អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងយុវជនទទូចដល់អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធឱ្យស្វែងរកយុត្តិធម៌ជូនអតីតសកម្មជនបក្សសង្រ្គោះជាតិដែលបានស្លាប់អស់រយៈពេល ១ឆ្នាំ ខណៈដែលពេលនេះនៅមិនទាន់រកឃើញមុខឃាតកពិតប្រាកដនៅឡើយ។ ពួកគេថា បើសិនជាអាជ្ញាធរមិនស្រាវជ្រាវរកឃាតកពិតមកផ្ដន្ទាទោសតាមច្បាប់ទេ នោះកាន់តែបង្ហាញថា ឃាតកម្មនេះជារឿងនយោបាយជាជាងគំនុំបុគ្គល។
សកម្មជនបក្សសង្គ្រោះជាតិលោក ស៊ិន ខុន ត្រូវបានជនមិនស្គាល់មុខកាប់ត្រូវជាច្រើនកាំបិតនៅលើដងខ្លួននិងដាច់ជើងមួយចំហៀងត្រឹមភ្លៅរហូតដល់ស្លាប់នៅមាត់ទន្លេក្បែរវត្តចាស់សង្កាត់ជ្រោយចង្វាខណ្ឌជ្រោយចង្វារាជធានីភ្នំពេញកាលពីវេលាម៉ោង ១យប់ឈានចូលថ្ងៃទី២១ខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ២០២១។
ការទទូចរបស់សង្គមស៊ីវិលនិងយុវជនឱ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធស្វែងរកយុត្តិធម៌ជូនដល់អតីតសកម្មជននយោបាយរូបនេះធ្វើឡើងគម្រប់ខូប ១ឆ្នាំនៃការស្លាប់របស់លោក ស៊ិន ខុន។ មកដល់ពេលនេះអាជ្ញាធរបានហៅមនុស្សតែម្នាក់ប៉ុណ្ណោះមកសាកសួរពាក់ព័ន្ធឃាតកម្មនេះ គឺឈ្មោះសៀង ឆរ័ត្ន ដែលអះអាងថា រូបគេកាប់លោក ស៊ិន ខុនមកពីបញ្ហាគំនុំផ្ទាល់ខ្លួន។
ជុំវិញចម្លើយសារភាពបូករួមទាំងទឹកមុខគ្មានការតក់ស្លុតរបស់ជនសង្ស័យ និងការសួរចម្លើយជនសង្ស័យនៅបន្ទប់ ដែលមានការរៀបចំយ៉ាងស្អាតបាតនោះ ពលរដ្ឋ និងសង្គមស៊ីវិល នៅមានមន្ទិលសង្ស័យថានេះគ្រាន់តែជាឆាកល្ខោនព្រោះពួកគាត់យល់ថាករណីនេះពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងនយោបាយច្រើនជាង។
ប្រធានសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សនិងអភិវឌ្ឍន៍នៅកម្ពុជាហៅកាត់ថា អាដហុក (ADHOC) លោកនី សុខាប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី២១ខែវិច្ឆិកានេះថាករណីនេះជារឿងមួយ ដែលមានការសង្ស័យច្រើនដូច្នេះ លោកថាតុលាការគួរតែមានភស្តុតាងឱ្យបានគ្រប់ជ្រុង ដើម្បីឈានទៅដល់ការបើកសវនាការ។លោកបន្តថា បើសិនជាតុលាការនៅតែបង្ហាញភស្តុតាងមិនគ្រប់ជ្រុងជ្រោយបែបនេះធ្វើឱ្យសាធារណជនរិះកាន់កាន់តែខ្លាំង៖
«ដើម្បីឱ្យមានការជឿជាក់ពីមហាជន គឺមានតែតុលាការទេ ដែលត្រូវតែធ្វើសវនាការ ដែលមានការបង្ហាញភស្តុតាងឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់សព្វជ្រុងជ្រោយ ដើម្បីឱ្យគេមានការជឿជាក់ ហើយបើមិនអ៊ីចឹងទេ គឺថា មន្ទិលសង្ស័យ គឺនៅតែមានរហូត មិនខុសពីរឿងផ្សេងៗ មួយចំនួនទៀត ទាក់ទងទៅនឹងការសម្លាប់ទៅលើសកម្មជនសង្គម ទៅលើអ្នកការពារបរិស្ថាន ការពារអីកន្លងៗ មកនោះទេ ប្រសិនជាតុលាការមិនមានជាភស្តុតាងអីជាការបញ្ជាក់នៅក្នុងសវនាការឱ្យបានត្រឹមត្រូវ នឹងមានការជឿជាក់ពីមហាជននោះ»។
ស្រដៀងគ្នានេះសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សនៃសមាគមនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរកញ្ញា សូរ មេត្តាមើលឃើញថា ឃាតកម្មមកលើអតីតសកម្មជនបក្សសង្រ្គោះជាតិនេះមិនមែនជារឿងថ្មីនោះទេហើយកន្លងមកមានសកម្មជនជាច្រើនត្រូវបានធ្វើឃាតប៉ុន្តែមិនទាន់ទទួលបានយុត្តិធម៌ជូនពួកគេនៅឡើយ។ កញ្ញាទទូចឱ្យអាជ្ញាធរបង្ហាញការស៊ើបអង្កេតមួយ ដែលមានភាពយុត្តិធម៌ជូនដល់សាច់ញាតិជនរងគ្រោះឱ្យបានឆាប់ៗ៖
«បញ្ឈប់រាល់អំពើនិទណ្ឌភាព កុំបន្តទៀត! ហើយមានបញ្ហាអីយើងជជែក យើងដោះស្រាយទៅ បញ្ឈប់រាល់ការគំរាមកំហែង ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ ប៉ុនប៉ងសម្លាប់ទៀត ព្រោះយើងជាខ្មែរដូចគ្នា យើងមានរឿងអីយើងត្រូវជជែកតទល់នឹងគ្នា ដោះស្រាយនឹងគ្នា។ យើងមិនអាចទៅប្រើអំពើហិង្សាដាក់លើប្រជាពលរដ្ឋ ដែលហ៊ានចេញសម្ដែងមតិ ដែលហ៊ានចេញការពារពលរដ្ឋ ការពារប្រយោជន៍ពលរដ្ឋទេ!វាជារឿងដ៏អាក្រក់មួយ បើយើងមិនលប់បំបាត់វាចោល វានឹងនៅតែកើតឡើងបន្តបន្ទាប់ទៀត»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យកងរាជអាវុធហត្ថលើផ្ទៃប្រទេសលោក អេង ហ៊ីអ្នកនាំពាក្យស្នងការដ្ឋាននគរបាលរាជធានីភ្នំពេញលោក សាន សុខសីហា និងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីនដើម្បីសាកសួររឿងនេះបានទេនៅថ្ងៃទី២១ ខែវិច្ឆិកា។
លោក ស៊ិន ខុនមានអាយុ៣១ឆ្នាំ គឺជាយុវជនបក្សសង្គ្រោះជាតិខណ្ឌជ្រោយចង្វារាជធានីភ្នំពេញ។កាលនៅមានជីវិតលោកតែងបញ្ចេញមតិរិះគន់រដ្ឋាភិបាលនិងភាពអយុត្តិធម៌សង្គមលើបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុកជាហូរហែរហូតដល់ត្រូវបានគេគំរាមកំហែងនិងវាយឱ្យរបួសធ្ងន់ធ្ងររួចម្ដងរួចទៅហើយ។ទោះជារងការវាយដំយ៉ាងណាក៏ដោយលោកនៅតែរក្សាជំហរនយោបាយគាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបញ្ចេញមតិរិះគន់បញ្ហានានានិងចូលរួមទាមទារឱ្យមានយុត្តិធម៌សង្គមដដែលរហូតដល់ថ្ងៃឃាតកកាប់សម្លាប់លោករហូតដល់ស្លាប់ក្នុងថ្លុកឈាម។
អ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំកម្ពុជា លោក វិទិត មុនតាប៊ន (Vitit Muntarbhorn) កាលពីថ្ងៃទី១០ខែកុម្ភៈបានស្នើដល់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបំភ្លឺនិងផ្តល់ព័ត៌មានបន្ថែមជុំវិញករណីឃាតកម្មដ៏ព្រៃផ្សៃនេះ។លោកបន្តថា ហេតុផលរបស់ជនសង្ស័យម្នាក់ ដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ហាក់មិនមានភាពស្របគ្នាទៅនឹងជនរងគ្រោះឡើយ។ដូច្នេះ តុលាការគួរតែស៊ើបអង្កេតឱ្យមានតម្លានិងឯករាជ្យពិតប្រាកដ។
បច្ចុប្បន្នគេសង្កេតឃើញថា សកម្មភាពប្រើអំពើហិង្សាបានកើតឡើងខ្លាំង ហើយថ្មីៗ នេះ អនុប្រធានក្រុមការងារគណបក្សភ្លើងទៀន ខណ្ឌពោធិ៍សែនជ័យ លោក លន់ ពង្សធិរិទ្ធ ត្រូវបានក្រុមជនល្មើសជិះម៉ូតូវាយត្រង់ក្បាលឱ្យរបួសធ្ងន់ នៅក្បែរទីស្នាក់ការគណបក្សភ្លើងទៀន ពេលលោកជិះម៉ូតូទៅចូលរួមប្រជុំគណបក្ស។ គិតមកដល់ពេលនេះ យ៉ាងហោចណាស់មានសកម្មជនសង្គមនិងគណបក្សនយោបាយប្រមាណ ៤០នាក់ហើយ ដែលត្រូវជនមិនស្គាល់មុខបង្កហិង្សាបណ្តាលឲ្យរបួសធ្ងន់ធ្ងរ ហើយជនរងគ្រោះខ្លះបានស្លាប់ និងធ្លាក់ខ្លួនពិការអស់មួយជីវិត៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។