ប្រជាសហគមន៍នេសាទរស់នៅ តាមដងទន្លេមេគង្គខេត្តក្រចេះ និងខេត្តស្ទឹងត្រែង អះអាងថា ការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីតាមដងទន្លេមេគង្គ គឺជាមូលហេតុ ធ្វើឱ្យប្រែប្រួលលំហូរទឹក បណ្តាលឱ្យទិន្នផលត្រីធ្លាក់ចុះខ្លាំងជាបន្តបន្ទាប់ ប៉ះពាល់ប្រភពចំណូលសេដ្ឋកិច្ចរបស់ពលរដ្ឋ។ ពួកគាត់អះអាងថា ស្ថានភាពទឹកក្នុងអាងទន្លេមេគង្គឆ្នាំនេះ ប្រែប្រួលខុសប្រក្រតី មិនត្រឹមតែប៉ះពាល់ធនធានត្រី និងផ្សោតប៉ុណ្ណោះទេ ការធ្វើកសិកម្ម របស់ពលរដ្ឋនៅតាមជ្រលងដងទន្លេ ក៏រងផលប៉ះពាល់ដែរ។ប្រជាសហគមន៍នេសាទរស់នៅ តាមដងទន្លេមេគង្គខេត្តក្រចេះ និងខេត្តស្ទឹងត្រែង បង្ហាញពីបញ្ហាប្រឈមជាច្រើន ធ្វើឱ្យជីវភាពពលរដ្ឋធ្លាក់ចុះ បង្ខំចិត្តធ្វើចំណាកស្រុក ក្រោយពីទឹកទន្លេមេគង្គ បានប្រែប្រួលខុសប្រក្រតី បណ្តាលឱ្យទិន្នផលត្រី និងសត្វផ្សោត បន្តថយចុះជារៀងរាល់ឆ្នាំ។
ពួកគាត់ថ្លែងបែបនេះ ស្របគ្នានឹងថ្ងៃបិទបញ្ចប់យុទ្ធនាការ«តាមដងទន្លេមេគង្គជាមួយសាយ» ដែលរៀបចំឡើង ដោយអង្គការអុកស្វាមកាលពីថ្ងៃទី២៣ មិថុនា កន្លងទៅ ក្នុងបំណងលើកកម្ពស់តំបន់អេកូទេសចរណ៍ធម្មជាតិ និងជីវភាពរស់នៅរបស់សហគមន៍ ដែលរងផលប៉ះពាល់ពីការផ្លាស់ប្ដូរលំហូរទឹក និងការគំរាមកំហែងកើនឡើងដល់សន្តិសុខស្បៀង។
យុទ្ធនាការនោះមានរយៈពេល ៤ខែ ចាប់ពីខែមីនា ដល់ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ ដើម្បីលើកកម្ពស់ការយល់ដឹង ពីភាពសម្បូរបែបនៃអាងទន្លេមេគង្គ និងសារៈសំខាន់ចំពោះជីវិតរបស់ប្រជាពលរដ្ឋរាប់លាននាក់ ដែលអាស្រ័យផលទឹកទន្លេ។
សមាជិកគណៈកម្មការអេកូទេសចរណ៍ឃុំព្រះរំកិល លោក ផយ វណ្ណា ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី នៅថ្ងៃទី ២៤ មិថុនាថា ប្រជាសហគមន៍អេកូទេសចរណ៍ព្រះរំកិល បានធ្លាក់ចុះប្រាក់ចំណូល ពីវិស័យទេសចរណ៍ ដោយសារលែងមានវត្តមានសត្វផ្សោត ក្នុងអន្លង់អភិរក្សឈើទាល។ លោកថា ការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង នៅកៀកតំបន់នោះ ធ្វើឱ្យផ្សោតងាប់ជាបន្តបន្ទាប់ ដោយសារប្រែប្រួលចរន្តទឹក ធ្វើឱ្យផ្សោតបាត់បង់ចំណី។
លោកបន្ថែមថា កន្លងទៅផ្សោត ៣ក្បាល បានងើបបង្ហាញខ្លួន នៅអន្លង់អភិរក្សឈើទាល ក្នុងអាងទន្លេមេគង្គ អាចរកប្រាក់ចំណូលជូនសហគមន៍ជាច្រើនម៉ឺនដុល្លារជារៀងរាល់ឆ្នាំ តាមរយៈដឹកភ្ញៀវទេសចរ និងលក់ម្ហូបអាហារ ប៉ុន្តែក្រោយពីផ្សោតទាំងនោះ ងាប់អស់ ប្រជាសហគមន៍កំពុងជួបការលំបាក ខ្សត់ភ្ញៀវទេសចរណ៍៖ «ទៅលើវិស័យភ្ញៀវទេសចរណ៍មកតំបន់ហ្នឹង មានការថយច្រើន ភ្ញៀវមកអត់បានជិះទូកទេ គាត់មកមួយភ្លែតហើយត្រឡប់ទៅវិញ ដោយសារអត់មានផ្សោត។
លោក ផយ វណ្ណា បានទម្លាក់កំហុសបញ្ហាទាំងនេះ ដោយសារវត្តមានទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង ដែលមានភូមិសាស្ត្រ កៀកអន្លង់អភិរក្សផ្សោត ក្នុងឃុំព្រះរំកិល។ លោកថា កាលពីមិនទាន់មានវត្តមានទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាហុង ប្រជាសហគមន៍អាចលក់សំបុត្របាន ចាប់ពី ១លាន ៥០ម៉ឺនរៀលទៅ ២លានរៀលក្នុងមួយខែ ហើយ ភ្ញៀវទេសចរភាគច្រើន មកពីប្រទេសឡាវ ចូលចិត្តទស្សនាផ្សោតងើបបង្ហាញខ្លួន។
រីឯប្រជាសហគមន៍អភិរក្សផ្សោតព្រែកកាំពី លោក ឈ្នៀង លន ឱ្យដឹងថា ពលរដ្ឋរស់នៅឃុំសំបុកមួយចំនួនធំ បានបោះបង់មុខរបរនេសាទត្រី ហើយធ្វើចំណាកស្រុក និងខ្លះទៀត ទៅធ្វើការសំណង់ ដោយសារទិន្នផលត្រីបន្តធ្លាក់ចុះជារៀងរាល់ឆ្នាំ។
លោកថា បច្ចុប្បន្នមានពលរដ្ឋតិចតួចប៉ុណ្ណោះ នៅបន្តនេសាទត្រីលក្ខណៈគ្រួសារ ផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ ហើយពលរដ្ឋមួយចំនួនទៀត បានរកប្រាក់ចំណូលតាមរយៈ ដឹកភ្ញៀវទេសចរទស្សនាផ្សោត និងលក់វត្ថុអនុស្សាវរីយ៍។
លោកបន្ថែមថា មានហេតុផលជាច្រើនធ្វើឱ្យទិន្នផលត្រីធ្លាក់ចុះ និងសត្វផ្សោតងាប់ ដោយសារបទល្មើសនេសាទ ការប្រែប្រួលលំហូរទឹកទន្លេមេគង្គ ក្រោមរូបភាពអភិវឌ្ឍន៍ទំនប់វារីអគ្គិសនីតាមទន្លេមេគង្គ៖ «ត្រីហ្នឹងវារក អត់សូវបានតែ ឥលូវហ្នឹង ទឹកពីលើមក ដោយសារទំនប់វារីអគ្គិសនីធំ វាឡើងចុះៗ ជាប់អីចឹងត្រីអត់មានទេ»។
ចំណែកប្រធានសហគមន៍នេសាទភូមិថ្មី សង្កាត់សាមគ្គី ខេត្តស្ទឹងត្រែង លោក លី វិចិត្រ សង្កេតឃើញថា បន្ទាប់ពីមានវត្តមានទំនប់វារីអគ្គិសនីដនសាងហុង នៅប្រទេសឡាវ ធនធានជលផល ថយចុះជាលំដាប់ ហើយពលរដ្ឋដែលមានទម្លាប់នេសាទត្រីមុខរបរអាជីព តែងតែត្អូញត្អែរ ពីការធ្លាក់ចុះប្រភពចំណូលដោយសារចាប់ត្រីលែងបាន។ លោកថា ក្នុងឆ្នាំ២០២២នេះ ពលរដ្ឋនៅមូលដ្ឋាន មិនអាចរកត្រីបាន សូម្បីតែត្រីរៀល ដើម្បីធ្វើប្រហុក ខុសប្លែកពីឆ្នាំមុនៗ។ ក្រោយពីពលរដ្ឋមិនអាចនេសាទរកត្រីបាន អ្នកភូមិមួយចំនួនបង្ខំចិត្តធ្វើចំណាកស្រុកនៅក្រៅប្រទេស ដើម្បីធ្វើកម្មករដោះបំណុលគេ៖ «ឃើញថា គាត់បោះបង់ច្រើនដែរពីមុននៅមួយភូមិៗ មាន ៨០ ភាគរយនៃការនេសាទ តែឥលូវឃើញថា គាត់ចំណាកស្រុក ទៅធ្វើការប្រទេសក្រៅខ្លះ និងប្រទេសជិតខាង។ អ៊ីចឹងឃើញថា គាត់អាចបោះបង់ការនេសាទច្រើន»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទង ប្រធានគណៈកម្មការទន្លេមេគង្គជាតិ លោក តែ ណាវុធ និងប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ផៃ ស៊ីផាន បាននៅឡើយទេ នៅថ្ងៃទី២៤ មិថុនា ដោយទូរស័ព្ទហៅចូល តែគ្មានអ្នកលើក។
អង្គការអុកស្វាម (Oxfam) បានចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានមួយ កាលពីថ្ងៃទី១៧ មិថុនា បង្ហាញពីគោលបំណងនៃយុទ្ធនាការ «តាមដងទន្លេមេគង្គជាមួយសាយ » ដើម្បីលើកកម្ពស់ជីវភាពរស់នៅរបស់សហគមន៍ងាយរងគ្រោះ តាមតំបន់ទន្លេមេគង្គ ដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយការផ្លាស់ប្តូរលំហូរទឹក និងការកើនឡើងនៃការគំរាមដល់សន្តិសុខស្បៀង»។
ប្រធានគម្រោងបរិយាប័ន្ន២ នៃអង្គការអុកស្វាម អ្នកស្រី កែវ កណិកា បានថ្លែងក្នុងថ្ងៃបិទបញ្ចប់យុទ្ធនាការនេះថា បញ្ហាទន្លេមេគង្គ គឺជាបញ្ហារបស់យើងទាំងអស់គ្នាដែលត្រូវរួមគ្នាខ្វល់ខ្វាយ និងគិតគូរឱ្យបានហ្មត់ចត់។ លោកស្រីថា គោលបំណងស្នូលនៃយុទ្ធនាការនេះ បំផុសចលនាយុវជន ឱ្យស្វែងយល់ កាន់តែច្បាស់ពីអត្ថប្រយោជន៍ទន្លេមេគង្គ ផ្សាភ្ជាប់វប្បធម៌ប្រពៃណីរបស់ជនជាតិដើមភាគតិច ជាពិសេសអ្នករស់នៅតាមដងទន្លេមេគង្គ។
លោកស្រីចង់ឱ្យយុវជនបំផុសគំនិតស្រឡាញ់បរិស្ថានឱ្យបានច្រើន និងចូលរួមសកម្មភាពដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមនានា ដែលទាក់ទងទន្លេមេគង្គ។
ជុំវិញរឿងនេះ នាយកប្រតិបត្តិអង្គការបណ្ដាញការពារទន្លេបី លោក លាង ប៊ុនលាភ មានប្រសាសន៍ថា ដងទន្លេមេគង្គមានសក្កានុពលធនធានធម្មជាតិ និងជីវចម្រុះសំបូរបែប គឺជាកាតព្វកិច្ចរបស់ពលរដ្ឋ និងយុវជនចូលរួមថែរក្សាការពារ។ លោកថា ដើម្បីឱ្យធនធានទន្លេមេគង្គ និងធនធានធម្មជាតិគង់វង្ស ទាល់តែពលរដ្ឋ និងក្រុមយុវជនចូលរួមអភិរក្សទាំងអស់គ្នា តាមរយៈមកទស្សនាកម្សាន្ត និងខ្វល់ខ្វាយពីការអភិវឌ្ឍទំនប់វារីអគ្គិសនី ប៉ះពាល់គុណភាពទឹក និងជីវចម្រុះ៖ «ការដែលយើងជិះទូកតាមខេត្តទាំងបួន ដែលឡាយតាមហ្វេសបុកក្តី ភាពយន្តក្តី ពលរដ្ឋទូទៅមិនបាននៅទីនេះក្តី លោកនឹងបានឃើញទេសភាពតាមដងទន្លេមេគង្គ។ នេះជាការលើកកម្ពស់តម្លៃជីវចម្រុះ ក្នុងទេសភាពតំបន់ទន្លេមេគង្គ។
អង្គការអុកស្វាម (Oxfam) បានចាត់ទុកទន្លេមេគង្គ គឺជាបេះដូងទ្វីបអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដែលមានប្រវែងជាង ៤ ពាន់គីឡូម៉ែត្រ ហូរកាត់ប្រទេសចិន មីយ៉ាន់ម៉ា ឡាវ ថៃ កម្ពុជា និងវៀតណាម។ លើសពីនេះ ទន្លេមេគង្គដើរតួនាទីសំខាន់ផ្គត់ផ្គង់សេដ្ឋកិច្ច តាមរយៈវិស័យទេសចរណ៍ធម្មជាតិ និងផ្តល់តម្រូវការថាមពលនៅក្នុងតំបន់។ អង្គការអុកស្វាមព្រួយបារម្ភថា ទន្លេមេគង្គកំពុងទទួលរងនូវការគំរាមកំហែងយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ បង្កគ្រោះថ្នាក់ និងហានិភ័យដល់សហគមន៍ ដែលមានប្រជាជនយ៉ាងហោចណាស់ ៧០លាននាក់ កំពុងអាស្រ័យផលលើទឹកទន្លេនេះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។