"កិច្ចព្រមព្រៀង​ពាណិជ្ជកម្ម​សេរី​របស់​កម្ពុជា​ជាមួយ​ចិន ជា​ការ​ចាក់​អង្ករ យក​អង្កាម"

ដោយ ហេង រស្មី
2020.07.31
ហ៊ុន សែន ម៉ាណែត ស៊ី ជីនពីង ៩២២ លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និង​កូនប្រុសច្បង គឺ​លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត (សងខាង) ជាមួយ​ប្រធានាធិបតីចិន លោក ស៊ី ជីនពីង (Xi Jinping) (រូប​កណ្ដាល) នា​ទីក្រុង​ប៉េកាំង កាល​ពីថ្ងៃ​ទី៥ ខែ​កុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០២០។
រូប​ពី​ហ្វេសប៊ុក លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត

អ្នកវិភាគ​សេដ្ឋកិច្ច និង​កម្មករ​រោងចក្រ កាត់ដេរ​សំលៀកបំពាក់​និយាយថា កិច្ចព្រមព្រៀង​ពាណិជ្ជកម្ម​សេរី​ដែល​កម្ពុជា​គ្រោង​ចុះហត្ថលេខា​ជាមួយ​ប្រទេស​ចិន​ក្នុង​ខែសីហា​ខាងមុខនេះ ប្រៀប​បីដូច​ជាការ​ចាក់​អង្ករ​ដើម្បី​យក​អង្កាម​។ ការលើកឡើង​នេះ​ដោយសារតែ​កម្ពុជា​បាន​ព្រងើយកន្តើយ​មិន​ដោះស្រាយ​វិបត្តិ​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ​EBA តែ​បាន​ទៅ​ចាប់ដៃ និង​រកស៊ី​ជាមួយ​ចិន​វិញ​។ ទោះបីជា​យ៉ាងណា មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល​ថា កម្ពុ​ជាមាន​សិទ្ធិ​ជ្រើសរើស​ប្រទេស​ណាមួយ​មក​ធ្វើជា​ដៃគូ អភិវឌ្ឍន៍​សេដ្ឋកិច្ច មិន​ពឹង​ផ្អែក​ទៅ​លើ​តែ​សហគមន៍​អឺរ៉ុប ទាំងស្រុង​នោះទេ។

សហជីព កម្មករ​កាត់ដេរ និង​អ្នកវិភាគ​លើកឡើង​ស្រដៀង​គ្នា​ថា រដ្ឋាភិបាល​លោកនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី មិន​ជឿ​ជ្រើសរើស​យក​ចិន និង​បំភ្លេច​សហគមន៍​អឺរ៉ុប​នោះទេ ពី​ព្រោះ​ថា សេដ្ឋកិច្ច​កម្ពុជា មិន​អាច រំពឹង​ចិន​តែមួយ​នោះ​ទេ

នុប្រធាន សហព័ន្ធ​សហជីព សេរី​កម្មករ​នៃ​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា លោក ម៉ាន់ សេងហាក់ បញ្ជាក់​ថា កិច្ចព្រមព្រៀង​ពាណិជ្ជកម្ម​សេរី​ជាមួយ​ប្រទេស​ចិន​នេះ​មិន​សូវ​មាន​ប្រយោជន៍​ដល់​សេដ្ឋកិច្ច​កម្ពុជា​ប៉ុន្មាន​ទេ។ លោក​បញ្ជាក់ថា បើ​កម្ពុជា​រក្សា​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ​EBA ជាមួយ​សហភាព​អឺរ៉ុប​ល្អប្រសើរ ជាង ដោយសារ​សហភាព​អឺរ៉ុប​ជាទី​ផ្សារ​នាំចេញ​ធំ​ទូលាយ​មិន​ដូច​ប្រទេស​ចិន​នោះ​ទេ៖ «យើង​ឃើញ​ហើយ​ថា នៅ​ប្រទេស​ចិន​គឺ​ច្រើនតែ​វត្ថុធាតុ​ដើម​ទេ ហើយ​ការ​ដែល​នាំទៅ​សហភាព​អឺរ៉ុប គឺ​ផលិតផល​សម្រេច អ៊ីចឹង​វា​ខុសគ្នា។ ប៉ុន្តែ​យើង​ឃើញថា ពីរ​ហ្នឹង​វា​អាច​បាន​ដូចគ្នា មិនមែន​បាន​ច្រើន​ដូច​នៅ​សហភាព​អឺរ៉ុប​ទេ»។

ចំណែក អ្នកវិភាគ​សេដ្ឋកិច្ច​លោក បណ្ឌិត សេង សារី មាន​ប្រសាសន៍​ថា បើសិនជា​រដ្ឋាភិបាល​ធ្វើ​នយោបាយ​បែបនេះ​បាន​ន័យថា ជា​នយោបាយ​ចាក់​អង្ករ យក​អង្កាម ។ លោក​ថា នៅ​ពេល​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​បោះ​អង្ករ​ចោល​ហើយ មក​ចាប់យក​អង្កាម គឺ​កូន​ប្រាកដ​ជា​ទទួលទាន​អង្កាម​ជា​អាហារ។

លោក​បញ្ជាក់​ថា ក្នុង​នាម​លោក​ជា​អ្នក​តាមដាន​លោក មិន​ហ៊ាន​លូក​ជ្រៅ​ទៅ​ក្នុង​ការសម្រេចចិត្ត​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ទេ។ ប៉ុន្តែ​សម្រាប់​ការបោះឆ្នោត​នាពេលខាងមុខ​នេះ ប្រជាពលរដ្ឋ​ត្រូវតែ​សម្រេច​ឱ្យ​បាន​ច្បាស់​ថា តើ​គួរតែ​ជ្រើស​រើសយក​រដ្ឋាភិបាល​ចាក់​អង្ករ មក​យក​អង្កាម ឬក៏​យ៉ាងណា?«ប្រសិនបើ​ក្នុង​ករណី​ដែល​ប្រជាជន​មើល​ឃើញ​ថា ការ​បោះឆ្នោត​គាំទ្រ​រដ្ឋាភិបាល​បច្ចុប្បន្ន បើសិនជា​គាត់​បោះ​អង្ករ យក​អង្កាម មាន​ន័យថា ប្រជាជន​ក៏ត្រូវ​តែពិចារណា​ដែរ​ថា​តើ យើង​គួរតែ​រើស​តំណាង​របស់​យើង ហ្នឹង​ជា​រដ្ឋាភិបាល​ដែល​ចាក់​អង្ករ យក​អង្កាម ឬក៏​ចាក់​អង្ករ យក​អង្ករ​។​អាហ្នឹង​អាស្រ័យទៅលើ​ការសម្រេចចិត្ត​របស់​ប្រជាជន»។

ការលើកឡើង​របស់​សហជីព និង អ្នកវិភាគ​ដូចនេះ ដោយសារតែ ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និង​ជា​អតីតរដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួងការបរទេស លោក ហោ ណាំហុង កាលពី​ថ្ងៃទី២៣ កក្កដា បញ្ជាក់ថា ការចុះ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ពាណិជ្ជកម្ម​សេរី​រវាង​កម្ពុជា និង​ប្រទេស​ចិន គ្រោង​នឹង​ចុះហត្ថលេខា​នៅមុន​ថ្ងៃ​១២ សីហា គឺ​មុន​ពេលដែល​សហភាព​អឺរ៉ុប​សម្រេច​ដកហូត​ការអនុគ្រោះ​ពន្ធ EBA ចំនួន ២០% ពី​កម្ពុជា។ រដ្ឋាភិបាល​ថា កិច្ចព្រមព្រៀង​ពាណិជ្ជកម្ម​សេរី ជាមួយ​ប្រទេស​ចិន នេះ គឺជា​ការបើក​ច្រក​ធំជាងគេ​សម្រាប់​មុខ​ទំនិញ​កសិផល បន្លែ​ផ្លែឈើ ផលិតផល​កែច្នៃ និង​សិប្បកម្ម និង​ផលិតផល​ជាច្រើន​ទៀត ក្នុង​ករណី​ដែល​កម្ពុជា​សម្រេច​បាន

ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​កិច្ចព្រមព្រៀង​ពាណិជ្ជកម្ម​សេរី​រវាង​កម្ពុជា និង​ប្រទេស​ចិន កម្មករ​រោងចក្រ​កាត់ដេរ មែន អ៊ូ (MAN OU) មាន​ទីតាំង នៅ​ស្រុក​ព្រៃនប់ ខេត្ត​ព្រះសីហនុ​លោក ពេជ្រ ពិសិដ្ឋ បញ្ជាក់​ថា លោក​ចង់ឱ្យ​កម្ពុជា​ចរចា​ជាមួយ​សហភាព​អឺរ៉ុប​ដើម្បី​រក្សាទុក EBA សំខាន់​ជាង​ការ​ពន្លឿន ចុះហត្ថលេខា​ពាណិជ្ជកម្ម​សេរី​ជាមួយ​ប្រទេស​ចិន។

លោក​បញ្ជាក់​ថា កិច្ចព្រមព្រៀង​ពាណិជ្ជកម្ម​សេរី​ជាមួយ​ចិន ធ្វើ​ឱ្យ​កម្ពុជា​ខាតបង់​ជាច្រើន ទាំង​ការ​នាំចេញ​សំលៀកបំពាក់​ទៅ​ក្រៅប្រទេស ហើយ​កម្មករ​បាត់បង់​ការងារ​ធ្វើ​ដោយសារតែ​រោងចក្រ​បិទទ្វារ​គ្មាន​អ្នក​បញ្ជា​ទិញ«កិច្ចព្រមព្រៀង​ហ្នឹង បើ​យើង​គិត​ទៅ​កម្ពុជា​ចាញ់​ប្រៀប​ចិន​ខ្លះ​ដោយសារ​ការនាំចេញ​រប​ស់​យើង​អត់​បាន​នាំទៅ​ប្រទេស​ចិន​ទេ តែ​ជាក់ស្តែង​គឺ យើង​នាំ​ទៅ​អឺរ៉ុប វា​ច្រើន»។

ចំណែក​កម្មករ​រោងចក្រ ថុប សាំមីត (Top Summit ) មាន​ទីតាំងនៅ​ខណ្ឌ​កំបូល ក្រុង​ភ្នំពេញ​លោក ឈា វិនោ បញ្ជាក់​ថា ក្រុម​កម្មករ​ភាគច្រើន​លើសលប់​ចង់ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​រក្សា​ទុក​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ EBA របស់​សហភាព​អឺរ៉ុប ដោយសារតែ មាន EBA រោងចក្រ​មិន​បិទទ្វារ ហើយ​កម្មករ​មានការ​ងារ​ធ្វើ​ច្រើន«ខាង​កម្មករ​កន្លងមក​គាត់​បាន​សួរនាំ​រឿង​EBA ហ្នឹង​ដែរ ហើយ​យើង​ក៏​ធ្លាប់បាន​បញ្ជាក់​ដែរ​ថា ប្រសិនបើ​បាត់បង់ EBA គឺ​កម្មករ​អាច​ប្រឈម នឹង​អត់​ការងារ​ធ្វើ ហើយ​ទំនិញ​ដែល​នាំចេញ​ត្រូវ​បង់​ពន្ធ ហើយ​ទំនាក់ទំនង​ជាមួយ​ខាង​អឺរ៉ុប ត្រូវ​បាន​កាត់ផ្តាច់​ខ្លះ។ ដល់​អ៊ីចឹង​ខាង​កម្មករ​គឺ គាត់​ចង់​បាន EBA ហ្នឹង»។

ទោះបីជា​មានការ​លើកឡើង​ពី​អ្នកវិភាគ និង​ក្រុមកម្មករ​ឱ្យ​រក្សា​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ EBA ពី​សហគមន៍​អឺរ៉ុប ក៏​ដោយ ក៏​មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល​នៅតែ​អះអាង​ថា កម្ពុ​ជាមាន​សិទ្ធិ​ជ្រើសរើស​ប្រទេស​ណាមួយ​មក​ធ្វើជា​ដៃគូ អភិវឌ្ឍន៍​សេដ្ឋកិច្ច មិន​ពឹង​ផ្អែក​ទៅ​លើ​តែ​សហគមន៍​អឺរ៉ុប ទាំងស្រុង​នោះទេ​។​

អ្នកនាំពាក្យ​រដ្ឋាភិបាល​លោក ផៃ ស៊ីផាន បញ្ជាក់ថា កម្ពុជា​មិនមែន​រស់​ពឹងផ្អែក​ទៅលើ​ទីផ្សារ​តែមួយ​របស់​ពិភពលោក​ទេ បើទោះបីជា​កម្ពុជា​ជា​សមាជិក​របស់​អង្គការ​ពាណិជ្ជកម្ម​ពិភពលោក​ក៏ដោយ ក៏​កម្ពុជា​ត្រូវតែមាន​ឧិ​កាស​ជាមួយ​ប្រទេស​ដ៏​ទៃ ។ លោក​និ​យា​ថា កម្ពុជា​មិនត្រូវ​ពឹង​ផ្នែក​ទៅលើ​វិស័យ​ឧស្សាហកម្ម​កាត់ដេរ​តែមួយ​ផ្នែក​នោះ​ទេ៖ «មិនមែន​មានតែ​ចិន​ទេ​។​យើង​ក៏​ចាប់ផ្តើម​និយាយ​ជាមួយ​កូរ៉េខាងត្បូង យើង​និយាយ​ជាមួយ​ប្រទេស​ជប៉ុន ប្រទេស​ដ៏ទៃទៀត​។​ទិសដៅ​របស់​យើង ជា​គោល​នយោបាយ​ពង្រីក​ពាណិជ្ជកម្ម។ អ្វីដែល​បំណង​របស់​យើង​ហ្នឹង គឺ​ចាប់ផ្តើម​មិនមែន​តែ​នៅក្នុង​វិស័យ ឧស្សាហកម្ម​ទេ។ ប៉ុន្តែ​យើង​ចាប់ផ្តើម​ពី​មូលដ្ឋាន​នៃ​កសិឧស្សាហកម្ម»។

ពាណិជ្ជកម្ម​រវាង​កម្ពុជា និង​ចិន មាន​ទំហំ​ជាង ៧​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​អាមេរិក កាល​ពី​ឆ្នាំ​២០១៩​។ កម្ពុជា​នាំ​ទៅ​ចិន​បាន​ត្រឹមតែ​ជិត ៩​រយ​លាន​ដុល្លារ​ប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែ​ចិន​នាំ​មក​កម្ពុជា​វិញ មាន​ជាង ៦​ពាន់​លាន​ដុល្លារ។

ដោយឡែក ទំនិញ​ដែល​កម្ពុជា​នាំទៅ​ចេញទៅ​សហភាព​អឺរ៉ុប​កាលពី​ឆ្នាំ​២០១៧ វិញ គិត​ជា​ទឹកប្រាក់​ជាង ៦​ពាន់​លាន​ដុល្លារ​អាមេរិក ក្នុងនោះ​កម្ពុជា​រួច​កាតព្វកិច្ច​ពន្ធ​ជិត ៧​រយ​លាន​ដុល្លារ​អាមេរិក​។ តួលេខ​នេះ បង្ហាញ​យ៉ាងច្បាស់​ថា គ្រាន់តែ​ទឹកប្រាក់​ដែល​កម្ពុជា​ចំណេញ​ពី​ការមិន​បង់ពន្ធ​តាមរយៈ​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ EBA គឺមាន​ចំនួន​សឹងតែ​ស្មើនឹង​ទំហំ​ទំនិញ​របស់​កម្ពុជា​នាំទៅ​ប្រទេស​ចិន​។ ទោះជា​យ៉ាងណា កម្ពុជា​កំពុង​ប្រឈម​ការបាត់បង់​ការអនុគ្រោះ​ពន្ធ EBA នេះ ចំនួន ២០% ដោយសារតែ​ការរំលោភ​សិទ្ធិមនុស្ស​ធ្ងន់ធ្ងរ និង​ជា​ប្រព័ន្ធ​ប្រព្រឹត្ត​ដោយ​របប​លោក ហ៊ុន សែន៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។

អត្ថបទពេញនិយម
RFA
បញ្ចេញ​មតិយោបល់៖

បញ្ចូលមតិរបស់អ្នកដោយបំពេញទម្រង់ខាងក្រោមជាអក្សរសុទ្ធ។ មតិនឹងត្រូវសម្រេចដោយអ្នកសម្របសម្រួល និងអាចពិនិត្យកែប្រែឲ្យស្របតាម លក្ខខណ្ឌនៃការប្រើប្រាស់ របស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី។ មតិនឹងមិនអាចមើលឃើញភ្លាមៗទេ។ វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះខ្លឹមសារនៃមតិដែលបានចុះផ្សាយឡើយ។ សូមគោរពមតិរបស់អ្នកដទៃ ហើយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការពិត។