ព្រៃសហគមន៍ចំនួន២ នៅខេត្តព្រះវិហារមានផ្ទៃដីជាង ៣ពាន់ហិកតារ ដែលជនជាតិដើមភាគតិចកួយអាស្រ័យផលជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ បានបាត់បង់ទាំងស្រុង នៅឆ្នាំ២០២១ នេះ។ ពលរដ្ឋជាង ១០នាក់ ដែលចេញមុខការពារព្រៃសហគមន៍ទាំង នេះ មិនត្រឹមតែគ្មានការលើកទឹកចិត្តពីអាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាលនោះទេ តែបែរជាក្លាយជាជនរងគ្រោះជាប់បណ្តឹងនៅតុលាការជាច្រើនករណី។
ជនជាតិដើមភាគតិចកួយជាច្រើនគ្រួសាររស់នៅឃុំរមណីយ ស្រុករវៀង បង្ហាញពីភាពអយុត្តិធម៌ និងឈឺចាប់នៅគ្រាដែលពួកគាត់លះបង់ការពារសម្បត្តិភោគទ្រព្យជាតិ បែរជាត្រូវប្រឈមការគំរាមកំហែង និងជាប់បណ្តឹងនៅតុលាការជាច្រើនករណី។ អ្នកភូមិថា ព្រៃសហគមន៍ចំនួន២ គឺព្រៃសហគមន៍បឹងទន្លេម្រេច និងព្រៃសហគមន៍ភ្នំព្រលានបានរលាយហិនហោចទាំងស្រុង នៅរយៈពេលជិត ១ឆ្នាំ ចុងក្រោយនេះ។ រីឯមន្ត្រីបរិស្ថាន និងក្រុមហ៊ុន ទ្រី ភាព បានប្រើប្រព័ន្ធតុលាការគំរាមកំហែងលើពលរដ្ឋណា ដែលហ៊ានចេញមុខការពារព្រៃសហគមន៍ទាំងនេះ។
ពលរដ្ឋរស់នៅភូមិស្រែធ្នង់ លោក ស៊ុន ស៊ីន ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី នៅថ្ងៃទី១ វិច្ឆិកាថា ព្រៃសហគមន៍ភ្នំព្រលានមានផ្ទៃដីជិត ២ពាន់ហិកតារ បានបាត់បង់អស់ទាំងស្រុងហើយ។ លោកថា កាលពី ៦ខែមុន ព្រៃសហគមន៍នេះ នៅសល់ព្រៃប្រមាណ ៥២ហិកតារ ដែលអ្នកភូមិចង់រក្សាទុក ប៉ុន្តែបែរជារលាយហិនហោចបន្ថែមទៀត។ លោកចាំថា កាលពីជាង ១០ឆ្នាំមុន ព្រៃសហគមន៍នេះសំបូរដើមឈើធំៗ និងសត្វព្រៃកម្រជាច្រើនប្រភេទរស់នៅ ប៉ុន្តែព្រៃឈើបានថយចុះបន្តិចម្តងៗ ដោយសារ ខ្វះការយកចិត្តទុកដាក់ពីអាជ្ញាធរ។ ចំណែកពលរដ្ឋចំណូលស្រុក និង ពលរដ្ឋមូលដ្ឋានមួយចំនួនបានដណ្តើមគ្នាទន្ទ្រានយកដីព្រៃធ្វើជាកម្មសិទ្ធិ អស់មួយផ្នែកធំ៖ «បាត់នៅឆ្នាំ២០២១ មុនអត់បាត់ប៉ុន្មានទេ ចូលឆ្នាំ២០២១ នេះ អស់ព្រៃអាលីង សូម្បីតែមួយហិកតារក៏គ្មានដែរ។ តុលាលម្អៀងដែរ បើថា មន្ត្រីបរិស្ថានពាក់ព័ន្ធ មិនសួររកឫសគល់ គាត់អត់សួរផង គាត់យកក្តីយកតែម្តង»។
លោក ស៊ុន ស៊ីន បន្ថែមថា កន្លងទៅលោករិះគន់មន្ត្រីបរិស្ថានម្នាក់ ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធកាប់រានព្រៃសហគមន៍ធ្វើជាកម្មសិទ្ធិអស់ជាច្រើនហិកតារ ប៉ុន្តែមិនត្រឹមតែគ្មានចំណាត់ការផ្លូវច្បាប់ ពីអាជ្ញាធរនោះទេ បែរជាជាប់បណ្តឹងនៅតុលាការទៅវិញ។ លោកថា មន្ត្រីបរិស្ថានម្នាក់នោះ បានប្តឹងលោកពីបទបរិហារកេរ្តិ៍ជាសាធារណៈ កាលពីដើមឆ្នាំ២០២១ ហើយតុលាការខេត្តព្រះវិហារបានប្រកាសសាលក្រមឱ្យលោកចាញ់ក្តី ដោយត្រូវសង់ជំងឺចិត្តឱ្យដើម បណ្តឹង ៣លានរៀល។ លោកសង្កេតឃើញថា ព្រៃសហគមន៍រលាយហិនហោចអស់ ប៉ុន្តែពុំឃើញអាជ្ញាធរ និងតុលាការផ្តន្ទាទោស អ្នកល្មើសណាម្នាក់នោះទេ។
ព្រៃសហគមន៍ភ្នំព្រលាន ឬហៅម្យ៉ាងទៀតថា ព្រៃសហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិ ភ្នំព្រលាន ជាផ្នែកមួយ នៃដែនជម្រកសត្វព្រៃបឹងពែរ មានផ្ទៃដី ១.៨០០ហិកតារ បានចុះបញ្ជីទទួលស្គាល់ដោយក្រសួងបរិស្ថាន កាលពីឆ្នាំ២០០៩ ឋិតក្នុងភូមិស្រែធ្នង់ ឃុំរមណីយ ស្រុករវៀង។
រីឯព្រៃសហគមន៍បឹងទន្លេម្រេច ឋិតក្នុងភូមិអូរពោធិ៍ ឃុំរមណី ក៏រងការកាប់ឈើមានតម្លៃ និងឈូសឆាយទន្ទ្រានព្រៃយកដី ធ្វើកសិកម្មអស់ទាំងស្រុង នៅក្នុងឆ្នាំ២០២១ នេះដែរ។ អ្នកភូមិថា ក្រុមហ៊ុន ទ្រី ភាព ជាមេខ្លោង ឈូសឆាយហ៊ុមព័ទ្ធទន្ទ្រានព្រៃសហគមន៍ ដើម្បីដាំកៅស៊ូអស់ជាង ១ពាន់ហិកតារ។
ពលរដ្ឋម្នាក់ទៀត ថ្លែងសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះអះអាងថា ក្រុមហ៊ុន ទ្រី ភាព បានហ៊ុមព័ទ្ធរបង និងឈូសឆាយព្រៃបន្សល់ចុងក្រោយ នៅឆ្នាំ២០២១ នេះ។ លោកថា ព្រៃសហគមន៍ ដែលនៅសេសសល់ចុងក្រោយជាង ៥០ហិកតារ ដែលអ្នកភូមិ ស្នើឱ្យអាជ្ញាធរថែទាំឱ្យបានល្អ ដើម្បីផ្តល់លទ្ធភាពឱ្យពលរដ្ឋអនុផលព្រៃឈើ ក៏ក្រុមហ៊ុន ទ្រី ភាព ឈូសកម្ទេចអស់ដែរ។ លោកសោកស្តាយដែលព្រៃសហគមន៍នេះធ្លាប់ជាម្លប់បៃតងស្រស់បំព្រង និងផ្ដល់ប្រយោជន៍ច្រើនដល់សហគមន៍ បែរជារលាយហិនហោចទាំងស្រុង។ រីឯពលរដ្ឋជាង ១០នាក់ ដែលចេញមុខការពារព្រៃឈើ ត្រូវក្រុមហ៊ុនប្តឹងទៅតុលាការ ធ្វើឱ្យពួកគាត់ភ័យខ្លាចមិនហ៊ានប្រឆាំងជាមួយក្រុមហ៊ុននោះទេ។
សមាជិកសហគមន៍ការពារព្រៃឈើបឹងទន្លេម្រេច លោក ហួត គាណូ និយាយថា លោកត្រូវបានក្រុមហ៊ុន ទ្រី ភាព ប្តឹងទៅតុលាការខេត្តព្រះវិហារ ៦ករណី នៅគ្រាដែលលោកបានចេញមុខការពារព្រៃសហគមន៍នេះ។ លោកសង្កេតឃើញថា សូម្បីតែបឹងទន្លេម្រេច ដែលផ្តល់ត្រីសាច់ ចិញ្ចឹមជីវិតដល់ពលរដ្ឋជាច្រើនគ្រួសារ ក៏ក្រុមហ៊ុនហួងហែង និងរឹតត្បិតអ្នកភូមិ មិនឱ្យទៅនេសាទត្រីដែរ។ លោកបារម្ភថា ការបាត់បង់ព្រៃសហគមន៍នេះ នឹងធ្វើឱ្យជនជាតិដើមកួយ ធ្លាក់ចុះប្រាក់ចំណូល និងប្រពៃណីវប្បធម៌៖ «គេ ( ក្រុមហ៊ុន ទ្រី ភាព ) ព័ទ្ធព្រៃសហគមន៍អស់ហើយ គេធ្វើរបងយកអស់។ គេដាំកៅស៊ូ និងដាំចន្ទី គេរកល្បិចទម្លាក់កំហុស គេបំបែរសំណុំរឿង។ យើងការពារព្រៃ ទៅថា យើងបំផ្លាញព្រៃទៅវិញ»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនទាន់អាចសុំការបំភ្លឺរឿងនេះ ពីប្រធានរដ្ឋបាលក្រុមហ៊ុន ទ្រី ភាព លោក ហេង សារុំ បានទេ នៅថ្ងៃទី១ វិច្ឆិកា ដោយសារទូរសព្ទហៅចូលច្រើនដងគ្មានអ្នកលើក។រីឯប្រធានដែនជម្រកសត្វព្រៃបឹងពែរ ទូច សុភី ក៏វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទងបានដែរ នៅថ្ងៃដដែលនេះ។
ឯមេឃុំរមណីយ លោក ឃុត រី ទទួលស្គាល់ថា ព្រៃសហគមន៍ទាំងពីរនេះ បានបាត់បង់ទាំងស្រុងហើយ។ ក៏ប៉ុន្តែ លោកចោទសមាជិកសហគមន៍ និងពលរដ្ឋថា បែកបាក់សាមគ្គីគ្នា ហើយបែកគំនិតចូលកាប់ទន្ទ្រានព្រៃ ដើម្បីធ្វើចម្ការ។ លោកបានទម្លាក់កំហុសលើពលរដ្ឋថា ជាអ្នកបំផ្លាញព្រៃសហគមន៍ដោយខ្លួនឯង ធ្វើឱ្យអាជ្ញាធរពិបាកទប់ស្កាត់៖ «ឥឡូវនេះទប់ស្តាត់លែងបានហើយ ហើយសហគមន៍បែកបាក់លែងចូលរួមទៀតទេ។ លែងចូលរួមអស់ហើយ ពលរដ្ឋគាត់អ្នកបំផ្លាញខ្លួនឯង»។
ព្រៃសហគមន៍ការពារធម្មជាតិបឹងទន្លេម្រេចមានផ្ទៃដីជាង ២ពាន់ហិកតារ (២.៣៥១) ឋិតនៅផ្នែកមួយនៃដែនជម្រកសត្វព្រៃបឹងពែរ ដែលបានចុះបញ្ជីជាព្រៃអភិរក្សពីក្រសួងបរិស្ថាន កាលពីឆ្នាំ២០១០។ កាលពីមិនទាន់មានវត្តមានក្រុមហ៊ុន ទី្រ ភាព នៅទីនោះ ព្រៃនេះសំបូរដោយដើមឈើមូលធំៗ ស្រស់បំព្រង អមដោយបឹងធម្មជាតិធំធេងសំបូរត្រី និងសត្វស្លាបជាច្រើនប្រភេទ។ អ្នកភូមិថា បច្ចុប្បន្នព្រៃសហគមន៍នេះ បានប្រែក្លាយជាដើមកៅស៊ូ និងដំណាំឧស្សាហកម្មផ្សេងទៀត គ្រប់គ្រងដោយកម្មករក្រុមហ៊ុន ទ្រី ភាព។
ជុំវិញរឿងនេះ មន្ត្រីសម្របសម្រួលសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្ស អាដហុក ខេត្តព្រះវិហារ លោក ឡោ ចាន់ សង្កេតឃើញថា ពលរដ្ឋណាដែលលះបង់ ការពារព្រៃឈើ ប្រឈមការគំរាមកំហែង និងជាប់បណ្តឹងនៅតុលា ផ្ទុយពីជនល្មើស និងក្រុមហ៊ុនដែលឈូសឆាយទន្ទ្រានដីព្រៃខុសច្បាប់ មិនឃើញអាជ្ញាធរស៊ើបអង្កេត និងអនុវត្តច្បាប់នោះទេ។ លោកថា ការអនុវត្តច្បាប់ព្រៃឈើ របស់មន្ត្រីបរិស្ថាន ហាក់លម្អៀងខាងភាគីក្រុមហ៊ុន សូម្បីតែសហគមន៍ធ្វើស្នាក់ការ ដើម្បីការពារព្រៃឈើ ក៏មន្ត្រីជំនាញពុំអនុញ្ញាតដែរ៖ «ព្រៃសហគមន៍វាមិនអាចក្លាយជា កម្មសិទ្ធិរបស់ជនណាម្នាក់បានទេ ប៉ុន្តែបែរជាកន្លងមក នាយកដែនអះអាងថា គេសុទ្ធមានច្បាប់ ឱ្យតែអ្នកមានអំណាច និងក្រុមហ៊ុន គេធ្វើក្នុងព្រៃសហគមន៍ សុទ្ធមានតែមានច្បាប់ទាំងអស់។ ឯសហគមន៍ ការពារព្រៃសហគមន៍ របស់ខ្លួន សុទ្ធអត់ត្រូវនឹងច្បាប់»។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលរូបនេះបន្ថែមថា បន្ទាប់ពីមានវត្តមានក្រុមហ៊ុន ទ្រី ភាព ព្រៃសហគមន៍ទាំងនេះ បានបាត់បង់ទាំងស្រុង ហើយមន្ត្រីបរិស្ថានដែលឈរជើងយាមព្រៃនៅទីនោះ បានទម្លាក់កំហុសបញ្ហានេះ លើពលរដ្ឋខ្លួនទៅវិញ។
អ្នកភូមិថា ក្រុមហ៊ុន ទ្រី ភាព ទទួលសិទ្ធិវិនិយោគពីរដ្ឋាភិបាលផ្ទៃដីជាង ៩ពាន់ហិកតារ កាលពីឆ្នាំ២០១១ ស្ថិតក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃបឹងពែរ ដែលជាតំបន់ព្រៃរេចរឹល។ ប៉ុន្តែផ្ទៃដីដែលរដ្ឋាភិបាលផ្តល់ឱ្យក្រុមហ៊ុនវិនិយោគ មិនមែនជាព្រៃរេចរឹលនោះទេ តែគឺជាព្រៃស្រោងសំបូរដោយដើមឈើផលិតជ័រទឹករបស់ពលរដ្ឋ ហើយក្រុមហ៊ុនបានបើកទីតាំងកាប់រំលំឈើធ្វើអាជីវកម្ម និងឈូសឆាយហ៊ុមព័ទ្ធទន្ទ្រានព្រៃខុសច្បាប់ ដើម្បីដាំកៅស៊ូអស់៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។