អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃស៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) អំពាវនាវដល់ម្ចាស់ជំនួយអន្តរជាតិ ឱ្យពិចារណាឡើងវិញ បញ្ឈប់ការផ្តល់ជំនួយនានាដល់ស្ថាប័នយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា។ អង្គការនេះថា ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជាតែងទទួលរងនូវឥទ្ធិពលនយោបាយ និង ខ្វះភាពឯករាជ្យ ជាក់ស្តែង ដូចជាករណីកាត់ទោសលោក រ៉ុង ឈុន និងសកម្មជនពីរនាក់ ឱ្យជាប់គុករហូតដល់ពីរឆ្នាំ ទាំងដែលពួកគេពុំបានប្រព្រឹត្តកំហុសអ្វីសោះ។
ការកាត់ទោសមេសហជីព និងជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជាលោក រ៉ុង ឈុន និងសកម្មជនពីរនាក់ទៀត គឺលោក តុន និមល និងកញ្ញា ស កណិការ កំពុងទទួលនូវប្រតិកម្មរិះគន់ខ្លាំងពីមជ្ឈដ្ឋានជាតិ និងអន្តរជាតិ។
នាយករងទទួលបន្ទុកកិច្ចការតំបន់អាស៊ីនៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃស៍ វ៉ច្ឆ លោក ហ្វីល រ៉ូប៊ឺតសុន (Phil Robertson) ហៅការកាត់ទោសនេះថា ជារឿងមិនអាចទទួលយកបាន និងជាទង្វើជ្រុលហួសហេតុរបស់តុលាការកម្ពុជា។ លោកថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាកំពុងអនុវត្តអំពើរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ការសងសឹកផ្នែកនយោបាយប្រឆាំងនឹងលោក រ៉ុង ឈុន ដោយសារតែពួកគេដឹងថា លោក រ៉ុង ឈុន គឺជាមេសហជីពដ៏ល្បីល្បាញម្នាក់នៅកម្ពុជា។ លោកថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមានចេតនាចង់បញ្ឈប់សកម្មភាពរបស់លោក រ៉ុង ឈុន នៅមុនរដូវកាលបោះឆ្នោតមកដល់ ដូច្នេះហើយទើបរដ្ឋាភិបាលរៀបចំបទចោទបែបប្រឌិតទាំងនេះ ប្រឆាំងនឹងលោក រ៉ុង ឈុន និងចាប់ឃុំខ្លួនលោកដាក់គុក។
មន្ត្រីជំនាញសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិរូបនេះ លើកឡើងថា សំណុំរឿងទាំងមូលនៃករណីលោក រ៉ុង ឈុន នេះ មានចរិកនយោបាយ និងគឺជាការប្រមាថជាក់ស្តែងដល់សេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ និងសេរីភាពនៃការជួបប្រជុំនៅកម្ពុជា។ រីឯ ករណីសកម្មជនពីររូបទៀត គឺលោក តុន និមល និងកញ្ញា ស កណិការ វិញ លោក ហ្វីល រ៉ូប៊ឺតសុន ថា ការកាត់ទោសពួកគេដ៏ធ្ងន់ធ្ងរបែបនេះ ត្រូវបានធ្វើឡើងដើម្បីបំភិតបំភ័យ និងបំបិទមាត់សកម្មជនដទៃទៀត ដែលហ៊ាននិយាយរិះគន់ និងរៀបចំការតវ៉ានានាដើម្បីទាមទារឱ្យដោះលែងលោក រ៉ុង ឈុន និងសកម្មជនដទៃទៀត។ ទន្ទឹមនឹងនេះ លោក ហ្វីល រ៉ូប៊ឺតសុន លើកឡើងថា ការណ៍ដែលតុលាការពិន័យជាប្រាក់ដ៏ច្រើនបែបនេះ ក៏គឺជាផ្នែកមួយនៃយុទ្ធនាការបំភិតបំភ័យរបស់រដ្ឋាភិបាល ប្រាប់ទៅសកម្មជនដទៃទៀតដែលមិនព្រមចុះញ៉មថា ពួកគេនឹងទទួលបានលទ្ធផលមិនត្រឹមតែជាប់គុកប៉ុណ្ណោះទេ តែថែមទាំងប្រឈមនឹងការក្ស័យធនផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់ពួកគេផ្ទាល់ និងក្រុមគ្រួសាររបស់ពួកគេផង។ លោកថា ការកាត់ក្តីនេះ គ្រាន់តែជារឿងរ៉ាវចុងក្រោយមួយនៃយុទ្ធនាការដ៏យូរអង្វែងធ្វើឡើងដោយរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីធានាថា គ្មានគណបក្សប្រឆាំងពិតប្រាកដ អាចមានវត្តមានសម្រាប់ប្រកួតប្រជែងការបោះឆ្នោតនាពេលខាងមុខ។
ក្រៅពីបានថ្កោលទោសការកាត់ក្តីលើលោក រ៉ុង ឈុន និងសកម្មជនពីរនាក់នេះ នាយករងទទួលបន្ទុកកិច្ចការតំបន់អាស៊ីនៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃស៍ វ៉ច្ឆ លោក ហ្វីល រ៉ូប៊ឺតសុន អំពាវនាវដល់ម្ចាស់ជំនួយអន្តរជាតិ ឱ្យពិចារណាឡើងវិញក្នុងការបញ្ឈប់ការផ្តល់ជំនួយនានាដល់ស្ថាប័នយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា។ លោកលើកហេតុផលថា ការផ្តល់ជំនួយតាមរយៈគម្រោងនានាដល់ស្ថាប័នយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា នឹងមានន័យស្មើនឹងការបង្ហូរលុយស្អាតស្អំទៅឱ្យដៃគូអាក្រក់ដែលតែងតែប្រើឥទ្ធិពលមកលើប្រព័ន្ធតុលាការ មិនឱ្យមានភាពឯករាជ្យបាន។ លោក ហ្វីល រ៉ូប៊ឺតសុន ផ្តល់អំណះអំណាងថា ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជាចាំបាច់ត្រូវតែធ្វើកំណែទម្រង់ឱ្យបានពិតប្រាកដ និងស៊ីជម្រៅមួយ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនអាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌លោក ជិន ម៉ាលីន ដើម្បីសុំការឆ្លើយតបជុំវិញរឿងនេះបាននៅឡើយទេគិតត្រឹមម៉ោងផ្សាយនេះ។ ក៏ប៉ុន្តែ លោក ជិន ម៉ាលីន បានប្រតិកម្មទៅនឹងការរិះគន់នានាពាក់ព័ន្ធនឹងការកាត់ទោសលោក រ៉ុង ឈុន នេះ ដោយផ្តល់អំណះអំណាងថា ករណីលោក រ៉ុង ឈុន មិនមែនជាការអនុវត្តសិទ្ធិសេរីភាពតាមផ្លូវច្បាប់នោះទេ តែសមត្ថកិច្ចមានមូលដ្ឋានផ្លូវច្បាប់រឹងមាំក្នុងដំណើរការនីតិវិធីតាមផ្លូវតុលាការ ហើយសម្រេចផ្តន្ទាទោសលោកដោយសារតែលោកប្រព្រឹត្តបទល្មើស។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រទេសកម្ពុជារងការរិះគន់ថា ជាប្រទេសពូកែខាងប្រព្រឹត្តអំពើរំលោភច្បាប់ជាងគេ ខណៈស្ថាប័នតុលាការនៅកម្ពុជាជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ខាងពូកែខាងប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ ដូចដែលត្រូវបានរកឃើញដោយអង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ។ កម្ពុជាជាប់ចំណាត់ថ្នាក់បាតតារាងនៃប្រទេសរំលោភច្បាប់ជាងគេនៅលើពិភពលោកផ្អែកតាមសន្ទទស្សន៍អន្តរជាតិស្តីពីនីតិរដ្ឋរបស់អង្គការគម្រោងយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (World Justice Project)។
ក្រៅពីការអំពាវនាវឱ្យប្រទេសម្ចាស់ជំនួយពិចារណាបញ្ឈប់ផ្តល់ជំនួយដល់ស្ថាប័នយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា នាយករងទទួលបន្ទុកកិច្ចការតំបន់អាស៊ីនៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃស៍ វ៉ច្ឆ លោក ហ្វីល រ៉ូប៊ឺតសុន ក៏ជំរុញដល់ក្រុមប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ ឱ្យប្រើឱកាសនៃទិវាខួបលើកទី៣០ឆ្នាំ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពក្រុងប៉ារីស ថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ខាងមុខនេះ ធ្វើការប្តេជ្ញាចិត្តឱ្យបានកាន់តែរឹងមាំក្នុងការដាក់ទណ្ឌកម្មប្រឆាំងនឹងក្រុមមេដឹកនាំនៅកម្ពុជា។ លោកថា អស់រយៈពេលយូរហើយដែលសហរដ្ឋអាមេរិក និងក្រុមប្រទេសនិយមប្រជាធិបតេយ្យដទៃទៀត ដូចជា នៅទ្វីបអឺរ៉ុប និងអាមេរិកខាងជើង នៅមិនទាន់ដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចជាក់លាក់ប្រឆាំងនឹងក្រុមមន្ត្រីនយោបាយ យោធា និងនគរបាល ដែលបានពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើរំលោភសិទ្ធិមនុស្សជាប្រព័ន្ធប្រឆាំងនឹងពលរដ្ឋកម្ពុជាខ្លួនឯង ដោយប្រព្រឹត្តនូវអំពើនិទណ្ឌភាព និងលួចលុយជាតិ និងធនធានធម្មជាតិ ដើម្បីភាពមានបានពីអំពើពុករលួយរបស់ពួកគេ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។