រូប៖ ហ្វេសប៊ុករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខា ប្រមាញ់ និងនេសាទ
សកម្មជនបរិស្ថាន និងមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល ជំរុញឱ្យរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម លោក វេង សាខុន វែកមុខ អ្នកមានអំណាចណាខ្លះ ដែលលោកអះអាងថា បានបំផុសបំផុល ឱ្យពលរដ្ឋកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ និងទន្ទ្រានព្រៃយកដី ធ្វើជាកម្មសិទ្ធិ។ ការលើកឡើងនេះ បន្ទាប់ពីរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្មរូបនេះអះអាងថា រដ្ឋនៅតែបាត់បង់ដីព្រៃដោយសារការទន្ទ្រាន និងរំលោភកាន់កាប់ពីសំណាក់ពលរដ្ឋ ក្រោមការបំផុសបំផុលពីអ្នកមានអំណាច។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម និងជាប្រធានគណៈកម្មាធិការជាតិ ទប់ស្កាត់លុបបំបាត់ និងបង្ក្រាបការកាប់ដុត ឈូសឆាយ និងហ៊ុមព័ទ្ធដីព្រៃឈើ លោក វេង សាខុន បានថ្លែងក្នុងទំព័រហ្វេសបុករបស់ក្រសួងកសិកម្ម កាលពីថ្ងៃទី៣ មីនា ថា បញ្ហារំលោភកាន់កាប់ដីព្រៃរបស់រដ្ឋនៅតែកើតមានជាបន្តបន្ទាប់រួមមាន កាប់រានដីព្រៃធ្វើកសិកម្ម សង់លំនៅឋាន ជនមានអំណាចបំផុសចលនាពលរដ្ឋក្រីក្រឱ្យកាប់ទន្ទ្រាញដីព្រៃ រួចធ្វើលិខិតទិញ/លក់ ផ្ទេរកម្មសិទ្ធិដោយ មានការបញ្ជាក់ទទួលស្គាល់ពីរដ្ឋអំណាច។ លោកថា បញ្ហាទាំងអស់នេះ គឺជាចំណោទធ្ងន់ធ្ងរ ស្មុគស្មាញ ប្រទាក់ក្រឡាគ្នា ដែលធ្វើឱ្យគណៈកម្មាធិការជាតិបារម្ភបាត់បង់ធនធានដីព្រៃឈើ។
សកម្មជនបរិស្ថាន លោក ហេង ស្រស់ ជឿជាក់ថា លោក វេង សាខុន និងមន្ត្រីរបស់លោក ពិតជាដឹងថា អ្នកណាដែលជាអ្នកមានអំណាច និងនណាខ្លះកំពុងកាប់ទន្ទ្រានដីព្រៃ ធ្វើកសិកម្មដោយខុសច្បាប់។ លោកយល់ថា សំដីរបស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្មរូបនេះ ខ្វះចន្លោះក្នុងការអនុវត្តច្បាប់ និងមិនហ៊ានអនុវត្តច្បាប់លើអ្នកមានអំណាច ឬឧកញ៉ា ដែលប្រព្រឹត្តបទល្មើសឧក្រិដ្ឋព្រៃឈើឡើយ។
លោកបន្ថែមថា កន្លងទៅ ពួកគេបានលាតត្រដាងរបាយការណ៍ស្រាវជ្រាវ និងបង្ហាញឈ្មោះ ក្រុមអ្នកមានអំណាច និងឧកញ៉ាមួយចំនួន ដែលចូលរួមបំផ្លាញព្រៃឈើ ក៏ប៉ុន្តែមកទល់ពេលនេះ មិនទាន់ឃើញស្ថាប័នសាមីណាមួយ ចាត់វិធានការទៅលើក្រុមឧកញ៉ាដែលបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិទាំងនោះនៅឡើយទេ។ លោកអះអាងថា ក្រសួងកសិកម្ម ក្រសួងបរិស្ថាន និង គណៈកម្មការជាតិ របស់មេប៉េអិម លោក សៅ សុខា នៅតែព្រងើយកន្តើយ ក្នុងការស៊ើបអង្កេតរកអ្នកមានអំណាច និងឧកញ៉ាដែលប្រព្រឹត្តបទល្មើសព្រៃឈើ មកផ្ដន្ទាទោសតាមច្បាប់នោះទេ៖ «គាត់ជាអ្នកមានអំណាច ក្នុងការទប់ស្កាត់ អនុវត្តច្បាប់ហ្នឹងហើយ ក៏ប៉ុន្តែដល់ពេលមានអ្នកមានអំណាច លើគាត់ទៀតអាហ្នឹងយើងពិចារណាទាំងអស់គ្នាទៅថា នរណាគេ ដែលជាអ្នកមានអំណាចលើរដ្ឋមន្ត្រីថែមទៀត? ហើយចំពោះការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ពុំមែនពលរដ្ឋតូចតាចទេ ដែលជាអ្នកបំផ្លាញ គឺសុទ្ធអ្នកមានអំណាច ក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលទាំងអស់ ជាអ្នកបំផ្លាញព្រៃឈើក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា»។
លោក ហេង ស្រស់ ស្នើឱ្យរដ្ឋមន្ត្រី ក្រសួងកសិកម្ម លោក វេង សាខុន គួរតែចុះចេញពីតំណែង ដើម្បីផ្តល់ឱកាស ឱ្យយុវជនជំនាន់ក្រោយ សង្គ្រោះព្រៃឈើវិញម្ដង ព្រោះរដ្ឋមន្ត្រីរូបនេះដឹងថា មានបទល្មើសព្រៃឈើហើយ តែនៅមិនហ៊ានអនុវត្តច្បាប់ជាធរមានក្រោមសមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួន ។ លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា ធ្វើជារដ្ឋមន្ត្រីហើយ បែរជាខ្លាចអ្នកមានអំណាច មិនហ៊ានចាប់ខ្លួនជនល្មើស និងគ្មានឆន្ទៈ អនុវត្តច្បាប់ ដូច្នេះគួរទុកតួនាទីនេះឱ្យអ្នកផ្សេងវិញ ដើម្បីកុំឱ្យមានវប្បដិសារីទៅថ្ងៃក្រោយ៖ «ប្រសិនជាគាត់មិនអនុវត្តច្បាប់ទេ គាត់មកកាន់ដំណែងហ្នឹងគ្រាន់តែដើម្បីស៊ីលុយ របស់រដ្ឋាភិបាល និងស៊ីលុយរបស់ពលរដ្ឋដែលបង់ពន្ធឱ្យគាត់ស៊ីលុយហ្នឹង ប៉ុន្តែចំពោះចំណាត់ការឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពណាមួយ គឺអត់មាន។ អ៊ីចឹងពួកគាត់ប្រសិនជាធ្វើការ មិនកើតទេ ពួកគាត់គួរតែចុះចេញពីតំណែងទៅ។ ទុកឱ្យក្មេងៗគេមានសមត្ថភាព និងមានឆន្ទៈការពារព្រៃឈើឱ្យគេធ្វើវិញ ប្រសិនបើគាត់មិនហ៊ានធ្វើអ្នកមានអំណាចទាំងអស់ហ្នឹង»។
អាស៊ីសេរីបានព្យាយាមទាក់ទង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង កសិកម្ម លោក វេង សាខុន និងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងកសិកម្ម លោក ស្រី វុឌ្ឍី ដើម្បីសុំការបំភ្លឺបន្ថែមរឿងនេះ តែទូរស័ព្ទហៅចូលច្រើនដង គ្មានអ្នកទទួល។
សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចខេត្តមណ្ឌលគិរី លោក គ្រើង តុលា សង្កេតឃើញថា មានធាតុផ្សំជាច្រើន នាំឱ្យកើតមានបទល្មើសព្រៃឈើ ទី១ អ្នកមានអំណាចជួលពលរដ្ឋកាប់ព្រៃឈើ និងទន្ទ្រានដីព្រៃលក់ឱ្យខ្លួន ទី២ ការបណ្ដែតបណ្ដោយ ខ្វះការទទួលខុសត្រូវរបស់អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធនៅមូលដ្ឋានក្នុងការបង្ក្រាបទប់ស្កាត់បទល្មើសព្រៃឈើ។ លោកថា អំពើពុករលួយរឿងបទល្មើសព្រៃឈើ នៅតែជាបញ្ហាប្រឈមដដែលៗគឺគ្មានយន្តការលុបបំបាត់ឡើយ។ រីឯថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលហាក់គ្មានគំនិតអភិរក្សនិយមការពារធនធានធម្មជាតិឱ្យច្បាស់លាស់នៅឡើយទេ។ លោកបញ្ជាក់ថា ភាពចន្លោះប្រហោងមិនអនុវត្តច្បាប់លើមន្ត្រីណា ដែលប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ រឿងបទល្មើសព្រៃឈើ ក៏ជាបញ្ហាប្រឈមកើតឡើងដដែលៗ គ្មានវិធានការកែលម្អជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ៖ «ខ្ញុំឃើញអាជ្ញាធរមនុស្សគាត់ គឺមនុស្សពុករលួយ អ៊ីចឹងមានន័យថា គាត់ជំរុញឱ្យកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ដើម្បីឱ្យបានចំណូលរបស់គាត់អ៊ីចឹង។ ដោយសារការដឹកនាំ រដ្ឋរបស់សម័យ សម្ដេចតេជោ គាត់មិនមានវិធានការ ក្នុងការទប់ស្កាត់បទល្មើសព្រៃឈើ និងធនធានធម្មជាតិ គាត់គ្មានគំនិតអភិរក្ស និងការពារធនធានធម្មជាតិហ្នឹងតែម្ដង»។
មន្ត្រីពង្រឹងសិទ្ធិអំណាចសហគមន៍ នៃសមាគមអាដហុក (Adhoc លោក ប៉ែន ប៊ុណ្ណារ៍ សង្កេតឃើញថា របាយការណ៍ស្ដីពីសកម្មភាពកាប់រានដីព្រៃ កើតមានរាប់ពាន់ករណី នៅរយៈពេលជាង ១០ឆ្នាំកន្លងមកនេះ ដែលទាមទារឱ្យស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ត្រូវស៊ើបអង្កេតរកជនល្មើសមកអនុវត្តច្បាប់ ដែលច្បាប់បានកំណត់ក្នុងអាជ្ញាយុកាល នៃបណ្តឹងអាជ្ញាមានរយៈពេល ១៥ឆ្នាំ។ លោកថា បទល្មើសចាស់ៗ ឋិតក្នុងចន្លោះរយៈពេល ១៥ ឆ្នាំកន្លងទៅ ពោលគឺនៅមិនទាន់ហួសពេលទេ ដែលស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធគប្បីស៊ើបអង្កេត វែកមុខជនល្មើសមកផ្ដន្ទាទោសតាមច្បាប់ ដើម្បីទុកជាការព្រមាន ទប់ស្កាត់មិនឱ្យឧក្រិដ្ឋកម្មព្រៃឈើកើតឡើងតទៅទៀតនិង ដើម្បីរក្សាព្រៃឈើ ដែលនៅសេសសល់នេះទុកឱ្យមនុស្សជំនាន់ក្រោយ៕
