មូលហេតុ​នៃ​ការ​ផ្ទុះ​ហិង្សា​រវាង​សមត្ថកិច្ច​និង​កម្មករ​នៅ​បណ្ដោយ​ផ្លូវ​វ៉េងស្រេង

កូដកម្ម​នៅ​ខាង​មុខ​សួន​ឧស្សាហកម្ម​កាណាឌីយ៉ា ដើម្បី​ទាមទារ​ដំឡើង​ប្រាក់​ខែ​គោល​ឲ្យ​បាន​ចំនួន ១៦០​ដុល្លារ​ក្នុង​១​ខែ បាន​ប្រែ​ក្លាយ​ជា​បាតុកម្ម​ហិង្សា​ចាប់​តាំង​ពី​ល្ងាច​ថ្ងៃ​ទី​២ ខែ​មករា ឆ្នាំ​២០១៤។ នៅ​យប់​ថ្ងៃ​ទី​២ ខែ​មករា រហូត​មក​ដល់​ល្ងាច​ថ្ងៃ​ទី​៣ ខែ​មករា ក្រុម​អាជ្ញាធរ​ប្រដាប់​ដោយ​កាំភ្លើង បាន​បាញ់​រះ​ទៅ​លើ​បាតុករ និង​ពលរដ្ឋ បណ្ដាល​ឲ្យ​មនុស្ស​យ៉ាង​តិច​ណាស់ ៤​នាក់​ស្លាប់ និង​ជាង ៣០​នាក់​ទៀត​រង​របួស។

0:00 / 0:00

តំបន់​សួន​ឧស្សាហកម្ម​កាណាឌីយ៉ា ស្ថិត​នៅ​តាម​បណ្តោយ​ផ្លូវ​វ៉េងស្រេង សង្កាត់​ស្ទឹងមានជ័យ ខណ្ឌ​មានជ័យ រាជធានី​ភ្នំពេញ ដែល​មាន​រោងចក្រ​ជាង​៣០ តាំង​នៅ និង​មាន​កម្មករ​ធ្វើ​ការ​រាប់​ពាន់​នាក់។

បន្ទាប់​ពី​ក្រុម​សហជីព​ចរចា​ទាមទារ​ដំឡើង​ប្រាក់​ខែ​គោល​ចំនួន ១៦០​ដុល្លារ មិន​បាន​សម្រេច​តាំង​ពី​ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​២០១៣ ក្រុម​កម្មករ​នៅ​ទីនោះ​ចាប់​ផ្ដើម​ធ្វើ​កូដកម្ម​អស់​រយៈពេល​ជាង ១​អាទិត្យ​មក​ហើយ។ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២ ខែ​មករា ឆ្នាំ​២០១៤ ក្រុម​កម្មករ​រោងចក្រ​នៅ​សួន​ឧស្សាហកម្ម​កាណាឌីយ៉ា បាន​បន្ត​ធ្វើ​កូដកម្ម​តាំង​ពី​ម៉ោង ៨​កន្លះ​ព្រឹក ដោយ​ប្រមូល​លុយ​គ្នា​ចាក់​ធុងបាស​រាំ​ច្រៀង ស្រែក​ហ៊ោ ហើយ​ក៏​មាន​គម្រោង​បញ្ចប់​កូដកម្ម​នៅ​ម៉ោង ៦​ល្ងាច និង​បន្ត​ធ្វើ​កូដកម្ម​ជា​ថ្មី​ទៀត​រហូត​មាន​ដំណោះស្រាយ។ ប៉ុន្តែ នៅ​វេលា​ម៉ោង ៤ និង ១៥​នាទី​ល្ងាច​ថ្ងៃ​ទី​២ ខែ​មករា ក្រុម​អាជ្ញាធរ ដែល​មាន​គ្នីគ្នា​ជិត ១០០​នាក់ ប្រដាប់​ដោយ​ខែល​ដំបង​ឆក់ ព្រនង់​ដែក បាន​ចុះ​វាយ​បំបែក​កូដករ​ដែល​រាំ​ច្រៀង​ធ្វើ​កូដកម្ម​ដោយ​អហិង្សា បណ្ដាល​ឲ្យ​កម្មករ​កម្មការិនី​ជាង ១០​នាក់​រង​របួស​ជា​ដំណំ។

កម្មការិនី​ រស់​នៅ​ក្បែរ​កន្លែង​កើត​ហេតុ ឈ្មោះ សុខនី បញ្ជាក់​ថា នាង​ពិត​ជា​អន់​ចិត្ត​យ៉ាង​ខ្លាំង​ចំពោះ​ទង្វើ​ក្រុម​ប្រដាប់​អាវុធ ដែល​ចុះ​វាយ​បង្ក្រាប​ក្រុម​កូដករ។ ទោះ​បី​ក្រុម​កូដករ​ធ្វើ​កូដកម្ម​ដោយ​អហិង្សា​ក៏ដោយ​ចុះ។

«សំឡេង»

បន្ទាប់​ពី​កង​កម្លាំង​ប្រើ​ហិង្សា​ទៅ​លើ​កូដករ​រួច​មក ក្រុម​កម្មករ​ដែល​រស់​នៅ​ក្បែរ​នោះ បាន​ស្រុះស្រួល​គ្នា​លើក​កម្លាំង​មក​បិទ​ផ្លូវ​ជាតិ និង​ស្រែក​ដង្ហោយ​ឲ្យ​សមត្ថកិច្ច​ចេញ​មក​សុំ​ទោស​ចំពោះ​កម្មករ​ដែល​រង​របួស។ ក្រុម​កម្មករ​បាន​បិទ​ផ្លូវ​វ៉េងស្រេង ដុត​កង់​ឡាន ដុត​បំផ្លាញ​ម៉ូតូ​របស់​សន្តិសុខ​រោងចក្រ និង​ត្រៀម​ប្រយុទ្ធ​សង​សឹក​ចំពោះ​អាជ្ញាធរ។ ភ្លើង​ឆេះ​កង់​ឡាន​សន្ធោសន្ធៅ​ស្រប​គ្នា​នឹង​ភ្លើង​កំហឹង​របស់​យុវ​កម្មករ​កំពុង​ពុះពោរ អ្នក​ខ្លះ​កាន់​ដំបង កាន់​ដប​ទឹក​ក្រូច​ច្រក​សាំង និង​ឈរ​ចាំ​ប្រយុទ្ធ​ជាមួយ​ក្រុម​អាជ្ញាធរ។ បាតុករ​ដែល​មិន​បញ្ចេញ​ឈ្មោះ បាន​ប្ដេជ្ញា​ចិត្ត​ថា​នឹង​តស៊ូ ទោះ​ស្លាប់​ក៏ដោយ ដើម្បី​បញ្ជាក់​ពី​ការ​មិន​ពេញ​ចិត្ត​ចំពោះ​ទង្វើ​របស់​សមត្ថកិច្ច។

«សំឡេង»

ការ​តវ៉ា​អូស​បន្លាយ​អស់​រយៈពេល​ជាច្រើន​ម៉ោង ប៉ុន្តែ​មិន​មាន​ក្រុម​មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល ឬ​អាជ្ញាធរ​មាន​សមត្ថកិច្ច​ស្ថាប័ន​ណា​មួយ​ចូល​មក​ចរចា​ជាមួយ​ក្រុម​បាតុករ​នោះ​ឡើយ។ ក្រុម​បាតុករ​ទាំង​នោះ បាន​បំបែក​គ្នា​ជា​ក្រុម​ឃាត់​កុងតឺន័រ​ដៃ​កាន់​ដំបង ព្រនង់​ដែក ហើយ​បាន​ដុត​ភ្នក់​ភ្លើង​ជាច្រើន​កន្លែង​នៅ​លើ​កំណាត់​ផ្លូវ​វ៉េងស្រេង។ ផ្លូវ​វ៉េងស្រេង ដែល​ធ្លាប់​តែ​ស្ទះ​ចរាចរណ៍​ពេល​ល្ងាច​រៀង​រាល់​ថ្ងៃ​នោះ ប្រែ​ក្លាយ​ជា​ផ្លូវ​ដែល​មាន​ឆ្មាំ​កាន់​ដំបង និង​បំភ្លឺ​ដោយ​ភ្លើង​ភ្នក់ ក្នុង​បំណង​ឆ្លើយ​តប​ចំពោះ​អំពើ​ហិង្សា​របស់​អាជ្ញាធរ​ទៅ​លើ​ក្រុម​កូដករ ដែល​ធ្វើ​កូដកម្ម​ដោយ​អហិង្សា។លុះ​ដល់​វេលា​ម៉ោង​ប្រមាណ​ជាង ១១​យប់ ថ្ងៃ​ទី​២ ខែ​មករា ក្រុម​កង​កម្លាំង​អាវុធហត្ថ​បាន​ចុះ​ទៅ​កាន់​ផ្លូវ​វ៉េងស្រេង ប៉ុន្តែ​មិន​មែន​ចរចា ឬ​សម្រួល​ស្ថានការណ៍​ទេ តែ​ប៉េអិម​ទាំង​នោះ​បាន​ប្រើ​កាំភ្លើង​គ្រាប់​ពិត​បាញ់​ទៅ​លើ​បាតុករ​តែ​ម្តង។

ការ​ប្រយុទ្ធ​គ្នា​ពេញ​មួយ​យប់​រវាង​ក្រុម​បាតុករ​ប្រដាប់​ដោយ​ដុំ​ថ្ម​ដំបង ជាមួយ​នឹង​ក្រុម​សមត្ថកិច្ច​ប្រដាប់​ដោយ​កាំភ្លើង​វែង​បាញ់​គ្រាប់​ពិត។ ការ​ប្រយុទ្ធ​មិន​ដឹង​ចាញ់​ឈ្នះ​នៅ​ឡើយ ហើយ​សកម្មភាព​នេះ​បន្ត​រហូត​ពេញ​មួយ​ថ្ងៃ​បន្ទាប់ គឺ​ថ្ងៃ​ទី​៣ ខែ​មករា។ ហើយ​កង​កម្លាំង​បាញ់​កម្មករ​ចំនួន ៤​នាក់​ឲ្យ​ស្លាប់ របួស​ជាង ៣០​នាក់ និង​ចាប់​ខ្លួន​មួយ​ចំនួន​ធំ​ទៀត។ ហើយ​កម្លាំង​សមត្ថកិច្ច​មួយ​ចំនួន ក៏​រង​របួស​ដោយសារ​ដុំ​ថ្ម​របស់​បាតុករ​ដែរ។

«សំឡេង»

នៅ​វេលា​ម៉ោង​ប្រមាណ​ជាង ៦​ល្ងាច សមត្ថកិច្ច​រាប់​រយ​នាក់​ប្រដាប់​ដោយ​កាំភ្លើង​គ្រប់​ដៃ បាន​គ្រប់គ្រង​សមរភូមិ​ផ្លូវ​វ៉េងស្រេង បាន​ទាំង​មូល។ ផ្លូវ​វ៉េងស្រេង បាន​ក្លាយ​ជា​ផ្លូវ​ដែល​គ្រប​ដណ្ដប់​ដោយ​ផេះ និង​ផ្សែង​ហ៊ុយៗ ហើយ​មាន​យានយន្ត​ឆ្លង​កាត់​មួយៗ ដោយ​ប្រុង​ប្រយ័ត្ន។ គ្លីនិក​ឯកជន​មួយ​ត្រូវ​បាន​បំផ្លាញ ហាង​ទំនិញ តូប​លក់​ដូរ​ក្នុង​ផ្សារ​បាន​បិទ​ទ្វារ ពលរដ្ឋ​បាន​អើត​ឡឺម​តាម​ដង​ផ្លូវ ខណៈ​ដែល​ក្រុម​កង​កម្លាំង​កាន់​អាវុធ​គ្រប់​ដៃ ហើយ​បញ្ជា​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​ចូល​ក្នុង​ផ្ទះ និង​ប្រកាស​ដាក់​កំណាត់​ផ្លូវ​វ៉េងស្រេង ឲ្យ​ស្ថិត​ក្នុង​គ្រា​អាសន្ន ព្រម​ទាំង​ចាត់​ទុក​ថា កម្មករ​ដែល​ប្រើ​ហិង្សា​តប​នឹង​សមត្ថកិច្ច ជា​ក្រុម​អានាធិបតេយ្យ ឬ​ក្រុម​ជ្រុល​និយម។

ទន្ទឹម​នឹង​នោះ មន្ត្រី​សាលា​រាជធានី​ភ្នំពេញ និង​មន្ត្រី​អ្នក​នាំ​ពាក្យ​កង​រាជ​អាវុធហត្ថ​លើ​ផ្ទៃ​ប្រទេស បាន​ប្រាប់​វិទ្យុ​អាស៊ីសេរី ថា សមត្ថកិច្ច​គ្រាន់​តែ​គ្រប់គ្រង​ស្ថានការណ៍​តាម​តួនាទី​ប៉ុណ្ណោះ គឺ​ដើម្បី​ធានា​សន្តិសុខ និង​របៀប​រៀប​រយ​ក្នុង​សង្គម។

ទោះ​យ៉ាង​ណា​ក៏ដោយ ក្រុម​សង្គម​ស៊ីវិល​ដែល​ធ្វើ​ការងារ​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស និង​ក្រុម​សហជីព​មួយ​ចំនួន បាន​ប្រកាស​ថ្កោលទោស​ទង្វើ​របស់​រដ្ឋាភិបាល និង​ទាមទារ​ឲ្យ​វែក​មុខ​អ្នក​ដែល​បាញ់​សម្លាប់​ពលរដ្ឋ។

កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២ ខែ​មករា កង​ទាហាន​ទ័ព​ពិសេស​ឆត្រ​យោង​៩១១ បាន​ចេញ​វាយ​បង្ក្រាប​កម្មករ​តវ៉ា​នៅ​រោងចក្រ យ៉ាក ជីង (YAK CHING) ដោយ​ចាប់​ព្រះ​កាយ​ព្រះសង្ឃ ៥​អង្គ និង​ចាប់​ខ្លួន​បុគ្គលិក​សង្គម​ស៊ីវិល កម្មករ ចំនួន ១០ ថែម​ទៀត។ ប្រភព​ក្រៅ​ផ្លូវ​ការ បញ្ជាក់​ថា មេ​បញ្ជាការ​កងទ័ព​ពិសេស​ឆត្រ​យោង​៩១១ លោក​ឧត្តមសេនីយ៍ ចាប ភក្តី មាន​ភាគ​ហ៊ុន​មួយ​ចំនួន​ធំ​ក្នុង​រោងចក្រ យ៉ាក ជីន។

នៅ​យប់​ថ្ងៃ​ទី​២ ខែ​មករា អាជ្ញាធរ​បាន​សម្រេច​ដោះ​លែង​ព្រះសង្ឃ ៥​អង្គ និង​បញ្ជូន​ប្រធាន​សមាគម​ប្រជាធិបតេយ្យ​ឯករាជ្យ​នៃ​សេដ្ឋកិច្ច​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ លោក វន់ ពៅ និង​លោក ថេង សាវឿន និង​មនុស្ស ៨​នាក់​ទៀត​ទៅ​តុលាការ។ តុលាការ​ក៏​បាន​សម្រេច​ឃុំ​ខ្លួន​មនុស្ស​ទាំង ១០​នាក់ នៅ​គុក​ព្រៃស។

បន្ទាប់​ពី​ការ​បោះ​ឆ្នោត​រួច​មក អាជ្ញាធរ​រដ្ឋាភិបាល​បាន​បាញ់​សម្លាប់​អ្នក​តវ៉ា​ចំនួន ៣​លើក​រួច​ហើយ។ ដោយ​លើក​ទី​១ បាញ់​សម្លាប់​យុវជន​ម្នាក់​នៅ​ស្ពាន​អាកាស​ក្បាល​ថ្នល់។ លើក​ទី​២ បាញ់​សម្លាប់​ស្ត្រី​លក់​បាយ នៅ​ស្ពាន​ស្ទឹងមានជ័យ និង​លើក​ទី​៣ ចាត់​ការ​ចំពោះ​កម្មករ​តវ៉ា​នៅ​ផ្លូវ​វ៉េងស្រេង។

សួន​ឧស្សាហកម្ម​កាណាឌីយ៉ា ត្រូវ​បាន​គេ​រាយការណ៍​ថា ជា​កម្មសិទ្ធិ​របស់ លោក ពុង ខៀវសែ និង​មាន​ភាគ​ហ៊ុន​របស់​ក្រុម​គ្រួសារ​សាច់​ញាតិ​របស់​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន មួយ​ចំនួន​ទៀត។

មក​ដល់​យប់​ថ្ងៃ​ទី​៣ ខែ​មករា គេ​មិន​ទាន់​អាច​សន្និដ្ឋាន​បាន​ថា កម្មករ​នៅ​រោងចក្រ​កាណាឌីយ៉ា ឈប់​តវ៉ា ឬ​នៅ​នោះ​ឡើយ៕

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖

ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។