អង្គការអភិរក្សដំរីថា ការបាត់បង់ព្រៃឈើ និងគ្រោះរាំងស្ងួត គំរាមកំហែងដល់ជីវិតសត្វដំរីព្រៃ
2020.01.20
កូនដំរីព្រៃដាច់ហ្វូងមួយក្បាល នៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំព្រេច ខេត្តមណ្ឌលគិរី ងាប់ដោយសារជំងឺធ្ងន់ធ្ងរ កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែមករា ឆ្នាំ២០២០។
រូប៖ មន្ទីរបរិស្ថានខេត្តមណ្ឌលគិរី
អង្គការការពារសត្វដំរី ដែលមានមូលដ្ឋាននៅខេត្តមណ្ឌលគិរី ព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំង ពីការបាត់បង់ទំហំព្រៃឈើ និងគ្រោះរាំងស្ងួត ដែលបង្កការគំរាមកំហែងធ្ងន់ធ្ងរដល់ជីវិតសត្វដំរីព្រៃ។ ការលើកឡើងពីក្តីបារម្ភនេះ គឺក្រោយពីកូនដំរីមួយក្បាលទៀត ដែលមានអាយុជាង ១សប្តាហ៍បានងាប់ ដោយសារជំងឺ បាត់បង់ចំណី និងខ្វះប្រភពទឹក។
អង្គការការពារសត្វដំរី និងជនជាតិដើមភាគតិចព្នង (ពូនង) ខេត្តមណ្ឌលគិរី អះអាងថា គ្រោះរាំងស្ងួតខ្វះប្រភពទឹក និងការថយចុះទំហំព្រៃឈើ ដោយសារការកាប់ទន្ទ្រានដីព្រៃ ប៉ះពាល់ខ្លាំងដល់ជម្រក និងកន្លែងចិញ្ចឹមជីវិតរបស់សត្វដំរី។ ពួកគេអំពាវនាវឱ្យអាជ្ញាធរ និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ស្តារ ឬជីកស្រះទឹកក្នុងព្រៃបន្ថែមទៀត ដើម្បីរក្សាទឹកទុកសម្រាប់ដំរីព្រៃរស់នៅ និងចិញ្ចឹមជីវិត។
នាយកអង្គការការពារសត្វដំរីដែលមានមូលដ្ឋាននៅខេត្តមណ្ឌលគិរី លោក ឃុន ឌីយ៉ូន ឱ្យដឹងនៅថ្ងៃទី២០ មករាថា ទឹកអូរ និងត្រពាំងមួយចំនួនក្នុងព្រៃអភិរក្ស បានរីងស្ងួតហួតហែង នៅរដូវប្រាំង ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ហ្វូងសត្វដំរីព្រៃចិញ្ចឹមជីវិត។ លោកចង់ឱ្យអាជ្ញាធរ យកគ្រឿងចក្រ កាយត្រពាំង និងអូរចាស់ៗ ឱ្យជ្រៅ ដើម្បីរក្សាទឹកទុក សម្រាប់សត្វដំរីព្រៃ និងសត្វព្រៃផ្សេងទៀត។ លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា បញ្ហានេះអង្គការលោក ធ្លាប់បានស្នើទៅក្រសួងបរិស្ថានច្រើនសាមកហើយ ក៏ប៉ុន្តែនៅតែគ្មានដំណោះស្រាយនៅឡើយទេ៖ «យើងមានការព្រួយបារម្ភព្រៃឈើកាន់តែបាត់បង់ កាលណាបាត់បង់វាខ្វះទឹក។ អាត្រពាំងដែលធ្លាប់មានទឹក កាលណាបាត់បង់ព្រៃឈើ ទឹកត្រពាំងហ្នឹងវាអត់មានដែរ។ អ៊ីចឹងនៅខែប្រាំងហ្នឹង ធ្វើឱ្យសត្វមួយចំនួន ដែលធ្លាប់អាស្រ័យនៅទឹកអូរ និងទឹកត្រពាំងហ្នឹងវារីងអស់។ គោលបំណងអង្គការ ELIE (អង្គការការពារសត្វដំរី) យើងគ្មានលទ្ធភាព។ យើងចង់បានអាអ៊ិច (Excavator) អីទៅកាយត្រពាំង ចាស់ៗ ដែលវាមុន សត្វដែលធ្លាប់អាស្រ័យជីកឱ្យជ្រៅ ដើម្បីឱ្យវាមានទឹក ហើយជម្រាលដែលធ្វើឱ្យវាចុះបាន។ តែយើងគ្មានលទ្ធភាព»។
មន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិលរូបនេះបារម្ភថា នៅរដូវប្រាំងប្រភពទឹកសំខាន់ៗ ក្នុងព្រៃអភិរក្សបានរីងស្ងួត ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យសត្វព្រៃងាយនឹងជួបគ្រោះថ្នាក់ ដោយសារខ្វះទឹក។ លោកថា ទឹកត្រពាំង និងអូរធម្មជាតិរីងស្ងួត ដោយសារតែ បាត់បង់ព្រៃឈើ និងសកម្មភាពកាប់ឆ្ការរុករានដីព្រៃ ធ្វើជាកម្មសិទ្ធិឯកជន៖ «ខ្ញុំមានតែសំណូមពរឱ្យរដ្ឋាភិបាលគិតគូរមែនទែន លើព្រៃឈើហ្នឹង ពីព្រោះវាជាជម្រកសត្វព្រៃទាំងឡាយ។ ទី១ ព្រៃឈើជាជម្រក ហើយទឹកជាចំណីរបស់វា កាលណាមានទឹកមានព្រៃឈើចំណីរបស់វាមានស្រាប់។ ខ្ញុំព្រួយប៉ុណ្ណឹងចាប់អារម្មណ៍ប៉ុណ្ណឹង»។
កាលពីយប់ថ្ងៃទី១៩ ឈានចូលថ្ងៃទី២០ មករា កូនដំរីព្រៃមួយក្បាលទៀត ដែលវង្វេងហ្វូងបានបាត់បង់ជីវិត ដោយសារជំងឺធ្ងន់ធ្ងរ។ ប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តមណ្ឌលគិរី លោក កែវ សុភ័ក្រ្ត ថ្លែងថា កូនដំរីព្រៃមួយក្បាលនេះ ត្រូវមន្ត្រីបរិស្ថានប្រទះឃើញ កាលពីថ្ងៃទី១៧ មករា ក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំព្រេច ដែលមេ និងហ្វូងរបស់វា ដើរចេញពីវា ដោយសារតែស្ថានភាពជំងឺធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំង៖ «នៅលើដងខ្លួនកូនដំរី មានដំបៅ ជាពិសេស ដំបៅរលួយ ហើយមានដង្កូវមួយៗ ដែរ។ វាធ្វើដំណើរអត់ទៅមុខ បានក្រុមមេហ្វូងបោះបង់ចោល។ ក្រោយពីយើងជួយសង្គ្រោះវាមានដង្ហើម អាចឈរបាន ប៉ុន្តែជាអកុសលវេលាព្រឹកមិញវាបានដាច់ខ្យល់ស្លាប់»។
សមាជិកសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចព្នង លោក គ្រើង តុលា សង្កេតឃើញថា អាជ្ញាធរហាក់មិនយកចិត្តទុកដាក់ជីកស្រះទឹក ផ្គត់ផ្គង់ប្រភពទឹកសំខាន់ៗ នៅកន្លែងដែលដំរីរស់នៅ និងឆ្លងកាត់នៅឡើយទេ។ លើសពីនេះ សកម្មភាពកាប់ព្រៃឈើ ក្នុងព្រៃអភិរក្ស ដែលជាជម្រកសត្វដំរីរស់នៅ គឺជាឧបសគ្គចម្បងយាយីដល់សត្វដំរីព្រៃធ្ងន់ធ្ងរ៖ «ការផ្ដល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចធំមែនទែន បាត់ប្រភពទឹក ទឹកតូចធំរីងអស់អាលីងហើយ។ អ៊ីចឹងដំរីគាត់មានទឹកឯណាផឹក»។
អាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន លោក នេត្រ ភក្ត្រា ដើម្បីសុំការឆ្លើយតបអំពីបញ្ហានេះបានទេ នៅថ្ងៃទី២០ មករា ដោយលោកមិនលើកទូរស័ព្ទ។
អង្គការការពារសត្វដំរី (ELIE) រកឃើញថា ចាប់ពីឆ្នាំ២០១៧ រហូតដល់ដើមឆ្នាំ២០១៩ នេះ មានដំរី ៨ក្បាលហើយ ដែលបានងាប់ ព្រោះតែជំងឺ ការបរបាញ់ខុសច្បាប់ ការបាញ់សម្លាប់ដោយសារតែដំរីចុះប្រេង និងមូលហេតុផ្សេងទៀត។ បច្ចុប្បន្ននៅខេត្តមណ្ឌលគិរី មានដំរីចិញ្ចឹមចំនួន ៣៨ក្បាល ក្នុងនោះមួយចំនួនស្ថិតក្រោមការថែរក្សា និងចិញ្ចឹមដោយអង្គការការពារដំរី និងដំរីមួយចំនួនទៀត ជាកម្មសិទ្ធរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចព្នង។ ក្រសួងបរិស្ថានអះអាងថា បច្ចុប្បន្នដំរីព្រៃនៅប្រទេសកម្ពុជាមានជាង ៥០០ក្បាល ក្នុងនោះមាននៅខេត្តមណ្ឌលគិរីជាង ២០០ក្បាល៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- ពលរដ្ឋនៅតំបន់បឹងតាមោក ចោទប្រកាន់អាជ្ញាធរខណ្ឌព្រែកព្នៅថា ប្រើអំពើហិង្សា
- វៀតណាមព្រមានថា ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោអាចជួយសម្រួលវត្តមានយោធាចិនក្នុងទឹកដីកម្ពុជាកាន់តែជ្រៅ
- ពលរដ្ឋខ្មែរ-អូស្ត្រាលីម្នាក់ ដែលរិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា រងការវាយដំពីជនមិនស្គាល់មុខមួយក្រុម ពេលទៅលេងស្រុកខ្មែរ
- ក្រសួងដែនដីបានហៅអតិថិជនបុរីពិភពថ្មីទៅពិភាក្សា ដើម្បីរកដំណោះស្រាយ
- ការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី នៅតាមតំបន់មួយចំនួននៅស្រុកសុរិន្ទ