សាលាឧទ្ធរណ៍ បើកសវនាការជំនុំជម្រះលើបណ្ដឹងសារទុក្ខរបស់អតីតអ្នកយកព័ត៌មានវិទ្យុអាស៊ីសេរីពីររូប នៅថ្ងៃទី២៣ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩ ពាក់ព័ន្ធនឹងបទចោទពីរឿង «ផលិត និងកាន់កាប់រូបភាពអាសអាភាស»។ ចំណែកពាក់ព័ន្ធនឹងបទចោទរឿង «ប្រគល់ឱ្យរដ្ឋបរទេសនូវព័ត៌មានជាអាទិ ដែលអាចធ្វើឱ្យអន្តរាយការការពារជាតិ» សាលាឧទ្ធរណ៍នឹងបើកសវនាការ នៅថ្ងៃទី២០ ខែមករា ឆ្នាំ២០២០ ខាងមុខ។ មេធាវី និងអតីតអ្នកយកព័ត៌មានអាស៊ីសេរីសង្ឃឹមថា តុលាការជាន់ខ្ពស់មួយនេះ នឹងបដិសេធចោលសាលក្រមចាត់របៀបរបស់តុលាការក្រុងភ្នំពេញ និងទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់ទាំងស្រុង។
ក្រោយការជំនុំជម្រះប្រមាណ ២ម៉ោង ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះនៃសាលាឧទ្ធរណ៍ លោក ប្លង់ សំណាង សម្រេចថា នឹងប្រកាសសាលដីកា ពាក់ព័ន្ធនឹងបទចោទពីរឿង «ផលិត និងកាន់កាប់រូបភាពអាសអាភាស» នៅថ្ងៃច័ន្ទ ទី៣០ ធ្នូសប្ដាហ៍ក្រោយនេះ។
មេធាវីការពារក្តីឱ្យអតីតអ្នកយកព័ត៌មានអាស៊ីសេរី លោក សំ ចំរើន ថ្លែងថា ក្នុងសវនាការនោះ តុលាការ មិនបានដេញដោលដល់អង្គសេចក្ដីនោះទេ គ្រាន់តែសួរដេញដោលអំពីផ្លូវច្បាប់ និងមូល ហេតុដែលប្តឹងសាទុក្ខសុំឲ្យសាលាឧទ្ធរណ៍បដិសេធចោលសាលក្រមចាត់របៀបរបស់តុលាការក្រុងភ្នំពេញ។ លោកមេធាវី សំ ចំរើន លើកឡើងថា សាលក្រមចាត់របៀបរបស់សាលាដំបូងក្រុងភ្នំពេញ ដែលបានចាត់តាំង និងបង្គាប់ឱ្យចៅក្រមស៊ើបសួរ យកសំណុំរឿងកូនក្តីរបស់លោកទៅ ស៊ើបអង្កេតបន្ថែមទៀតនេះ គឺផ្ទុយពីក្របខ័ណ្ឌច្បាប់ និងថែមទាំងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិទទួលបានការជំនុំជម្រះដោយយុត្តិធម៌ និងឆាប់រហ័សសម្រាប់កូនក្ដីរបស់លោក។ ម្យ៉ាងវិញទៀត លោកថា គ្មានភាពចាំបាច់ក្នុងការស៊ើបអង្កេតបន្ថែមទៀតនោះទេ ព្រោះតុលាការបានចំណាយពេលគ្រប់គ្រាន់ និងបានបញ្ចប់គ្រប់ជ្រុងជ្រោយតាមនីតិវិធីច្បាប់រួចហើយ។ លោកមេធាវី ថា ប្រសិនបើសាលាឧទ្ធរណ៍ ពិនិត្យពិចារណាផ្អែកតាមច្បាប់ និងប្រកបដោយវិជ្ជាជីវៈ គឺប្រាកដជាសម្រេចតាមការសំណូមពររបស់កូនក្តីលោក៖ «ក្នុងការសវនាការរបស់សាលាដំបូងកន្លងមកនេះខាងភាគីពាក់ព័ន្ធបានធ្វើសេចក្តីសន្និដ្ឋានរបស់ខ្លួនរួចរាល់ហើយ ចឹងហើយបានយើងសង្កត់ធ្ងន់ថា អង្គ ជំនុំជម្រះមិនអាចពន្លាតនីតិវិធី និងអង្គហេតុរឿងក្តីនេះបន្តទៀតបានទេ ព្រោះអ្វីៗ បានបញ្ចប់ទៅតាមនីតិវិធីដោយរលូនហើយ។ ដូច្នេះ ការឲ្យស៊ើបអង្កេតបន្ថែមទៀត គឺជាការរំលោភបំពានទៅលើគោលការណ៍នៃការសម្រេចក្តី ដែលផ្អែកលើឯកសារ និងភស្តុតាងនៃសំណុំរឿង និងសំខាន់បំផុត គឺខ្វះភាពចាំបាច់នៃការអនុវត្តសិទ្ធិអង្គជំនុំជម្រះបែបនោះ»។
អតីតអ្នកយកព័ត៌មានអាស៊ីសេរី លោក យាង សុធារិន្ទ មានប្រសាសន៍ក្រោយសវនាការនោះថា លោកមិនពេញចិត្តនឹងការសម្រេចស៊ើបអង្កេតសំណុំរឿងឡើងវិញនោះឡើយ ព្រោះជាការធ្វើបាប ពួកលោកទាំងពីរនាក់ ទាំងដែលលោកមិនបានប្រព្រឹត្តដូចការចោទប្រកាន់។ លោក សង្ឃឹមថា តុលាការជាន់ខ្ពស់មួយនេះ នឹងផ្ដល់យុត្តិធម៌ដល់លោកទាំងពីរនាក់៖ «រឿងរ៉ាវវាចេះតែអូសបន្លាយពេលវេលាវែងឆ្ងាយមិនដឹងពេលវេលាណាកំណត់ឲ្យបានច្បាស់លាស់ ដើម្បីបញ្ចប់សាច់រឿងពួកខ្ញុំ ហើយអ៊ីចឹងពួកខ្ញុំអាចរស់នៅ របៀបម៉េចបាន។រស់នៅញាំញីទៅដោយរឿងរ៉ាវអយុត្តិធម៌នៅជាប់ខ្លួន អត់មានសេរីភាពគ្រប់សព្វបែបយ៉ាង គឺពិបាកណាស់។ ពួកខ្ញុំចង់សាលាឧទ្ធរណ៍បញ្ចប់ឲ្យបានលឿន លទ្ធផលអីបែបណា គឺចង់បញ្ចប់ឲ្យជ្រះស្រឡះ»។
តុលាការក្រុងភ្នំពេញ បានចោទប្រកាន់អតីតអ្នកយកព័ត៌មានអាស៊ីសេរីលោក អ៊ួន ឈិន និងលោក យាង សុធារិន្ទ ពីបទ" ផ្ដល់ឱ្យរដ្ឋបរទេសនូវព័ត៌មានជាអាទិ៍ដែលនាំឱ្យអន្តរាយការការពារជាតិ" និងបទ "ផលិតវីដេអូអាសអាភាស"។ តុលាការបានឃុំខ្លួនអ្នកទាំងពីរជាង ៩ខែ ទើបអនុញ្ញាតឱ្យនៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្ន ប៉ុន្តែតុលាការបានបន្តរក្សាទុកវត្ថុចាប់យក និងលិខិតឆ្លងដែនរបស់អ្នកទាំងពីរដដែល ធ្វើឱ្យអ្នកទាំងពីរគ្មានសេរីភាពដើរហើរពេញលេញឡើយ ហើយការចង់បន្តវិជ្ជាជីវៈសារព័ត៌មានក៏មិនអាចធ្វើបានដែរ។
នាយកប្រតិបត្តិសម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា (CamboJA) លោក ម៉ៃ ទិត្យថារ៉ា ដែលបានតាមដាន សវនាការនេះ មានប្រសាសន៍ដដែលថា សំណុំរឿងអតីតអ្នកយកព័ត៌មានអាស៊ីសេរី គ្មានភាពចាំបាច់ ក្នុងការស៊ើបអង្កេតទៀតនោះទេ ព្រោះតុលាការបានប្រើពេលជាង ២ឆ្នាំមកហើយ ដើម្បីដំណើរការរឿងក្តីនេះ។ លោកបន្តថា ការប្រកាសសាលក្រមចាត់របៀបរបស់តុលាការក្រុងភ្នំពេញ គឺបង្ហាញថា តុលាការគ្មានភស្តុតាងដាក់បន្ទុកលើអ្នកកាសែតទាំងពីរនោះទេ ព្រោះពួកគេជាមនុស្សស្អាតស្អំ ប៉ុន្តែ តុលាការ មានចេតនាពន្យារពេល ដើម្បីរកលេសអាក្រក់ផ្សេងៗ ធ្វើបាបពួកគេទាំងអយុត្តិធម៌៖ «យើងនៅតែទទូចស្នើសុំឲ្យតុលាការពិចារណាទម្លាក់បទចោទទាំងពីរលើអ្នកទាំងពីរ»។
នៅមុនសវនាការនេះមួយថ្ងៃ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិ និងអន្តរជាតិផ្នែកសារព័ត៌មាន និងសិទ្ធិ មនុស្ស ៣៧ស្ថាប័ន បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមគ្នាស្នើសុំឱ្យតុលាការទម្លាក់ចោលបទចោទលើអតីតអ្នកសារព័ត៌មានវិទ្យុអាស៊ីសេរីពីរនាក់ និងអ្នកសារព័ត៌មានពីររូបរបស់កាសែត ឌឹ ខេមបូឌា ដេលី គឺលោក អូន ភាព និងលោក ភីតធឺ ហ្ស៊ូមប៊ឺ (Peter Zsombor ) អ្នកបកប្រែឱ្យសារព័ត៌មានរុស្ស៊ី គឺលោក រ៉ាត់ រត្នមុនី និងភ្នាក់ងារកាសែតរស្មីកម្ពុជា និងទូរទស្សន៍អប្សរាប្រចាំខេត្តមណ្ឌលគិរី លោក សាត ចាន់បុត្រ ផងដែរ។ ក្រុមសង្គមស៊ីវិលក៏ស្នើសុំឲ្យអាជ្ញាធរ បញ្ឈប់ជាបន្ទាន់នូវការយាយី ការឃុំខ្លួន ការគំរាមកំហែង បំភិតបំភ័យ និងការរើសអើងលើអ្នកសារព័ត៌មានឯករាជ្យ។
អង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិ និងអន្តរជាតិទាំងនេះ ចាត់ទុកចំណាត់ការលើអ្នកសារព័ត៌មានទាំងនេះថា មិនមែនជាការអនុវត្តច្បាប់នោះទេ ប៉ុន្តែជាវិធានការបង្ក្រាបលើសំឡេងរិះគន់ និងសារព័ត៌មាន ឯករាជ្យ ព្រោះតុលាការគ្មានភស្តុតាងពិតប្រាកដណាមួយដែលបង្ហាញថា អ្នកយកព័ត៌មានទាំងនេះ បានប្រព្រឹត្តបទល្មើសនោះឡើយ។ ក្រុមសង្គមស៊ីវិលយល់ថា ការបន្តសំណុំរឿងទាំងនេះមានន័យស្មើនឹងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើអ្នកសារព័ត៌មាន និងជាការជាន់ឈ្លីប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។