វេទិកាជជែកដេញដោលថ្នាក់តំបន់ស្ដីពី «សិទ្ធិការងារ និងការត្រៀមខ្លួនសម្រាប់សហគមន៍អាស៊ាន ឆ្នាំ២០១៥» ដែលរៀបចំដោយមជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជា ដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ (CCIM) បង្ហាញថា ប្រទេសកម្ពុជា ស្ទើរតែមិនអាចចូលរួមប្រកួតប្រជែងបានក្នុងសមាហរណកម្មសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាន។
ក្តីបារម្ភជុំវិញពលករចំណាកស្រុកកាន់តែរីកធំឡើងក្នុងអារម្មណ៍ប្រជាជននៃសមាជិកអាស៊ាន ពិសេសគឺប្រទេសកម្ពុជា ដែលស្ថិតក្នុងចំណោមសមាជិកដែលមានការរីកចម្រើនតិចតួចជាងគេ និងកំពុងតែតស៊ូប្រឹងប្រែងប្រកួតប្រជែងលើថ្នាក់តំបន់អាស៊ាន។
មនុស្សប្រមាណ ១០០នាក់ ជាពលរដ្ឋនៃប្រទេសសមាជិកអាស៊ាន ពិភាក្សាដេញដោលស្ដីពី «សិទ្ធិការងារ និងការត្រៀមខ្លួនសម្រាប់សហគមន៍អាស៊ាន ឆ្នាំ២០១៥»។ ពួកគេលើកបង្ហាញពីការខ្វះសមត្ថភាព ជំនាញ ថវិកា គឺជាកង្វល់មួយដ៏ធំក្នុងចំណោមសមាជិកអាស៊ានថ្មីៗ មានកម្ពុជា វៀតណាម ឡាវ និងប្រទេសភូមា ខណៈដែលសមាជិកអាស៊ានដទៃគេបារម្ភពីសេរីភាវូបនីយកម្ម និងកំណែទម្រង់នយោបាយ។
នាយកប្រតិបត្តិនៃមជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជា ដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ លោក ប៉ា ងួនទៀង ថ្លែងថា ឆ្នាំ២០១៥ ជាពេលវេលាដែលមានការលំហូរដោយសេរីនូវទំនិញ សេវាកម្ម និងពលកម្មចំណាកស្រុក ដែលមិនអាចជៀសរួច ក្រោយសមាហរណកម្មទីផ្សារការងារអាស៊ាន។ លោកថា ពលករកម្ពុជា ធ្វើការនឹងកម្លាំងពលកម្ម ចំណែកពលករប្រទេសដទៃធ្វើការនឹងជំនាញ។ ភាពខុសគ្នានៃកម្រិតជំនាញ និងប្រាក់ឈ្នួលក្នុងសមាជិកអាស៊ាន បង្ហាញថា នឹងមានប្រយោជន៍រួមគ្នាច្រើន ដោយរាប់ចាប់តាំងពីការលប់បំបាត់រនាំងផ្សេងៗ រហូតដល់ការបម្លាស់ទីរបស់ពលករបណ្ដោះអាសន្ន។ ដូច្នេះ វេទិកានេះនឹងនាំឲ្យយុវជនគេចាប់ផ្ដើមគិតពីការដណ្ដើមទីផ្សារការងារ និងជំនាញដែលគេត្រូវរៀន។
លោក ប៉ា ងួនទៀង៖ «ដល់ពេលចូលគ្នាជាសហគមន៍តែមួយអ៊ីចឹង ខ្ញុំថាប្រហែលជារឿងខ្លះវាមានច្រើនដែលជាចំណុចរួមរវាងប្រទេសមួយ និងប្រទេសមួយ។ ឧទាហរណ៍ រឿងពលករចំណាកស្រុកជារឿងមួយ រឿងវិស័យអប់រំ ឬក៏ច្បាប់ធានានៃការការពារសិទ្ធិអ្នកវិនិយោគនៅក្នុងប្រទេសមួយៗ ប្រហែលជាចំណុចរួម។ អាហ្នឹងជួនកាលវាជាឱកាសសម្រាប់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ដែលអាចផ្តល់ព័ត៌មានឲ្យគ្នាពីប្រទេសមួយទៅប្រទេសមួយ ប៉ុន្តែស៊ីសងលើយើងចងគ្នាជាបណ្ដាញយ៉ាងម៉េច។ គោលដៅមួយទៀតហ្នឹង យើងចង់បានគំនិត ឬក៏ទស្សនៈពីវាគ្មិនហ្នឹង ថាតើយើងគួររៀបចំខ្លួនអីខ្លះ? រដ្ឋាភិបាលត្រូវធ្វើអី? សង្គមស៊ីវិលត្រូវធ្វើអី? ប្រជាពលរដ្ឋត្រូវធ្វើអី? យុវជនត្រូវធ្វើអី? ដើម្បីឲ្យរស់នៅឲ្យមានប្រយោជន៍ នៅពេលដែលមានឱកាសអាស៊ានចូលគ្នាជាសហគមន៍តែមួយហ្នឹង»។
អនុប្រធាននាយកដ្ឋានមុខងារ និងហត្ថកម្ម នៃក្រសួងការងារ លោក ជួប ណារ័ត្ន ថ្លែងថា ប្រទេសកម្ពុជា ត្រៀមលក្ខណៈផ្លាស់ប្ដូរចំនួន ៥ចំណុច ក្នុងការស្វែងរកទីផ្សារការងារឲ្យពលរដ្ឋក្នុងប្រទេសនេះអាចមានការងារធ្វើ នៅពេលសហគមន៍អាស៊ានចូលមកដល់៖ «ទី១ទៅលើការពង្រឹងទៅលើកែលំអលក្ខខណ្ឌការងារទំនាក់ទំនងវិជ្ជាជីវៈ។ ទី២ ផ្ដោតទៅលើវិស័យបណ្ដុះបណ្ដាលជំនាញវិជ្ជាជីវៈ។ ទី៣ ការអភិវឌ្ឍមុខរបរទាំងក្នុងស្រុកទាំងក្រៅស្រុក។ ទី៤ គឺទៅលើរបបសន្តិសុខសង្គម មានន័យថា បើគាត់ធ្វើការនៅក្នុងវិស័យឯកជន តើគាត់ទទួលបាននូវការធានារ៉ាប់រងសង្គមអីខ្លះ ហើយទី៥ គឺការពង្រឹងអភិបាលកិច្ចនៅក្នុងក្រសួង មានន័យថា អភិបាលកិច្ចក្នុងការផ្តល់សេវា»។
ប្រធានអង្គការខារាមកម្ពុជា (Caram Cambodia) លោក យ៉ា ណាវុធ ថ្លែងថា ប្រទេសកម្ពុជា ស្ទើរតែមិនអាចចូលរួមក្នុងសហគមន៍អាស៊ានបាន បើសិនជារដ្ឋាភិបាលប្រទេសនេះមិនចេះទាញយកផលប្រយោជន៍ពីការលំហូរចូលមកប្រទេសនេះ ទាំងពលកម្ម ទាំងសេដ្ឋកិច្ចទេនោះ៖ «អ្នកណាចូលមកធ្វើការក្នុងស្រុកយើងក៏បានដែរ ប៉ុន្តែសំខាន់គឺរដ្ឋាភិបាលត្រូវគ្រប់គ្រងឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ទោះពលករថៃ ក្តី ពលករវៀតណាម ក្តី ពលករណាក៏ដោយ យើងត្រូវគ្រប់គ្រងគាត់ឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ដោយចុះបញ្ជីឲ្យមានការពិនិត្យសុខភាព បង់ពន្ធទៅតាមច្បាប់យើងបានចែង។ ខ្ញុំគិតថា នេះវាជាចំណូលអត់ចាំបាច់រើសអើង ថាអ្នកនេះជនជាតិនេះ អ្នកនោះជនជាតិនោះទេ បើមិនអ៊ីចឹង យើងអត់អាចសម្រេចបានសមាហរណកម្មសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ានទេ ពីព្រោះ ២០១៥ ចំណូលអំពីពន្ធគយវានឹងថយមួយចំនួនហើយ»។
ក្រុមសិស្សនិស្សិត ឲ្យដឹងថា ពួកគេមិនមានការបណ្ដុះជំនាញ និងការអនុវត្តណាមួយផ្ទាល់ច្បាស់លាស់នោះទេ ក្នុងពេលសិក្សាជាង ១០ឆ្នាំ ទាំងវិទ្យាល័យ និងមហាវិទ្យាល័យ។ ទើបពួកគេមិនរំពឹងថា នឹងអាចដណ្ដើមការងារធ្វើនៅពេលដែលកម្ពុជា ទទួលលំហូរសេដ្ឋកិច្ចពីតំបន់អាស៊ាន។
សិស្សថ្នាក់ទី១២ វិទ្យាល័យ ជា ស៊ីម សាមគ្គី ឲ្យដឹងថា គាត់មានបំណងចូលរៀនច្បាប់ ដើម្បីក្លាយជាមេធាវី ឬតំណាងរាស្ត្រ។ រូបគាត់នៅខ្វះការអប់រំបង្កើនចំណេះដឹងក្រៅសាលា។ គាត់ស្វែងរកការអប់រំតាមរយៈប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយជាតិ និងឯកជន ប៉ុន្តែប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយទាំងនោះហាក់មិនចំណាយម៉ោងផ្សាយអប់រំ ក្រៅពីផ្សាយពាណិជ្ជកម្មឡើយ៖ «ទូរទស្សន៍ខ្មែររបស់យើង គឺវាទន់ខ្សោយណាស់ អត់សូវឃើញបង្ហាញពីការបង្ហាត់បង្រៀនតាមទូរទស្សន៍អ៊ីចឹង»។
និស្សិតវិទ្យាស្ថានភាសាបរទេស ឆ្នាំទី៣ ឲ្យដឹងថា សិស្សនៅកម្ពុជា ត្រូវរៀនភាសាជាតិផង រៀនភាសាបរទេសផង និងរៀនជំនាញផង ទើបអាចប្រកួតប្រជែងទីផ្សារការងារជាមួយសហគមន៍អាស៊ាន៖ «ក្រុមហ៊ុនគេត្រូវការអ្នកមានទាំងជំនាញភាសាអង់គ្លេស ជំនាញទំនាក់ទំនង ឥរិយាបថល្អ ហើយចុងក្រោយគេគឺបទពិសោធន៍ការងារ»។
ចំណែកនិស្សិតសកលវិទ្យាល័យ ចំរើន ពហុបច្ចេកវិទ្យា ឈ្មោះ ពុត កល្យកា ថ្លែងថា គាត់សង្ឃឹមថា អាចមានទីផ្សារការងារក្នុងសហគមន៍អាស៊ាន ព្រោះគាត់កំពុងតែស្ម័គ្រចិត្តធ្វើការជាមួយអង្គការសំខាន់ៗ ដើម្បីយកបទពិសោធន៍៖ «សម្រាប់សមាហរណកម្មអាស៊ាននៅខាងមុខ សម្រាប់ខ្ញុំ គឺទាក់ទងទៅនឹងបទពិសោធន៍ គឺខ្ញុំបានស្ម័គ្រចិត្តធ្វើការជាមួយអង្គការមួយចំនួន ដើម្បីយកបទពិសោធន៍ ហើយទាក់ទងនឹងសមត្ថភាពនេះ គឺនៅសាលាខ្ញុំប្រឹងប្រែងរៀនសូត្រ ដើម្បីឆ្លើយតបជាមួយនឹងតម្រូវការនោះ ហើយជាពិសេស ដូចខ្ញុំបាននិយាយពីខាងដើមអ៊ីចឹង។ ខ្ញុំត្រូវរៀនភាសាអង់គ្លេស ដើម្បីទុកប្រើប្រាស់ ក៏ដូចជាធ្វើការងារជាមួយបរទេស ដែលមកធ្វើការងារ ក៏ដូចជាមកវិនិយោគទុននៅស្រុកខ្មែរ»។
លោក ប៉ា ងួនទៀង ឲ្យដឹងថា មានកម្មករឆ្លងដែន ១៤លាននាក់មកពីប្រទេសអាស៊ាន បានឆ្លងដែនធ្វើការនៅតំបន់ផ្សេងៗក្នុងសកលលោក ក្នុងនោះប្រមាណ ៦លាននាក់ ឆ្លងមកតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ទោះជាយ៉ាងណា សិទ្ធិរបស់ពលករទាំងនោះត្រូវបានគេគោរពដែរឬទេ?
ក្រុមពិភាក្សាបានទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលផ្សព្វផ្សាយឲ្យបានដល់ជនបទ និងផ្សាយឲ្យបានច្រើនដង ទាក់ទងនឹងផលប្រយោជន៍នៃការចូលរួមក្នុងសហគមន៍អាស៊ាន ដើម្បីឲ្យគេត្រៀមលក្ខណៈការពារ និងបង្ការ។ ពួកគេក៏សុំឲ្យមានការផ្សព្វផ្សាយអប់រំមហាជន ពីការមិនធ្វើចំណាកស្រុក ងាកមកបង្កបង្កើនផលដែលជាការងារការពារដីធ្លី និងរកចំណូលបានងាយ ហើយវាជាផ្នែកមួយធំដែលបានចូលរួមបង្កើនសេដ្ឋកិច្ចជាតិ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។