ការចិញ្ចឹមសេះបង្កាត់ពូជ និងធ្វើអាជីវកម្ម
2014.11.08
សេះជាសត្វ ជំនួយក្នុងការដឹកជញ្ជូន នៅក្នុងតំបន់ជនបទមិនមានផ្លូវល្អ ជាផ្លូវឡើងភ្នំលំបាកខ្លាំងជាដើម។ នៅកម្ពុជាមិនសូវសម្បូរកសិដ្ឋាន ឬអាជីវកម្មចិញ្ចឹមសេះនេះទេ។ ដោយឡែកនៅក្នុងស្រុកខ្សាច់កណ្តាល ខេត្តកណ្ដាល នៅមានអ្នកចិញ្ចឹមសេះ សម្រាប់ជាមធ្យោបាយភ្ញៀវទេសចរណ៍ ជិះកម្សាន្ត និងចិញ្ចឹមសេះឈ្មោលសម្រាប់បង្កាត់ពូជ។
តើការចិញ្ចឹមបែបណា ទើបសេះធំធាត់ល្អ អាចជាជំនួយក្នុងអាជីវកម្ម ដឹកជញ្ជូនបាន?
សូមស្ដាប់សេចក្ដីរាយការណ៍របស់អ្នកស្រី អ៊ុក សាវបូរី ក្នុងនាទីកសិកម្មដូចតទៅ៖
នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន ការចិញ្ចឹមសេះ មិនទាន់មានកសិដ្ឋានចិញ្ចឹមនៅឡើយ។ ប៉ុន្តែមានការចិញ្ចឹម ជាលក្ខណៈគ្រួសារ មានពីមួយក្បាល ទៅ៦ក្បាលយ៉ាងច្រើន។
ម្ចាស់សេះឈ្មោលមួយរូប រស់នៅភូមិក្ដីចាស់ ឃុំព្រែកលួង ស្រុកខ្សាច់កណ្ដាល ខេត្តកណ្ដាល ឈ្មោះ កែម ប៊ុនថា ឲ្យដឹងថាគាត់ចេះចិញ្ចឹមសេះតគ្នា ដោយមិនមានបច្ចេកទេសចិញ្ចឹមច្បាស់លាស់ត្រឹមត្រូវទេ ហើយក៏ពុំធ្លាប់មានការណែនាំ ពីមន្ត្រីជំនាញជួយអប់រំវិធីចិញ្ចឹមសេះដែរ។
លោកបន្តថាសេះដែលគាត់ចិញ្ចឹមនេះ នាំពូជមកពីប្រទេសវៀតណាម ទុកសម្រាប់បង្កាត់ពូជ៖ «នៅភូមិនេះប្រហែលជាច្រើន ១០០ក្បាលជាងអីនឹង ព្រោះអីកាលពីមុនចិញ្ចឹមសឹងតែគ្រប់ផ្ទះ ដល់ឥឡូវ អ្នកខ្វះខាតលុយអីនឹង គេលក់ដូរអីចឹង។ និយាយទៅកាលពីមុន បានគេចិញ្ចឹមច្រើនដោយសារគេកាប់អុសលក់ គេយកវាធ្វើជាយានជំនិះអីចឹង ដល់ឥឡូវផ្លូវស្អាតតែសេះវាលំបាកថ្មច្រើនផង គេខ្ជិលនឹងវាយក្រចក ហើយអុសក៏អស់ដែរ គេលក់វាទៅ។ អ្នកដែលគេរកលុយបាន ដោយសារសេះ ក៏គេនៅតែចិញ្ចឹមទៅ»។
លោកថាសេះចិញ្ចឹមសម្រាប់បង្កាត់ពូជ ត្រូវរើសយកសេះមាឌធំល្អ រោមស្ងួត កម្ពស់ជាង១.៥ម៉ែត្រ ធ្មេញវាស្មើ ថ្គាមរឹងមាំ ហើយមានសម្បុរត្នោត ឯសេះញីមានសម្បុរល្មៀតចាស់។
លោក កែម ប៊ុនថា ឲ្យដឹងថាការចិញ្ចឹមសេះងាយថែទាំ មិនលំបាកដូចសត្វដទៃទេ។ លោកប្រាប់ថាបើចង់ដឹងថា សេះរត់លឿនឬអត់ ត្រូវមើលដើមទ្រូងវា ឲ្យបើកខ្លាំង គូថស្វិតកួយជើងខាងក្រោយស្ដើង ស្បែករោមស្ងួត ដំណើរចង្អើត ញែកមិនប៉ះគ្នា ជើងរលាស់។ លោកថាសេះគេចិញ្ចឹមវា សម្រាប់ជំនួយដឹកជញ្ជូន។ គេជិះវាតាមផ្លូវ វាលបឹង វាលភក់ តំបន់ភ្នំ ជាដើម។ លោកថាសេះបច្ចុប្បន្ន មិនសូវមានអ្នកចិញ្ចឹម ព្រោះផ្លូវធ្វើដំណើរកាន់តែងាយស្រួល សេះមិនអាចដើរលើថ្នល់ចាក់ថ្មទេ ព្រោះសឹកក្រចកសេះ។ ទន្ទឹមនោះតម្លៃជួញដូរ សាច់សេះ ថោកជាងសាច់គោសាច់ក្របី ទើបការចិញ្ចឹមសេះថយចុះ នៅក្នុងស្រុកខ្សាច់កណ្ដាល ៖ «យើងមើលប្រភេទសេះដែរ សេះវាមានក្បួនវា បើអ្នកមិនធ្លាប់ចិញ្ចឹមសេះ យើងមើលអត់ដឹងថា សេះលឿន និងសេះយឺតយ៉ាងម៉េចទេ»។
លោក កែម ប៊ុនថា បន្តថាក្រោយពីរើសពូជសេះយកមកចិញ្ចឹមបានហើយ គាត់ត្រូវសង់ក្រោលសេះ ដូចក្រោលគោដែរ តែត្រូវដាក់រនូត យកឈើ គ្រាក់មាំៗ ខ្ទាស់ផ្លូវវា កុំឲ្យបោលចេញ។ លោកថាលាមកសេះ ជុះមកហាមបោសសំអាត គួរទុកឲ្យសេះដេកពីលើលាមកនោះ ទើបល្អព្រោះសេះវាស៊ីស្មៅ ហើយលាមកវាទន់ដូចពូក គឺសេះដេកស្រួល ពីលើលាមកនោះ ៖ «ក្រោលសេះដូចតែគោដែរ គ្រាន់ថាសំខាន់កុំឲ្យលើកអាចម៍វាចេញ។ អាចម៍វានឹងដូចជាពូកអីចឹង បើកាលណាវាដេកទៅ វាទន់ហើយបើពេលវានោមទៅ អាចម៍វានឹងជ្រាបចូលទៅក្រោមទៅ សេះអត់កើតអង្គែទៀត។ ឲ្យវាដេកផ្ទាល់ដី ហើយសំខាន់អាចម៍វាកុំឲ្យលើក ឲ្យដេកលើអាចម៍នឹងទៀត ជំនួយស្បែកវា កាលណាវាដេកទៅប៉ះដីដុំកន្ទី កន្ទួល វាចុចឆ្អឹងខ្នង និយាយឲ្យចំ អាចម៍វានឹងរបៀបដូចជាពូករបស់វាអីចឹង»។
ការថែទាំសេះវិញ គាត់យកវាទៅត្រាំទឹក ដុសលាងខ្លួនវាមួយថ្ងៃ២ទៅ៣ដង។ សេះត្រូវការថែទាំឲ្យសម្រស់ស្អាត យកសាប៊ូកក់សក់ឲ្យវា ដើម្បីឲ្យសក់វាស្អាតនៅពេលយកវាចុះលាងទឹក។ នៅពេលយប់ គាត់ដាក់មុងឲ្យវាដេកកុំឲ្យមូសខាំ។ នៅពេលគាត់យកវាទៅដឹកឥវ៉ាន់ និងដឹកភ្ញៀវជិះកម្សាន្ត គាត់បាំងភ្នែកវានៅខាងៗ កុំឲ្យវាងាកមើលផ្ដេសផ្ដាស បើវាខ្លាច អាចវាបោលមិនដឹងទិសតំបន់ នាំឲ្យមានបញ្ហាដល់អ្នកជិះ៖ «រោមនៅលើ ក វានឹងធាតុពិត បើអ្នកគេលក់ដូរគេកាត់ ឲ្យស្អាតទេ គ្រាន់តែមួយស្អាត បើថាគេមិន អ្នកលក់ដូរវិញទេ ទុកឲ្យ វែងក៏ល្អមើលម្យ៉ាងដែរ កក់សាប៊ូគ្លីនិច (Clinic) វាស៊ីសងលើអ្នកថែ»។
លោក កែម ប៊ុនថា បន្តថាចំណីសម្រាប់សេះ គាត់ឲ្យវាស៊ីខុសគ្នា រវាងសេះឈ្មោល និងសេះញី។ បើសេះឈ្មោល មួយថ្ងៃឲ្យវាស៊ីស្មៅមួយបាវ ទម្ងន់៥០ទៅ ៦០គីឡូក្រាម។ ពេលល្ងាច បបរកន្ទក់ លាយស្ករត្នោត និងទឹកឲ្យវាផឹកឲ្យច្រើន ហើយលាងដុសវា មួយថ្ងៃ២ដង ទៅ៣ដង៖ «ថែទាំប្រចាំថ្ងៃ បើយើងចិញ្ចឹមលក្ខណៈគ្រួសារ ដូចខ្ញុំអីចេះ វាស៊ីស្មៅតែមួយថ្ងៃម៉ាបេ ក្នុង១ថ្ងៃ១យប់ ហើយបបរឲ្យវាស៊ីទៅ បើចិញ្ចឹមបា។ បើមេ ឲ្យវាស៊ីតែស្មៅធម្មតាទេប្រចាំថ្ងៃ។ កន្ទក់បើយើងបបរឲ្យវាស៊ី លាយជាមួយកន្ទក់ បើចិញ្ចឹមបា លាយស្ករពាងអីទៅ បើថាចិញ្ចឹមមេមិនអាចបបរដាក់កន្ទក់ទេ ខ្លាចវាអត់កូន ព្រោះអីវាក្ដៅ។ មេអត់ឲ្យស៊ីកន្ទក់ទេ វាក្ដៅដល់ អីចឹងយើងបង្កាត់ពូជវាៗអាចអត់មានទឹកវានឹង ទឹកញី ទឹកឈ្មោល ទឹកស្ពែម (ទឹកកាម) អីនឹង វាអត់ស៊ីគ្នា វាក្ដៅហើយត្រជាក់ចំណី គឺវាខុសគ្នាបើថាមេយើងឲ្យស៊ីតែស្មៅធម្មតា ស្មៅធម្មជាតិ មិនអាចឲ្យស៊ីចំណីសត្វអីបានទេ ព្រោះអី បើយើងចង់បង្កាត់ពូជ បើកាលណាឲ្យវាស៊ីចំណីសត្វសេះនឹងតែម្ដង គឺវាក្ដៅ ទឹកស្ពែមវានឹងវាក្ដៅដែរ វាអតមានអាចបង្កាត់គ្នាបានទេ។ បើឈ្មោលបាយើងឲ្យវាស៊ីលក្ខណៈប៉ូវបានកូនមកល្អ បង្កាត់ពូជមកបានកូនល្អ»។
លោក កែម ប៊ុនថា ឲ្យដឹងទៀតថា ក្រោយពេលយកសេះឈ្មោល ទៅបង្កាត់ពូជរួច ត្រូវបំប៉នចំណី បបរកន្ទក់ និងលាយស្ករត្នោត ដាក់ឲ្យវាស៊ី៣ថ្ងៃ ឲ្យអស់ស្ករត្នោត១គីឡូក្រាម និងបំប៉នស្មៅ១ថ្ងៃ ៦០គីឡូក្រាម លោកថាឲ្យចំណីវាស៊ីបែបនេះ និងស្មៅឲ្យបានច្រើន ទើបវាឆាប់បង្កាត់ពូជនៅថ្ងៃបន្ទាប់។ លោកអះអាងថា តម្លៃលក់សេះឈ្មោល សម្រាប់បង្កាត់ពូជ មួយក្បាលថ្លៃ៥ពាន់ដុល្លារ បើសេះមេ ឬសេះក្រមុំ តម្លៃលក់តែ២៥០០ដុល្លារ គឺថោកជាងសេះឈ្មោល ពាក់កណ្ដាល។ លោកអះអាងថា សេះគេអាចចិញ្ចឹម បានទៅជាង១០ឆ្នាំ បើមានការថែទាំល្អ ឲ្យចំណីវាស៊ីគ្រប់គ្រាន់៕