វិធីដាំត្រសក់ចំណារ
2014.12.07
ត្រសក់ជាដំណាំដាំបានគ្រប់រដូវ ហើយដែលគេច្រើនដាំនៅក្នុងតំបន់មាត់ទន្លេ ជាកន្លែងដែលសំបូរដីល្បប់ច្រើន។ ត្រសក់ជាដំណាំវល្លិ មិនសូវត្រូវការទឹកច្រើនក្នុងការស្រោចស្រពនៅរដូវវស្សា។ ត្រសក់អាចដាំដោយលើកជារង ហើយដាក់ចំណារ ឬទ្រើង សម្រាប់ឲ្យដៃវារតោងឡើងដើម្បីផ្ដល់ផ្លែច្រើន និងប្រមូលផលបានយូរថ្ងៃ។
ត្រសក់ជាដំណាំវល្លិវារឡើងទ្រើង ហើយវាមិនត្រូវការដីដែលជាំទឹក និងដីស្ងួតខ្លាំងពេកទេ តែវាត្រូវការដីមានជាតិមមោកច្រើននៅពេលដាំដុះ។ ត្រសក់ត្រូវការអាកាសធាតុចន្លោះពី ២៥ ទៅ ៣០អង្សារសេ សម្រាប់ការលូតលាស់។
ម្ចាស់ចម្ការត្រសក់នៅក្នុងភូមិព្រែកលួង ឃុំព្រែកលួង ស្រុកខ្សាច់កណ្ដាល ខេត្តកណ្ដាល លោក ប៊ូ អ៊ីង ថ្លែងថា មុនដាំត្រសក់ គាត់ត្រូវភ្ជួរដីឲ្យបានច្រើនសា ហើយហាលដីឲ្យស្ងួតកុំឲ្យមានមេរោគនៅក្នុងដីនាំឲ្យខូចឫសត្រសក់ពេលវាកំពុងដុះ។ ក្រោយហាលដី ៣ថ្ងៃ គាត់ត្រូវប្រមូលស្មៅក្នុងដីរើសចេញឲ្យអស់ ទើបបំបែកដីឲ្យម៉ត់ល្មម និងចាប់ផ្តើមឆូតជារង ហើយលើកកម្ពស់យកទទឹងរងក្បាល ១ម៉ែត្រ បណ្ដោយតាមទំហំដី។ គាត់ទុកគម្លាតរងពីមួយទៅមួយចន្លោះ ៣តឹក ដើម្បីងាយស្រួលថែទាំ។ លើករងរួចគាត់យកគ្រាប់ពូជត្រសក់ទិញពីផ្សារ ជាពូជត្រសក់មានផ្លែពណ៌បៃតងក្រមៅ ផ្លែវាធំហើយមានទម្ងន់ធ្ងន់។ គាត់យកគ្រាប់ពូជនោះទៅត្រាំទឹកក្តៅទុកឲ្យវាបែកសំបកបន្តិចបានយកទៅកប់ដាំ។ ពេលដាំ គាត់ទុកគម្លាតពីមួយទៅមួយចម្ងាយ ៣តឹក។
លោក ប៊ូ អ៊ីង៖ «ធ្វើដីហើយលើកជារងហើយ រួចខ្ញុំត្រាំគ្រាប់ មើលឲ្យវាដុះចេញមកបន្តិចៗ អត់ឲ្យដុះខ្លាំងទេ កាលណាខ្លាំងពេកវាបាក់ឫស គ្រាន់តែឲ្យវាបែកមាត់ចាប។ យើងដាំទឹកហើយទុកឲ្យក្តៅអ៊ុនៗ យើងត្រាំវាទុកប្រហែលជា ៤ម៉ោង យើងចាក់ទឹកចោល បានខ្ញុំចាក់ដាក់ស្បៃ ហើយយកទៅផ្អាប់ឲ្យស្រស់ទឹក ល្មមរាងស្ងួត ទើបដាក់ក្នុងធុងទឹកកក បិទវាឲ្យជិត ហើយបានវាចេញបែកមាត់ចាប»។
លោក ប៊ូ អ៊ីង ឲ្យដឹងថា ដំណាំត្រសក់មិនប្រកាន់រដូវទេ គេអាចដាំបានរាល់ពេលវេលា និងរាល់រដូវ ប៉ុន្តែការដាក់គ្រាប់ពូជត្រសក់ដាំ ត្រូវទុកចន្លោះពី ៣តឹក នៅរដូវប្រាំង ព្រោះវាមិនសូវលូតល្អទេ ហើយវាត្រូវការទឹកស្រោចស្រពច្រើន។ បើរដូវវស្សា ការដាំត្រូវទុកគម្លាត ៤តឹក ឆ្ងាយពីគ្នាបន្តិច ឲ្យស្លឹកវារីកធំ វានឹងផ្តល់ផ្លែច្រើន៖ «អត់ដាក់កន្ទោងផង ខ្ញុំដាំតែម្ដង ៣តឹក ទៅ ៤តឹក។ រដូវប្រាំងវាអត់សូវល្អទេ យើងទុក ៣តឹក។ បើដល់ខែរដូវធ្លាក់ភ្លៀង យើងទុកដល់កន្លះម៉ែត្រ ទៅ ៤តឹក ព្រោះនៅខែត្រជាក់វាល្អខ្លាំង កាលណាយើងដាំញឹក វាលេងដើម អត់ផ្លែទេ»។
លោកឲ្យដឹងថា នៅពេលយកគ្រាប់ត្រសក់បែកមាត់ចាបទៅកប់ដាំក្នុងរងបាន ១៧ថ្ងៃ វានឹងដុះកូនលូតពីក្នុងដីបានប្រវែងមួយចំអាម ដោយមានចេញដៃដែលត្រូវការតោង។ គាត់ត្រូវដោតចំណារអមសងខាងរងក្បែរគុម្ពត្រសក់ ហើយចងចុងចំណារ។ ក្រោយមកគាត់យកដៃបែកពីដើមទៅរុំព័ទ្ធចំណារ ដើម្បីឲ្យដៃនោះវារតោងឡើងចំណារ ដើមត្រសក់លូតតាមនោះដែរ។ លោកបន្តថា ដំណាំត្រសក់ គាត់ដាំក្នុងដី ៧០អារ ប្រើជីធម្មជាតិកប់ក្នុងដី ៦បាវ និងជីគីមីបំប៉នផ្លែ ៦បាវទៀត។
ចំពោះការថែទាំវិញ ដំណាំត្រសក់តែងតែមានសត្វយាយីដែលត្រូវការថ្នាំកសិកម្មបាញ់បណ្ដេញសត្វឲ្យវាហើរចេញពីដើម។ លោកថា ដំណាំត្រសក់គិតពីថ្ងៃដាំរហូតដល់ថ្ងៃបេះ គឺមានរយៈពេល ៤៥ថ្ងៃគត់។ គាត់បានប្រមូលផ្លែត្រសក់ក្នុងដី ៧០អារ បានផលដល់ទៅ ២០តោន។ លោកថា ត្រសក់ឲ្យផលបេះបានជាង ១ខែទើបដើមវាងាប់៖ «ចាប់ពីថ្ងៃដាំរហូតដល់ថ្ងៃបេះ ១ខែ។ បេះរហូតដល់អស់ផ្លែគឺ ១ខែទៀត»។
ឯកសារកសិកម្មប្រាប់ពីបច្ចេកទេសដាំត្រសក់ចំណារថា បើនៅរដូវវស្សាគឺរៀបចំដីហើយលើករងកម្ពស់ ៣០ស.ម ពីដីរាបស្មើដើម្បីកុំឲ្យវាជាំទឹក។ ពង្រាយជីលាមកគោស្ងួត ឬជីកំប៉ុស និងជី អិន.ប៉េ.កា (NPK) ឲ្យពេញរង ហើយកាប់ច្របល់វានៅក្នុងដីរងនោះឲ្យសព្វ។ គ្របរងដោយចំបើងកម្រាស់ ៥ស.ម។ គេអាចយកប្លាស្ទិកគ្របរងឲ្យជិតក៏បាន ដើម្បីកុំឲ្យស្មៅដុះ និងរក្សាសំណើមរបស់ដី។
រៀបចំរងរួច គេយកគ្រាប់ពូជត្រសក់ទៅបណ្ដុះក្នុងកន្ទោងស្លឹកចេក ឬស្លឹកត្នោត បត់ធ្វើជាកន្ទោង។ យកដីមមោក ឬដីដំបូក ១ភាគ ជីកំប៉ុសរលួយល្អ ១ភាគ និងផេះអង្កាម ១ភាគ លាយចូលគ្នា ហើយយកទៅលីងឲ្យក្ដៅបំផុត ទុកឲ្យត្រជាក់ ទើបក្បង់ដាក់ក្នុងកន្ទោងកុំឲ្យពេញកន្ទោងពេក។
ការលីងល្បាយដីនិងជីមុនយកគ្រាប់ពូជទៅបណ្ដុះនេះ គឺការពារដីកុំឲ្យកើតផ្សិត នៅពេលកូនត្រសក់ដុះមកកុំឲ្យវារលួយឫស។ យកគ្រាប់ត្រសក់ ១គ្រាប់កប់ផ្តេកទៅក្នុង ១កន្ទោង។ គ្របសំណាញ់ការពារសត្វល្អិត និងប្រក់ស្លឹកដូងធ្វើដំបូល។ នៅរដូវក្តៅ ត្រូវយកសំណាញ់បៃតង បាំងកម្ដៅថ្ងៃ បើនៅរដូវវស្សាវិញ ត្រូវប្រក់ដំបូលការពារទឹកភ្លៀង ព្រោះកូនដំណាំនៅតូច មិនត្រូវការពន្លឺថ្ងៃ និងទឹកច្រើនទេ។ ប៉ុន្តែដីបណ្ដុះកូននោះ មិនត្រូវឲ្យស្ងួតខ្លាំងទេ ព្រោះអាចគ្រាប់ពូជមិនដុះ ឬដុះហើយ ប៉ុន្តែវាមិនលូតល្អ គឺវាក្រិនដោយសារខ្វះទឹកក្នុងដី។ នៅពេលកូនត្រសក់ដុះមកត្រូវបើកដំបូលឲ្យវាត្រូវពន្លឺថ្ងៃ ២ ទៅ ៣ថ្ងៃសិន ដើម្បីឲ្យដើមត្រសក់រឹងមាំល្អផង ឲ្យវាស៊ាំនឹងអាកាសធាតុផង។ ការដាំកូនត្រសក់ គឺនៅពេលគ្រាប់ពូជដុះពន្លកបានសន្លឹក៣ ឬវាដុះចេញពីដីក្នុងកន្ទោង បាន៥ ទៅ ៧ថ្ងៃ។ ត្រូវស្រោចទឹកពីលើកន្ទោងឲ្យជោកនៅពេលព្រឹក មុនយកវាទៅដាំ។ ការដាំកូនត្រសក់ ត្រូវដាំពេលរសៀល មេឃត្រជាក់។ យកកន្ទោងកូនត្រសក់ទៅកប់ក្នុងរង ដោយប្រយ័ត្នមិនឲ្យដាច់ឫស បើដាច់ឫស អាចឲ្យកូនត្រសក់អន់ ឬការលូតលាស់របស់វាយឺត។ ដាំកូនត្រសក់រួច ត្រូវស្រោចទឹកឲ្យជោកល្មម។
ការថែទាំ
ដំណាំត្រសក់ស្រោចទឹកពេលព្រឹករាល់ថ្ងៃ ហើយដោតទ្រើង ឬចំណារ បន្ទាប់ពីដាំកូនបាន ៧ថ្ងៃ។ បើទុកឲ្យកូនដុះធំ ទើបដោតចំណារ ឬទ្រើងក្រោយ វាធ្វើឲ្យដាច់ឫសដំណាំ នាំឲ្យការលូតដើមវាយឺត ហើយវាងាយថយទិន្នផល។ នៅរដូវវស្សាត្រូវកាត់ស្លឹកដែលដុះនៅខាងក្រោមក្បែរដីមួយទៅពីរសន្លឹកចេញ (កាត់ស្លឹកកំណើត)។
ការប្រើប្រាស់ជីលើដំណាំត្រសក់នៅក្នុងរងមុនដាំ
ប្រើជីទ្រាប់បាត អិន.ប៉េ.កា ៧.៥ក្រាម និងលាយជីលាមកសត្វកន្លះគីឡូក្រាមក្នុងមួយគុម្ព។ នៅពេលដាំកូនត្រសក់បាន ២អាទិត្យ ត្រូវថែមជី អ៊ុយរ៉េ ១០ក្រាមក្នុង១គុម្ព កប់រាក់ៗ ចម្ងាយពីគុម្ពនីមួយៗ ប្រវែង ១ថ្នាំងដៃ។ ដាំបាន ១ខែ ថែមជី អិន.ប៉េ.កា ២.៥ក្រាម និងជីអ៊ុយរ៉េ ២.៥ក្រាម ក្នុង ១គុម្ព កប់រាក់ៗ ចម្ងាយ ១តឹកពីគល់ត្រសក់។ ដាំកូនត្រសក់បាន ៥អាទិត្យ ថែមជីប៉ូតាស្យូម ១.៩ក្រាមក្នុង១គុម្ព កប់រាក់ៗចម្ងាយ ១.៥តឹកពីគល់។ ដាំបានពី ៦អាទិត្យ ទៅ ៨អាទិត្យ ថែមជី អិន.ប៉េ.កា ២.៥ក្រាមទៀត។
វិធីបង្ការជំងឺ
ដំណាំត្រសក់ច្រើនកើតជំងឺលឿនស្លឹកនៅលើស្លឹកដុះក្បែរដី ហើយរាលដាលទៅស្លឹកដទៃទៀត។ ដូច្នេះដើម្បីបង្ការជំងឺនេះ ត្រូវបាញ់ថ្នាំបង្ការជំងឺលឿង ឬជំងឺផ្សិត។ ការបាញ់ថ្នាំបង្ការ បើនៅរដូវវស្សាត្រូវបាញ់ថ្នាំការពារ ៥ថ្ងៃម្តង។ បើនៅរដូវប្រាំងវិញ បាញ់ថ្នាំការពារ ៧ថ្ងៃម្ដង។ ការបាញ់ថ្នាំការពារជំងឺផ្សិត គឺនៅពេលត្រសក់ដុះបានស្លឹក២។ បើត្រសក់មានជំងឺផ្សិតហើយ ត្រូវកាត់ស្លឹកលឿងនោះចេញសិន ចាំបាញ់ថ្នាំការពារជាក្រោយ។ ស្លឹកកាត់ចេញពីដើមនោះ ហាមទុកចោលក្នុងចំការ នាំឲ្យវាឆ្លងទៅរងផ្សេងទៀត តែគេអាចយកស្លឹកកាត់ចោលនោះទៅលាយធ្វើជីជីកំប៉ុសបាន។ ការបាញ់ថ្នាំការពារជំងឺផ្សិតគួរបាញ់ថ្នាំនៅពេលរសៀល ចាប់ពីម៉ោង ៤ ទៅម៉ោង ៥ ដើម្បីឲ្យថ្នាំដក់នៅក្នុងដី។ ហាមបាញ់ថ្នាំពេលមេឃភ្លៀង ពេលខ្យល់ និងពេលថ្ងៃត្រង់ ព្រោះជាតិថ្នាំអាចរសាត់ពីកន្លែងបាញ់ មិនដក់នៅក្នុងដីរង។
ចំពោះការប្រមូលផលត្រសក់ ដើម្បីឲ្យផ្លែវានៅស្រស់ ត្រូវបេះនៅពេលព្រលឹម និងមិនត្រូវទុកផ្លែដែលបេះពីទងហើយ ត្រូវថ្ងៃក្តៅនោះទេ នាំឲ្យអន់ពណ៌ផង និងផ្លែឆាប់ស្វិតផង៕