អ្នកជំនាញក្នុងវិស័យសារព័ត៌មាននៅតែមើលឃើញថា លំហសេរីភាពសារព័ត៌មានឯករាជ្យនៅកម្ពុជាមិនបានរីកចម្រើនឡើយ ផ្ទុយទៅវិញ កាន់តែរួមតូចជាងមុន ដោយសារអ្នកសារព័ត៌មានជាច្រើននៅតែប្រឈមការយាយីគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ហើយការដកអាជ្ញាប័ណ្ណនៅតែផុយស្រួល។ ប៉ុន្តែមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលឆ្លើយតបថា សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា គឺត្រូវបានធានាយ៉ាងពេញលេញបំផុត។
ការលើកឡើងរបស់អ្នកជំនាញនៅក្នុងវិស័យសារព័ត៌មាននេះ ខណៈទិវាសេរីភាពសារព័ត៌មានពិភពលោកនៅថ្ងៃទី៣ ឧសភា នឹងត្រូវធ្វើឡើងនៅសប្ដាហ៍ក្រោយនេះ ដើម្បីបង្ហាញថា សេរីភាពសារព័ត៌មានឯករាជ្យ និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានចម្រុះ ជាគន្លឹះដ៏ចាំបាច់ក្នុងការសម្រេចបាននូវសិទ្ធិមនុស្សដទៃទៀត។
នាយកប្រតិបត្តិនៃសម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា ខេមបូចា (CamboJA) លោក ណុប វី លើកឡើងថា ការបំពេញការងាររបស់ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានឯករាជ្យ នៅតែប្រឈមការគំរាមកំហែង និងកាន់តែរួមតូចជាងមុន បន្ទាប់ពីមានការបិទវិទ្យុសំឡេងប្រជាធិបតេយ្យ វីអូឌី (VOD)។ លោកបន្តថា ថ្វីត្បិតប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាននៅកម្ពុជាបានកើនឡើងជាង ២ពាន់ស្ថាប័ន ប៉ុន្តែមិនអាចឆ្លុះបញ្ចាំងពីសេរីភាពសារព័ត៌មានឡើយ ប្រសិនបើនៅតែគ្មានការធានាពីសន្តិសុខ សុវត្ថិភាព និងសេរីភាព សម្រាប់អ្នកសារព័ត៌មាន ហើយការដកអាជ្ញាប័ណ្ណសារព័ត៌មានពីរដ្ឋាភិបាលនៅតែផុយស្រួយដូចបច្ចុប្បន្ននេះ។
លោក ណុប វី៖«ការដកអាជ្ញាប័ណ្ណសារព័ត៌មាន វីអូឌី ជាសារព័ត៌មានមួយ ទទួលបាននូវភាពពេញនិយម ក្នុងការផ្ដល់ព័ត៌មាន ឯករាជ្យ ព័ត៌មានពិតអីផ្សេងៗ ជាពិសេសគឺទាក់ទងនឹងបញ្ហារឿងសង្គមផ្សេងៗ ដល់សាធារណជន ក៏ដូចជាទៅដល់រដ្ឋាភិបាល គឺថាធ្វើឱ្យSpace(លំហ)នៃការទទួលបានព័ត៌មានភាពអវិជ្ជមាន ភាពអសកម្មផ្សេងៗ ក្នុងសង្គម គឺមានការថយចុះខ្លាំងមែនទែន»។
ការបិទស្ថាប័នព័ត៌មានឯករាជ្យវីអូឌី បានធ្វើឱ្យមជ្ឈដ្ឋានជាតិនិងអន្តរជាតិបារម្ភអំពីការរឹតត្បិតសេរីភាពសារព័ត៌មាន សិទ្ធិបញ្ចេញមតិ និងការធ្លាក់ចុះនូវលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា នៅមុនការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រនីតិកាលទី៧ ក្នុងខែកក្កដា ខាងមុខនេះ។
របាយការណ៍ត្រួតពិនិត្យប្រចាំឆ្នាំរបស់សម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា ហៅកាត់ថា ខេមបូចា កាលពីថ្ងៃទី ២៤ មេសាបង្ហាញថា ពីថ្ងៃទី១ មករាដល់ថ្ងៃទី៣១ ខែធ្នូឆ្នាំ២០២២ ខ្លួនបានកត់ត្រាករណីបៀតបៀនលើអ្នកសារព័ត៌មានចំនួន៣៥ករណី រួមមាន ការវាយប្រហារលើរាងកាយ ការគំរាមកំហែងប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សា ការរើសអើង ការចាប់ខ្លួន ការចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ និងសកម្មភាពផ្លូវច្បាប់ផ្សេងទៀត ប្រឆាំងនឹងអ្នកសារព័ត៌មានចំនួន៥៤នាក់ ដោយផ្អែកលើរបាយការណ៍ព័ត៌មាន ការបង្ហោះប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គម ឯកសារតុលាការ និងការសម្ភាសន៍។
សម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជាបន្តថា ថ្វីត្បិតករណីបៀតបៀនអ្នកសារព័ត៌មានថយចុះ ២៨% បើប្រៀបធៀបនឹងករណីដែលបានកើតឡើងនៅឆ្នាំ២០២១ ប៉ុន្តែសុទិដ្ឋិនិយមត្រូវបានដកចេញ បន្ទាប់ពីរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន បានបិទប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យដ៏លេចធ្លោបំផុតនៅកម្ពុជា គឺវិទ្យុសំឡេងប្រជាធិបតេយ្យ វីអូឌី(VOD) នៅដើមឆ្នាំ២០២៣នេះ។ ប្រភពដដែលនេះបន្ថែមថា ខណៈរបាយការណ៍ឆ្នាំនេះ ត្រូវបានគេមើលឃើញថា ជាសញ្ញានៃវឌ្ឍនភាព ប៉ុន្តែខេមបូចា ពិបាកធ្វើសេចក្ដីសន្និដ្ឋាន ខណៈនិទណ្ឌភាពនៅតែបន្តមានសម្រាប់អ្នកដែលគំរាមកំហែង ឬវាយប្រហារអ្នកកាសែត ហើយអ្នកកាសែត ៧នាក់ កំពុងស្ថិតក្នុងពន្ធនាគារគិតត្រឹមខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២២។
ទិវាសេរីភាពសារព័ត៌មានពិភពលោក ត្រូវបានប្រកាសជាផ្លូវការក្នុងមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិកាលពីឆ្នាំ១៩៩៣ ដើម្បីរំឭកដល់រដ្ឋាភិបាលជុំវិញពិភពលោក ពីភាពចាំបាច់ក្នុងការគោរពការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្លួន ចំពោះសេរីភាពសារព័ត៌មាន ហើយត្រូវបានគេប្រារព្ធឡើង ដើម្បីអបអរមូលដ្ឋានសេរីភាពសារព័ត៌មាន និងដើម្បីចងចាំការលះបង់របស់អ្នកសារព័ត៌មានដែលបានបាត់បង់ជីវិតក្នុងបុព្វហេតុនៃការបំពេញវិជ្ជាជីវៈ។
សម្រាប់ឆ្នាំ២០២៣ ជាខួបទី៣០ នៃទិវាសេរីភាពសារព័ត៌មានពិភពលោក នឹងត្រូវប្រារព្ធឡើងក្រោមប្រធានបទ «ការកំណត់អនាគតនៃសិទ្ធិសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិជាកម្លាំងចលករនៃសិទ្ធិមនុស្សដទៃទៀត។ ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មាន អង្គការសង្គមស៊ីវិលនៅកម្ពុជា នឹងសហការជាមួយដៃគូអភិវឌ្ឍ ជួបជុំគ្នាប្រារព្ធទិវានេះ មុនមួយថ្ងៃ នៅសណ្ឋាគារ ហៃយ៉ាត់ (Hyatt) ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី២មេសា ផ្ដោតលើការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងទៅដល់សាធារណៈជន ដើម្បីកសាងកម្ពុជាប្រកបដោយយុត្តិធម៌ សេរី សន្តិភាព និងប្រជាធិបតេយ្យ រួមទាំងការពង្រឹងសាមគ្គីភាពគ្នា ដើម្បីដោះស្រាយការគំរាមកំហែងនិងបញ្ហាប្រឈមនៅពេលបច្ចុប្បន្ន។
ទាក់ទងនឹងបញ្ហានេះ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងព័ត៌មានលោក ផុស សុវណ្ណ លើកឡើងថា ការវាយតម្លៃពីសេរីភាពនៅកម្ពុជាបន្តរួមតូច ជាសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិ ប៉ុន្តែលោកថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានបើកឱ្យមានការអនុវត្តសិទ្ធិសេរីភាពនេះ បានទូលំទូលាយមែនទែនទៅហើយ នៅពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។
លោក ផុស សុវណ្ណ៖«ទោះបិទ វីអូឌី ក៏ប៉ុន្តែបុគ្គលិក វីអូឌី ទាំងអស់ហ្នឹង នៅតែអាចផ្សាយពីការយល់ឃើញពីជំហររបស់គាត់ហ្នឹង តាមបណ្ដាញទំនាក់ទំនងសង្គមដដែលហ្នឹង។ ប្រសិនបើបិទហើយ គេតាមទៅខ្ទប់ដល់Accountៗ(គណនី)ទៀត ឬត្រួតពិនិត្យអីទៀត អាហ្នឹងបានថាបិទ»។
ថ្វីត្បិតមានការលើកឡើងពីមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលបែបនេះក្ដី ប៉ុន្តែសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានរបស់មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា(CCHR) ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី២៦ មេសាថា នៅចន្លោះថ្ងៃទី១កញ្ញា ឆ្នា២០២១ ដល់ថ្ងៃទី៣១ សីហា ឆ្នាំ២០២២ មានអ្នកសារព័ត៌មានចំនួន២០នាក់ត្រូវបានយាយីតាមផ្លូវតុលាការ ដោយសារការបំពេញការងាររបស់ពួកគេ ហើយអាជ្ញាប័ណ្ណប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយចំនួន៤ត្រូវបានដកហូត។ អង្គការសិទ្ធិមនុស្សនេះបន្តថា អាជ្ញាធរកម្ពុជាក៏បរាជ័យក្នុងការអនុវត្តឲ្យមានប្រសិទ្ធភាពក្នុងរយៈពេលពីរទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះ ក្នុងការបើកចំហសេរីភាពសម្រាប់អ្នកសារព័ត៌មាននិងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ។
ប្រធានសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (Adhoc) លោក នី សុខា សង្កេតឃើញថា សេរីភាពសារព័ត៌មាន និងសេរីភាពបញ្ចេញមតិ នៅតែស្ថិតក្នុងការរឹតត្បិត និងការបំភិតបំភ័យ ជាពិសេសទៅលើអ្នកសារព័ត៌មានដែលហ៊ាននិយាយការពិត ពីបញ្ហាសង្គមនានា ដូចជាសិទ្ធិមនុស្ស ដីធ្លី ការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ និងបរិស្ថានជាដើម។
លោក នី សុខា៖«ចំពោះសារព័ត៌មានបែបហ្នឹង គឺថា ជារឿយៗតែងរងការរឹតត្បិត និងការគំរាមកំហែង។ ការរឹតត្បិតហ្នឹង គឺការផ្ដល់ព័ត៌មាន ពីសំណាក់អាជ្ញាធរដែលពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាផ្សេងៗ នីមួយៗ ទៅដល់សារព័ត៌មាន គឺថាពិបាកក្នុងការទទួល។ សារព័ត៌មានប្រភេទហ្នឹង ពិបាកក្នុងការស្វែងរក និងទទួលបានព័ត៌មានណាស់។ រឿងមួយទៀត គឺថា បើសិនគាត់ចុះទៅធ្វើការនៅតាមមូលដ្ឋានផ្សេងៗ តែងទទួលរងនូវការបំភិតបំភ័យ ការគំរាមកំហែង»។
មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះបញ្ជាក់ថា ការផ្ដល់សេរីភាពពេញលេញសម្រាប់ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានឯករាជ្យ ជាគ្រឹះដ៏មានសារសំខាន់ នៅក្នុងសង្គមប្រកាន់របបលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ លោកចង់ឱ្យមានស្ថាប័នសារព័ត៌មានឯករាជ្យ មានទីតាំងឈរជើងឱ្យបានច្បាស់លាស់នៅកម្ពុជា ដោយគ្មានការបំភិតបំភ័យ ដើម្បីជួយធ្វើជាកញ្ចក់ឆ្លុះបញ្ចាំងពីការពិតនៅក្នុងសង្គម និងជួយផ្ដល់ព័ត៌មានចម្រុះបែបដល់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការថ្លឹងថ្លែងឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមជូនប្រជាពលរដ្ឋ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។