មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលបារម្ភថា ស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សជាតិ គ្រោងបង្កើតថ្មី មិនឯករាជ្យដោយសារក្រោមការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលឯកបក្ស

ដោយ ម៉ៅ សុធានី
2021-06-17

មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលបារម្ភថា ស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សជាតិ គ្រោងបង្កើតថ្មី មិនឯករាជ្យដោយសារក្រោមការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលឯកបក្ស

តំណាងប្រទេសអូស្ត្រាលីជួបប្រជុំជាមួយគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាជុំវិញសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពី «ការបង្កើតស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សជាតិ» កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១។

រូប៖ គណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា

ស្ដាប់ ឬទាញយកសំឡេង

មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួនយល់ស្របដូចគ្នាថា សេចក្តីព្រាងច្បាប់ដំបូងស្តីពី«ការបង្កើតស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សជាតិ» នឹងមិនមានភាពឯករាជ្យនោះឡើយ ទាំងដំណើរការអនុវត្តន៍និងនីតិវិធីដោះស្រាយបញ្ហានានាទាក់ទងនឹងករណីរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស។ ពួកគេព្រួយបារម្ភពីឯករាជ្យភាពរបស់ស្ថាប័នជាតិមួយនេះ ដោយសារតែបរិបទនយោបាយបច្ចុប្បន្ន គឺស្ថិតក្នុងការគ្រប់គ្រងរបស់រដ្ឋាភិបាលឯកបក្ស។

ការលើកឡើងនេះ ធ្វើឡើងក្រោយដែលគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា គ្រោងជួបពិភាក្សាជាមួយមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ ដើម្បីកំណត់ទិសដៅច្បាស់លាស់ ក្នុងការពិគ្រោះយោបល់ជាមួយអង្គការសង្គមស៊ីវិល ទៅលើសេចក្តីព្រាងច្បាប់នៃការបង្កើតស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សជាតិនេះ ដែលគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ទើបបានបញ្ចប់ថ្មីៗនេះ។

នាយករងទទួលបន្ទុកផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស នៃអង្គការលីកាដូលោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី កាលពីយប់មិញថា អង្គការសង្គមស៊ីវិល ធ្លាប់ចូលរួមពិភាក្សា ជាមួយមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល ម្តងរួចមកហើយ ក្នុងគោលបំណងបង្កើតស្ថាប័នមួយនេះ កាលពីជាង១៥ឆ្នាំមុន ប៉ុន្តែត្រូវបានអាក់ខានទៅវិញ។ លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា ភាគីសង្គមស៊ីវិលចង់បានស្ថាប័នជាតិនេះ ជាស្ថាប័នឯករាជ្យពេញលេញដូចនៅតាមបណ្តាប្រទេសដទៃទៀតដែរដែលឱ្យតម្លៃលើការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស៖ «កាលពីឆ្នាំ២០០៥ រដ្ឋាភិបាលនិងអង្គការសង្គមស៊ីវិល គ្រោងបង្កើតស្ថាប័ននេះម្តងរួចមកហើយ ប៉ុន្តែដោយសង្គមស៊ីវិល មើលឃើញថា ស្ថាប័ននេះ មិនអាចទៅជាស្ថាប័នឯករាជ្យ។ អ្វីដែលយើងចង់បានគឺ ស្ថាប័នជាតិសិទ្ធិមនុស្ស ដូចជានៅប្រទេសថៃ និងប្រទេសផ្សេងៗ ដែលគេឯករាជ្យ គេមានអំណាច ក្នុងការស៊ើបអង្កេត ទាក់ទងនឹងបញ្ហារំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងដាក់បណ្តឹងទៅតុលាការជាដើម»។

ចំណែកនាយិកាមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាអ្នកស្រី ចក់ សុភាព មានប្រសាសន៍បញ្ជាក់ថា ទាំងអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិ និងសហគមន៍អន្តរជាតិ ជាពិសេសអ្នករាយការណ៍ពិសេសនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ក៏បានជំរុញឲ្យបង្កើតស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សថ្នាក់ជាតិនេះដែរ ដើម្បីលើកស្ទួយការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស។ ក៏ប៉ុន្តែ អ្នកស្រី ព្រួយបារម្ភថា ស្ថាប័នជាតិមួយនេះ ទំនងជាមិនអាចធានានូវឯករាជ្យភាព និងចំណុះឱ្យរដ្ឋាភិបាល៖ «ទោះបីអង្គការសង្គមស៊ីវិលចង់ឲ្យបង្កើតគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សនេះជាយូរមកហើយ ប៉ុន្តែពាក់ព័ន្ធស្ថានភាពនយោបាយបច្ចុប្បន្ន យើងឃើញថា មានតែតំណាងរាស្ត្រគណបក្សកាន់អំណាច ដែលគ្រប់គ្រងទាំងស្រុង អញ្ចឹងហើយថាតើការបង្កើតច្បាប់នេះ អាចធានាទៅតាមការអនុលោមតាមគោលការណ៍ប៉ារីសដែរឬទេ។ យើងឃើញថា ពេលខ្លះមានច្បាប់ហើយ ប៉ុន្តែថាតើអនុញ្ញាតឲ្យគណៈកម្មាធិការនេះ អាចបំពេញតួនាទីឯករាជ្យនិងពេញលេញបានដែរឬទេ?»។

ពាក់ព័ន្ធនឹងសេចក្តីព្រាងច្បាប់ដំបូងស្តីពី«ការបង្កើតស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សជាតិ» នេះ អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាលោក កត្តា អ៊ន មានប្រសាសន៍ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា ខ្លឹមសារសំខាន់នៃសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ ផ្តោតសំខាន់លើតួនាទីនិងភារកិច្ចរបស់ស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សជាតិ ដោយមានការចូលរួមពីគ្រប់ភាគីអន្តរជាតិ៖«ក្រុមការងារគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា បានសហការជាមួយការិយាល័យស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំកម្ពុជា និងអង្គការវេទិកាអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកដែលមានមូលដ្ឋាននៅប្រទេសអូស្រ្តាលី (APF Asia Pacific Forum)។ ដូច្នេះសេចក្តីព្រាងច្បាប់ថ្មីនេះ យើងធានាថា ស្ថាប័ននេះគោរពតាមកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីស ធានាឯករាជ្យភាព ធានាអំណាចនិងអង្កេតបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស និងការលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្សពិតប្រាកដ»។

អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាលោក កត្តា អ៊ន បញ្ជាក់ថា គម្រោងនៃការបង្កើតស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សជាតិនេះ គឺអនុលោមទៅតាមគោលការណ៍ប៉ារីស (The Paris Principles) ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅក្នុងសិក្ខាសាលាអន្តរជាតិមួយនាទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១ ហើយត្រូវបានមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ អនុម័តនៅឆ្នាំ១៩៩៣។ ស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សជាតិ គឺជាស្ថាប័នឯករាជ្យមួយមិនចំណុះក្រោមរដ្ឋាភិបាល ដែលមានតួនាទីការពារនិងធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។ ក៏ប៉ុន្តែពាក្យឯករាជ្យ និងអព្យាក្រឹត្យនេះមានតែនៅលើក្រដាសទេ។ ក្នុងស្ថានភាពជាក់ស្តែង ស្ថាប័នជាតិកំពូលៗរាប់ចាប់តាំងពីស្ថាប័នព្រះមហាក្សត្រ ស្ថាប័នព្រឹទ្ធសភា សភាជាតិ និងតុលាការជាដើម ត្រូវមតិជាតិ និងអន្តរជាតិមើលឃើញដូចៗគ្នាថា ស្ថិតក្រោមឥទ្ធិពលរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងគណបក្សកាន់អំណាច៕