សន្និសីទកំពូលអាស៊ាន និងកូរ៉េខាងត្បូង បានចាប់ផ្តើមបើកថ្ងៃទីមួយហើយ នៅក្រុងប៊ូសាន នៃប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង។ ប្រមុខរដ្ឋនៃបណ្ដាប្រទេសអាស៊ាន បានចូលរួមក្នុងព្រឹត្តិការណ៍អន្តរជាតិដ៏ធំមួយនេះ លើកលែងតែលោក ហ៊ុន សែន ដែលត្រូវខកខានមិនបានចូលរួម ដ្បិតលោកជាប់រវល់ថែជំងឺម្ដាយក្មេកដែលឈឺធ្ងន់។
ប្រធានាធិបតី កូរ៉េខាងត្បូង លោក ម៉ូន ជេអ៊ិន (Moon Jae-in)ឡើងថ្លែងបើកសន្និសីទដោយបញ្ជាក់ពីការតាំងចិត្តថា កូរ៉េខាងត្បូងនឹងបន្តគាំទ្រកិច្ចអភិវឌ្ឍន៍ធនធានមនុស្សឱ្យមានសមត្ថភាពខ្ពស់នៅរាល់ប្រទេសអាស៊ានទាំងអស់ និងពង្រីកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យបច្ចេកវិទ្យា និងបណ្តាក់ទុនផ្នែកគមនាគមន៍ ឋាមពល និងទីក្រុងវ័យឆ្លាតដែលភាសា អង់គ្លេសហៅថា Smart City។
ប្រតិភូកម្ពុជាដែលតំណាងដោយលោក ប្រាក់ សុខុន រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា បានជួបជជែកពិភាក្សាជាមួយនឹងសមភាគីកូរ៉េតែរៀងៗ ខ្លួន និងបានចុះហត្ថលេខាលើអនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នា ស្តីពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យមួយចំនួន ជាពិសេសបានចុះហត្ថលេខាលើសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមជាមួយរដ្ឋាភិបាលកូរ៉េខាងត្បូង ដើម្បីចាប់ផ្តើមសិក្សាពីលទ្ធភាពបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីរវាងប្រទេសទាំងពីរ។
អ្នកវិភាគយល់ថា របបក្រុងភ្នំពេញគិតគូររឿងពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយកូរ៉េខាងត្បូង និងចិននៅពេលនេះ ជាការត្រៀមទប់ទល់នឹងការបាត់បង់ EBA។
កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីទ្វេភាគីរវាងកម្ពុជា និងកូរ៉េ ដែលប្រតិភូកម្ពុជាចុះហត្ថលេខា នៅក្នុងជំនួបដោយលែក ជាមួយសមភាគីកូរ៉េ ក្នុងឱកាសកិច្ចប្រជុំកំពូល អាស៊ាន កូរ៉េខាងត្បូងនេះ ត្រូវបានគេប្រកាសថា នឹងជួយពង្រីកទំនាក់ទំនង និងទំហំពាណិជ្ជកម្មនៃប្រទេសទាំងពីរ ព្រមទាំងបង្កើតឱកាសការងារក្នុងស្រុក ការនាំចេញ និងពង្រីកវិនិយោគបន្ថែម ដែលនឹងរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចជាតិ និងផ្តល់ផលប្រយោជន៍ដល់ពលរដ្ឋនៃប្រទេសទាំងពីរ។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា លោក ប៉ាន សូរស័ក្តិ បានចុះហត្ថលេខាលើសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមជាមួយរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្មកូរ៉េ អ្នកស្រី យូ ម្យុងហ៊ី (Yoo Myung-Hee) ដើម្បីចាប់ផ្ដើមសិក្សាលទ្ធភាពនៃការបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីទ្វេភាគីរវាងប្រទេសទាំងពីរ ក្នុងឱកាសនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន-កូរ៉េ និងកិច្ចប្រជុំកំពូលមេគង្គ-កូរ៉េ ចាប់ពីថ្ងៃទី២៥ ដល់ថ្ងៃទី២៧ ខែវិច្ឆិកា នៅទីក្រុងប៊ូសាន ប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង។
ទំហំពាណិជ្ជកម្មរវាងកម្ពុជា និងកូរ៉េ មានទំហំ ៧៥៦លានដុល្លារអាមេរិក នៅឆ្នាំ២០១៨ កើនឡើងជាង ១៤% បើប្រៀបធៀបនឹងឆ្នាំ២០១៧។ ផលិតផលដែលកម្ពុជានាំចេញទៅកូរ៉េភាគច្រើន គឺជាវាយនភណ្ឌ សំលៀកបំពាក់ និងវត្ថុធាតុដើមមួយចំនួន ក៏ប៉ុន្តែកូរ៉េវិញនាំចូលសុទ្ធគ្រឿងចក្រ រថយន្ត គ្រឿងអេឡិចត្រូនិក ផលិតផលថែរក្សាសម្រស់ និងផលិតផលកែច្នៃរួច។
ការចាប់ផ្ដើមសិក្សាពីលទ្ធភាពបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយកូរ៉េខាងត្បូងនេះ ធ្វើឡើងស្របពេលដែលកម្ពុជាកំពុងប្រឈមមុខនឹងការបាត់បង់ឋានៈអនុគ្រោះពន្ធ EBA ពីទីផ្សារសហភាពអឺរ៉ុប។ ក្រៅពីគិតគូររឿងពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយកូរ៉េនេះ មេដឹកនាំរបបក្រុងភ្នំពេញលោក ហ៊ុន សែន ក៏នឹងទៅចរចារឿងកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយមហាយក្សចិនផងដែរ នៅដើមខែធ្នូ សប្ដាហ៍ក្រោយនេះ។
អ្នកស្រាវជ្រាវខាងការអភិវឌ្ឍសង្គម បណ្ឌិត មាស នី ថ្លែងថា កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី ជារឿងល្អដែលប្រទេសនីមួយៗ ចង់បាន ក៏ប៉ុន្តែលោកថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគួរតែពិចារណាឱ្យបានដិតដល់ចំពោះរឿងនេះ ព្រោះកម្ពុជាជាប្រទេសនាំចូល ច្រើនជាងនាំចេញ។ លោកបារម្ភថា កម្ពុជាអាចនឹងទទួលបានប្រយោជន៍តិចអំពីកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយចិន និងកូរ៉េ ព្រោះលោកជឿថា កម្ពុជាមិនទាន់មានសមត្ថភាពផលិតទំនិញនាំចេញក្នុងតម្លៃទឹកប្រាក់រាប់ពាន់លានដុល្លារនៅឡើយទេ៖ «ខ្ញុំមានជំនឿថា រដ្ឋាភិបាលអត់មានពេលគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ធ្វើការសិក្សាឱ្យបានល្អិតល្អន់ទៅលើផលប៉ះពាល់ ឬសមត្ថភាពរបស់ខ្លួនឯងនៅក្នុងការប្រាស្រ័យទាក់ទងផ្នែកពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយនឹងគេទេ ព្រោះយើងដឹងហើយថា ពាណិជ្ជកម្មសេរីបានន័យថា វាត្រូវតែបន្ធូរបន្ថយលក្ខខណ្ឌ ពន្ធអ្វីទាំងអស់ គេក៏នាំអ្វីចូលមកបាន យើងក៏នាំអ្វីចូលទៅបាន។ ទីពីរ ខ្ញុំមានការព្រួយបារម្ភទៅលើសមត្ថភាពរបស់ប្រទេសកម្ពុជាក្នុងការធ្វើឱ្យមានតុល្យភាពនាំចេញនាំចូលជាមួយគេ ហើយទីចុងបំផុតក្រែងកម្ពុជាក្លាយជាប្រទេសមួយដែលកប់ជ្រៅនៅក្នុងការទិញចូល ប៉ុន្តែមិនមានស្អីនាំចេញជាដុំកំភួន ហើយទីចុងបំផុតនឹងអាចធ្វើឱ្យសមត្ថភាពនៃការផលិតរបស់ខ្លួនឯងកាន់តែខ្សោយទៅៗ ហើយពលរដ្ឋគ្រាន់តែបានរស់នៅក្នុងនាមជាកម្មកររបស់ក្រុមហ៊ុនបរទេស»។
អ្នកស្រាវជ្រាវខាងការអភិវឌ្ឍសង្គមរូបនេះ យល់ថា ផែនការរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានៅពេលនេះ គឺជាការស្វះស្វែងរកមធ្យោបាយថ្មី ដើម្បីត្រៀមទប់ទល់នឹងការបាត់បង់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ពីទីផ្សារសហភាពអឺរ៉ុប។ ទោះជាយ៉ាងណា លោករិះគន់ថា ផែនការនេះជាការបោះចោលត្រីធំ ហើយស្រវាចាប់យកត្រីតូចវិញ៖ «រក្សាទុកទាំង EBA ហើយមានពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយចិន ហើយជាមួយនឹងកូរ៉េផង អាហ្នឹងវាកាន់តែល្អទៀត ក៏ប៉ុន្តែពេលនេះយើងហាក់ដូចជាបោះនុយធំចោល រួចហើយមកចាប់នុយតូចៗ យកទៅស្ទូច»។
របាយការណ៍ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មបង្ហាញថា ក្នុងឆ្នាំ២០១៨ កម្ពុជានាំទំនិញទៅចិនបានជាង ៨រយលានដុល្លារ ខណៈចិននាំមកកម្ពុជាវិញ បានជាង ៦ពាន់លានដុល្លារ។ តួលេខនេះបង្ហាញថា ចិនជាអ្នកចំណេញកប់ក្តោងពីការផ្តោះប្តូរពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរ ហើយចិនមិនមែនជាទីផ្សារធំសម្រាប់កម្ពុជាឡើយ ប៉ុន្តែជាសហភាពអឺរ៉ុបទៅវិញទេ។
ក្រោមកម្មវិធីអនុគ្រោះពន្ធលើទំនិញគ្រប់មុខលើកលែងតែគ្រឿងសព្វាវុធ ឬ EBA កម្ពុជាបាននាំចេញទំនិញទៅទីផ្សារអឺរ៉ុបគិតជាទឹកប្រាក់ ៥ ពាន់៨ រយលានដុល្លារអាមេរិក ($5.8 billion) កាលពីឆ្នាំ២០១៨ កន្លងទៅ។ ទំនិញដែលសហភាពអឺរ៉ុបនាំចូលច្រើនជាងគេពីកម្ពុជា គឺផលិតផលវាយនភណ្ឌ សំលៀកបំពាក់ និងស្បែកជើង ដែលមានចំនួនប្រហែល ៧៥% នៃទំនិញដែលសហភាពអឺរ៉ុបនាំចូលពីកម្ពុជា។
ប្រសិនបើរបបក្រុងភ្នំពេញមិនព្រមស្ដារប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្សតាមលក្ខខ័ណ្ឌរបស់សហភាពអឺរ៉ុបទេ កម្ពុជានឹងបាត់បង់ការអនុគ្រោះពន្ធ EBA ហើយពេលនោះកម្មកររាប់សែន និងពលរដ្ឋរាប់លាននាក់ផ្សេងទៀតនឹងរងគ្រោះដោយផ្ទាល់ពីវិបត្តិមួយនេះ។ សហជីពឯករាជ្យ និងអ្នកឃ្លាំមើលសង្គមវាយតម្លៃថា គ្មានអ្វីដែលរបបក្រុងភ្នំពេញអាចយកមកប៉ះប៉ូវការខូចខាតពីការបាត់បង់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ឡើយ ហើយជម្រើសតែមួយសម្រាប់បន្តការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមកម្ពុជានោះ គឺការធ្វើយ៉ាងណារក្សាឱ្យបាននូវការអនុគ្រោះពន្ធ EBA លើទីផ្សារអឺរ៉ុបបន្តទៅទៀត។
កិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានកូរ៉េខាងត្បូងនេះ នឹងប្រារព្ធធ្វើរយៈពេលពីរថ្ងៃ គឺចាប់ផ្តើមពីថ្ងៃច័ន្ទទី២៥ នេះ ដល់ថ្ងៃអង្គារទី២៦ វិច្ឆិកា ដើម្បីជាការរំលឹកដល់ខួប ៣០ឆ្នាំនៃទំនាក់ទំនងការទូតរវាងប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង និងសមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ អាស៊ាន៕
(ឆ្វេង) អ្នកស្រី យូ ម្យុងហ៊ី (Yoo Myung-Hee) រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្មកូរ៉េ និងលោក ប៉ាន សូរស័ក្តិ (ស្ដាំ) រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា ចុះលើសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមស្ដីពីការចាប់ផ្ដើមសិក្សាលទ្ធភាពនៃការបង្កើតកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី (FTA) ទ្វេភាគី កម្ពុជាកូរ៉េ នៅទីក្រុងប៊ូសាន ប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង នៅថ្ងៃទី២៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩។ រូប៖ ហ្វេសប៊ុកក្រសួងពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។