កម្ពុជារឹតចំណងមិត្តភាពជាមួយចិនកាន់តែខ្លាំង ចិននាំចូលផលិតផលមកលក់នៅកម្ពុជាកាន់តែច្រើន

ដោយ ទីន ហ្សាការីយ៉ា
2024.09.26

កម្ពុជារឹតចំណងមិត្តភាពជាមួយចិនកាន់តែខ្លាំង ចិននាំចូលផលិតផលមកលក់នៅកម្ពុជាកាន់តែច្រើន

(ពីឆ្វេង) លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត លោក ហ៊ុន សែន និងប្រធានាធិបតីចិន ស៊ី ជីនពីង (Xi Jinping) ក្នុងជំនួបពេលដំណើរទស្សនកិច្ចទៅប្រទេសចិន កាលពីថ្ងៃទី១០ កុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៣។

រូប៖ ហ្វេសប៊ុកលោក ហ៊ុន សែន

ស្ដាប់ ឬទាញយកសំឡេង

រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាកំពុងរឹតចំណងមិត្តភាព និងពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការស្ទើរគ្រប់វិស័យជាមួយប្រទេសចិន ប៉ុន្តែការធ្វើពាណិជ្ជកម្មរវាងកម្ពុជា និងចិន រយៈពេល ៥ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ប្រទេសចិនចំណេញកប់ក្ដោងតាមរយៈការនាំចេញទំនិញរបស់ខ្លួនមកកម្ពុជាក្នុងទំហំទឹកប្រាក់រាប់ពាន់លានដុល្លារ។ ទោះបីជាកម្ពុជាធ្វើពាណិជ្ជកម្មជាមួយចិនខាតបង់ច្រើន ឬមានឱនភាពខ្លាំងនៃទំហំជញ្ជីងពាណិជ្ជកម្មជាមួយចិនក្ដី ក៏រដ្ឋាភិបាលត្រកូល ហ៊ុន តែងបកស្រាយថា នេះគឺជាភាពជោគជ័យលើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយមិត្តដែកថែបចិន។

មន្ត្រីសហជីព និងអ្នកឃ្លាំមើលបញ្ហាសង្គមចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាលកៀរគរវិនិយោគិនដែលមានសក្ដានុពលមកបណ្ដាក់ទុនវិនិយោគ និងពង្រីករោងចក្រសហគ្រាសសម្រាប់ផលិតវត្ថុធាតុដើមនៅកម្ពុជាដោយខ្លួនឯង ដើម្បីកាត់បន្ថយការចំណាយលុយក្នុងមួយឆ្នាំៗរាប់ពាន់លានដុល្លារទិញវត្ថុធាតុដើមនាំចូលពីប្រទេសចិន សម្រាប់កែច្នៃផលិតផលឧស្សាហកម្មនាំចេញទៅលក់នៅតាមទីផ្សារអន្តរជាតិ។

អនុប្រធានសម្ព័ន្ធសហជីពប្រជាធិបតេយ្យកម្មករកាត់ដេរកម្ពុជា ហៅកាត់ថា ស៊ីខៅឌូ (CCAWDU) លោក អាត់ ធន់ ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី២៥ ខែកញ្ញាថា ទំហំនៃជញ្ជីងពាណិជ្ជកម្មរវាងកម្ពុជា និងចិនប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ កាន់តែមានឱនភាពខ្លាំង ព្រោះចិនគឺជាប្រទេសឈានមុខគេក្នុងការនាំចូលទំនិញសម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់លើវ័យវាយនភណ្ឌ និងសំលៀកបំពាក់នៅកម្ពុជា។ លោកបន្ថែមថា ក្រោយកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីរវាងកម្ពុជា និងចិន (Cambodia-China Free Trade Agreement) ចូលជាធរមានចិនមានទីផ្សារនៅកម្ពុជាហាក់កាន់តែទូលាយ ព្រោះលោកថា ចិនមិនត្រឹមតែនាំចូលវត្ថុធាតុដើមផ្នែកវិស័យកាត់ដេរចូលកម្ពុជាប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងនាំចូលគ្រឿងសម្ភារៈសំណង់ ភេសជ្ជៈ និងសម្ភារៈក្មេងលេងជាដើម។

លោក អាត់ ធន់ លើកឡើងថា ដើម្បីកាត់បន្ថយឱនភាពនៃទំហំពាណិជ្ជកម្មរវាងកម្ពុជា និងចិន កម្ពុជាគួរតែដាក់ចេញវិធានការដំឡើងពន្ធលើមុខទំនិញរបស់ចិននាំចូលកម្ពុជា និងរិះរកមធ្យោបាយអភិវឌ្ឍលើវិស័យដែលចាំបាច់ដូចជា វិស័យកសិកម្មជាដើម និងជំរុញការនាំចេញផលិតផលផ្នែកអាហារទៅប្រទេសចិនឱ្យបានច្រើន។

លោក អាត់ ធន់៖ «វិស័យដែលអាចមានសក្ដានុពលអាចនាំទៅចិនអាចនាំប្រយោជន៍ដល់កម្ពុជាបានច្រើនប្រសិនជាយើងអាចកែច្នៃ ស្រូវ ពោត សណ្ដែក អង្ករ ឬស្វាយចន្ទី ស្វាយ ឬសម្ភារៈកសិកម្ម ផ្សេងៗទៀតបានជោគជ័យនាំចេញទៅខ្ញុំគិតថា យើងមានប្រយោជន៍ តែយើងអត់អាចធ្វើបានជោគជ័យ ហើយយើងក៏មិនដឹងថា ប្រើរយៈពេលប៉ុន្មាន ដើម្បីធ្វើការងារនេះអាចនាំសម្ភារៈទាំងនេះទៅប្រទេសចិនជួយដល់សេដ្ឋកិច្ចយើងបានច្រើន។ អ៊ីចឹងយើងមានបញ្ហាច្រើននៃការផលិត ការនាំចេញលើផ្នែកហ្នឹង អ៊ីចឹងហើយទោះបីជារយៈពេលយូរទៀតជញ្ជីងពាណិជ្ជកម្មវាមិនមានអីប្រែប្រួលទេ»។

របាយការណ៍របស់អគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករកម្ពុជាបង្ហាញថា រយៈពេល ២ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ពោលគឺនៅឆ្នាំ២០២២ និងក្នុងឆ្នាំ២០២៣ ការនាំចេញផលិតផលសរុបកម្ពុជាទៅក្រៅប្រទេសមានទំហំទឹកប្រាក់ជាង ៤៦ពាន់លានដុល្លារ ខណៈការនាំចូលមានជាង ៤៩ពាន់លានដុល្លារ។ ក្នុងនោះ ចិនគឺជាប្រទេសឈានមុខគេក្នុងការនាំចូលផលិតផលរបស់ខ្លួនមកកម្ពុជាដែលមានទំហំទឹកប្រាក់ជាង ២១ពាន់លានដុល្លារ ខណៈកម្ពុជានាំចេញផលិតផលទៅចិនវិញបានតិចតួច ឬស្មើទំហំទឹកប្រាក់ជាង ២ពាន់លានដុល្លារ។

ដោយឡែក សហរដ្ឋអាមេរិកនៅតែជាទីផ្សារដ៏ធំក្នុងការទទួលបញ្ជាទិញផលិតរបស់កម្ពុជាដោយក្នុងរយៈពេល ២ឆ្នាំមកចុងក្រោយនេះកម្ពុជាបាននាំចេញផលិតផលទៅសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងទំហំទឹកប្រាក់សរុបជាង ១៧ពាន់លានដុល្លារ ខណៈអាមេរិកវិញនាំចេញផលិតផលរបស់ខ្លួនមកកម្ពុជាក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ជាង ៥រយលានដុល្លារ។

ទោះបីជាការធ្វើពាណិជ្ជកម្មជាមួយចិនមានឱនភាពខ្លាំងនៃទំហំជញ្ជីងពាណិជ្ជកម្មក្ដី ក៏រដ្ឋាភិបាលត្រកូល ហ៊ុន និងមន្ត្រីគ្រាក់ៗតែងបកស្រាយថា នេះគឺជាភាពជោគជ័យលើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយមិត្តដែកថែបចិនដែលបានរួមចំណែកអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា។

ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីប្រចាំការរដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីលោក វង្សី វិស្សុត កំពុងមានជំនួបជាមួយក្រុមមន្ត្រីថ្នាក់ដឹកនាំចិនជាបន្តបន្ទាប់ ក្នុងពេលដែលចូលរួមពិព័រណ៍ចិន-អាស៊ានលើកទី២១ នៅប្រទេសចិន លោក វង្សី វិស្សុត សរសើរចិនមិនដាច់ពីមាត់អំពីគុណសម្បត្តិដែលចិនបានឱ្យប្រាក់កម្ចីកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ពន្ធ ដឹកជញ្ជូនថាមពល វិស័យសុខាភិបាល ប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រ វិស័យអប់រំ កសិកម្ម ជំរុញការវិនិយោគ និងពាណិជ្ជកម្ម។

វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទង លោក វង្សី វិស្សុត និងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម លោក ប៉ែន សុវិជាតិ ដើម្បីសាកសួរបន្ថែមជុំវិញរឿងនេះបានទេនៅថ្ងៃទី២៥ ខែកញ្ញា។

អ្នកអត្ថាធិប្បាយនយោបាយលោក គឹម សុខ លើកឡើងថា កម្ពុជាដែលកំពុងដឹកនាំដោយគ្រួសារត្រកូល ហ៊ុន គ្មានសមត្ថភាពក្នុងការធ្វើពាណិជ្ជកម្មជាមួយចិនដើម្បីជំរុញឱ្យជាតិរីកចម្រើនឡើយ ខណៈចិនទទួលបានផលចំណេញកប់ក្ដោងពីការធ្វើពាណិជ្ជកម្មជាមួយកម្ពុជា។

លោក វង្សី វិស្សុត៖ «បើនិយាយពីការខាតបង់ចំពោះកម្ពុជាវិញមិនមែនខាតព្រោះធ្វើសេដ្ឋកិច្ចជាមួយចិនទេ ក៏ប៉ុន្តែខាតព្រោះតែចំណាត់ការគ្រប់គ្រងសេដ្ឋកិច្ចពាណិជ្ជកម្មរបស់រដ្ឋាភិបាលត្រកូល ហ៊ុន តែម្ដង។ អំពើពុករលួយហួសហេតុពេកនាំឱ្យពួកម៉ាហ្វីយ៉ា (Mafia) ចិនអាចធ្វើជំនួញលាងលុយកខ្វក់បង្កភាពច្របូកច្របល់ និងឧក្រិដ្ឋកម្មរាលដាលពេញសង្គមខ្មែរ ដែលធ្វើឱ្យកម្ពុជាបាត់ចំណូលជាតិ និងបាត់ការងារប្រជាពលរដ្ឋច្រើនណាស់ ពីព្រោះអ្នកជំនួញពីបស្ចិមប្រទេសគេមិនហ៊ានទៅរកស៊ីប្រកួតប្រជែងជាមួយអ្នកជំនួញចិនក្នុងស្ថានភាពកម្ពុជាស្ទើរតែក្រឡាស់ហល់ទៅហើយហ្នឹង»។

អ្នកឃ្លាំមើលថា ដោយសារតែមានចិនជាខ្នងបង្អែកទាំងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយ រដ្ឋាភិបាលត្រកូល ហ៊ុន នៅតែញៀនញ៉ាមតាមបង្ក្រាបសំឡេងអ្នករិះគន់ ហើយជារឿយៗថែមទាំងគឃ្លើនជាមួយសហភាពអឺរ៉ុប ដោយមិនខ្វល់អំពីការបាត់បង់ទាំងស្រុងនៃប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ (EBA) នៅពេលដែលសហភាពអឺរ៉ុបទាមទារឱ្យមានការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងស្ដារប្រជាធិបតេយ្យ៕

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។

អត្ថបទដែលទាក់ទង

សេដ្ឋកិច្ច

អត្ថបទពេញនិយម

RFA

ក្រសួងមហាផ្ទៃបញ្ជាក់ថា កូនមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ ដែលបើកឡានបុកមនុស្សស្លាប់ពីរនាក់ នៅអូស្ត្រាលីនោះ គឺឈ្មោះ ឌឿន ឧត្ដមសេនីយ៍

អត្ថបទពេញនិយម

សេដ្ឋកិច្ច