របបលោក ហ៊ុន សែន បដិសេធអនុសាសន៍របស់សហគមន៍អន្តរជាតិទាក់ទងនឹងការស្ដារប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សឡើងវិញ ក្រោមហេតុផលថា រឿងនេះមិនស្របតាមច្បាប់របស់កម្ពុជា។ អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សសម្ដែងការសោកស្ដាយដែលរបបនេះ មិនទទួលយកអនុសាសន៍នេះទៅអនុវត្ត។
អនុប្រធានគណៈកម្មការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក ជិន ម៉ាលីន ថ្លែងថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាសម្រេចជាផ្លូវការក្នុងការទទួលយកអនុសាសន៍ ១៧៣ចំណុច មកអនុវត្ត និងមិនទទួលយកចំនួន ២៥ចំណុច ក្នុងចំណោមអនុសាសន៍សរុបចំនួន១៩៨ ដែលរដ្ឋជាសមាជិកបានផ្តល់ឱ្យកម្ពុជា ក្នុងកិច្ចប្រជុំពិនិត្យរបាយការណ៍ជាសាកលតាមកាលកំណត់ (UPR) របស់ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ កាលពីចុងខែមករា កន្លងទៅ។
លោកបញ្ជាក់ប្រាប់ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ ក្នុងសម័យប្រជុំលើកទី៤១ កាលពីថ្ងៃទី៥ កក្កដា ថា មូលហេតុដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបដិសេធអនុសាសន៍ចំនួន២៥ នោះ គឺដោយសារអនុសាសន៍ទាំងនោះ មិនបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីស្ថានភាពជាក់ស្ដែង និងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការអនុវត្តសិទ្ធិសេរីភាពនៅកម្ពុជា។ ជាពិសេសលោកថា អនុសាសន៍ទាំងនោះប្រាសចាកពីក្របខ័ណ្ឌច្បាប់របស់កម្ពុជា និងមានបង្កប់របៀបវារៈនយោបាយ។
តំណាងរដ្ឋាភិបាលរូបនេះ បញ្ជាក់បន្ថែមប្រាប់អាស៊ីសេរីថា អនុសាសន៍ទាំង ២៥នោះ ត្រូវបានលើកឡើងដោយសហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្ត ហើយផ្ដោតជាសំខាន់រឿងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលត្រូវបានរំលាយ៖ «អនុសាសន៍នោះផ្ដល់ដោយមានហេតុផល និងរបៀបវារៈនយោបាយនៅពីក្រោយ ជាពិសេសគឺពាក់ព័ន្ធនឹងអតីតគណបក្សប្រឆាំង បក្សសង្គ្រោះជាតិ រួមមានការដោះលែង កឹម សុខា រួមមានការឱ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិរស់ឡើងវិញ រួមមានការអនុញ្ញាតឱ្យ ( អ្នកនយោបាយ ) ១១៨ នាក់ ធ្វើនយោបាយ ជាដើម។ អ៊ីចឹង យើងឃើញថា អនុសាសន៍ទាំង២៥ ហ្នឹង វាផ្ទុយទៅនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ផ្ទុយនឹងច្បាប់ ហើយមិនអាចអនុវត្តបានដោយសារអនុសាសន៍ហ្នឹងចាប់បង្ខំរដ្ឋាភិបាលដែលជាអំណាចនីតិប្រតិបត្តិឱ្យលូកដៃជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការតុលាការ ដែលយើងមិនអាចធ្វើបាន»។
លោកបន្ថែមថា ការមិនទទួលយកអនុសាសន៍ទាំងនេះមកអនុវត្ត នឹងមិនប៉ះពាល់អ្វីដល់កម្ពុជាឡើយ ព្រោះនេះគ្រាន់តែជាយន្តការផ្តល់យោបល់ឱ្យគ្នាទៅវិញទៅមក មិនមែនជាការបន្តុះបង្អាប់ ឬដាក់សម្ពាធលើប្រទេសណាមួយឱ្យអនុវត្តតាមនោះឡើយ។
ទោះជាយ៉ាងណា អង្គការសង្គមស៊ីវិលផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សយល់ថា របបលោក ហ៊ុន សែន គួរតែទទួលយកអនុសាសន៍ទាំង២៥ នោះមកអនុវត្តដែរ ពីព្រោះចំណុចទាំងនោះគឺជាគន្លឹះជួយដោះស្រាយបញ្ហានយោបាយនៅកម្ពុជា។
ប្រធានផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សនៃសមាគមអាដហុក (ADHOC) លោក នី សុខា សាទរដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទទួលយកអនុសាសន៍ ១៧៣ ចំណុចយកមកអនុវត្ត ក៏ប៉ុន្តែលោកសម្ដែងការសោកស្ដាយដែលរដ្ឋាភិបាលមិនព្រមទទួលយកអនុសាសន៍ជាគន្លឹះរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិ។ លោកយល់ថា អនុសាសន៍របស់ក្រុមប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ អាចនឹងជួយស្ដារស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាឡើងវិញ ហើយក៏អាចជួយឱ្យកម្ពុជាចៀសផុតពីការដាក់សម្ពាធផ្នែកពាណិជ្ជកម្មពីសហគមន៍អន្តរជាតិផងដែរ៖ «រដ្ឋាភិបាលគួរតែពិចារណាអំពីអនុសាសន៍ដែលជាគន្លឹះធំៗហ្នឹង។ សំខាន់ អនុសាសន៍ហ្នឹង គឺពាក់ព័ន្ធទៅដល់វាសនានៃប្រទេសជាតិយើងដែរ។ សំខាន់ គឺទាក់ទងទៅនឹងបញ្ហាដែលសហភាពអឺរ៉ុបកំពុងតែមានវិធានការ»។
អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សដែលធ្លាប់ត្រូវបានអាជ្ញាធររបបក្រុងភ្នំពេញចាប់ដាក់ពន្ធនាគារដោយអយុត្តិធម៌រូបនេះ ថ្លែងបន្តថា សហគមន៍អន្តរជាតិមិនជឿជាក់លើការបកស្រាយរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលថា ចំណាត់ការលើគណបក្សប្រឆាំងនាពេលកន្លងមក គឺជារឿងអនុវត្តច្បាប់នោះឡើយ។ ហេតុដូច្នេះ ទើបសហគមន៍អន្តរជាតិទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលស្ដារស្ថានការណ៍ឡើងវិញ តាមរយៈដំណោះស្រាយនយោបាយ។ លោកទទួលស្គាល់ថា យន្តការ UPR មិនមានអំណាចចាប់បង្ខំឱ្យកម្ពុជាអនុវត្តតាមឡើយ ក៏ប៉ុន្តែសហគមន៍អន្តរជាតិនិយមប្រជាធិបតេយ្យមានយន្តការផ្សេងក្នុងការដាក់សម្ពាធលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា តួយ៉ាង ដូចជារឿងដកហូតប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA របស់សហភាពអឺរ៉ុបជាដើម៖ «អាចធ្វើឱ្យថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសហ្នឹងមានការខ្មាសអៀនដែរ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំ នៅក្នុងអង្គការសហប្រជាជាតិ ទៅប្រជុំផ្សេងៗជាមួយបណ្ដាប្រទេសជាសមាជិកក្ដី។ ទីពីរ គឺទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មជាមួយប្រទេសផ្សេងទៀត គឺមានការលំបាក ពិសេសគឺប្រទេសដែលប្រកាន់នូវគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យសេរី គឺគេអត់ចង់រកស៊ីជាមួយយើង។ និយាយជាសាមញ្ញ គឺគេអត់ចង់រកស៊ីជាមួយយើង ពីព្រោះប្រទេសយើងជាប្រទេសរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស»។
កម្ពុជាកំពុងប្រឈមនឹងការបាត់បង់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធផ្នែកពាណិជ្ជកម្ម ក្រោមកម្មវិធី “ទំនិញគ្រប់មុខលើកលែងគ្រឿងសព្វាវុធ” ឬ “EBA” ពីទីផ្សារសហភាពអឺរ៉ុប ដោយសារតែការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ និងការបំផ្លាញគោលការណ៍គ្រឹះនៃប្រជាធិបតេយ្យ ប្រព្រឹត្តដោយអាជ្ញាធររបបក្រុងភ្នំពេញ។ ខណៈឱសានវាទរបស់សហភាពអឺរ៉ុបកាន់តែខិតជិតមកដល់ អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងសហជីព បានស្នើយ៉ាងទទូចឱ្យរបបលោក ហ៊ុន សែន អនុវត្តតាមលក្ខខណ្ឌស្ដារសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យរបស់សហភាពអឺរ៉ុប ដើម្បីរក្សាប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA នេះបន្តទៅទៀត។
ចំណែក មន្ត្រីជំនាញផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិវិញ បានសម្ដែងការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងជុំវិញការបន្តបង្ក្រាបសំឡេងប្រឆាំងពីសំណាក់អាជ្ញាធររបបលោក ហ៊ុន សែន បន្ទាប់ពីមានការកោះហៅសកម្មជនបក្សប្រឆាំងនៅមូលដ្ឋានជាង ១៤០នាក់ មកបំភ្លឺរឿងបំពានសាលដីកាតុលាការកំពូល។ ពួកគេយល់ឃើញថា និន្នាការនេះ គឺជាការប៉ុនប៉ងរបស់អាជ្ញាធរក្រុងភ្នំពេញ ដើម្បីបំភិតបំភ័យ និងបំបិទសំឡេងក្រុមអ្នកនយោបាយបក្សប្រឆាំង។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ពួកគេក៏បានសម្ដែងកង្វល់អំពីការប្រើប្រាស់ច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌ ដើម្បីរឹតត្បិតការបញ្ចេញមតិនៅក្នុងសង្គម និងនៅលើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតផងដែរ។
មន្ត្រីជំនាញអង្គការសហប្រជាជាតិបានអំពាវនាវឱ្យរបបក្រុងភ្នំពេញ ស្ដារនិន្នាការនៃការធ្លាក់ចុះសិទ្ធិសេរីភាពនេះជាបន្ទាន់ ជាពិសេសពាក់ព័ន្ធនឹងសិទ្ធិនយោបាយ និងសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ពលរដ្ឋ។ ក្រៅពីនេះ ពួកគេបានដាស់តឿនរបបនេះ ឱ្យងាកមកដឹកនាំផ្ដោតលើវប្បធម៌សន្ទនាជាជាងផ្ដោតលើបញ្ហាបុគ្គល ដើម្បីធានាថា កម្ពុជាមានសន្តិភាពយូរអង្វែង និងការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចិរភាព៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។