក្នុងប្រទេស មិនមែនមានន័យថាប្រទេសមានសន្តិភាពនោះទេ ហើយចំពោះប្រទេសកម្ពុជា បញ្ហាដែលអ្នកស្រីសង្កេតឃើញមានដូចជា ការយកអំពើមនុស្សធម៌មកដោះស្រាយបញ្ហាដែលកើតឡើងជាប្រព័ន្ធ អសមធម៌ក្នុងសង្គមបន្តកើតឡើងចំពោះជនជាតិភាគតិច ការបាត់បង់ទំនុកចិត្តទៅលើប្រព័ន្ធតុលាការពីសំណាក់ប្រជាជន និងភាពទន់ខ្សោយនៃវប្បធម៌រិះគន់ដើម្បីស្ថាបនា។
អ្នកស្រី វ៉ាន់ហ៊ី លី ក៏ឆ្លៀតយកឱកាសនេះសង្កត់ធ្ងន់ថា សកម្មភាពការពារសិទ្ធិមនុស្សរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិនៅកម្ពុជា គឺមិនមែនការបំពានអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជា ដូចដែលរដ្ឋាភិបាលលើកឡើងកន្លងទៅទេ៖ «គេដាក់សិទ្ធិមនុស្សជាចំណុចកណ្ដាលនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសម្រាប់កម្ពុជា លើអធិបតេយ្យភាព ឯករាជ្យភាព បូរណភាពទឹកដី ភាពមិនរំលោភបំពាន អព្យាក្រឹតភាព និងសាមគ្គីជាតិ។ ដូចនេះវាមិនអាចទៅរួចទេ ដែលការការពារសិទ្ធិមនុស្ស ទៅប៉ះពាល់ដល់គោលការណ៍នៃអធិបតេយ្យភាពរបស់ប្រទេស»។
រីឯប្រធានគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា របស់រដ្ឋាភិបាលវិញ លោក កែវ រ៉េមី បានអះអាងថា រដ្ឋាភិបាលដឹកនាំប្រទេសអនុវត្តតាមគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ ហើយប្រជាពលរដ្ឋមានសិទ្ធិសេរីភាពពេញលេញ។
ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្ដី ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលលើកឡើងថា ការអនុវត្តិកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១ នេះ រដ្ឋាភិបាលមិនទាន់អនុវត្តបានពេញលេញនៅឡើយ ទោះបីជារដ្ឋាភិបាលបានអភិវឌ្ឍទៅលើវិស័យមួយចំនួនក្ដី៕