សកម្មជនបរិស្ថាននិងអង្គការសង្គមស៊ីវិលព្រួយបារម្ភអំពីផលប៉ះពាល់ដីស្រែចម្ការរបស់ពលរដ្ឋ និងបរិស្ថានជីវចម្រុះ ក្រោយពីក្រុមហ៊ុន រ៉ូយ៉ាល់ គ្រុប (ROYAL GROUP CO., LTD.) របស់ លោកឧកញ៉ា គិត ម៉េង គ្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនី ស្រែពកក្រោម៣ ស្ថិតនៅព្រំប្រទល់ខេត្តរតនគិរីនិងខេត្តមណ្ឌលគិរី។ សកម្មជនបរិស្ថាន និងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ជំរុញឲ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធធ្វើការសិក្សាពីផលប៉ះពាល់ឲ្យបានត្រឹមត្រូវ និងតម្លាភាពជាមុនសិន។
អ្នកការពារបរិស្ថាន ព្រួយបារម្ភអំពីគម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីស្រែពកក្រោម៣ ដែលអាចប៉ះពាល់ដល់ដីស្រែចម្ការរបស់ពលរដ្ឋ កន្លែងជំនឿសាសនា និងបរិស្ថានជីវចម្រុះនៅតំបន់នោះ ។ ពួកគេ ចង់ឃើញអ្នកពាក់ព័ន្ធគ្រប់ភាគីទាំងអស់ចូលរួមសិក្សាអំពីផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន និងសង្គមឲ្យបានត្រឹមត្រូវ និងតម្លាភាព ពីព្រោះកន្លងទៅរាល់គម្រោងបែបនេះតែងតែធ្វើឲ្យពលរដ្ឋមូលដ្ឋានដែលជាម្ចាស់ស្រុករងទុក្ខលំបាក។
ការលើកឡើងនេះបន្ទាប់ពីក្រុមហ៊ុន រ៉ូយ៉ាល់ គ្រុប (ROYAL GROUP CO., LTD.) របស់លោកឧកញ៉ា គិត ម៉េង សហការជាមួយក្រុមហ៊ុនខ្មែរ ហ្វោនដេសិន អឹព្រេហ្សល (KHMER FOUNDATION APPRAISAL CO., LTD.) និងអាជ្ញាធរខេត្តមណ្ឌលគិរី ចុះស្រង់ឈ្មោះគ្រួសារដែលរងផលប៉ះពាល់ ស្ថិតនៅឃុំណឃិលិក ស្រុកកោះញែក ខេត្តមណ្ឌលគិរី ដើម្បីផ្លាស់ទីលំនៅបច្ចុប្បន្ន ទៅរស់នៅទីតាំងថ្មី ប៉ុន្តែក្នុងលិខិតនោះមិនបានបញ្ជាក់ទីតាំងថ្មីនោះទេ នេះបើតាមលិខិតរបស់ ក្រុមហ៊ុន រ៉ូយ៉ាល់ គ្រុប (ROYAL GROUP CO., LTD.) ដែលមានហត្ថលេខារបស់លោក គិត ម៉េង ចុះកាលបរិច្ឆេទថ្ងៃទី៩ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤។
អ្នកស្រាវជ្រាវ និងឃ្លាំមើលធនធានធម្មជាតិនៅកម្ពុជា លោក សេង សុខហេង ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី៥ ខែកុម្ភៈ ថា លោកព្រួយបារម្ភថា គម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីស្រែពកក្រោម៣ នេះ នឹងធ្វើឲ្យដីស្រែចម្ការរបស់ប្រជាពលរដ្ឋរាប់ពាន់គ្រួសារ និងបរិស្ថានជីវចម្រុះជាច្រើនរងផលប៉ះពាល់។ លោកបន្ថែមថា រដ្ឋាភិបាលត្រូវតែពិចារណាឲ្យដិតដល់ ធ្វើយ៉ាងណាកុំឲ្យមានផលប៉ះពាល់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋ និងបរិស្ថាន។
លោក សេង សុខហេង៖ «រដ្ឋាភិបាលគួរតែប្រើប្រាស់នៅជម្រើសផ្សេង ដើម្បីផលិតថាមពលអគ្គិសនីដើម្បីប្រើប្រាស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាយើង ព្រោះទំនប់វារីអគ្គិសនីយើងដឹងហើយថា មានផលប៉ះពាល់ច្រើនមែនទែន សម្រាប់មនុស្សជាតិរួមទាំងបរិស្ថានដូចជាក្នុងតំបន់ និងក្នុងប្រទេសរបស់យើងហ្នឹង»។
ចំណែកសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចព្នងឃុំណឃិលិក កញ្ញា កាឡឹក ចម្រើន ឲ្យដឹងថា រហូតដល់ពេលនេះ អ្នកភូមិនៅមិនទាន់ទទួលបានព័ត៌មានជាក់លាក់អំពីគម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីស្រែពកក្រោម៣ នេះទេ ប៉ុន្តែប្រសិនបើគម្រោងនេះដំណើរមែននោះ យ៉ាងហោចណាស់មានប្រជាពលរដ្ឋចំនួន ៤ភូមិនឹងរងផលប៉ះពាល់អំពីគម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីថ្មីនេះ ហើយនឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ដីស្រែចម្ការជាច្រើនហិកតារនៅតំបន់នោះ។
កញ្ញា កាឡឹក ចម្រើន៖ «មានការព្រួយបារម្ភដោយសារតែកន្លែងហ្នឹងវាជាទឹកដីកំណើតរបស់យើងដល់ពេលគេធ្វើវារីអគ្គិសនីទៅ គេនឹងបណ្ដេញពលរដ្ឋចេញពីទីនេះឲ្យអស់ វាពិបាកដល់ពេលយើងដូរទីលំនៅទៅវាអត់ដូចកន្លែងដើមយើង ដូចពីដើមអ៊ីចឹង គាត់អត់ទាន់សម្រេចចិត្តធ្វើស្រែចម្ការទៀតទេ ដោយសារគាត់មានការភ័យខ្លាច»។
ជុំវិញរឿងនេះ វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល លោក អ៊ឹង ឌីប៉ូឡា និងអភិបាលខេត្តមណ្ឌលគិរី លោក ថង សាវុន ដើម្បីសុំការអធិប្បាយបានទេ នៅថ្ងៃទី៥ ខែកុម្ភៈ ដោយទូរស័ព្ទចូលច្រើនដងតែគ្មានអ្នកទទួល។
ទោះជាយ៉ាងណានៅក្នុងលិខិតរបស់ក្រុមហ៊ុន រ៉ូយ៉ាល់ គ្រុប ដដែលបានបញ្ជាក់ថា ក្រសួងបរិស្ថាននិងក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល បានអនុញ្ញាតឲ្យក្រុមហ៊ុន រ៉ូយ៉ាល់ គ្រុប បន្តសិក្សាលំអិតទៅលើផ្នែកបច្ចេកទេស និងផលប៉ះពាល់សង្គមថែមទៀត បន្ទាប់ពីក្រុមហ៊ុននេះបានដាក់របាយការណ៍សិក្សាគម្រោងឲ្យក្រសួងបរិស្ថាន និងក្រសួងរ៉ែនិងថាមពល រួចមក។ ក្រុមហ៊ុន រ៉ូយ៉ាល់ គ្រុប ក៏ស្នើឲ្យអាជ្ញាធរខេត្តមណ្ឌលគិរី រៀបចំផែនការដើម្បីដោះស្រាយផលប៉ះពាល់អំពីគម្រោងសាងសង់វារីអគ្គិសនីស្រែពកក្រោម៣នេះ។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ នាយកប្រតិបត្តិអង្គការទន្លេបី លោក លាង ប៊ុនលាភ ថា អាជ្ញាធរត្រូវតែផ្ដល់ព័ត៌មាន និងឲ្យពលរដ្ឋមូលដ្ឋានចូលរួមសិក្សាពីផលប៉ះពាល់នេះឲ្យបានពេញលេញ។
លោក លាង ប៊ុនលាភ៖ «គឺតម្រូវឲ្យមានសង្គមស៊ីវិលអ្នកប៉ះពាល់ចូលរួមប្រជាពលរដ្ឋដែលរងផលប៉ះពាល់នោះបានគាត់មានឱកាសចូលរួម យើងអត់បានហៅថា ឲ្យសេរីភាពគាត់ពេញលេញគម្រោងរៀបចំធ្វើ ឬរៀបចំអ្វីត្រូវសួរគាត់ជាមុន យើងអនុម័តដល់ក្រសួងរ៉ែ និងថាមពលអស់រលីងហើយដល់ពេលត្រូវការរើទីលំនៅចេញប៉ះពាល់ប៉ុន្មានគ្រួសារបានឲ្យគាត់ដឹងវា ជារឿងមួយវាអត់ត្រឹមត្រូវ»។
សកម្មជនបរិស្ថាន និងសង្គមស៊ីវិលលើកឡើងថា គម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីស្រែពកក្រោម៣ ដែលអាចផលិតថាមពលជាង ៣០០មេហ្កាវ៉ាត់ និងដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅជាប់ព្រំប្រទល់ខេត្តចំនួន២ នៅស្រុកលំផាត់ ខេត្តរតនគីរី និងស្រុកកោះញែក ខេត្តមណ្ឌលគិរី នឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ ប្រជាពលរដ្ឋជិត ៣ពាន់គ្រួសារ(២.៩២០) មនុស្សជាង ១ម៉ឺននាក់ និងដីស្រែចម្ការរបស់ប្រជាពលរដ្ឋរាប់ម៉ឺនហិកតារ នៅជុំវិញតំបន់នោះ។
ការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនី ក្នុងពេលកន្លងទៅតែងធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋរាប់ពាន់ រងទុក្ខវេទនា។ ជាក់ស្ដែងទំនប់វារីអគ្គិសនីសេសានក្រោម២ ដែលជាគម្រោង «ខ្សែក្រវាត់ និងផ្លូវ» (BRI) របស់ចិននៅកម្ពុជាបានធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋនៅឃុំក្បាលរមាស និងឃុំស្រែគរ ស្រុកសេសាន ខេត្តស្ទឹងត្រែង ជិត៥.០០០នាក់ រងការប៉ះពាល់ពីទឹកលិចលំនៅឋានដីស្រែចម្ការ និងផលដំណាំ ដែលធ្វើឱ្យពលរដ្ឋទាំងនោះបង្ខំចិត្តផ្លាស់ប្ដូរទីលំនៅ ហើយទទួលយកសំណងមិនសមរម្យពីក្រុមហ៊ុន។ ហើយទំនប់វារីអគ្គិសនីសេសានក្រោម២ ដែលប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថាន និងពលរដ្ឋខ្មែរនោះ សាងសង់រួមគ្នាដោយ ក្រុមហ៊ុន Royal Group របស់លោក គិត ម៉េង ដដែល និងសហការជាមួយក្រុមហ៊ុនចិន ហៃដ្រូឡានឆាំង (Hydrolancang International Energy) និងក្រុមហ៊ុនវៀតណាមឈ្មោះវៀតណាមអ៊ីឡិចត្រិចស៊ីធី (Vietnam Electricity) ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។