បញ្ហានេះត្រូវបានអ្នកឃ្លាំមើលនយោបាយបានលើកឡើងថា អ្នកនយោបាយខ្មែរមិនព្រមយកវិធីជួបជជែកទល់មុខគ្នាប្រកបដោយសន្តិភាព និងសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរអំពីគោលនយោបាយរបស់ខ្លួនឲ្យប្រជាពលរដ្ឋបានដឹងទេ ផ្ទុយទៅវិញ អ្នកនយោបាយយកការរិះគន់គ្នាជាលក្ខណៈបុគ្គល ជារឿងសំខាន់ ដើម្បីឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីភាពខ្លាំងរបស់ខ្លួន។
ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសមេដឹកនាំប្រទេសថ្មីនៅនីតិកាលទី៥ បានខិតជិតមកដល់នៅខែកក្កដា ខាងមុខ ក៏ប៉ុន្តែអ្នកនយោបាយគណបក្សប្រឆាំង និងបក្សកាន់អំណាច បានបង្កើនកម្ដៅនយោបាយដាក់គ្នាឥតឈប់ឈរ នៅគ្រាដែលការបោះឆ្នោតបានមកដល់នេះ។
ក្រុមអ្នកវិភាគបានលើកឡើងថា ជាទម្លាប់ទៅហើយសម្រាប់អ្នកនយោបាយដែលនៅគណបក្សផ្សេងគ្នា ហើយធ្វើការរិះគន់គ្នាទៅវិញទៅមក ដើម្បីឆ្លុះបញ្ចាំងពីភាពខ្លាំងរៀងខ្លួន ហើយពួកគាត់បានចាត់ទុកគូបដិបក្ខនោះ ហាក់ដូចជាសត្រូវនឹងគ្នាទៅវិញ។
មេដឹកនាំគណបក្សនយោបាយមិនបានយកគោលនយោបាយរបស់បក្សខ្លួនយកទៅជជែកតទល់មុខគ្នាដើម្បីរកចំណុចខ្សោយ និងចំណុចខ្លាំងរៀងខ្លួននោះទេ គឺខុសពីប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យមួយចំនួន។
នៅក្នុងប្រទេសប្រកាន់ប្រជាធិបតេយ្យមួយចំនួន ក្នុងយុទ្ធនាការឃោសនារកសំឡេងឆ្នោត គឺមេដឹកនាំគណបក្សនយោបាយប្រជែងគ្នានោះ បានរៀបចំវេទិកាដើម្បីបើកឱកាសឲ្យប្រជាពលរដ្ឋសួរដេញដោលទាក់ទងនឹងគោលនយោបាយអភិវឌ្ឍន៍ជាតិ ការបង្កើតការងារឲ្យប្រជាពលរដ្ឋធ្វើការទម្លាក់តម្លៃទំនិញនៅលើទីផ្សារ និងវិធីសាស្ត្របំបាត់អំពើពុករលួយជាដើមថា តើមេបក្សដែលឆ្នោតនោះនឹងដោះស្រាយដោយវិធីណាចំពោះបញ្ហានេះ។ ក៏ប៉ុន្តែការធ្វើដូច្នេះ គ្មានទេនៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា ដែលជាប្រទេសប្រកាន់នូវរបបប្រជាធិបតេយ្យដែរនោះ។
អ្នកឃ្លាំមើលផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍សង្គម លោក កែម ឡី មានប្រសាសន៍ថា ជាការជៀសមិនផុតទេចំពោះការចោទប្រកាន់គ្នារវាងអ្នកនយោបាយផ្សេងគ្នានៅក្នុងប្រទេសមួយចំនួន ប៉ុន្តែការចោទប្រកាន់គ្នានោះ គឺសំដៅទៅលើគោលនយោបាយរបស់គណបក្សនយោបាយនីមួយៗ ហើយគូបដិបក្ខនោះ រកចំណុចខ្វះខាតគ្នាទៅវិញទៅមក និងតទល់គ្នាបកស្រាយដើម្បីការពារគោលនយោបាយបក្សរបស់ខ្លួន ប៉ុន្តែសកម្មភាពអ្នកនយោបាយខ្មែរមិនបានធ្វើដូច្នេះទេ។
នៅក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែកន្លងមកនេះ មេដឹកនាំគណបក្សនយោបាយ ពិសេសមេដឹកនាំគណបក្សប្រជាជន និងមេដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលជាគណបក្សប្រឆាំងធំជាងគេនោះ បានធ្វើការវាយប្រហារគ្នាទៅវិញ ដោយមិនបានជួបមុខគ្នាតទល់គ្នានោះឡើយ។
បញ្ហានេះ អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា លោកធ្លាប់បានប្រកាសជាច្រើនលើកដើម្បីទាមទារឲ្យមេដឹកនាំគណបក្សកាន់អំណាច ពិសេសលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងជាអនុប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ឲ្យមកតទល់គ្នាជាមួយលោក ដើម្បីពិភាក្សាជាសាធារណៈអំពីរបៀបការដឹកនាំប្រទេស ប៉ុន្តែពុំមានការឆ្លើយតបពីតំណាងគណបក្សប្រជាជននោះទេ។
ម្យ៉ាងវិញទៀត សព្វថ្ងៃនេះ អ្នកនយោបាយនៃគណបក្សទាំងពីរតែងតែវាយបកគ្នាទៅវិញទៅមកអំពីបញ្ហាអស្ថិរភាពក្នុងការដឹកនាំប្រទេស។ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា រហូតដល់យកប្អូនប្រុសលោក កឹម សុខា គឺលោក កឹម សុខុន ដែលរត់ចុះចូលជាមួយគណបក្សប្រជាជននោះ ឲ្យធ្វើការវាយបកទៅលើលោក កឹម សុខា ថាលោកគ្មានសមត្ថភាពដឹកនាំជាដើម។ ក្រៅពីនេះ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយជាច្រើនដើម្បីរិះគន់ទៅលើគណបក្សប្រឆាំង។ រីឯក្រុមកំប្លែងខ្មែរវិញបានថតជាសាច់រឿងនិយាយរិះគន់ពីបញ្ហាសមត្ថភាពរបស់គណបក្សប្រឆាំង ដូចជាគោលនយោបាយផ្ដល់ប្រាក់ឧបត្ថម្ភដល់មនុស្សចាស់ក្នុងមួយខែ ១០ដុល្លារ ឬ ស្មើ ៤ម៉ឺនរៀលជាដើម។
អ្នកវិភាគឯករាជ្យ លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ មានប្រសាសន៍ថា បញ្ហាសំខាន់នៅត្រង់ថា អ្នកដឹកនាំមិនទាន់ទុកចិត្តទៅលើសមត្ថភាពរបស់ខ្លួន និងមានចំណុចខ្សោយរបស់ខ្លួនជាច្រើន ដូចជាអំពើពុករលួយ និងបញ្ហាផ្សេងៗទៀត។ បញ្ហាទាំងនេះហើយដែលធ្វើមេដឹកនាំមិនហ៊ានបើកវេទិកាតទល់គ្នានៅចំពោះមុខមហាជននោះ។
លោក ឡៅ ម៉ុងហៃ បានអះអាងថា មេដឹកនាំគណបក្សនយោបាយមិនបានគោរពទៅតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលបានកំណត់ឲ្យអ្នកនយោបាយធ្វើការសួរដេញដោលគ្នានោះទេ។ ម្យ៉ាងទៀត ការជួបតទល់គ្នាដើម្បីជជែកលំអិតអំពីគោលនយោបាយរបស់បក្សខ្លួនថា ត្រូវធ្វើដូចម្ដេចខ្លះដើម្បីអនុវត្តបាននូវគោលនយោបាយដែលខ្លួនបានដាក់នោះទេ។
ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក្រុមអ្នកវិភាគបានសង្កត់ធ្ងន់ថា អ្នកនយោបាយបានវាយប្រហារគ្នាជាលក្ខណៈបុគ្គលនេះ បញ្ហាសំខាន់នៅត្រង់ថា អ្នកនយោបាយខ្មែរយកទ្រឹស្ដីច្រើនជាងយកការអនុវត្តមកបង្ហាញ ហើយអ្នកនយោបាយភាគច្រើនធ្វើនយោបាយបង្កើតបញ្ហាដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហា។ ឧទាហរណ៍ ការចោទប្រកាន់គ្នារវាងលោក ហ៊ុន សែន និងលោក កឹម សុខា ជាដើម។ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន និងជាអនុប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានចោទប្រកាន់ថា លោក កឹម សុខា បាននិយាយថា គុកទួលស្លែង ជាគុកសិប្បនិម្មិត និងគ្មានរបបខ្មែរក្រហមជាដើម។
បញ្ហានេះ រហូតដល់អតីតអ្នករងគ្រោះនៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម លោក ជុំ ម៉ី បានដឹកនាំប្រជាពលរដ្ឋរាប់ម៉ឺននាក់ប្រឆាំងនឹងលោក កឹម សុខា ដើម្បីឲ្យលោក កឹម សុខា សុំទោសជាសាធារណៈកាលពីថ្ងៃទី៩ មិថុនា។ តែការបាតុកម្មអហិង្សានេះ ទោះបីជាលោក ជុំ ម៉ី អះអាងថា លោកធ្វើនេះមិនជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងនយោបាយក្ដី ប៉ុន្តែអ្នកវិភាគបានលើកឡើងថា គណបក្សកាន់អំណាចនៅពីក្រោយខ្នងរឿងនេះ។
អ្នកវិភាគបានអះអាងថា អ្នកនយោបាយខ្មែរបានធ្វើនយោបាយធ្វើយ៉ាងណាឲ្យស្របទៅនឹងស្ថានភាពយល់ដឹងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ពីព្រោះថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរភាគច្រើនមានចំណេះដឹងនៅមានកម្រិតនៅឡើយ។ បញ្ហានេះ អ្នកនយោបាយបានចាប់យកឱកាសនេះ ដើម្បីលើកយកមកបង្ហាញ ដើម្បីទាញយកការគាំទ្រប្រជាពលរដ្ឋ។ អ្នកនយោបាយមិនលើកយកគោលនយោបាយធំៗ យកមកបង្ហាញជូនប្រជាពលរដ្ឋនោះទេ ដូចជាគោលនយោបាយការបរទេស និងគោលនយោបាយអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចជាតិ ។ល។
អ្នកវិភាគបានសង្កត់ធ្ងន់ថា ប្រសិនបើការជ្រើសរើសមេដឹកនាំមួយដែលមានសមត្ថភាពនោះ លុះត្រាណាប្រជាពលរដ្ឋមានសមត្ថភាពខ្ពស់ដែរ ដូចជានៅសហរដ្ឋអាមេរិក នៅប្រទេសសិង្ហបុរី ជាដើម ដោយសារតែប្រជាពលរដ្ឋមានចំណេះដឹងខ្ពស់ ការជ្រើសរើសមេដឹកនាំក៏ប្រជាពលរដ្ឋរើសបានមេដឹកនាំមានសមត្ថភាព និងចំណេះដឹងខ្ពស់ដែរ។
អ្នកវិភាគបានលើកជាឧទាហរណ៍ថា ប្រសិនបើយកមេដឹកនាំកម្ពុជា បច្ចុប្បន្នទៅឲ្យឈរឈ្មោះប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងប្រទេសសិង្ហបុរី បោះឆ្នោតជូននោះ ប្រាកដជាប្រជាពលរដ្ឋសិង្ហបុរី មិនបោះឆ្នោតជូននោះទេ ដោយសារតែប្រជាពលរដ្ឋនៅប្រទេសនេះ មានចំណេះដឹងខ្ពស់។ ដោយឡែកសម្រាប់នៅកម្ពុជាវិញ ប្រជាពលរដ្ឋដែលចំណេះខ្ពស់នោះ អ្នកវិភាគបានពន្យល់ថា មានតែអ្នកនៅតាមទីប្រជុំជន និងនៅទីក្រុងទេ។
ប្រធានអង្គការកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍ធនធានយុវជន លោក ជាង សុខា មានប្រសាសន៍ថា អង្គការរបស់លោកកំពុងមានកម្មវិធីឲ្យយុវជនរៀបចំកិច្ចពិភាក្សា និងសួរដេញដោលគ្នាទៅវិញទៅមក ដើម្បីបណ្ដុះគំនិតយុវជនឲ្យយុវជនមានវប្បធម៌ជួបជុំ ជជែកគ្នា និងរិះគន់ដើម្បីស្ថាបនាគ្នា។
លោក កែម ឡី បានពន្យល់ថា ការបង្កើតជាវេទិកាពិភាក្សាគ្នារបស់មេដឹកនាំបក្សនយោបាយនោះ ជារឿងសំខាន់ណាស់ក្នុងការផ្ដល់ចំណេះដឹងដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ហើយបក្សដែលជាប់ឆ្នោតនោះ អាចយកគោលនយោបាយរបស់បក្សដែលចាញ់ឆ្នោតទៅអនុវត្តនូវចំណុចដែលខ្វះខាតរបស់ខ្លួន ការធ្វើដូច្នេះទើបធ្វើឲ្យការដឹកនាំប្រទេសមានការរីកចំរើន។
អ្នកវិភាគបានបន្ថែមថា នៅក្នុងប្រទេសរីកចំរើនគេបង្កើតឲ្យមានការជែកជែកគ្នា និងសួរដេញដោលគ្នានៅតាមថ្នាក់រៀន រហូតដល់អ្នកនយោបាយ បើកកិច្ចពិភាក្សាគ្នា និងពន្យល់អំពីគោលនយោបាយរបស់ខ្លួន ដែលបញ្ចូលទាំងការវិភាគល្អិតល្អន់ទៅលើគោលនយោបាយរបស់ខ្លួន ដើម្បីលាតត្រដាងឲ្យប្រជាពលរដ្ឋធ្វើការពិចារណា និងធ្វើការសម្រេចចិត្តនៅពេលបោះឆ្នោត។
ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ គណបក្សដែលប្រកួតប្រជែងនៅក្នុងការបោះឆ្នោតអាណត្តិទី៥ ខាងមុខនេះ ទោះបីជាគណបក្សចំនួន ៦ បានចុះបញ្ជីនៅគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) ក្ដី ប៉ុន្តែអ្នកឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតបានលើកឡើងថា មានគណបក្សតែពីរប៉ុណ្ណោះដែលនាំមុខគេក្នុងការប្រកួតប្រជែង គឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ ប៉ុន្តែយ៉ាងនេះក្ដី មេដឹកនាំគណបក្សទាំងពីរនេះ មិនបានជួបតទល់គ្នាក្នុងការជជែក និងសួរដេញដោលគ្នានោះទេ។
ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្ដី អ្នកឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតបានលើកឡើងថា គណបក្សប្រឆាំង គឺគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បច្ចុប្បន្ននេះ ហាក់បីដូចជាបត់បែនខ្លះអំពីការរិះគន់ គឺគណបក្សនេះបានលើកពីគោលនយោបាយ ៧ចំណុចរបស់ខ្លួនបង្ហាញដល់សាធារណជនដែលជាការទាក់ទាញដល់អ្នកបោះឆ្នោត។
រីឯគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាវិញ មានគោលការណ៍ ១១ចំណុច ដែលជាទិសដៅអភិវឌ្ឍន៍ ហើយគោលនយោបាយសំខាន់ដែលរដ្ឋាភិបាលកំពុងធ្វើនោះ គឺគោលនយោបាយចាស់សកម្មភាពថ្មីជាដើម៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។