ជំងឺផ្ដាសាយបក្សីថ្មី H7N9
2014.06.26
ក្រសួងសុខាភិបាល និងអង្គការសុខភាពពិភពលោក កំពុងព្រួយបារម្ភអំពីជំងឺផ្ដាសាយថ្មីឈ្មោះ H7N9។ ស្ថាប័នសុខភាពទាំងពីរ អំពាវនាវឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរប្រុងប្រយ័ត្ន និងរក្សាអនាម័យឱ្យបានល្អ ដើម្បីទប់ស្កាត់ការឆ្លងរាលដាលជំងឺនេះ។
តើជំងឺផ្ដាសាយបក្សី H7N9 ជាអ្វី?
ក្រុមគ្រូពេទ្យឱ្យដឹងថា ជំងឺផ្ដាសាយបក្សី H7N9 គឺជាជំងឺផ្ដាសាយថ្មីមួយប្រភេទ ដែលមានលក្ខណៈធ្ងន់ធ្ងរ។ ករណីជំងឺផ្ដាសាយបក្សី H7N9 ត្រូវបានប្រកាសអំពីការកើតឡើងដំបូងនៅប្រទេសចិន ក្នុងខែមីនា ឆ្នាំ២០១៣។ នៅប្រទេសកម្ពុជា នៅមិនទាន់រកឃើញករណីជំងឺនេះនៅឡើយទេ។
ទោះជាដូច្នេះក្ដី មន្ត្រីនាយកដ្ឋានប្រយុទ្ធនឹងជំងឺឆ្លង នៃក្រសួងសុខាភិបាល លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ផូ សុធា មានប្រសាសន៍ថា មេរោគវីរុស H7N9 រស់នៅ និងឆ្លងក្នុងចំណោមសត្វស្លាប ដូចជាមាន់ទាបក្សីស្រុក និងបក្សីព្រៃ ជាដើម។ លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ផូ សុធា ថ្លែងថា ការរកឃើញករណីដំបូងនៅក្នុងប្រទេសចិន ក្នុងឆ្នាំ២០១៣ គឺជាការរកឃើញមេរោគវីរុស H7N9 ឆ្លងលើសត្វបក្សី និងមនុស្ស។ ការព្រួយបារម្ភចំពោះជំងឺផ្ដាសាយ H7N9 ពីព្រោះជំងឺនេះជាជំងឺថ្មីនៅកំពុងស្រាវជ្រាវតាមដាននៅឡើយ៖ «អ្នកជំងឺភាគច្រើនមានលក្ខណៈធ្ងន់ធ្ងរ វីរុសឆ្លងពីសត្វដែលផ្ទុកទៅមនុស្ស មួយចំនួនតូចកើតជាលក្ខណៈចង្កោម (គ្រួសារ) គឺអាចឆ្លងពីមនុស្សទៅមនុស្ស ភាគច្រើនមិនដឹង»។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិតឱ្យដឹងថា ជំងឺផ្ដាសាយបក្សីថ្មី H7N9 បណ្ដាលមកពីមេរោគវីរុសផ្ដាសាយ មានស្ថានភាពស្រដៀងគ្នានឹងជំងឺផ្ដាសាយបក្សី H5N1 ដែរ។
ប្រធាននាយកដ្ឋានប្រយុទ្ធនឹងជំងឺឆ្លង លោកវេជ្ជបណ្ឌិត លី សូវ៉ាន់ មានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា ជំងឺផ្ដាសាយបក្សីថ្មី H7N9 នេះមានភាពខុសគ្នាលើលក្ខណៈមួយចំនួនពីជំងឺផ្ដាសាយបក្សី H5N1។
ករណីភាគច្រើនជាអ្នកណា?
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ផូ សុធា បញ្ជាក់ថា ក្នុងចំណោមអ្នកកើតជំងឺផ្ដាសាយថ្មី H7N9 ដែលមកមន្ទីរពេទ្យភាគច្រើន ស្មើនឹងចំនួន ៦៧% គឺជាបុរសដែលមានវ័យកណ្ដាល។ គេនៅមិនទាន់ថាមកពីហេតុអ្វីទេ៖ «បានន័យថា អ្នកឈឺទាំងអស់នោះ ១០០នាក់ យើងគន់គូរមើលទៅ ភាគច្រើន គឺថាអាយុនៅក្នុង ៥៨ឆ្នាំ ហើយអត្រាស្លាប់ គិតមកដល់ត្រឹមខែមករា ឆ្នាំ២០១៤ ហ្នឹង អ្នកស្លាប់ដែលផ្ទុកមេរោគ H7N9 ហ្នឹង គឺឡើងដល់ ២២%។ ឧបមាថា អ្នកកើតហ្នឹង ១០០នាក់ អ៊ីចឹង ២២នាក់បានស្លាប់រួចទៅហើយ។ ករណីភាគច្រើនកើតឡើងចន្លោះពីខែកុម្ភៈ ដល់ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៣ និងខែតុលា ដល់ឆ្នាំ២០១៤ នេះ»។
តើមនុស្សឆ្លងដោយរបៀបណា?
លោកវេជ្ជបណ្ឌិតឱ្យដឹងថា ការឆ្លងភាគច្រើន គឺតាមរយៈការប៉ះពាល់ផ្ទាល់ជាមួយសត្វមាន់ ឬបក្សីដែលមានផ្ទុកមេរោគវីរុស H7N9 ឬសម្ភារៈកសិដ្ឋានចិញ្ចឹមសត្វ។ ករណីខ្លះ អាចឆ្លងដោយប្រយោលតាមរយៈខ្យល់៖ «ឧបមាថា បរិក្ខារក្នុងកសិដ្ឋានហ្នឹង យើងអត់បានប៉ះពាល់ផ្ទាល់ទេ។ ប៉ុន្តែយើងចូលទៅក្នុងតំបន់ដែលគេចិញ្ចឹមមាន់ ឬទីផ្សារលក់មាន់ លក់បក្សី ដែលវាមានផ្ទុកហ្នឹង ជួនកាលមានហ្នឹងវាក្អកកណ្ដាស់ ឬក៏កន្លែងហ្នឹងមានកង្ហារបក់ៗទៅ វាអាចហើរមេរោគហ្នឹង ធ្វើឱ្យយើងស្រូបចូលទៅក្នុងច្រមុះយើង ធ្វើឱ្យយើងទទួលមេរោគហ្នឹង។ ករណីមួយចំនួនតូច គឺឆ្លងពីមនុស្សម្នាក់ទៅមនុស្សម្នាក់ទៀត។ ភាគច្រើនឧបមាថា គាត់ហ្នឹងមានមេរោគផ្ដាសាយបក្សីហើយ ប៉ុន្តែគាត់អត់ទាន់មានរោគសញ្ញាទេ គាត់អត់មានក្ដៅខ្លួន ហត់ក្អកអីទេ ប៉ុន្តែគាត់ធ្វើដំណើរពីកសិដ្ឋានទៅផ្ទះ គាត់បានទទួលមេរោគហ្នឹងហើយ។ ដល់ពេលទៅដល់ផ្ទះហ្នឹង យើងនៅជាមួយគ្នា ដោយអត់ដឹងថាគាត់ផ្ទុកហ្នឹង និយាយដាក់មុខគ្នា ក៏អាចឆ្លងដែរ ប៉ុន្តែវាគ្រាន់តែមិនប្រាកដ។ រឿងឆ្លងពីមនុស្សទៅមនុស្សហ្នឹង អត់ទាន់មានអ្នកណាមួយបញ្ជាក់ប្រាកដថា មេរោគហ្នឹងអាចឆ្លងពីមនុស្សម្នាក់ទៅមនុស្សម្នាក់នៅឡើយទេ»។
រោគសញ្ញា
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ផូ សុធា មានប្រសាសន៍ថា រោគសញ្ញាទូទៅរបស់ជំងឺផ្ដាសាយថ្មី H7N9 គឺមានគ្រុនក្ដៅ ក្អក និងពិបាកដកដង្ហើម។ ភាគច្រើននៃអ្នកជំងឺដែលពិបាកដកដង្ហើម គឺបណ្ដាលមកពីមានជំងឺរលាកសួតធ្ងន់ធ្ងរ។ លោកបញ្ជាក់ថា ករណីអ្នកជំងឺមួយចំនួនតូច មានរោគសញ្ញាដូចផ្ដាសាយដែរ ប៉ុន្តែអាចជាសះស្បើយវិញដោយមិនចាំបាច់ព្យាបាល។
វិធីបង្ការ
ទាក់ទងនឹងការបង្ការសម្រាប់ជំងឺផ្ដាសាយបក្សី H7N9 បច្ចុប្បន្ននេះ នៅមិនទាន់មានថ្នាំវ៉ាក់សាំងសម្រាប់ចាក់បង្ការនៅឡើយទេ។ រីឯថ្នាំសម្រាប់ការព្យាបាលវិញ ក៏រកមិនទាន់ឃើញដែរ។ លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ផូ សុធា ថ្លែងថា ការព្យាបាលបច្ចុប្បន្ន គឺគ្រូពេទ្យនឹងព្យាបាលតាមរោគសញ្ញា។
ប្រធាននាយកដ្ឋានប្រយុទ្ធនឹងជំងឺឆ្លង លោកវេជ្ជបណ្ឌិត លី សូវ៉ាន់ មានប្រសាសន៍បញ្ជាក់បន្ថែមថា ថ្នាំតាមីហ៊្លូ (Tamiflu) សម្រាប់ប្រឆាំងមេរោគវីរុស គ្រុនផ្ដាសាយបក្សីចាស់ H5N1 អាចមានប្រសិទ្ធភាពអាចសម្លាប់មេរោគវីរុសផ្ដាសាយបក្សីថ្មី H7N9 បាន។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិតណែនាំថា វិធានការកាត់បន្ថយការឆ្លងជំងឺផ្ដាសាយបក្សីថ្មី H7N9 ដូចគ្នានឹងវិធានការជំងឺផ្ដាសាយបក្សីចាស់ H5N1 ដែរ គឺមនុស្សគ្រប់រូបត្រូវរក្សាអនាម័យឱ្យបានល្អ ជាពិសេសការលាងដៃ។
ចំពោះស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ននៃជំងឺផ្ដាសាយបក្សីថ្មី H7N9 នាយកដ្ឋានប្រយុទ្ធនឹងជំងឺឆ្លងនៃក្រសួងសុខាភិបាល បង្ហាញថា គិតត្រឹមថ្ងៃទី២៦ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៤ នេះ តួលេខករណីសរុបដែលត្រូវបានអះអាងពីមន្ទីរពិសោធន៍ គឺមានចំនួន ៤៣៩ករណី។ ក្នុងនោះ ក្រៅពីនៅប្រទេសចិន មាន ២ករណីនៅទីក្រុងតៃប៉ិ តៃវ៉ាន់ ១០ករណីនៅហុងកុង និងមួយករណី នៅម៉ាឡេស៊ី។
តាមទិន្នន័យប្រចាំខែពីគណៈកម្មាធិការផែនការគ្រួសារ និងសុខភាព នៃប្រទេសចិន ដែលគិតត្រឹមថ្ងៃទី៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៤ បង្ហាញថា ក្នុងចំណោម ៤៣៩ករណី មានអ្នកជំងឺ ១៥៦នាក់ បានស្លាប់។ តាមការវាយតម្លៃ ជំងឺផ្ដាសាយបក្សីថ្មី H7N9 នៅតែមានហានិភ័យនៅឡើយ៕