មន្ត្រី​ស្ថាន​ទូត​ចិន​ និយាយ​ថា​ ទំហំ​ពាណិជ្ជកម្ម​រវាង​ចិន​-កម្ពុជា​ អាច​កើន​ឡើង​ដល់​ជាង​១០​ពាន់​លាន​ដុល្លារ ឆ្នាំ២០២៣

ហេង រស្មី
2020.11.20
ទង់ជាតិ​កម្ពុជា​ចិន ៨៥៥ រូប​ទង់ជាតិ​នៃ​ប្រទេស​កម្ពុជា និង​ប្រទេស​ចិន។
Photo: RFA

មន្ត្រី​ការិយាល័យ​កិច្ច​ការ​សេដ្ឋកិច្ច​ និង​ពាណិជ្ជកម្ម​ ចិន-កម្ពុជា​ ប្រចាំ​ស្ថាន​ទូត​ចិន​នៅ​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ​លោក​ ហ្សាង ហ្ស៊ីន (Zhang Jin) មាន​ប្រសាសន៍​ថា​ កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ពាណិជ្ជកម្ម​ សេរី​រវាង​ចិន-កម្ពុជា​ គឺ​ជា​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ទី​មួយ​ដែល​បញ្ចប់ កិច្ច​ចរចា​ តាម​រយៈ​វីដេអូ ​រវាង​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ​ក្នុង​ពេល​ដែល​ពិភព​លោក​កំពុង​ផ្ទុះ​នូវ​ជំងឺ​កូវិត១៩​។

លោក​ បន្ថែម​ថា​ តាម​រយៈ​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ដែល​បាន​ចុះ​ហត្ថលេខា​កន្លង​ទៅ​នេះ​ ទំហំ​ពាណិជ្ជកម្ម​នៃ​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ​ អាចនឹង​កើន​ឡើង​ដល់​១០​ ពាន់​លាន​ដុល្លារ​ នៅ​ឆ្នាំ​២០២៣​ ខាង​មុខ​។​

លោក​ ហ្សាង ហ្ស៊ីន (Zhang Jin) មាន​ប្រសាសន៍​ជា​ភាសា​ខ្មែរ​នៅ​ក្នុង​កិច្ច​សម្ភាសន៍​ជា​មួយ​ទូរទស្សន៍​ក្នុង​ស្រុក​ ឈ្មោះ​ ប៊ីធីវី (BTV)​ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១៦​ វិច្ឆិកា​ថា​ ប្រទេស​ចិន​គឺ​ជា​ប្រភព​ទុន​មក​ពី​ក្រៅ​ប្រទេស​ និង​ជា​ប្រទេស​ដៃ​គូ​ ពាណិជ្ជកម្ម​ និង​ការ​អភិវឌ្ឍន៍ ​ដ៏​ធំ​ជាង​គេ​សម្រាប់​ប្រទេស​កម្ពុជា ដែល​អាច​ជួយ​សេដ្ឋកិច្ច​កម្ពុជា​មាន​ការ​រីក​ចម្រើន៖​«​ការ​ចុះ​ហត្ថលេខា​នៃ​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ នេះ​បាន​កំណត់​បង្ហាញ​ពី​ការ​ឈាន​ចូល​នៃ​យុគសម័យ​ថ្មី នៃ​ទំនាក់​ទំនង​ភាគ​ជា​ដៃ​គូ យុទ្ធសាស្ត្រ​គ្រប់​ជ្រុង​ជ្រោយ​រវាង​ភាគី​ទាំង​ពីរ​ ហើយ​ជា​ព្រឹត្តិការ​ថ្មី​មួយ​ក្នុង​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​ទំនាក់ទំនង​ សេដ្ឋកិច្ច​ និង​ពាណិជ្ជកម្ម​ទ្វេភាគី​ ដែល​ចាំ​បាច់​សម្រាប់​ជំរុញ​ ទំនាក់​ទំនង​សេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម​ទ្វេ​ភាគី​នេះ​ផង​ដែរ​ ឱ្យ​ឈាន​ដល់​កម្រិត​ថ្មី​ មួយ​ទៀត។»

ប្រទេស​កម្ពុជា​ និង​ប្រទេស​ចិន​ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១២ ខែ​តុលា​ កន្លង​ទៅ​នេះ​ក្នុង​អំឡុង​ពេល​នៃ​ដំណើរ​ទស្សនកិច្ច​របស់​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​ការ​បរទេស​ចិន លោក វ៉ាង យី (Wang Yi) មក​កាន់​កម្ពុជា​ បាន​ចុះ​ហត្ថលេខា​ លើ​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ពាណិជ្ជកម្ម​សេរី​ទ្វេភាគី​ជា​មួយ​គ្នា ហៅកាត់ថា CCFTA​។​ មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលធ្លាប់អះអាងថា តាមរយៈ​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​នោះ​ ទំនិញ​កម្ពុជា​ចំនួន​ជាង​៣០០​ មុខ​ នឹង​នាំ​ទៅ​កាន់​ប្រទេស​ចិន​ដោយ​គ្មាន​ការ​បង់​ពន្ធ។ ចំណែក​ឯ​ទំនិញ​នាំ​ពី​​ចិន​​ចូល​មក​ប្រទេស​កម្ពុជា​ ត្រូវ​បង់​ពន្ធ​ជា​ធម្មតា។​ យ៉ាងណា ទាំងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងទាំងរដ្ឋាភិបាលចិន មិនដែល​បញ្ចេញខ្លឹមសារលម្អិត​នៃកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មនោះ ជាសាធារណៈឡើយ។

​អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ក្រសួង​ពាណិជ្ជកម្ម​លោក​ សៀង ថៃ ប្រាប់​អាស៊ីសេរី​ថា ​បន្ទាប់​ពី​កម្ពុជា​-ចិន​ បាន​ចុះ​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ពាណិជ្ជកម្ម​សេរី​មក​ មិន​ទាន់​មាន​ការ​ដោះ​ដូរ​ទំនិញ​ រវាង​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ​នៅ​ឡើយ​ទេ។​លោក​បញ្ជាក់​ថា​ មក​ដល់​ពេល​នេះ​ភាគី​ទាំង​ពីរ​កំពុង​ ខិតខំ​បំពេញ​ នីតិវិធី​ផ្ទៃ​ក្នុង​តែ​រៀង​ៗ​ខ្លួន។ ​នៅ​ពេល​ណា​ចប់​សព្វ​គ្រប់​ ប្រទេស​ទាំង​ពីរ​អាច​ផ្លាស់​ប្ដូរ​លិខិត​ជាមួយ​គ្នា​ ហើយ​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​នោះ​ចូល​ជាធរមាន ដែលនៅ​ពេល​នោះ​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ​អាច​នាំ​ទំនិញ​ ចេញ​ចូល​ក្រោម​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ពាណិជ្ជកម្ម​សេរី​នេះ​បាន។​

លោក​បញ្ជាក់​ថា ប្រទេស​កម្ពុជា-​ចិន​ រំពឹង​ថា​ នៅ​ពេល​ដែល​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ពាណិជ្ជកម្ម​ចូល​ជា​ធរមាន​នោះ​ កិច្ច​ព្រមព្រៀង​នឹង​អាច​ជួយ​រុញ​ចំនួន​តួលេខ​កើន​ឡើង​តាម​ការ​រំពឹង​ទុក​ របស់​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ​៖«ពីព្រោះ​ថា​ កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ពាណិជ្ជកម្ម​សេរី​កម្ពុជា-ចិន​ គឺ​ជា​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ មួយ​ដែល​មាន​លក្ខណៈ​ ទូលំទូលាយ​ស្ទើរ​គ្រប់​ជ្រុង​ជ្រោយ​ មាន​ច្រើន​វិស័យ​នៅ​ជា​មួយ​គ្នា​ មាន​ពាណិជ្ជកម្ម​ផ្នែក​ទំនិញ​ ដែល​និយាយ​ពី​ការ​កាត់​ពន្ធ​ មាន​និយាយ​អំពី​វិធាន​ប្រភព​ដើម​ទំនិញ​ និយាយ​អំពី​កិច្ច​សហ​ប្រតិបត្តិការ​នានា​ និយាយ​អំពី​សេវា​កម្ម​ និយាយ​អំពី​វិនិយោគ​ និយាយ​អំពី​ភូតគាម​អនាម័យ​។ល។»

យោងតាមតួលេខក្រសួង​ពាណិជ្ជកម្ម​ចិន​ នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១៩​កន្លង​ទៅ​នេះ​ ទំហំ​ពាណិជ្ជកម្ម​រវាង​ចិន-កម្ពុជា​ បាន​កើន​ឡើង​ដល់​ ជាង៩​ ពាន់​លាន​ដុល្លារ(៩០៤៣​លាន​ដុល្លារ) បើ​ប្រៀបធៀប​ទៅ​នឹង​ឆ្នាំ​២០១៨​ គឺ​បាន​កើន​ឡើង​ប្រមាណ​ ជិត​២៨​%( ២៧,៧%)​។​ បើ​គិត​ដល់​ចុង​ឆ្នាំ​២០២០ ទំហំ​វិនិយោគ​ទុន​ចិន​ មាន​ចំនួន​ជិត​ ៩ពាន់​លាន​ដុល្លារ។ ពាណិជ្ជកម្ម​នេះ​គឺ​​គ្រប​ដណ្ដប់​លើ​វិស័យ​អគ្គិសនី ឧស្សាហកម្ម​ ព័ត៌មាន​ កសិកម្ម​ និង​ទូរគមនាគមន៍។​

ទាក់​ទិន​នឹង​បញ្ហា​នេះ ​អ្នក​វិភាគ​នយោបាយ​ និង​សង្គម​លោក​បណ្ឌិត​ សេង សារី ចោទជាសំណួរថា បើ​ទោះ​បី​ជា​ទំហំ​ពាណិជ្ជកម្ម​ មាន​ទំហំ​ប៉ុណ្ណា​ក៏​ដោយ​ តើភាគី​កម្ពុជា​ទទួល​បាន​ផល​ចំណេញ​ទៅ​តាម​ស្តង់ដារ​ជំនួញ​ដែរ​ឬទេ?។

លោក​បន្ត​ថា​ បើ​និយាយ​ពី​ទំហំ​ពាណិជ្ជកម្ម​ កម្ពុជា​ទទួល​បាន​ផល​ប្រយោជន៍​តិច​តួច​ពី​ទំនាក់​ទំនង​ពាណិជ្ជកម្ម​ជាមួយ​ចិន។​ ដូច្នេះ​លោក​ សេង​ សារី​ មិន​រំពឹង​ថា​ ទំហំ​ពាណិជ្ជកម្ម​អាច​កើន​ឡើង​ដល់​ជាង​១០​ ពាន់​លាន​ដុល្លារ​ នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០២៣​ ខាង​មុខ​នេះ​ទេ៖«​បើ​សិន​មើល​ពី​ទំហំ​សាច់​ប្រាក់​នៃ​ទំហំ​ពាណិជ្ជកម្ម​នេះ​គឺ ខ្ញុំ​មិន​ទាន់​ជោះ​១០០​%​ ទេ​គឺ​ដោយ​សារ​តែ​ វា​ទាក់ទង​ទៅ​នឹង​ស្ថានភាព​នយោបាយ​របស់​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ពី​ព្រោះ​សហរដ្ឋ​អាមេរិកគឺ​ជា​ទីផ្សារ​ធំ​របស់​ចិន​ ហើយ​គឺ​ជា​ទីផ្សារ​ធំ​របស់​កម្ពុជា​ផង​ដែរ។»

ចំណែក​ឯអ្នកជំនាញ​វិទ្យាសាស្ត្រ​នយោបាយ​លោក​ ឯម សុវណ្ណារ៉ា វិញ​មើល​ឃើញ​ថា​ ភាគ​ច្រើន​ពាណិជ្ជករ​​ដែល​នាំ​ទំនិញ​ចេញ​ពី​កម្ពុជា​ គឺ​សុទ្ធសឹង​ជា​​ក្រុម​ហ៊ុន​ចិន​ដែល​បាន​មក​បើក​ក្រុម​ហ៊ុន​ និង​សិប្បកម្ម​កែច្នៃ​​នៅ​កម្ពុជា ហេតុ​ដូច្នេះ​ហើយ​អត្ថប្រយោជន៍​នៃ​ការ​នាំ​ចេញ​ និង​ការ​ផ្លាស់ប្ដូរ​ពាណិជ្ជកម្ម កម្ពុជា​កើន​ឡើង​តិចតួច​​ ដោយ​សារ​ពាណិជ្ជករ​ជនជាតិ​ចិន​ អាច​មក​បង្កើន​ទុន​វិនិយោគ​នៅ​កម្ពុជា​ផ្ទាល់​ដូច​ជា​ ដាំ​ចេក​ ចិញ្ចឹម​ត្រី​ ជា​ដើម​។​ លោក​បន្ថែម​ថា​ កម្ពុជា​ត្រូវ​ការ​បច្ចេកទេស​បន្ថែម​ទៀត​ ដើម្បី​ឱ្យ​ការ​នាំ​ចេញ​ទំនិញ​បាន​ទៅ​ស្តង់ដារ​អន្តរជាតិ៖«​នៅ​មាន​កង្វះខាត​ទុន​ និង​កង្វះ​ខាត​បច្ចេកទេស​ មិន​អាច​មាន​លក្ខណៈ​ប្រកួត​ប្រជែង​ ឬក៏​នាំ​ចេញ​ទៅ​តាម​ស្តង់ដារ​ទីផ្សារ​ចិន​បាន​ទេ​ មាន​តែ​ពួក​ក្រុម​ចិន​គេ​មក​បាន​។ អញ្ចឹង​យើង​អាច​មើល​ឃើញ​មាន​ការ​កើន​ឡើង​ ប៉ុន្តែ​អត្ថប្រយោជន៍​នៃ​ការ​ទទួល​បាន​ហ្នឹង យើង​មិន​សង្ឃឹម​កើន​ច្រើន​តាម​ទំហំ​នៃ​ការ​នាំ​ចេញ​ នាំ​ចូល​នោះ​ទេ​។»

អ្នកជំនាញធ្លាប់ព្រមានថា កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ពាណិជ្ជកម្ម​សេរី រវាង​កម្ពុជា និង​ប្រទេស​ចិន មិន​អាច​ជួយសង្គ្រោះ​សេដ្ឋកិច្ច​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​បានទេ​ ដោយ​សារ​តែ​កម្ពុជា​ នៅ​ខ្វះ​បច្ចេកទេស​ ហើយ​កសិករ​នៅ​ខ្វះ​ដើម​ទុន​នៅ​ក្នុង​ការ​ផលិត​ កសិកម្ម​កែច្នៃ​ និង​វេច​ខ្ចប់​ដើម្បី​នាំ​ចេញជាដើម​។ ពួក​គេ​ស្នើសុំ​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​បន្ទន់​ឥរិយាបថ ស្តា​សិទ្ធិមនុស្ស និង​គោរព​លិទ្ធ​ប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បី បាន​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ EBA ពី​សហភាព​អឺរ៉ុប​ឡើងវិញ​ ប្រសើរ​ជាង​ មាន​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ពាណិជ្ជកម្ម​​សេរី​ជាមួយ​ប្រទេស​ចិន៕

 

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។

បញ្ចេញ​មតិយោបល់៖

បញ្ចូលមតិរបស់អ្នកដោយបំពេញទម្រង់ខាងក្រោមជាអក្សរសុទ្ធ។ មតិនឹងត្រូវសម្រេចដោយអ្នកសម្របសម្រួល និងអាចពិនិត្យកែប្រែឲ្យស្របតាម លក្ខខណ្ឌនៃការប្រើប្រាស់ របស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី។ មតិនឹងមិនអាចមើលឃើញភ្លាមៗទេ។ វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះខ្លឹមសារនៃមតិដែលបានចុះផ្សាយឡើយ។ សូមគោរពមតិរបស់អ្នកដទៃ ហើយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការពិត។