សកម្មភាពកាប់បំផ្លាញដើមឈើផលិតជ័រទឹក ដើម្បីអារច្រៀកធ្វើអាជីវកម្ម ឋិតក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រះរកា បានបំផ្លាញប្រភពចំណូលសេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងសំខាន់របស់ប្រជាសហគមន៍ ជនជាតិដើមភាគតិចកួយជាច្រើនគ្រួសារ ក្នុងឃុំប្រមេរ របស់ខេត្តព្រះវិហារ។ ការលើកឡើងនេះ ក្រោយពីយុវជនមួយក្រុម បានចុះស្រាវជ្រាវ និងប្រមូលព័ត៌មាន ពីជីវភាពរស់នៅរបស់ជនជាតិដើមកួយ ដែលអាស្រ័យផលព្រៃឈើ កាលពីសប្ដាហ៍មុន។
ដើមឈើផលិតជ័រទឹក ដែលជាឆ្នាំងបាយ របស់ជនជាតិដើមភាគតិចកួយ ឋិតក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រះរកា គ្រប់គ្រងដោយក្រសួងបរិស្ថាន កំពុងប្រឈមការបាត់បង់ស្ទើរតែទាំងស្រុង នៅរយៈពេល ៥ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។
កាលពីចុងខែកក្កដាកន្លងទៅយុវជន ៣នាក់ ដែលរស់នៅរាជធានីភ្នំពេញ បានធ្វើដំណើរទៅភូមិប្រមេរ ឃុំប្រមេរ ស្រុកត្បែងមានជ័យ ដើម្បីប្រមូលព័ត៌មានអំពីការបាត់បង់ដើមឈើផលិតជ័រទឹក ក្នុងព្រៃព្រះរកា របស់ជនជាតិដើមកួយ។ ពួកគេបានធ្វើសម្ភាសជនជាតិដើមភាគតិចកួយ ៤គ្រួសារ រកឃើញថា ពួកគាត់បាត់បង់ដើមឈើផលិតជ័រទឹក ៧០០ដើម នៅរយៈពេល ៣ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។
ប្រធានផ្នែកកម្មវិធីស្រាវជ្រាវ និងតស៊ូមតិនៃសមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា ហេង គឹមហុង ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា មានមូលហេតុសំខាន់ពីរយ៉ាង បណ្ដាលឱ្យដើមច្បោះជ័រទឹក របស់អ្នកស្រុកបាត់បង់ រួមមាន ការលួចចូលទៅកាប់បំផ្លាញធ្វើអាជីវកម្មខុសច្បាប់ និងការរឹតត្បិតសិទ្ធិពលរដ្ឋមិនឱ្យចុះល្បាតព្រៃ ពីសំណាក់មន្ត្រីឧទ្យានុរក្សរបស់ក្រសួងបរិស្ថាន។ លោកថា បច្ចុប្បន្នសកម្មភាពកាប់ដើមច្បោះជ័រ ក្នុងព្រៃព្រះរកា នៅតែបន្តកើតមានច្រើន ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ចំណូលសេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងសំខាន់របស់ជនជាតិដើមកួយ ដែលអាស្រ័យផលព្រៃឈើ៖ «វិធីសាស្ត្រនៃការអង្កេតយើងបានចួបជាមួយក្រុមម្ចាស់ច្បោះ ហើយយើងបានពិភាក្សាអំពីសាស្ត្រចូលរួមរបស់គាត់ និងការអនុវត្តសិទ្ធិ។ យើងឃើញថា សិទ្ធិដកហូតអនុផលព្រៃឈើអាចអនុវត្តបាន ប៉ុន្តែសិទ្ធិក្នុងនាមការពារព្រៃឈើ មិនអាចអនុវត្តបានទេ ដោយសារតែមន្ត្រីឧទ្យានុរក្សមានតែគេទេ ដែលមានសិទ្ធិការពារធនធានធម្មជាតិ។ ការពាររបស់មន្ត្រីឧទ្យានុរក្ស គឺមិនគ្រប់ជ្រុងជ្រោយនោះទេ ដែលធ្វើឱ្យបទល្មើសនៅតែកើតមានជាបន្តបន្ទាប់»។
យុវជនរូបនេះបន្ថែមថា លទ្ធផលនៃការស្រាវជ្រាវ ពួកលោកនឹងចងក្រងឯកសារ ភ្ជាប់ភស្តុតាងជាថ្មីទៀត ដើម្បីផ្ញើជូនស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ រកវិធានការដោះស្រាយ ដើម្បី ថែទាំព្រៃព្រះរកាបានគង់វង្ស។ លោកថា ដើមច្បោះជ័រមានប្រយោជន៍ ផ្គត់ផ្គង់សេដ្ឋកិច្ចសហគមន៍ ប្រសិនបើបាត់បង់អស់ អ្នកភូមិនឹងធ្វើចំណាកស្រុកកាន់តែច្រើន។
អាស៊ីសេរីមិនទាន់អាចទាក់ទងសុំការបំភ្លឺរឿងនេះ ពីប្រធានដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រះរកា លោក យ៉ាន់ ប៊ុនសឿន ប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តព្រះវិហារលោក សុង ចាន់សុជាតិ និងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថានលោក នេត្រ ភក្ត្រា បាននៅឡើយទេ នៅថ្ងៃទី៣ សីហា ព្រោះទូរស័ព្ទហៅចូល តែគ្មានអ្នកលើក។ ចំណែកអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានខេត្តព្រះវិហារ ចាប់ពីមេឃុំប្រមេរ រហូតដល់អ្នកនាំពាក្យសាលាខេត្តព្រះវិហារ ក៏មិនអាចទាក់ទងបានដែរ នៅថ្ងៃដដែលនេះ។
ទោះយ៉ាងណាក្ដី មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងបរិស្ថាន លោក នេត្រ ភក្ត្រា ធ្លាប់ប្រាប់លើកឡើងថា ឆ្មាំអភិរក្សរបស់ក្រសួងបរិស្ថាន នៅតែបន្តប្រឹងប្រែងទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបបទល្មើសព្រៃឈើគ្រប់រូបភាព ដែលឋិតក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិ។ លោកថា សមត្ថកិច្ច និងមន្ត្រីជំនាញ មានការតាំងចិត្តខ្ពស់ ទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ ប្រឆាំងនឹងបទល្មើសធនធានធម្មជាតិ ដោយបញ្ជូនសំណុំរឿងទៅតុលាការ។
ប្រជាសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចកួយភូមិប្រមេរ ឱ្យដឹងថា មុនឆ្នាំ២០១៣ អ្នកភូមិ ៨០ភាគរយ មានដើមច្បោះជ័រទឹកក្នុងមួយគ្រួសារ ក្នុងចន្លោះ ៥០ដើម ដល់ ៣០០ដើម អាចដងជ័រទឹកលក់ទទួលប្រាក់ចំណូលចាប់ពី ៤០ម៉ឺនរៀល ដល់ជាង ២លានរៀល ក្នុងមួយខែ។ អ្នកភូមិខ្លះ បានទៅខ្ចីប្រាក់ពីធនាគារ ដើម្បីធ្វើដើមទុនរកស៊ី និងទិញគោយន្ត ធ្វើកសិកម្មដែលរំពឹងថា រកចំណូលពីរបរធ្វើជ័រទឹក ក៏ប៉ុន្តែដើមឈើផលិតជ័រទឹករបស់ពួកគេ ត្រូវជនល្មើសលួចកាប់ជាបន្តបន្ទាប់។
ប្រជាសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចកួយភូមិប្រមេរ លោក ស៊ុត សាវន ថ្លែងថា គ្រួសារលោកបាត់បង់ដើមច្បោះជ័រជាង ៤រយដើមដែរ នៅរយៈពេល ៥ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ លោកថា មកទល់ពេលនេះ នៅភូមិប្រមេរ នៅសល់តែពលរដ្ឋជាង ១០គ្រួសារ ប៉ុណ្ណោះ មានដើមច្បោះជ័រទឹក ក្នុងតំបន់ព្រៃព្រះរកា ហើយកំពុងប្រឈមការលួចកាប់ ពីក្រុមជនល្មើស។ លោកសង្កេតឃើញថា សកម្មភាពលបកាប់ឈើផលិតជ័រទឹក និងការដឹកជញ្ជូនឈើខុសច្បាប់កើតមានរៀងរាល់យប់ ក្នុងមួយយប់ៗ គ្រាន់តែផ្លូវមួយច្រក មានគោយន្តចន្លោះពី ៨គ្រឿង ទៅជាង ១០គ្រឿង លួចដឹកឈើចេញពីព្រៃ ហើយឈើដែលដឹកនោះជាប្រភេទឈើត្រាច និងឈើទាលដុតយកជ័រទឹក៖ «ពលរដ្ឋចំណូលថ្មីគាត់ទៅកាប់ដើមច្បោះពួកគាត់ គឺគាត់ការពារអត់បាន បងប្អូនខ្លះគាត់ចោលទៅ ហើយបងប្អូនខ្លះគាត់មានបញ្ហាជាមួយនឹងអ្នក ដែលគេចូលមកកាប់ដោយសារក្នុងព្រៃ វាអត់មានសុវត្ថិភាពទេ បើសិនជាយើងប្រឆាំងជាមួយគេអ៊ីចឹង។ បងប្អូនខ្លះគេសម្រេចលក់ចេញ ហើយគេសុំទិញតម្លៃថោកៗ ដោយអត់មានជម្រើស»។
ជាមួយគ្នានេះដែរ នាយកអង្គការពន្លកខ្មែរ លោក ប៉ឹក សោភ័ណ យល់ថា ការបាត់បង់ដើមច្បោះជ័រ ដែលជាដង្ហើមសេដ្ឋកិច្ចរបស់សហគមន៍ គឺជាការទទួលខុសត្រូវ របស់អាជ្ញាធរ និងមន្ត្រីជំនាញ។ លោកថា អ្នកភូមិខ្លះបានបង្ខំចិត្តលក់ដើមច្បោះជ័រឱ្យឈ្មួញកាប់យកដើមលក់ ព្រោះតែមិនអាចការពារបាន ហើយពួកគេគ្មានជំនឿចំពោះប្រសិទ្ធភាពថែទាំព្រៃរបស់មន្ត្រីបរិស្ថានដែរ៖ «ម្ចាស់ច្បោះហ្នឹងគាត់លក់ទៅវាខុសដែរ ប៉ុន្តែគាត់ខុសក្នុង ឋិតក្នុងគំរាមកំហែងរបស់ជនល្មើស ដោយអត់មានអាជ្ញាធរនិងមន្ត្រី ជួយគាំទ្រពួកគាត់ទៀតផង។ ចំណាត់ការទី២ ជនល្មើសលួចកាប់ ដោយពួកគាត់មិនបានដឹង អាហ្នឹងក៏ជាការទទួលខុសត្រូវ របស់មន្ត្រីជំនាញដែរ»។
ដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រះរកា ត្រូវក្រសួងបរិស្ថានដាក់បញ្ជូនជាព្រៃអភិរក្សមានទំហំ ៩ម៉ឺន ៦ពាន់ហិកតារ នៅភូមិសាស្ត្រប្រជុំបីស្រុក គឺស្រុកជាំក្សាន្ត ស្រុកត្បែងមានជ័យ និងស្រុកឆែប របស់ខែត្រព្រះវិហារ ក៏ប៉ុន្តែព្រៃនេះបានទទួលរងការកាប់ឈើធ្វើអាជីវកម្មខុសច្បាប់អស់រយៈពេលច្រើនឆ្នាំមកហើយ។ សព្វថ្ងៃ ព្រៃអភិរក្សមួយនេះ មានឆ្មាំអភិរក្សរបស់ក្រសួងបរិស្ថានចំនួន ១៤នាក់ ដែលជាចំនួនដ៏តិចតួច បើប្រៀបធៀបនឹងទំហំព្រៃដែលត្រូវការពារ។ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលសង្កេតឃើញថា មន្ត្រីជំនាញ របស់ក្រសួងបរិស្ថាន តែងតែឆ្លើយដោះសាយករួចខ្លួន នៅពេលដែលមានបទល្មើសព្រៃឈើក្នុងដែនសមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួន៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។