ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង គឺជាខេត្តមួយជាប់បឹងទន្លេសាប ក្នុងចំណោមខេត្តចំនួន៦ របស់ប្រទេសកម្ពុជា។ ខេត្តនេះមានស្រុកចំនួនពីរ គឺស្រុកកំពង់លែង និងស្រុកជលគីរី ស្ថិតនៅក្នុងភូមិសាស្ត្រទឹកព័ទ្ធជុំវិញ ហើយប្រជាពលរដ្ឋត្រូវធ្វើដំណើរតាមផ្លូវទឹកដោយកាណូតដ ឬទូកផ្ទាល់ខ្លួន ដើម្បីដឹកជញ្ជូនសម្ភារៈផ្សេងៗ និងធ្វើដំណើរចេញចូលពីស្រុករបស់ខ្លួន ទៅកាន់ទីរួមខេត្ត។
ការធ្វើដំណើរតាមផ្លូវទឹក បានក្លាយជាទម្លាប់របស់អ្នកស្រុកទៅហើយ ប៉ុន្តែមានអ្នកស្រុកមួយចំនួនក៏នៅមានការត្អូញត្អែរអំពីផលលំបាក នៃការធ្វើដំណើររបស់ពួកគាត់ដែរ នៅពេលមានការអាសន្នម្ដងៗ។
«សំឡេងកាណូត» កាណូតដ ឬទូកម៉ាស៊ីនធុនមធ្យម បើកលាន់សំឡេងទ្រហឹងពេញផ្ទៃទន្លេទៅមកស្រុកកំពង់លែង និងទីរួមខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ក្នុងមួយថ្ងៃៗរាប់សិបគ្រឿង។ ការធ្វើចរាចរមមាញឹកនេះមានតែនៅពេលថ្ងៃ ចំណែកនៅពេលយប់មានតិចតួច ឬគ្មានតែម្ដង ប្រសិនបើគ្មានការចាំបាច់ ឬត្រូវបញ្ជូនអ្នកជំងឺធ្ងន់ធ្ងរឡើងមកទីរួមខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ឬរាជធានីភ្នំពេញ ដើម្បីសង្គ្រោះបន្ទាន់នោះ។
ប្រជាពលរដ្ឋម្នាក់រស់នៅស្រុកកំពង់លែង លោក ឃឹម រ៉េន មានប្រសាសន៍ថា កន្លងទៅអ្នកភូមិរបស់លោកធ្លាប់ស្លាប់នៅពាក់កណ្ដាលផ្លូវ ខណៈដែលបញ្ជូនទៅសង្គ្រោះបន្ទាន់នៅមន្ទីរពេទ្យក្រុងភ្នំពេញ ដោយសារតែមានការយឺតយ៉ាវ និងគ្មានប្រាក់គ្រប់គ្រាន់ក្នុងការជួលទូកគេនៅពេលយប់។ លោកថា អ្នកស្រុកត្រូវបង្ខំចិត្តជួលទូកជិះក្នុង១គ្រឿងតម្លៃ ១២ម៉ឺនរៀល នៅពេលមានការប្រញាប់ ឬត្រូវបញ្ជូនសាច់ញាតិទៅសង្គ្រោះបន្ទាន់នៅមន្ទីរពេទ្យបង្អែកខេត្ត ឬមន្ទីរពេទ្យនៅក្រុងភ្នំពេញ៖ «សព្វថ្ងៃនេះចង់បានស្ពាន ស្រួលយើងឆ្លងកាត់ទៅវិញទៅមកក៏យើងស្រួល ហើយអ្នកដំណើរមកពីឆ្ងាយចង់ប្រញាប់ ក៏គ្នាទាន់ពេលវេលា ឧបមាថា កូនក្មួយ ឬមួយក៏កូនបង្កើតឈឺកន្លែងណាមួយ យើងបានទៅទាន់កាណូត ជួនកាលផុតម៉ោងគ្នាទៅអត់ទាន់ទេ បានស្ពានហ្នឹងអរណាស់»។
ចំណែកអ្នកស្រុកមួយចំនួនទៀត បានសម្ដែងការលំបាកខុសៗគ្នាថា ចំពោះពលរដ្ឋក្រីក្រក្រៅពីការលំបាកធ្វើដំណើរនៅពេលយប់ ឬខុសម៉ោងកាណូតដរបស់រដ្ឋចេញដំណើរនោះ គឺត្រូវស្វែងរកការព្យាបាលពីគ្រូពេទ្យមណ្ឌលសុខភាព ឬគ្រូខ្មែរក្នុងស្រុកឲ្យអស់លទ្ធភាពជាមុន ទើបត្រូវបញ្ជូនមកទីរួមខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ឬរាជធានីភ្នំពេញ ដើម្បីព្យាបាលឲ្យស្របពេល នៃការចេញដំណើរកាណូតដរបស់រដ្ឋដែលមានតែនៅពេលថ្ងៃនោះ៖ «អ្នកទូកហ្នឹងក៏គេឃើញយើងពិបាកអ៊ីចឹងទៅ ក៏គេមកម៉ៅកាណូតគេជិះ ធ្លាប់ដូចថាមួយជើងហ្នឹងគេធ្លាប់យកប៉ុន្មាន យើងម៉ៅប៉ុណ្ណឹងទៅ។ ប្រពន្ធខ្ញុំចូលពេទ្យមណ្ឌល គឺថាវាយឺតអាមើលហ្នឹងខ្ញុំច្រើនមកពេទ្យឯកជន និងពេទ្យខេត្តនេះឯង ព្រោះខ្ញុំចង់ប្រញាប់រោគារបស់ប្រពន្ធ និងក្រុមគ្រួសាររបស់ខ្ញុំនេះឯងបាទ។ ពេលយប់ខ្ញុំមិនអាចមកបាន ព្រោះខ្ញុំខ្វះលុយ បើមកថ្ងៃអាចមកបាន។ ហើយចុះបើឈឺស្កាត់បន្ទាន់ធ្វើម៉េច? បើបន្ទាន់ខ្ញុំទៅមណ្ឌលឲ្យជួយពន្យារអារោគា ហើយស្អែកឡើងបានខ្ញុំធ្វើដំណើរបន្តមកពេទ្យ»។
អ្នកលក់សំបុត្រទូកដពីកំពង់ឆ្នាំង ទៅកំពង់លែង ដែលដេញថ្លៃពីរដ្ឋ អ្នកស្រី ហ៊ុយ កុលាប ថ្លែងបញ្ជាក់ថា ក្នុង១ថ្ងៃកាណូតដចេញដំណើរចំនួន ១០ជើង ហើយក្នុងមួយជើងមានមនុស្សជិះតិចបំផុតប្រហែល ២០នាក់ និងច្រើនបំផុតជាង ១០០នាក់ ដោយមិនគិតពីសម្ភារៈផ្សេងៗនៅលើនោះឡើយ។ អ្នកស្រីបន្តថា ចំនួនជើងដែលបានចេញសព្វថ្ងៃនេះ គឺឆ្លើយតបទៅនឹងចំនួនអ្នកធ្វើដំណើរភាគច្រើន ប៉ុន្តែការដឹកជញ្ជូនត្រូវផ្អាកត្រឹមម៉ោង ៤រសៀល បន្ទាប់ពីការចាប់ផ្ដើមចេញដំណើរចុះឡើងពីម៉ោង ៨កន្លះព្រឹកមក៖ «និយាយទៅអត់កំណត់ដែរ ជួនកាលមានច្រើន ជួនកាលមានតិច អត់កំណត់លើខែប្រាំង ឬខែវស្សាទេ ខែណាក៏មានមនុស្សជិះ។ និយាយទៅ ទូទៅខាងនេះក៏មានទៅ ខាងណោះក៏មានមក គាត់អ្នករកស៊ីអ្នកលក់អីវ៉ាន់ចាប់ហួយអ៊ីចឹងណា! ប៉ុន្តែសម្រាប់ការផ្គត់ផ្គង់ នៃការដឹកហ្នឹង មានអត់ទាន់អ្នកជិះទេ? មានសុំទោសគាត់ឲ្យគាត់ចាំមួយភ្លែតទៅ យើងមានកាណូតគេមកយកផ្សេងទៀត។ ចុះបើផុតពីម៉ោង១០ ជើងហ្នឹងអាចធ្វើម៉េចបាន? ចា៎! អាហ្នឹងអស់ម៉ោងហើយ មានតែកាណូតតូចផ្សេងសម្រាប់គាត់ម៉ៅគេអ៊ីចឹងទៅ»។
ម្ចាស់ទូកដឯកជនដែលធ្វើអាជីវកម្មដឹកកសិផល និងមនុស្សទៅមកកំពង់លែង និងក្រុងកំពង់ឆ្នាំង ធ្លាប់បញ្ជាក់ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី ថា ការធ្វើដំណើររបស់ព្រះសង្ឃ ជនពិការ និងនិស្សិត គឺអាជ្ញាធរមិនតម្រូវឲ្យយកប្រាក់នោះទេ ប៉ុន្តែកាណូតដរបស់អ្នកម៉ៅការពីរដ្ឋ គឺលើកលែងតែព្រះសង្ឃប៉ុណ្ណោះ។
ការធ្វើដំណើរតាមកាណូតដ គឺមនុស្សម្នាក់តម្លៃ ១.០០០រៀល ម៉ូតូ១គ្រឿង ២.០០០រៀល និងឡានតូច១គ្រឿងតម្លៃ ២០ដុល្លារ ហើយត្រូវចំណាយរយៈពេលប្រហែលកន្លះម៉ោង ដោយជិះកាត់ព្រែក និងទន្លេចំនួនបីសង្កាត់ មុននឹងចូលដល់កំពង់ដកំពង់បឹង នៃស្រុកកំពង់លែង ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង។ ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ជាពិសេសអ្នកស្រុកជលគីរី ឬស្រុកកំពង់លែង ដែលធ្វើដំណើរកាត់ទឹកទន្លេស្ទើររាល់ថ្ងៃនោះ គឺពុំមានអារម្មណ៍ព្រឺខ្លាចអ្វីឡើយ តែបែរសម្ដែងអារម្មណ៍រីករាយទៅវិញ នៅពេលធ្វើដំណើរតាមកាណូតដ ឬទូកម៉ាស៊ីនចេញចូលក្នុងស្រុករបស់ខ្លួននោះ។
ប្រជានេសាទម្នាក់រស់នៅស្រុករលាប្អៀរ លោក កែវ ផាន មានប្រសាសន៍ថា គ្រួសារលោកមានមុខរបរនេសាទ ហើយស្ទើររៀងរាល់ថ្ងៃ លោកធ្វើដំណើរទៅនេសាទនៅក្បែរជើងភ្នំនាងកង្រី តាមកាណូតដកំពង់បឹង នេះ មិនដែលមានអារម្មណ៍តក់ស្លុតអ្វីឡើយ។ ម្យ៉ាង ប្រសិនបើមានបញ្ហា លោកអាចហែលទឹកបាន ប៉ុន្តែសម្រាប់អ្នកមកពីចម្ងាយ ឬអ្នកមិនចេះហែលទឹក លោកមិនប្រាកដឡើយ៖ «ខ្ញុំទៅដល់កន្លែងកំពង់បឹង ត្រង់កន្លែងដផែហ្នឹង ខ្ញុំចុះត្រង់ហ្នឹងដើរតាមខ្នងកោះទៅ។ មានអារម្មណ៍ថាវាស្រួលអត់ភ័យខ្លាចអីទេ បើពីដើមខ្លាចដតូចៗ ឃើញរលកអីមកខ្លាច។ ដល់ឥឡូវវាមានសុវត្ថិភាព ស្រួលហើយសម័យជឿនលឿន ពីដំបូងអត់ទេ គេប្រើតែទូកតូចហ្នឹងក្មួយ ដល់ឥឡូវប្រើទូកធំៗអ៊ីចឹងមិនសូវគិតព្រួយអីទេ»។
នាយផ្នែករដ្ឋបាលបូកសរុបរបាយការណ៍ នៃការិយាល័យនគរបាលចរាចរណ៍ផ្លូវទឹកខេត្តកំពង់ឆ្នាំង លោក ឡេង សុខ មានប្រសាសន៍ថា ការធ្វើដំណើររបស់កាណូតដធំៗ មិនដែលមានករណីលិច ឬហេតុការណ៍ផ្សេងៗកើតឡើងឡើយ តែចំពោះទូកម៉ាស៊ីនតូចៗទេ ដែលមានគ្រោះថ្នាក់ញឹកញាប់នៅពេលយប់អត់ភ្លើងបំភ្លឺ និងបើកក្នុងល្បឿនលឿន។ លោកថា ក្នុងករណីក្រឡាប់ ឬលិចកាណូតដកើតឡើង ខាងសមត្ថកិច្ចមានទូកប្រចាំការចំនួន ២គ្រឿង និងកម្លាំងសមត្ថកិច្ចត្រៀមបម្រុងសហការលើការងារនេះដែរ ប្រសិនបើហេតុការណ៍កើតឡើងភ្លាមៗ៖ «កម្លាំងខ្ញុំទាំងអស់ ១៣នាក់មួយការិយាល័យ ប៉ុន្តែគ្រាន់ថា បើសិនយើងមានសភាពការណ៍អាសហការជាមួយប៉ុស្តិ៍រដ្ឋបាល ហើយនិងកម្លាំងជំនាញផ្សេងៗទៀត។ ពេលជួយសង្គ្រោះ ទី១ គឺមធ្យោបាយរបស់យើង គឺយើងមានពីរ ហើយយើងអាចទាក់ទងកម្លាំងជំនាញផ្សេងៗទៀតដែលនៅតាមដងទន្លេ ដូចជាប៉េអិមជលផល ដែលគាត់នៅនឹងផែនេះ យើងយកកាណូតហ្នឹងទៅជួយសង្គ្រោះ។ សព្វថ្ងៃ យើងបានទៅណែនាំម្ចាស់ជលយាន ឬម្ចាស់ដហ្នឹងឲ្យមានពោងការពារសុវត្ថិភាពដល់អ្នកដំណើរ អាហ្នឹងយើងបានធ្វើការណែនាំជាប្រចាំ»។
ប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើន ចង់ឲ្យរដ្ឋាភិបាល និងអាជ្ញាធរ ស្ថាបនាស្ពានសម្រាប់ឆ្លងកាត់ស្រុកណាដែលមានការលំបាកក្នុងការធ្វើដំណើរ។ ទាក់ទងបញ្ហានេះ អាជ្ញាធរខេត្តធ្លាប់បង្ហើបថា នៅដើមឆ្នាំ២០១៥ ខាងមុខ រដ្ឋាភិបាលមានគម្រោងសង់ស្ពានមួយខ្សែពីខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ឆ្ពោះទៅកាន់ខេត្តកំពង់ធំ ដែលអ្នកស្រុកកំពង់លែង អាចធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ស្ពាននេះបាន៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។