យ៉ាងណាក៏ដោយ និន្នាការនេះត្រូវរងការរិះគន់ពីមជ្ឈដ្ឋានខ្លះថា ប្រទេសកម្ពុជា ហាក់មានការរើសអើងជាតិសាសន៍ជាមួយពលរដ្ឋវៀតណាម។ ប៉ុន្តែផ្អែកតាមប្រវត្តិសាស្ត្រ និងទិដ្ឋភាពនយោបាយបច្ចុប្បន្នវិញ ហាក់ផ្ទុយពីនេះ ដោយហេតុថា ការតាំងទីលំនៅរបស់ជនអន្តោប្រវេសន៍វៀតណាម ត្រូវគេមើលឃើញថា ហាក់កំពុងដណ្ដើមទីផ្សារការងារ រួមទាំងការងារនៅលើគោក និងនៅក្នុងការនេសាទនៅក្នុងសមុទ្ររបស់ពលរដ្ឋកម្ពុជា។
ពលរដ្ឋ៖ «ឥតមានសិទ្ធិអ្វីរលីងខ្មែរយើងរាល់ថ្ងៃហ្នឹង។ អ៊ីចឹងបានថា ខ្ញុំឥតមានស្រែមានភ្លឺទេ មានតែសមុទ្រហ្នឹងហើយរកស៊ី។ ៣០ឆ្នាំជាងហើយ តាំងពី ១៩៧៩មកជាងឆ្នាំហើយ ខ្ញុំឥតមានស្រែមានភ្លឺទេ មានតែសមុទ្រ ហើយដល់សមុទ្រអស់លោកអ្នកធំៗមិនជួយការពារ...»។
នេះជាការស្នើសុំកិច្ចអន្តរាគមន៍របស់ពលរដ្ឋកម្ពុជា ដែលទាមទារឲ្យអាជ្ញាធរនិងជំនាញពាក់ព័ន្ធត្រូវដោះស្រាយបញ្ហាដែលបានកើតឡើងប្រឆាំងនឹងការប៉ុនប៉ងធ្វើឃាតមិនបានសម្រេចរបស់ជនជាតិវៀតណាម ចំពោះអ្វីដែលអ្នកនេសាទខ្មែរចាត់ទុកថា វៀតណាមបានរំលោភចូលដែនសមុទ្ររបស់កម្ពុជា ហើយព្យាយាមសម្លាប់ពលរដ្ឋខ្មែរថែមទៀតនោះ។
ពលរដ្ឋនៅស្រុកទឹកឈូ ខេត្តកំពត លោក ម៉េង កន ឲ្យដឹងកាលពីថ្ងៃទី២០ ខែសីហា ថា វៀតណាមបានចូលនេសាទក្នុងអធិបតេយ្យនៃដែនសមុទ្ររបស់កម្ពុជា ហើយថែមទាំងប៉ុនប៉ងធ្វើឃាតលោកថែមទៀត។ លោកបន្តថា កាលពីថ្ងៃទី១៦ សីហា កន្លងទៅ ខណៈលោកកំពុងនេសាទពេលយប់ ភ្លាមនោះទូកនេសាទរបស់វៀតណាម បានចូលនេសាទរំលោភដែនសមុទ្រមកក្នុងទឹកដីរបស់កម្ពុជា។
លោក កន ដែលមានមុខរបរជាអ្នកនេសាទនោះ និយាយថា ក្រោយពីចូលនេសាទក្នុងសមុទ្ររបស់កម្ពុជា ដោយពុំមានការអនុញ្ញាតហើយនោះ ជនជាតិវៀតណាម បានព្យាយាមពន្លិចទូករបស់លោក និងព្យាយាមសម្លាប់រូបលោក ប៉ុន្តែមិនបានសម្រេចម្ដងជាពីរដង៖ «ខ្ញុំឥតមានរឿងអីផង ខ្ញុំកំពុងតែអូសៗអ៊ីចឹង វាមកបុកតែម្ដង។ វាមកបុក ខ្ញុំក៏ឃើញផ្សែងខ្មៅមកពីមុខមក ក៏ខ្ញុំអត់ដឹងថា វាចំត្រង់ណាដែរ ខ្ញុំកាត់ខ្សែឥតទាន់។ កាត់ខ្សែរត់ដែរ តែរត់អត់ទាន់ វាបុកយក បុកហើយរុញពន្លិចតែម្ដង។ ...ដល់អ៊ីចឹងវាហ្វាភ្លើងមើលខ្ញុំ។ ហ្វាភ្លើងមើលខ្ញុំរកឃើញ ខ្ញុំកំពុងកាន់ប៊ិនមួយ ២នាក់ ដល់វាឃើញ ដល់អ៊ីចឹងវារត់មកសំពងខ្ញុំពីលើ។ ដល់ខ្ញុំរុញប៊ិនចេញទៅ ដល់ខ្ញុំជ្រមុជទឹកបាត់ទៅ ដល់ពេលអ៊ីចឹងវាមើលទៀត។ វាហ្វាភ្លើងឃើញទៀត ដល់ឃើញវារត់ទូកទៅទៀត»។
ដូចគ្នានេះ លោក អ៊ុង ម៉េង ឲ្យដឹងថា លោកក៏ធ្លាប់មានប្រវត្តិត្រូវជនជាតិវៀតណាម ដែលនេសាទឆ្លងចូលដែនសមុទ្ររបស់កម្ពុជា ធ្វើឃាតដែរ។ ស្ថិតក្នុងវ័យ ៥០ឆ្នាំ លោក ម៉េង បន្តថា អ្វីដែលជាសោកស្ដាយ គឺនៅពេលលោកដាក់ពាក្យបណ្ដឹងប្រឆាំងសកម្មភាពរបស់អ្នកនេសាទវៀតណាម ប៉ុន្តែត្រូវបានសមត្ថកិច្ចរបស់កម្ពុជា ច្រានចោល និងជំរុញឲ្យប្រគល់សម្ភារៈនេសាទដែលចាប់បានឲ្យទៅជនជាតិវៀតណាមវិញ។
លោកបន្តថា៖ «អ្នកធំៗ អ្នកខ្មែរហ្នឹងធានាៗ គឺយកទៅវិញហើយ ឥតឲ្យប៉ះពាល់ប្រជាជនគេទេ។របស់របររបស់គេឲ្យយកទៅវិញទាំងអស់ ខ្មែរយើងជាអ្នកដោះស្រាយឲ្យ។ ប៉ូលិសជើងទឹកតែម្ដង មេប៉ូលិសជើងទឹកហ្នឹងជាអ្នកដោះស្រាយឲ្យ ជលផល មេប៉ូលិសជើងទឹកហ្នឹង អ្នកដោះស្រាយយកឥវ៉ាន់គេទៅវិញអស់ ហើយដល់ខ្មែរយើងរងគ្រោះ អានេះបានថា កន្លែងប៉ុស្តិ៍វិទ្យុកំពតនេះ គេវ៉ៃខ្ញុំអ៊ីចឹងហើយ មានរបួស យកស្លាកស្នាម ម្រាមដៃខ្ញុំទៅហើយ ស្អែកឡើងចាក់ផ្សាយថា ខ្មែរយើងទៅប្លន់គេបានជាគេវ៉ៃ។ អ៊ីចឹងបានថា ខ្ញុំចង់ខ្លាចតែម្ដង អ្នកយកព័ត៌មានហ្នឹង ចង់ខ្លាចខ្មែរ។ ឥតមានជួយប្រជាជនខ្មែរ គិតជួយពីខាងគេទាំងអស់»។
ពលរដ្ឋកម្ពុជា ដែលមានរបរនេសាទក្នុងខេត្តកំពត នៅតាមសមុទ្រចាត់ទុកថា អ្នកនេសាទជនជាតិវៀតណាម បានបន្តកើនឡើងក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ចូលមកក្នុងដែនសមុទ្ររបស់កម្ពុជា ហើយអ្វីដែលជាការកត់សំគាល់ ពលរដ្ឋគិតថា នោះព្រោះតែការអនុវត្តច្បាប់របស់មន្ត្រីជំនាញ ជាពិសេសរដ្ឋបាលជលផលខេត្តកំពត ហាក់មានភាពធូររលុងសម្រាប់អ្នកនេសាទវៀតណាម ប៉ុន្តែបានរឹតបន្តឹងសម្រាប់ពលរដ្ឋកម្ពុជា។
ពលរដ្ឋបន្តថា៖ «បើយួនចូលមក អូសទៅដល់បង្គោលសារាយ បង្គោលផ្ទះ ដែលប៉ូលិសហ្នឹង ក៏ប៉ូលិសឥតមានធ្វើដឹងធ្វើឮដែរ។ ឥតមានមុខរបរអីរកស៊ី មានតែសមុទ្រហ្នឹងមួយទេ ហើយដល់ពេលសមុទ្ររកស៊ីឥតបានទេ គឺចប់ហើយ។ វាដុនដាបខ្លាំងពេក ឥឡូវប្រជាជនវាយ៉ាប់ ៥-៦ ឆ្នាំហ្នឹងគឺដុនដាបខ្លាំងមែនទែន ហើយបើសមត្ថកិច្ចខាងណាមកក៏គេថា គេខ្លាំងដែរ ចុងបញ្ចប់គ្មានបានកំណើតអីមួយទេ...»។
មន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិលប្រចាំតំបន់មកពីអង្គការលីកាដូ (Licadho) ហៅភាពអសកម្មក្នុងការអនុវត្តច្បាប់នេះថា ទំនងជាមានអំពើពុករលួយ។
លោក យន់ ផល្លី អ្នកស្រាវជ្រាវរបស់អង្គការលីកាដូ ប្រចាំខេត្តកំពត ឲ្យដឹងថា មន្ត្រីជំនាញគួរពង្រឹងច្បាប់ឲ្យបានប្រសើរជាងនេះ ដើម្បីប្រាកដថា អំពើពុករលួយត្រូវកាត់បន្ថយ។ លោកគិតថា វាជាមធ្យោបាយងាយស្រួលក្នុងការកាត់បន្ថយលើផ្នែកនេះ នោះគ្រាន់តែពង្រឹងការទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីរវាងកម្ពុជា និងវៀតណាម។
លោកបន្តថា៖ «ទាក់ទិនក្នុងករណីនេះ ខាងអាជ្ញាធរគួរតែពង្រឹង និងមានវិធានការចំពោះជនជាតិវៀតណាមហ្នឹង ដែលបាននេសាទខុសច្បាប់។ អ៊ីចឹងយើងត្រូវមានការទប់ស្កាត់ ឬក៏បង្ក្រាប ឬក៏ធ្វើការទាក់ទងប្រទេសក្នុងនាមជាអ្នកជិតខាង ដើម្បីកុំឲ្យមានការឆ្លងនេសាទខុសច្បាប់ ដែនសមុទ្រខុសច្បាប់»។
ចំណែកមន្ត្រីរបស់រដ្ឋាភិបាលសំខាន់ៗ ទទួលបន្ទុករដ្ឋបាលជលផល មិនហ៊ានធ្វើអត្ថាធិប្បាយជុំវិញបញ្ហានេះទេ ដោយទូរស័ព្ទចូល រួចព្យាយាមកាត់ផ្ដាច់ទៅវិញ នៅពេលលើកសំណួរពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើសនេសាទនេះ។
ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហានេះ កាលពីឆ្នាំ២០១២ កន្លងទៅនេះ មន្ត្រីរដ្ឋបាលជលផលរបស់កម្ពុជា ត្រូវបានជនជាតិវៀតណាម បាញ់សម្លាប់ ខណៈកំពុងល្បាតនៅតាមដែនសមុទ្រក្នុងអធិបតេយ្យរបស់កម្ពុជា។ លើសពីនេះទៀត ទូកនេសាទរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរត្រូវជនជាតិវៀតណាម ពន្លិច និងគំរាមសម្លាប់ជាបន្តបន្ទាប់ ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។
បើទោះជាបែបណា ពលរដ្ឋដែលមានរបរជាអ្នកនេសាទនៅក្នុងសមុទ្រអះអាងថា នេះពុំមែនទើបតែលើកទីមួយឡើយដែលមន្ត្រីជំនាញរដ្ឋបាលជលផលតែងច្រានចោលសំណើសុំកិច្ចអន្តរាគមន៍របស់ពួកគេ។ ក្នុងន័យនេះ ប្រជាពលរដ្ឋថ្លែងថា អ្វីដែលស្នើឡើងដើម្បីឲ្យជួយរកដំណោះស្រាយនោះ តែងត្រូវបានបដិសេធជាដរាប៖ «មិនមែនកាន់ជើងទេ ខ្លាចមិនហ៊ានធ្វើអីគេ។ មិនខ្លាចទេ ដកមេចេញ ...ដកចេញរឹតតែខ្លាំងទៀត ដល់ឡើងតំណែងឡើងរឹតតែខ្ពស់ទៀត។ អ្នកទូកនេសាទនាំគ្នាចាប់អា ៣០ ហើយអា ៤០ ហ្នឹង...»។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ពលរដ្ឋខ្មែរដែលប្រកបរបបនេសាទនៅតាមសមុទ្រ ចង់ឃើញការអនុវត្តច្បាប់មានប្រសិទ្ធភាពជាងអ្វីដែលត្រូវគេរកឃើញថា មន្ត្រីជំនាញហាក់មានភាពធូររលុងនោះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។