មន្ត្រី​សង្គម​ស៊ីវិល​ថា បំណុល​វិស័យ​ធនាគារ​នៅតែបង្ក​ឱ្យ​មាន​ការ​រំលោភ​សិទ្ធិមនុស្ស

ដោយ យ៉ង ចាន់តារា
2022.12.10
មន្ត្រី​សង្គម​ស៊ីវិល​ថា បំណុល​វិស័យ​ធនាគារ​នៅតែបង្ក​ឱ្យ​មាន​ការ​រំលោភ​សិទ្ធិមនុស្ស រូបពីរបាយការណ៍អង្គការ​លីកាដូ ស្ដីពី​ វិបត្តិ​បំណុលច្រើន​លើសលប់ ក្នុងវិស័យមីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ​នៅកម្ពុជា។
រូប៖ លីកាដូ

មន្ត្រី​សង្គម​ស៊ីវិលធ្វើការងារផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សលើកឡើង​ថា កម្ចី​របស់​គ្រឹះស្ថាន​មីក្រូ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ​និង​ធនាគារ​នៅ​កម្ពុជានៅតែបង្ក​ឱ្យ​មាន​ការ​រំលោភ​សិទ្ធិមនុស្ស​។ ទោះ​យ៉ាងណា មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល​ធ្វើ​ការ​ផ្នែក​សិទ្ធិមនុស្សថា វិស័យ​កម្ចី​ដែល​កំពុង​រីក​ដុះដាល​​ដូច​សព្វ​ថ្ងៃ​នេះ បាន​រួម​ចំណែក​លើក​កម្ពស់​ជីវភាព​ពលរដ្ឋ ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ​ពលរដ្ឋដែលជា​កូន​បំណុល​មិន​បាន​បំពេញ​​​កាតព្វកិច្ច គឺ​ម្ចាស់​បំណុល​មាន​សិទ្ធិ​​រឹបអូស​ទ្រព្យ​បញ្ចាំ​​របស់​កូន​បំណុល។

អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ជាតិ​ និង​​អន្តរជាតិ​រក​ឃើញ​ថា បំណុល​វិស័យប្រាក់កម្ចី បង្ក​បញ្ហា​ជាច្រើន​ រួមមាន៖ ការ​រឹបអូស​ដីធ្លី​ ​ការ​បាត់បង់​ជីវភាពរស់នៅ​សមរម្យ​ ​ផល​ប៉ះពាល់​លើ​បញ្ហា​សុខភាព​ ​ការ​បាត់បង់​ដីធ្លី​របស់​ជនជាតិ​ដើម​ភាគតិច​ ​អ​សុវត្ថិភាព​ស្បៀងអាហារ​ ​និង​ពលកម្ម​កុមារ​​ជាដើម​។​ ពួកគេ​ឱ្យ​ដឹង​ទៀត​ថា ក្នុង​រយៈ​ពេល​៥​ឆ្នាំ​ចុង​ក្រោយ​នេះ ប្រជាពលរដ្ឋ​ជា​កូន​បំណុលនៃ​គ្រឹះស្ថាន​មីក្រូ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ​និង​ធនាគារ​នៅ​កម្ពុជា​ត្រូវ​បង្ខំ​ចិត្ត​លក់​ដី​របស់​ខ្លួន​ដើម្បី​សង​លុយ​ម្ចាស់​បំណុល​ហើយ​បញ្ហា​នេះ​​​កើតឡើង​នៅ​រៀងរាល់​១​៦​នាទី​ម្ដង​។

នាយក​ប្រតិបត្តិ​នៃ​អង្គការ​សមធម៌​កម្ពុជាលោក អៀង វុទ្ធី លើកឡើង​ថា គ្រឹះស្ថាន​មីក្រូ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ​និង​ធនាគារ​នៅ​កម្ពុជា កំពុង​រំលោភ​បំពាន​គោល​នយោបាយ​សាជីវកម្ម​ហិរញ្ញវត្ថុ​អន្តរជាតិ អាយ.អេហ្វ.ស៊ី (IFC)​ ដែល​ជា​ស្ថាប័ន​អន្តរជាតិក្នុង​ការ​ផ្ដល់​​ប្រាក់​វិនិយោគ​ដល់​វ័យ​ធនាគារ​។ លោក​បន្ត​ទៀត​ថា ពេល​នេះ​ពលរដ្ឋ​ជំពាក់​ប្រាក់គ្រឹះស្ថាន​មីក្រូ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ​និង​ធនាគារ​កំពុង​​ស្ថិត​ក្នុង​សភាព​បំណុល​វ័ណ្ឌក។​ តាម​រយៈ​ការ​រក​ឃើញ​របស់​​អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​នៅ​តាម​សកលវិទ្យាល័យ​នានា និង​អង្គការ​អន្តរជាតិ​ ពលរដ្ឋ​កូន​បំណុល​​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំ​បាន​បាត់បង់​ប្លង់​កម្មសិទ្ធិ​ដីធ្លី​ជាង​មួយ​៣​សែន​ប្លង់​ ហើយ​​បញ្ហា​នេះ​បាន​បង្ក​ឱ្យ​មាន​ការរំលោភ​សិទ្ធិមនុស្ស​យ៉ាង​ខ្លាំង​ក្នុង​សង្គម​កម្ពុជានៅរយៈពេល៥ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ៖ 

«នាំ​ផល​​ប៉ះពាល់​ដល់​ជីវភាព​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ ពាក់ព័ន្ធ​ដល់​ការ​សិក្សា​របស់​កុមារ​ ដោយ​សារ​ឪពុក​ម្ដាយ​មិន​មាន​លទ្ធភាព​ផ្ដល់​ការ​គាំទ្រ ទៅ​ដល់​កុមារ​ទាំង​អស់​ទាំង​ដើម្បី​បន្ត​ការ​សិក្សា​ដោយ​សារ​បំណុល​វ័ណ្ឌក​ហ្នឹង​ឯង​គ្រួសារ​ចាំបាច់​ឱ្យ​កុមារ​ទាំងអស់​ទៅ​ធ្វើការ​ឬមួយ​ឪពុកម្ដាយ​ត្រូវ​បាន​ចំណាក​ស្រុក​ដើម្បី​ស្វែងរក​ថវិកា​បង់​មីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ​ហ្នឹង​ឯង»

ការ​សិក្សា​ថ្មី​មួយ​របស់​សហប្រតិបត្តិការ​សេដ្ឋកិច្ច​ ​និង​ការ​អភិវឌ្ឍ​ (B​M​Z​) ​ឱ្យ​ដឹង​ថា​ វិស័យ​មីក្រូ​ហិរញ្ញវត្ថុ​នៅ​កម្ពុជា​បាន​នាំ​ឱ្យ​មានការ​លក់​ដី​ដោយបង្ខំ​ជាច្រើន​ករណី​កើត​ចេញពី​បញ្ហា​បំណុល​ ​ពោល​ក្នុង​កម្រិត​មួយ​ “​ខ្ពស់​ខ្លាំង​” ​និង ​“​មិន​អាច​ទទួលយក​បាន​”។

​នាយក​ទទួលបន្ទុក​កិច្ចការ​ទូទៅ​នៃ​អង្គការ​លី​កា​ដូ លោក​ អំ ​សំអាត ជំរុញ​ឱ្យ​មាន​ការ​ដោះស្រាយ​ការ​រំលោភ​សិទ្ធិមនុស្ស​ក្នុង​វិស័យ​នេះ។ មន្ត្រី​សិទ្ធិមនុស្ស​ស្នើ​ឱ្យ​មានការ​គោរព​សិទ្ធិ​អ្នក​ខ្ចី ​និង​ការ​អនុគ្រោះ​ដល់​កូន​បំណុល​ ដើម្បី​កាត់បន្ថយបញ្ហាបាត់បង់​ដីធ្លី និង​ការទទួល​រង​ទង្វើ​អសីលធម៌​ ដែលបង្កដោយមន្ត្រីពីគ្រឹះស្ថាន​មីក្រូ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ​និង​ធនាគារ៖

«ដើម្បី​ស្វែង​រក​ដំណោះស្រាយ​នូវ​បញ្ហា​ដែល​បាន​កើតឡើង​កន្លង​មក​ឱ្យ​បាន​ចប់​សព្វគ្រប់​ដែល​មិន​មាន​ការ​រំលោភ​បំពាន​សិទ្ធិ​អ្នក​ខ្ចី​នោះ​បាន​ទេ»

អង្គការ​សិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ រក​ឃើញថា វិបត្តិ​ពលរដ្ឋជំពាក់​បំណុលដែលកើន​ច្រើន​លើស​លុបប៉ុន្មានឆ្នាំនេះ​កំពុង​នាំឱ្យ​មានការ​រំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្ស។​ លីកាដូ រកឃើញទៀតថា កាលពី​ឆ្នាំ២០២០​ កម្ចី​ឥណទាន​ខ្នាតតូច​គិតជា​មធ្យម​នៅកម្ពុជា​គឺមាន​ចំនួន​គឺជាង៤ពាន់ដុល្លារ(៤.២៨០) ​ ដែលជា​ទំហំ​ធំជាង​គេ​នៅលើ​ពិភពលោក។​ ប្រជា​ពលរដ្ឋ​ចំនួន ៩៥%​ មានប្រាក់​ចំណូល​ប្រចាំ​​ឆ្នាំ​តិចជាង​ចំនួន​កម្ចី​នេះ។ ចំនួន​កម្ចី​ឥណទាន​ខ្នាត​តូច​សរុប​គឺ​មាន​រហូត​ដល់ ​២,៨ ​លាន​កម្ចី​ សម្រាប់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ ៣,៦​ លាន​គ្រួសារនៅ​ទូទាំង​ប្រទេស។

ពលរដ្ឋ​មាន​បញ្ហា​ដីធ្លី លោកស្រី ផាវ ញ៉ើង ដែល​ជំពាក់​ប្រាក់​ធនាគារក្នុង​ស្រុក​ឱ្យ​ដឹង​ថា លោកស្រីតែងតែង​បង់​ប្រាក់​កម្ចី​ទៅ​ធនាគារ​រៀងរាល់​ខែ ប៉ុន្តែកាល​ពី​មាន​វិបត្តិ​ជំងឺ​កូវីដ១៩ ក្នុង​ឆ្នាំ​២០២១ លោក​ស្រី​មិន​អាច​ប្រាក់​ទៀងទាត់ ពេលនោះ​ខាង​ធនាគារព្រមាន​រឹបអូស​ដីធ្លី​ផ្ទះ​លោក​ស្រី​ដែល​ជា​ទ្រព្យ​បញ្ចាំ។ លោកស្រី​ឱ្យ​ដឹង​ទៀត​ថា ក្រោយ​ការ​ព្រមាន​ដូច្នេះ លោកស្រី​សម្រេច​ចិត្ត​ទៅ​ចងការ​ប្រាក់​អ្នក​ចងការ​ប្រាក់​ឯកជន​ដើម្បី​សង​ផ្ដាច់​ទៅ​ធនាគារ។ លោក​ស្រី ផាវ ញ៉ើងទៀតថា ពេល​នោះ​លោកស្រី​ត្រូវ​ប្រឹង​រក​ប្រាក់ និងត្រូវ​ហូប​អំបិល​ប្រហុក ទម្រាំ​ដោះ​បំណុល​​អស់​៖

«បើសិន​ធនាគារ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ទាំង​អស់​គាត់​គិត​ថា យក​មក​អភិវឌ្ឍន៍​ដើម្បី​ឱ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​មាន​ការ​រីកចម្រើន មាន​មុខរបរ​រកស៊ី​មាន​ដើម​ទុន​អី ប៉ុន្តែ​បែរ​ជា​ដាក់​កំណត់​លក្ខខណ្ឌ​ឱ្យ​បញ្ចាំ​សូម្បី​ត្រឹម​៥០០​(ដុល្លារ)​ក៏​បញ្ចាំ​ប្លង់​ដីស្រែ​ដី​ផ្ទះ​ដែរ​អ៊ីចឹង ខ្ញុំ​គិត​ថា មិនមែន​មក​ស្រោចស្រង់​ប្រជាពលរដ្ឋ​ទេ​ជា​ការ​ផល​ប្រយោជន៍​ចំណេញ​ក្រុមហ៊ុន​របស់​គេ​អ៊ីចឹង គេ​មិនមែន​មក​ជួយ​យើង​ទេ»

ទោះ​ជា​មាន​ការ​រក​ឃើញ​ពី​បញ្ហា​បំណុល​ពលរដ្ឋ​បែប​នេះក្តី ប៉ុន្តែគេ​មិន​ទាន់​ឃើញរដ្ឋាភិបាល​លោក ហ៊ុន សែន ដាក់​ចេញ​គោលនយោបាយ​ដើម្បី​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​នេះ​នៅឡើយ​ទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ លោកនាយក​រដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ប្រកាស​ជា​ញឹកញាប់​ថា លោក​លើកទឹកចិត្ត​ឱ្យ​ធនាគារ និង​គ្រឹះស្ថាន​មីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ រឹបអូស​ដីធ្លីនិង​ផ្ទះសម្បែង​ពលរដ្ឋ​ប្រសិនបើ​ពួកគេ​ធ្វើតាម​ការឃោសនា​របស់​មេដឹកនាំ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ ដែល​ធ្លាប់​អំពាវនាវ​ឱ្យ​ផ្អាក​សងបំណុល​ទាំង​ការ​ទាំង​ដើមដោយសារ​វិបត្តិ​ជំងឺ​កូវីដ១៩​។

ទាក់ទង​ការ​រំលោភ​សិទ្ធិមនុស្ស​ក្នុង​វិស័យ​ប្រាក់​កម្ចី​នេះ អង្គការ​សិទ្ធិមនុស្សលី​កា​ដូ ​និង​អង្គការ​សមធម៌​កម្ពុជា ​កាលពី​ខែកុម្ភៈ​តំណាង​ឱ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​​អ្នក​ខ្ចីប្រាក់​​​ពី​គ្រឹះស្ថាន​​មីក្រូ​ហិរញ្ញវត្ថុ​​​និង​​ធនាគារ​​បាន​ដាក់​ពាក្យ​​ប្ដឹងទៅ​សាជីវកម្ម​ហិរញ្ញវត្ថុ​អន្តរជាតិ​ ​(IFC)ករណី​រំលោភ​សិទ្ធិពលរដ្ឋ​កូន​បំណុល។ ពាក្យ​ប្ដឹង​​នោះ​​ចោទ​ប្រកាន់​ថា គ្រឹះស្ថាន​មីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ និង​ធនាគារ​ចំនួន​៦បាន​រំលោភបំពាន​សិទ្ធិមនុស្ស និង​ការ​រំលោភបំពាន​លើ​បទដ្ឋាន​អនុវត្ត​ស្តង់ដារលើ​ប្រាក់កម្ចី​ឥណទាន​ខ្នាត​តូច​នៅ​កម្ពុជា។ ស្ថាប័ន​ទាំង​នោះ​រួម​មាន៖ ធនាគារ​អេស៊ីលីដា ធនាគារ​ហត្ថា ធនាគារ​ស្ថាបនា គ្រឹះស្ថាន​មីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ​អម្រឹត គ្រឹះស្ថាន​មីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ អិលអូអិល​ស៊ី និង​គ្រឹះស្ថាន​មីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ​ប្រា​សាក់​។ ជា​លទ្ធផល​ ​ការិយាល័យ​ភាព​អនុលោម​​ទីប្រឹក្សា​ដោះស្រាយ​វិវាទ​(​CA​O) ​នៃ​​សាជីវកម្ម​ហិរញ្ញវត្ថុ​អន្តរជាតិ ​(IFC) បាន​សម្រេច​ត្រួតពិនិត្យ អនុលោម​ភាព​នៃ​បណ្ដឹង​មីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ​នៅ​កម្ពុជា។ សេចក្ដី​ថ្លែងការណ៍​ ​អង្គការ​លីកាដូ ចុះ​កាល​ពី​ថ្ងៃទី​១៥ ខែ​វិច្ឆិកា ឱ្យ​ដឹង​ថា ​ស្ថាប័ន​អន្តរជាតិ​មួយ​នេះនឹង​ចាត់​វិធាន​មួយ​ដែល​ជា​ការ​គាំទ្រ​សិទ្ធិមនុស្សក្នុង​វិស័យ​ហិរញ្ញវត្ថុ​នេះឡើងវិញ។

ទាក់ទង​ករណីនេះ​វិទ្យុ​អាស៊ីសេរី​មិន​អាច​សុំ​ការ​ឆ្លើយតប​ពី​ប្រធាន​នាយក​ប្រតិបត្តិ​ធនាគារ​អេស៊ីលីដា​លោក អ៊ិន ចាន់នី ដែលជា​ភាគី​សំខាន់​មួយ​ក្នុង​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​នេះ​បាន​ទេ​ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១០ ខែ​ធ្នូ។ ចំណែក​ប្រធាន​ទំនាក់ទំនង​និង​ជា​អ្នកនាំពាក្យ​សមាគម​មីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ លោក កាំង តុងងី ក៏​មិន​អាច​សុំ​ការ​អត្ថាធិប្បាយ​បាន​ដែរ​នៅ​ថ្ងៃ​ដដែល​នេះ។

អ្នកនាំពាក្យ​គណៈកម្មាធិការ​សិទ្ធិមនុស្ស​របស់​រដ្ឋាភិបាល​ លោក កត្តា អ៊ន យល់ថា វិស័យ​ផ្ដល់​ប្រាក់​កម្ចី​ដែល​បាន​ចុះ​បញ្ជី​ត្រឹមត្រូវ​​គឺមាន​ប្រព័ន្ធ​វាយតម្លៃ និង​ការ​គោលការណ៍​នៃ​ដាក់​ទ្រព្យ​បញ្ចាំ​​ដែល​មាន​ការ​ព្រមព្រៀង​គ្នា​ពី​ភាគី​ទាំង​សងខាង ។ លោក​បន្តថា ការ​ដាក់​ពាក្យ​ប្ដឹង​របស់​ពលរដ្ឋជា​សិទ្ធិ​របស់​ពលរដ្ឋ ប៉ុន្តែមន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល​រូប​នេះរិះគន់​ថា ការ​ដែល​ពលរដ្ឋ​​ប្ដឹងទៅ​សាជីវកម្ម​ហិរញ្ញវត្ថុ​អន្តរជាតិ​(IFC ) ទំនង​មិន​ទទួល​បាន​លទ្ធផល​ទេ​ ព្រោះ​លោកយល់​ថាជា​ការ​ប្ដឹង​ខុស​កន្លែង៖

«យើង​ឃើញ​ថា ប្រជាពលរដ្ឋ​ដែល​ជា​កូន​បំណុល​មិនមែន​បំពេញ​កាតព្វកិច្ច​ផ្លូវ​ច្បាប់ វា​ជា​ករណី​ផ្លូវ​ច្បាប់​ ពីព្រោះ​ហេតុ​អី ពីព្រោះ​ពេល​ណា​ដែល​ធ្វើ​ខុស​គោលការណ៍​នៃ​មីក្រូហិរញ្ញវត្ថុ​មាន​ន័យ​ថា យើង​មិន​បំពេញ​កាតព្វកិច្ច​នៅ​ក្នុង​ការ​សង​ម្ចាស់​បំណុល​​ជា​គោលការណ៍​ច្បាប់​ម្ចាស់​បំណុល​អាច​មាន​សិទ្ធិ​ក្នុង​ការ​ទូទាត់​ រឹបអូស​ខុស​គោលការណ៍​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ក្នុង​ការ​ប្ដឹង​ដើម្បី​រឹបអូស​ទ្រព្យ​បញ្ចាំ​លក់​ឡៃឡុង​សង​ម្ចាស់​បំណុល​វិញ​នេះ​ជា​គោលការណ៍»

អង្គការ​លី​កា​ដូ ​អង្គ​ការសធម៌​កម្ពុជា​ ​និង​អង្គការ​ ​F​I​AN​ ​បាន​អំពាវនាវ​ឱ្យ​មានការ​ប្រគល់​ប្លង់​កម្មសិទ្ធិ​ដីធ្លី​រាប់​សែន​ប្លង់​ដែល​បច្ចុប្បន្ន​កាន់កាប់​ដោយ​គ្រឹះស្ថាន​មីក្រូ​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ​និង​ធនាគារ​​ជូន​ទៅ​ម្ចាស់កម្មសិទ្ធិ​ជា​អ្នក​ខ្ចីប្រាក់​វិញ​ឱ្យ​បាន​ឆាប់​​។​ ​ក្រុម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​រំពឹង​ថា​ ដំណោះស្រាយ​នេះនឹង​ជួយ​កាត់បន្ថយ​សម្ពាធ​របស់​គ្រួសារ​ពលរដ្ឋ​ ​និង​កាត់បន្ថយ​កា​រលក់​ដី​ដោយបង្ខំ​ព្រោះប្រាក់កម្ចី៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។

បញ្ចេញ​មតិយោបល់៖

បញ្ចូលមតិរបស់អ្នកដោយបំពេញទម្រង់ខាងក្រោមជាអក្សរសុទ្ធ។ មតិនឹងត្រូវសម្រេចដោយអ្នកសម្របសម្រួល និងអាចពិនិត្យកែប្រែឲ្យស្របតាម លក្ខខណ្ឌនៃការប្រើប្រាស់ របស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី។ មតិនឹងមិនអាចមើលឃើញភ្លាមៗទេ។ វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះខ្លឹមសារនៃមតិដែលបានចុះផ្សាយឡើយ។ សូមគោរពមតិរបស់អ្នកដទៃ ហើយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការពិត។