​«​កម្ពុជា​​នឹង​​រង​​ផល​ប៉ះពាល់​ផ្នែក​​សេដ្ឋកិច្ច​ ខណៈ​​​កម្ពុជា​​នឹង​​ពិបាក​​​​រៀបចំ​​កិច្ច​ប្រជុំ​កំពូល​អាស៊ាន​-រុស្ស៊ី ​ដោយសារ​ទង្វើ​ឈ្លានពាន​​​​របស់​រុស្ស៊ី​​លើ​អ៊ុយក្រែន​»​

0:00 / 0:00

អ្នក​វិភាគ​នយោបាយ​អន្តរជាតិ​យល់​ថា ​ក្រៅពី​រង​ផល​ប៉ះពាល់​មក​លើ​សេដ្ឋកិច្ច​ហើយ​នោះ កម្ពុជា​​​នឹង​ពិបាក​​​រៀបចំ​កិច្ច​ប្រជុំ​កំពូល​អាស៊ាន​-​រុស្ស៊ី លើក​ទី​៥ ដោយ​សារ​​ទង្វើ​ឈ្លានពាន​​​​របស់​រុស្ស៊ី​​ (Russia) ទៅ​លើ​​ប្រទេស​អ៊ុយក្រែន (Ukraine)។ លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​​ហ៊ុន សែន ទទួល​ស្គាល់​ថា កម្ពុជា​នឹង​រង​ផល​ប៉ះពាល់​​ផ្នែក​សេដ្ឋ​កិច្ច​​​ដោយ​សារ​វិបត្តិ​នៃ​​​សង្គ្រាម​​​​រុស្ស៊ី​ ​ ​និង​​​អ៊ុយ​ក្រែន ខណៈ​​លោក​មិន​គាំទ្រ​សហភាព​អឺរ៉ុប​​ក្នុង​ការ​ផ្ដល់​​ទាហាន និង​សព្វាវុធ ឲ្យ​អ៊ុយក្រែន បាញ់​ត​ទល់​នឹង​រុស្ស៊ី​ទេ។​

លោក ហ៊ុន សែន ត្អូញត្អែរ​​​ថា ក្នុង​តួនាទី​ជា​ប្រធាន​អាស៊ាន​ប្ដូរ​វេន​ឆ្នាំ​២០២២ ​មិន​មែន​ជា​រឿង​សាមញ្ញ​ទេ ព្រោះ​បញ្ហា​កើត​ឡើង​ជា​បន្ត​បន្ទាប់​ ទាំង​​ជម្លោះ​ដែន​សមុទ្រ​​ចិន​​ខាង​ត្បូង​ វិបត្តិ​នយោបាយ​​​នៅ​ប្រទេស​ភូមា ឬ​មីយ៉ាន់ម៉ា​ (Myanmar) ​និង​​​ការ​បង្កើត​សង្គ្រាម​​រវាង​រុស្ស៊ី និង​អ៊ុយក្រែន។​​ លោកក៏​​​ព្រួយ​បារម្ភ​​ចំពោះ​សេដ្ឋកិច្ច​កម្ពុជា ​ថា​នឹង​អាច​រង​ផល​ប៉ះ​ពាល់​​​នៅ​ពេល​ខាង​មុខ​ ​ប្រសិន​បើ​សង្គ្រាម​ប្រទេស​ទាំង​ ២​នេះ កាន់​​តែ​ខ្លាំង​ឡើង​ពី​មួយ​ថ្ងៃ​ទៅ​មួយ​ថ្ងៃ​។

ថ្លែង​​ចំពោះ​មុខ​អគ្គ​រដ្ឋ​ទូត​ចិន​ប្រចាំ​​កម្ពុជា​លោក វ៉ាង វិនធៀន​ (Wang Wentian) ​ក្នុង​ពិធី​​សម្ពោធ​ផ្លូវ​ជាតិ​លេខ​៣ ពី​ចោមចៅ​ទៅ​ខេត្ត​កំពត នៅ​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ទី​២ ខែមីនា លោក ហ៊ុន សែន លើក​ឡើង​ថា ​​ការ​ពង្រីក​វិសាល​ភាព​​សង្គ្រាម​ពី​រុស្ស៉ី​​ច្បាំង​ជាមួយ​​អ៊ុយក្រែន ​ទៅ​ជា​​សង្គ្រាម​​រវាង​រុស្ស៉ី​ជាមួយ​អឺរ៉ុប​ នឹង​ជះ​ផល​អវិជ្ជមាន​ដល់​​ពិភព​​លោក​ ហើយ​ក្នុង​នោះ​កម្ពុជា ​​ក៏​ត្រូវ​រង​គ្រោះ​ផ្នែក​សេដ្ឋកិច្ច​ដែរ​ ​ដោយ​សារ​​​តម្លៃ​ប្រេង​​អន្តរ​​ជាតិ​ឡើង​​ថ្លៃ។

លោក​​​ ហ៊ុន សែន អះអាង​ថា កម្ពុជា​​មាន​ជំហរ​​​កណ្ដាល។ ​តែ​លោក​​​​ប្រកាស​​មិន​គាំទ្រ​​​​សហភាព​អឺរ៉ុប ​​ក្នុង​ការ​ផ្ដល់​​​ជំនួយ​ផ្នែក​សព្វាវុធ​ឲ្យ​ទៅ​ប្រទេស​អ៊ុយក្រែន​ទេ ដោយ​​លោក​​​ចាត់​ទុក​​ថា ការ​ផ្ដល់​ជំនួយ​អាវុធ​ឲ្យ​អ៊ុយក្រែន​បាញ់​តប​​ត​នឹង​រុស្ស៊ី​​​វិញ ជា​ការ​ពង្រីក​សង្គ្រាម​ឲ្យ​កាន់​តែ​​ធំ​ឡើង។ មេដឹកនាំ​រដ្ឋាភិបាល​ឯក​បក្ស​​​​រូប​នេះ ផ្ដល់​​យោបល់​​ឲ្យ​​​​​រុស្ស៊ី និង​​អ៊ុយក្រែន ចូល​តុ​ចរចា​គ្នា​ដោយ​សន្តិវិធី​​៖ «ពេល​ដែល​បញ្ជូន​ ( អាវុធ និង​ទាហាន )​ ទៅ សង្គ្រាម​នេះ​នឹង​ផ្ទុះ​កាន់​តែ​ធំ​ជាង​មុន​ៗ។ ដោយ​សារ​តែ​​ពី​​ដើម​អ៊ុយ​ក្រែន​ខ្វះ​អាវុធ ឥឡូវ​​​អ៊ុយក្រែន​ត្រូវ​សំបូរ​អាវុធ ដូច្នេះ​សង្គ្រាម​នេះ​នឹង​ផ្ទុះ​ឡើង​​ខ្លាំង​ជាង​មុន ព្រោះ​តម្រូវ​ឲ្យ​រុស្ស៊ី​​ត្រូវ​ប្រើ​កម្លាំង​ខ្លាំង​ជាង​មុន។ អ៊ីចឹង​ !​ ទេ សង្គ្រាម​នេះ​ដូច​ឡើង​ពី​មួយ​ថ្ងៃ​ទៅ​មួយ​ថ្ងៃ ឡើង​ពី​កម្រិត​មួយ​ទៅ​កម្រិត​មួយ»។

​​ពាក់ព័ន្ធ​រឿង​នេះ​ដែរ ក្រុម​អ្នក​ឃ្លាំមើល​យល់​ថា កម្ពុជា​នឹង​​ត្រូវ​រង​ផល​ប៉ះពាល់​ទាំង​ផ្នែក​នយោបាយ និង​សេដ្ឋកិច្ច​ពី​​វិបត្តិ​សង្គ្រាម​រុស្ស៊ី​ឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន​នេះ។ អ្នក​សិក្សា​ស្រាវជ្រាវនៃ​វិទ្យា​ស្ថាន​ខ្មែរ​សម្រាប់​សហ​ប្រតិបត្តិ​ការនិង​សន្តិភាព​ (CICP) ​លោក វណ្ណ ប៊ុនណា ​មើល​ឃើញ​ថា​ ខាង​​ផ្នែក​នយោបាយ​​កម្ពុជា​នឹង​​​ត្រូវ​​រៀបចំ​​កិច្ច​ប្រជុំ​កំពូល​អាស៊ាន-​រុស្ស៊ី លើក​ទី​៥​ នៅ​ក្រុង​ភ្នំពេញ​​ ដូច្នេះ​នឹង​មាន​​សមាជិកអាស៊ាន​មួយ​ចំនួន​ជំទាស់​មិន​ឱ្យ​មាន​​​កិច្ច​ប្រជុំ​នេះ ព្រោះ​​មិន​ពេញ​ចិត្ត​ទង្វើ​ឈ្លានពាន​របស់​រុស្ស៊ី​។

លោកបន្ត​​ថា ក្នុង​ករណី​នេះ ​​កម្ពុជា​​​ក៏​ត្រូវ​បង្ហាញ​​ទំនោរ​ទៅ​រក​ការ​គោរព​​​​​​ធម្មនុញ្ញ​អង្គ​ការ​សហ​ប្រជាជាតិ ច្បាប់​អន្តរជាតិ និង​ធម្មនុញ្ញ​អាស៊ាន។ ទោះ​យ៉ាង​ណា លោក​​យល់​​ថា ដោយសារ​​កម្ពុជា​ គឺជា​ប្រទេស​តូច​ ​​ដូច្នេះ​កម្ពុជា​​​ក៏​អាច​​បង្ហាញ​​​​ការ​គាំទ្រ​​​​ សម្រាប់​​​​ភាគី​ខាង​ប្រទេស​តូច​ដែរ​ ដោយ​​ការ​ថ្កោល​ទោស​ខ្លះៗ ​ចំពោះ​ទង្វើ​​ណា​ដែល​ប្រទេស​ធំ​អនុវត្ត​​ខុស​ច្បាប់​អន្តរជាតិ៖ «អ្វី​ដែល​កម្ពុជា​ គួរ​ប្រកាន់​ខ្ជាប់​ គឺ​គោរព​ឲ្យ​បាន​នូវ​គោលការណ៍​ច្បាប់​អន្តរជាតិ រដ្ឋ​ធម្មនុញ្ញ​អាស៊ាន ក៏​ដូចជា​រដ្ឋ​ធម្មនុញ្ញ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ»។​​​​​​

ចំណែក​ផ្នែក​សេដ្ឋកិច្ច​វិញ អ្នក​ជំនាញ​ផ្នែក​កិច្ច​ការ​អន្តរជាតិ​រូប​នេះអះអាង​ថា ចង់​ឬ​មិន​ចង់​ កម្ពុជា​​នឹង​ត្រូវ​​ជួប​វិបត្តិ​ប្រេង និង​អត្រា​ប្ដូរ​ប្រាក់​ពិភព​លោក​ឡើង​ថ្លៃ​ដូច​ប្រទេស​ដទៃ​ទៀត​ដែរ។ លោក​ថា ​វិបត្តិ​​ផ្នែក​សេដ្ឋកិច្ច​នេះ កម្ពុជា​នឹង​មិន​អាច​ដោះស្រាយ​តែ​ឯង​រួច​ទេ គឺ​មាន​តែ​ស៊ូទ្រាំ​លំបាក​​ក្នុង​គ្រា​នេះ។

​​​ប្រធាន​​សមាគម​ឯករាជ្យ​នៃ​សេដ្ឋកិច្ច​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធលោក វន់ ពៅ ​ព្រួយ​បារម្ភ​ថា បន្ទុក​​​​​​​​ទាំង​អស់​នេះ​ ចុង​ក្រោយ​នឹង​ត្រូវ​ធ្លាក់​លើ​ពលរដ្ឋ​ក្រីក្រ ដូច​វិបត្តិ​ជំងឺ​កូវីដ​១៩​ដែរ ព្រោះ​​​ពលរដ្ឋ​​ក្រីក្រ​ គឺ​ជា​ក្រុម​ដែល​​ងាយ​​នឹង​ធ្លាក់​ក្នុង​វិបត្តិ​​គ្មាន​ការ​ងារ​ធ្វើ​ និង​គ្មាន​ប្រាក់​ចំណូល។ លោក​ វន់ ពៅ យល់​ថា ស្ថានភាព​ចំពោះ​មុខ គឺ​​រដ្ឋាភិបាល​អាច​ដាក់​ចេញ​គោល​នយោបាយ​​​ជួយ​សង្គម​ និង​​ការ​បន្ធូរ​បន្ថយ​ពន្ធ​នាំ​ចូល​លើ​​តម្រូវ​ការ​ចាំបាច់​​​មួយ​ចំនួន ដើម្បី​​​ជួយ​សម្រួល​បន្ទុក​ជីវភាព​​ពលរដ្ឋ​៖ «តែ​​បើ​សិន​​ជា​រដ្ឋ​គិតគូរ យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​ទៅ​លើ​ជីវភាព​​ពលរដ្ឋ។ ខ្ញុំ​គិត​ថា​ រដ្ឋ​គួរ​រៀបចំ​យន្តការ​ធ្វើ​យ៉ាង​ណា ឲ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ងើប​ឡើងវិញ​នៃ​​ការ​ប្រកប​មុខ​របរ​អាជីវកម្ម​របស់​គាត់ ក្នុង​ស្ថានភាព​នេះ​ ហើយ​​រដ្ឋ​ត្រូវ​រៀប​ចំ​កញ្ចប់​ថវិកា និង​ការ​ឧបត្ថម្ភ​ពន្ធ​​ទៅ​ដល់​អាជីវកម្ម​ខ្នាត​តូច និង​ខ្នាត​មធ្យម​សម្រាប់​អាជីវកម្ម​ខ្មែរ»។ ​​

​​​​​​​ជុំវិញ​​រឿង​សង្គ្រាម​រុស្ស៊ី​​ឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន​នេះ​ដែរ​ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១ ខែមីនា ឯក​អគ្គ​រដ្ឋ​ទូត​បារាំង​ប្រចាំ​​​កម្ពុជា​លោក ហ្សាក់ ប៉ឺឡេត (Jacques Pellet) និង​​ឯក​អគ្គ​រដ្ឋ​ទូត​​​អាល្លឺម៉ង់​​​​នៅ​កម្ពុជា​​លោក គ្រីស្យង់ ប៊ែរហ្សេ (Christian Berger)​ បាន​​ប្រាប់​​រដ្ឋ​​លេខា​ធិការ​​ក្រសួង​​ការបរទេស​កម្ពុជាអ្នក​ស្រី សឿង រ័ត្ន​ចាវី ​ថាតំណាង​ប្រទេស​ទាំង​២​​ចង់​ឃើញ​​កម្ពុជា​ចូល​រួម​ក្នុង​ចលនា​អន្តរ​ជាតិ​​គាំទ្រ​អ៊ុយក្រែន និង​​ថ្កោល​ទោស​​អំពើ​ឈ្លាន​ពាន​រ​បស់​រុស្ស៊ី។ ​ក្នុង​សេចក្តី​ប្រកាស​ព័ត៌មាន​របស់​ស្ថាន​ទូត​បារាំង​ប្រចាំ​កម្ពុជា ផ្សាយ​ចេញ​ក្រោយ​ជំនួប​នោះ មិន​បាន​បញ្ជាក់​​ថា ភាគី​កម្ពុជា​ឆ្លើយ​តប​បែប​ណា​ទេ។​

កាល​ពី​​ថ្ងៃ​ទី​២៧ ខែកុម្ភៈ​ រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេស​អាស៊ាន​បាន​ចេញ​សេចក្ដី​ថ្លែងការណ៍​រួម​គ្នា​​​ សម្ដែង​ក្ដី​បារម្ភ​ចំពោះ​ការវិវត្តន៍​​នៃ​ស្ថានការណ៍​ប៉ះ​ទង្គិច​គ្នា​រវាង​រុស្ស៊ី និង​អ៊ុយក្រែន។ ក្រុម​រដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេស​អាស៊ាន​បាន​ស្នើសុំ​ឲ្យ​គ្រប់​ភាគី​ពាក់ព័ន្ធ​ទាំង​អស់​ខិតខំ​ប្រឹង​ប្រែង​សន្ទនា​​ ទប់​ស្កាត់​ភាព​តានតឹង ដើម្បី​​កុំ​ឲ្យ​ស្ថានការណ៍​ប៉ះ​ទង្គិច​នេះ​វិវត្តន៍​កាន់​តែ​ធំ​ឡើង​ធ្វើ​​ឲ្យ​​ទប់​ស្កាត់​លែង​បាន។

ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា​ក្ដី សេចក្ដី​ថ្លែងការណ៍​របស់​រដ្ឋមន្ត្រី​ការ​បរទេស​អាស៊ាន រួម​ទាំង​លោក ហ៊ុន សែន ដែល​មាន​ទំនាក់ទំនង​ជិតដិត​ជាមួយ​រុស្ស៊ី​ផង មិន​បាន​ថ្កោលទោស និង​ហៅ​អំពើ​វាយ​ប្រហារ​របស់​កងទ័ព​រុស្ស៊ី​ទៅ​លើ​ប្រទេស​អ៊ុយក្រែន​ថា ជា «អំពើ​ឈ្លានពាន» នោះ​ទេ។ នៅ​ក្នុង​តំបន់​អាស៊ាន មាន​តែ​ប្រទេស​សិង្ហបុរី​មួយ​ទេ ដែល​បាន​ចេញ​មុខ​មុន​គេ ប្រកាស​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​លើ​ប្រទេស​រុស្ស៊ី៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។