ក្រុមសហជីព និងកម្មករអំពាវនាវដល់រដ្ឋាភិបាលឱ្យបើកលំហសិទ្ធិសេរីបញ្ចេញមតិ និងគោរពសិទ្ធិមនុស្សឡើងវិញ ខណៈសហភាពអឺរ៉ុបព្រមានដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ«គ្រប់មុខទំនិញទាំងអស់លើកលែងតែអាវុធ» (EBA) ពីកម្ពុជា ប្រសិនបើការបោះឆ្នោតខាងមុខនៅសេរីនិងយុត្តិធម៌។ ពួកគេអះអាងថា សព្វថ្ងៃនេះពិបាករកការងារធ្វើណាស់ទៅហើយទម្រាំដកប្រព័ន្ធបន្ថែមទៀតជីវភាពរបស់ពួកគេកាន់តែយ៉ាប់យ៉ឺន។
ក្រុមកម្មករ និងសហជីពព្រួយបារម្ភស្រដៀងគ្នាថា ការដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA បន្ថែមនេះនឹងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពពួកគេធ្ងន់ធ្ងរនឹងប្រឈមបាត់បង់ការងារ។ ពួកគេយល់ឃើញថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែខ្នះខ្នែងក្នុងដោះស្រាយបញ្ហានេះដល់ក្រុមកម្មករ ជាជាងអួតអាងតែនៅមុខកម្មករ។
តំណាងសហជីពរោងចក្រ មេន អួរ ហ្គាមែន (Man Ou Garment) ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី នៅថ្ងៃទី១៧ ខែមីនាថា ការដកអនុគ្រោះ ២០ភាគរយគឺពិបាកសម្រាប់កម្មករណាស់ទៅហើយក្នុងការរកប្រាក់ចំណូលចិញ្ចឹមគ្រួសារ។ លោកបន្តថា លោកព្រួយបារម្ភចំពោះអនាគតរបស់កូនៗ លោក ពីព្រោះបើសិនជាថៅកែរោងចក្រទាំងអស់បង្វែរការវិនិយោគទៅប្រទេសផ្សេងវិញ លោកក៏ពិបាករកការងារធ្វើដែរដោយសារលោកមានវ័យចំណាស់ហើយ។
« ខ្ញុំក៏មានការអំពាវនាវដែលសុំឱ្យរដ្ឋាភិបាលរបស់យើងព្យាយាមគោរពនូវលិទ្ធប្រជាធិបតេយ្យ ហើយបើកសិទ្ធិសេរីភាពសម្រាប់គណបក្សនយោបាយផ្សេងៗដើម្បីឱ្យខាងបែកអឺរ៉ុបនិងអាមេរិកផ្សេងៗគេផ្ដល់ EBA មកឱ្យកម្ពុជាយើងវិញ និង GSP ផងដែរខ្ញុំសង្ឃឹមថារដ្ឋាភិបាលយើងគាត់យល់នូវកាលៈទេសៈដែលលំបាកលំបិននេះហើយខាងមុខនេះយើងនឹងមានបោះឆ្នោតហើយ អ៊ីចឹងខ្ញុំជឿជាក់ថារដ្ឋាភិបាលនឹងគោរពនូវសិទ្ធិពេញលេញក្នុងការបញ្ចេញមតិ និងនយោបាយផ្សេងៗ » ។
ស្រដៀងគ្នានេះដែរ តំណាងកម្មកររោងចក្រ ហ្គូល ហ្វៀម ស្តារ (Gold Fame Star) គឺ លោក កែវ បឿន ថ្លែងថា បច្ចុប្បន្ននេះរោងចក្រជាច្រើនបានព្យួរការងារ និងបិទទ្វារ ហើយលោកជំពាក់បំណុលធនាគារទៀត។ ដូច្នេះ បើនៅក្នុងស្រុកមិនអាចរកការងារបានលោកនឹងអាចចំណាកស្រុកទៅក្រៅប្រទេស។ លោកបញ្ជាក់ថានេះដោយសារតែកម្ពុជាមិនគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងគំរាមកំហែងលើអ្នកមានមនសិការស្នេហាជាតិ។
លោក កែវ បឿន៖« ខ្ញុំដល់រដ្ឋាភិបាលឱ្យមានការជជែកគ្នាទ្វេភាគី ដោយសន្តិវិធីធ្វើម៉េចកុំឱ្យមានបញ្ហាអ៊ីចឹងបន្តទៅទៀត ហើយមួយទៀត ស្នើទៅរដ្ឋាភិបាលអនុគ្រោះ GSP ហើយនឹងសហភាពអឺរ៉ុបសូមមានការបញ្ជាទិញឱ្យច្រើនដូចមុនដដែលអ៊ីចឹង » ។
ទន្ទឹមគ្នានេះដែរកម្មករកំពុងព្យួរការងារនៅរោងចក្រ សិន តៃ ហ្គាមែន (zhen Tai Garment) លោក សុ លាប លើកឡើងថា ជីវភាពគ្រួសារលោកកំពុងធ្លាក់ដុនដាបហើយត្រូវថៅកែរោងចក្រព្យួរការងារថែមទៀត។ លោកថា បើរោងចក្រមិនមានអ្នកបញ្ជាទិញទំនិញលោកមិនដឹងរំពឹងអ្វីទៀតទេ។
លោក សុ លាប៖ « បើតាមចិត្តខ្ញុំចង់ឱ្យសម្ដេចពុកឱ្យយល់តាមគេ ដូចថា យុវជនធិបតេយ្យដល់ពេលគាត់គេនិយាយមកធ្វើអត់ដឹងអត់លឺអ៊ីចឹងគេអាចគាបសង្កត់គេបញ្ជាបិទកន្លែងបិទអ៊ីចឹងទៅអត់មានអ្នកបញ្ជាទិញអត់មានអ្នកនាំចេញនាំចូលអ៊ីចឹងពិបាកត្រង់ហ្នឹង » ។
ទាំងកម្មករ និងសហជីព ស្នើទៅរដ្ឋាភិបាលគោរពសិទ្ធិមនុស្ស បើកលំហសេរីភាពឱ្យពលរដ្ឋចូលរួមបញ្ចេញមតិបានពេញលេញ និងរៀបចំឱ្យមានប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតមួយដោយយុត្តិធម៌ និងតម្លាភាព ដើម្បីអាចធានាថាកម្ពុជាទទួលបានការទុកចិត្តពីសហភាពអឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិកវិញ។ ដូច្នេះនេះជាកាតព្វកិច្ចដែលរដ្ឋគួរតែបំពេញឱ្យដើម្បីទទួលបានប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ (EBA) និង GSP ពីសហរដ្ឋអាមេរិក។
ជុំវិញរឿងនេះប្រធានសហភាពការងារកម្ពុជា (CLC) លោក អាត់ ធន់ មានប្រសាសន៍ ថា លោកព្រួយបារម្ភចំពោះជីវភាពរបស់កម្មករ ពីព្រោះនៅកម្ពុជាបន្ទាប់ពីវិស័យយកកសិកម្មគឺពលរដ្ឋរំពឹងលើការធ្វើការងាររោងចក្រ ដូច្នេះបើរោងចក្របន្តបិទទ្វារ និងប្ដូរទីតាំងរោងចក្រអាចបណ្ដាលឱ្យសេដ្ឋកិច្ចនៅកម្ពុជាដើរថយក្រោយ។ លោកបញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែស្ដារលិទ្ធប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីធានាដល់ការរស់នៅសមរម្យជូនកម្មករ។
លោក អាត់ ធន់៖« បើអាចទៅរួចបង្កើតការងារក្នុងវិស័យសេវាកម្មទេសចរណ៍ និងវិស័យកសិកម្មដូចជារៀបចំឱ្យមានការកែច្នៃដំណាំរបស់យើងដែលមានស្រាប់ដើម្បីដាក់លើទីផ្សារអន្តរជាតិហើយនិងបង្កើតការងារឡើងវិញរៀបចំច្បាប់បទដ្ឋានគតិយុត្តិឱ្យបានល្អ ហើយធ្វើម៉េចឱ្យតុលាការឯករាជ្យដែលធ្វើអ្នកបញ្ជាទិញ ឬក្រុមហ៊ុនវិនិយោគគេទុកចិត្ត ជាពិសេស គឺធ្វើយ៉ាងថា លុបបំបាត់ការិយាធិបតេយ្យ និងអំពើពុករលួយទាំងឡាយដែលប៉ះពាល់ដល់អ្នកវិនិយោគ » ។
ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ទាំងសហជីព និងកម្មករ នៅតែទទូចឱ្យរដ្ឋាភិបាលបញ្ឈប់ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ការប្រើហិង្សាគ្រប់រូបភាពមកលើកម្មករ សហជីព សកម្មជនសង្គម និងសកម្មជននយោបាយ ហើយត្រូវងាកមកស្ដារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងជុំវិញឱ្យមន្ត្រីគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ពង្រឹងនូវការអនុវត្តន៍ច្បាប់។
កាលពីឆ្នាំ២០២០ សហភាពអឺរ៉ុប បានដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ២០ភាគរយពីកម្ពុជា លើតម្លៃទំនិញនាំចូលទៅទីផ្សារអឺរ៉ុបជាង ១ពាន់លានដុល្លារ។ នេះគឺដោយសារតែរដ្ឋាភិបាលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន រំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិកាលពីចុងឆ្នាំ២០១៧ និងរៀបចំព្រឹត្តិការណ៍បោះឆ្នោតជាតិ ដែលរងនូវការរិះគន់ថា ជាការបោះឆ្នោត «ក្លែងក្លាយ» ឬ «បង្គ្រប់កិច្ច» កាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨ កន្លងទៅ។
របាយការណ៍កម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សហប្រជាជាតិ ហៅកាត់ថា (UNDP) ចេញផ្សាយកាលពីខែតុលាឆ្នាំ២០២០ បង្ហាញថានៅឆ្នាំ២០១៨ មានពលរដ្ឋខ្មែររហូតដល់ទៅ ៣៥% ឬ ៥លាន ៦សែននាក់កំពុងរស់នៅក្នុងស្ថានភាពក្រីក្រ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។