ធនាគារពិភពលោក (World Bank) រក្សាជំហរព្យាករណ៍ថា កំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា នឹងធ្លាក់ចុះមកនៅត្រឹម ៦,៨% ក្នុងឆ្នាំ២០២០ខាងមុខ ដោយសារប្រឈមនឹងភាពមិនប្រាកដប្រជានៃការដកហូតប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA។ ធនាគារពិភពលោក ផ្ដល់អនុសាសន៍ថា កម្ពុជាត្រូវចាក់បញ្ចូលលុយទៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចជាង ៧០០លានដុល្លារអាមេរិក បើមិនចង់ឱ្យមានផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានពីការដកហូតប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធរបស់អឺរ៉ុបនេះ។ មន្ត្រីនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលលើកឡើងថា ជាការឆាប់រហ័សពេកចំពោះការលើកឡើងនេះ ព្រោះរដ្ឋាភិបាលកំពុងចរចាជាមួយសហភាពអឺរ៉ុបជុំវិញបញ្ហានេះ។
របាយការណ៍បច្ចុប្បន្នភាពស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីបូព៌ា និងប៉ាស៊ីហ្វិក របស់ធនាគារពិភពលោក ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី១០ ខែតុលា រក្សាជំហរព្យាករណ៍ដដែលថា សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាធ្លាក់ចុះពី ៧% ក្នុងឆ្នាំ២០១៩ មកនៅត្រឹម ៦,៨% ក្នុងឆ្នាំ២០២០ខាងមុខនេះ។ របាយការណ៍ចុងក្រោយរបស់ធនាគារពិភពលោកនេះ ជាការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាព ទៅលើការព្យាករណ៍ដូចគ្នា ដែលធនាគារពិភពលោកបានធ្វើកាលពីខែមេសា ឆ្នាំ២០១៩កន្លងទៅ។
ធនាគារពិភពលោក ផ្ដល់អំណះអំណាងនៃការធ្លាក់ចុះកំណើនសេដ្ឋកិច្ចនេះថា កម្ពុជាប្រឈមមុខនឹងហានិភ័យធំៗពីរ ដែលអាចបង្កផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ច។ ហានិភ័យធំៗទាំងពីរនោះ គឺគ្មានអ្វីក្រៅពីភាពមិនប្រាកដប្រជានៃការដកហូតប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ «គ្រប់មុខទំនិញទាំងអស់លើកលែងតែអាវុធ» ឬ EBA របស់សហភាពអឺរ៉ុប និងការស្រុតចុះដោយគំហុកនៃសេដ្ឋកិច្ចចិន ដោយសារសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក។
ធនាគារពិភពលោកពន្យល់ក្នុងរបាយការណ៍បច្ចុប្បន្នភាពរបស់ខ្លួនថា នៅចំពោះមុខ កម្ពុជាប្រឈមនឹងហានិភ័យមួយចំនួន ដែលក្នុងនោះ រួមទាំងភាពមិនប្រាកដប្រជាជុំវិញលទ្ធភាពក្នុងការនាំទំនិញក្រោមប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ «គ្រប់មុខទំនិញទាំងអស់លើកលែងតែអាវុធ» ឬ EBA ចូលទៅទីផ្សារសហភាពអឺរ៉ុប ដែលស្រូបយក ៤០ភាគរយនៃផលិតផលនាំចេញពីកម្ពុជា។ ក្រៅពីនេះ ធនាគារបន្តប្រមើលមើលឃើញថា ការស្រុតចុះដោយគំហុកណាមួយនូវសេដ្ឋកិច្ចរបស់ចិន ដោយសារសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក នឹងធ្វើឱ្យលទ្ធភាពនៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ត្រូវស្រុតចុះទៅវិញ នៅពេលដែលសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជា ពឹងផ្អែកខ្លាំងលើការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស ឬ FDI និងភ្ញៀវទេសចរណ៍ពីប្រទេសចិន។
ឆ្លើយតបនឹងហានិភ័យចម្បងនេះ ជាលើកដំបូងហើយដែលធនាគារពិភពលោក ផ្ដល់អនុសាសន៍ជាក់លាក់ថា ប្រសិនបើកម្ពុជាមិនចង់ឃើញផលប៉ះពាល់ជាអវិជ្ជមានដោយសារការដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA របស់សហភាពអឺរ៉ុបក្នុងឆ្នាំ២០២០ខាងមុខនេះទេ នោះរដ្ឋាភិបាលត្រូវចាត់វិធានការអន្តរាគមន៍ផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុមួយ ឬជាការចាក់លុយបញ្ចូលទៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ច ក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ធំគួរឱ្យកត់សម្គាល់ គឺជាង ៧៣៥ លានដុល្លារអាមេរិក ស្មើនឹងជាង ៣% នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (ផ.ស.ស) ឬ GDP។ ផ្អែកតាមទិន្នន័យរបស់ធនាគារពិភពលោក ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបរបស់កម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ២០១៨ មានតម្លៃ ២៤,៥ ប៊ីលានដុល្លារអាមេរិក ក្នុងចំណោមប្រជាជនសរុបជាង ១៦,៣ លាននាក់ ខណៈផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបសម្រាប់ពលរដ្ឋម្នាក់ៗស្មើនឹង ១ពាន់៥រយ (១.៥០០) ដុល្លារអាមេរិក ក្នុងមួយឆ្នាំ។
ឆ្លើយតបចំពោះការដាក់ចេញអនុសាសន៍នេះ លោក ផៃ ស៊ីផាន មន្ត្រីនាំពាក្យនៃរបបក្រុងភ្នំពេញ ប្រាប់អាស៊ីសេរី នៅថ្ងៃទី១០ តុលា ថា ជាការឆាប់រហ័សពេកហើយដែលធនាគារពិភពលោក ធ្វើការផ្តល់អនុសាសន៍ឱ្យរដ្ឋាភិបាល ត្រៀមចាក់លុយចូលជួយទប់សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានេះ ព្រោះលោកថា ពេលនេះកម្ពុជាកំពុងចរចាជាមួយសហភាពអឺរ៉ុបនៅឡើយ ដើម្បីកុំឱ្យមានការដកហូតប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធនេះ៖ « វាលឿនពេកហើយចំពោះចម្លើយនេះ អាស្រ័យដោយរាជរដ្ឋាភិបាលកំពុងតែនិយាយគ្នា កំពុងតែដោះស្រាយជាមួយនឹងគណៈកម្មការអឺរ៉ុប។ សហភាពអឺរ៉ុប កំពុងពិគ្រោះជាមួយសមាសភាពរបស់គេ។ អីចឹង យើងពិបាកនឹងឆ្លើយ ពិបាកនឹងនិយាយថាម៉េច។ ប៉ុន្តែ ទោះជាយ៉ាងណា រាជរដ្ឋាភិបាល យើងមានគម្រោង មានថវិកា ដើម្បីដោះស្រាយពីអ្វីដែលជាយថាហេតុដែលយើងជួបនេះឯង»។
ជុំវិញអនុសាសន៍ជាក់លាក់របស់ធនាគារពិភពលោកនាពេលនេះ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលផ្នែកការងារ លោក មឿន តុលា ចោទជាសំណួរថា កម្ពុជាពិបាករកលុយពីវិស័យដទៃ ដើម្បីយកទៅត្រៀមចាក់បញ្ជូលជួយសង្គ្រោះសេដ្ឋកិច្ច នៅពេលដែលសហភាពអឺរ៉ុបដកហូតប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA នេះ ខណៈចំណូលបានមកពីវិស័យប្រេងកាត នៅមិនទាន់មានភាពប្រាកដប្រជានៅឡើយ៖ «បើ EBA នឹងបាត់ វាធ្វើឱ្យភាពប្រកួតប្រជែង (National Competitiveness) វាចុះខ្សោយដែរ។ បើចុះខ្សោយ វាធ្វើឱ្យអ្នកវិនិយោគទុន គេមានការស្ទាក់ស្ទើរ។ ដូច្នេះ រដ្ឋពិបាកនឹងរកវិស័យណាមកជំនួសវិស័យហ្នឹង ដើម្បីបង្គ្រប់ ដើម្បីរកលុយឱ្យបាន ៣ % នៃ GDP ទៅបង្គ្រប់។ មើលទៅឃើញរឿងប្រេងសព្វថ្ងៃនេះ ដែលរដ្ឋកំពុងសំឡឹងមើល ក៏មិនប្រាកដប្រជាដែរ។ ខ្ញុំមើលទៅឃើញថា សមត្ថភាពនៃប្រទេសកម្ពុជា ក៏នៅតែមិនទាន់មានភាពច្បាស់លាស់នៅឡើយក្នុងការទទួលយកប្រេង ហើយស្តាប់ទៅដូចជាឱ្យទៅក្រុមហ៊ុនចិនទៀត។ ដូច្នេះ ចំណូលរបស់ជាតិ [ ពីវិស័យនេះ ] ហាក់ដូចជានៅក្នុងភាពមិនច្បាស់លាស់នៅឡើយ»។
លោក មឿន តុលា បន្តថាពេលវេលា គឺខិតកាន់តែកៀកហើយសម្រាប់សហភាពអឺរ៉ុបធ្វើការសម្រេចចិត្តជាផ្លូវការក្នុងការដកហូតប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA របស់ខ្លួន។ លោកនៅតែទទូចឱ្យរដ្ឋាភិបាល ធ្វើយ៉ាងណាបញ្ចៀសសហភាពអឺរ៉ុប ពីការដកហូតប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ ដោយងាកមកស្តារប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្សឡើងវិញ ដូចតាមការចង់បានរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិ៖ «ខ្ញុំនៅតែទទូចអីចឹង ខ្ញុំថាវាពិតជាមានភាពចាំបាច់សម្រាប់កម្ពុជា។ ខ្ញុំតែងតែថា អ៊ីចឹង គឺថាកម្ពុជាអត់មានទាន់បានត្រៀមខ្លួនក្នុងការបាត់បង់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធនៅឡើយទេ។ ទាំងប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធសម្រាប់ទៅអឺរ៉ុប គឺប្រព័ន្ធ EBA ហ្នឹង ហើយនឹងទាំងប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទៅសហរដ្ឋអាមេរិក គឺប្រព័ន្ធ GSP ។ ដូច្នេះ រឿងដែលសំខាន់បំផុតសម្រាប់កម្ពុជា គឺគួរតែព្យាយាមធ្វើយ៉ាងណារក្សាប្រព័ន្ធទាំងពីរនេះឱ្យបាន»។
សហភាពអឺរ៉ុបបានបិទបញ្ចប់ដំណាក់កាល ៦ខែដំបូងនៃការតាមដាន និងវាយតម្លៃរបស់ខ្លួន កាលពីសីហាកន្លងទៅ ហើយបច្ចុប្បន្នគណៈកម្មការសហភាពអឺរ៉ុប កំពុងបន្តសរសេររបាយការណ៍អំពីការរកឃើញ និងការវាយតម្លៃរបស់ខ្លួនទៅលើស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស សិទ្ធិនយោបាយ និងសិទ្ធិការងារនៅកម្ពុជា ដែលខ្លួនត្រៀមនឹងចេញផ្សាយនៅខែវិច្ឆិកាខាងមុខនេះ មុននឹងឈានទៅសម្រេចថា តើត្រូវដក ឬមិនដកហូត ទាំងស្រុង ឬដោយផ្នែកណាមួយនៃប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធនេះ យ៉ាងយូរបំផុតនៅត្រឹមពាក់កណ្តាលខែកុម្ភៈឆ្នាំ២០២០ខាងមុខ។ ប្រសិនបើសហភាពសម្រេចថា ត្រូវដកហូតប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធនេះមែន នោះការយកពន្ធពីសហភាពអឺរ៉ុបមកលើទំនិញកម្ពុជា នឹងត្រូវធ្វើឡើងជាផ្លូវការចាប់ពីខែសីហា ឆ្នាំ២០២០ តទៅ។
ការព្យាករណ៍ចុងក្រោយរបស់ធនាគារពិភពលោកនាពេលនេះ គឺដូចគ្នាបេះបិទទៅនឹងការព្យាករណ៍របស់ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី ADB ដែលថា សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាធ្លាក់ចុះមកនៅត្រឹម ៦,៨ភាគរយ ក្នុងឆ្នាំ២០២០ដ៏ខ្លីខាងមុខនេះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។