អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ (Human Rights Watch) លើកឡើងថា សហគមន៍អន្តរជាតិគួរដាក់ទណ្ឌកម្មទៅលើរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមដែលបន្តធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម។ ប្រតិកម្មនេះ ក្រោយអាជ្ញាធរវៀតណាមខេត្តលង់ហោចាប់ផ្សឹកព្រះសង្ឃ និងចាប់ខ្លួនពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមនៅវត្តទ្រនំសេក ចំនួន៨ អង្គនាក់ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃមកនេះ។
នាយករងប្រចាំតំបន់អាស៊ីនៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ លោក ហ្វីល រ៉ូប៉ឺតសុន (Phil Robertson) ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី តាមសារអេឡិចត្រូនិច នៅថ្ងៃទី២៩ ខែមីនា ថារដ្ឋាភិបាលវៀតណាមកំពុងប្រើប្រាស់មាត្រា ៣៣១ ជាញញួរផ្លូវច្បាប់ ដើម្បីវាយប្រហារជាប្រព័ន្ធទៅលើសេរីភាពសាសនា និងជំនឿរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម។
លោក ហ្វីល រ៉ូប៉ឺតសុន បន្តថា វាមិនគួរជាបទឧក្រិដ្ឋសម្រាប់ព្រះសង្ឃ និងពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម ដោយគ្រាន់តែពួកគាត់ចង់គ្រប់គ្រងវត្តព្រះពុទ្ធសាសនារបស់ខ្លួនដោយគ្មានការជ្រៀតជ្រែកពីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន និងរដ្ឋាភិបាលនៃបក្សកុម្មុយនិស្ដវៀតណាម។ លោកចំណាត់ការរបស់អាជ្ញាធរវៀតណាមនៅពេលពេលនេះ គឺបង្ហាញថារដ្ឋាភិបាលវៀតណាមគ្មានការគោរពជនជាតិដើមខ្មែរក្រោម ឬសាសនា គ្មានឆន្ទៈគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងគ្មានការយោគយល់ទៅលើប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម។
លោក ហ្វីល រ៉ូប៉ឺតសុន សង្កត់ធ្ងន់ថា រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមគួរត្រូវបានគេ បណ្ដេញចេញពីសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិដោយសារសកម្មភាពរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស។ លោក ហ្វីល រ៉ូប៉ឺតសុន ទទូចឱ្យសហគមន៍អន្តរជាតិដាក់សម្ពាធពាណិជ្ជកម្មលើប្រទេសវៀតណាម ប្រទេសរដ្ឋាភិបាលប្រទេសនេះរំលោភសិទ្ធិមនុស្សដូចបច្ចុប្បន្ន។
អាជ្ញាធរវៀតណាមខេត្តលង់ហោដែលវៀតណាមហៅថាខេត្ត វិញ ឡុង (Vinh Long ) កាលពីថ្ងៃទី២៦ និងថ្ងៃទី ២៨ ខែមីនា បានចាប់ផ្សឹកព្រះសង្ឃគង់នៅវត្តប្រជុំពលមង្គលបូរីឬហៅថាវត្តទ្រនំសេកចំនួន៥អង្គ និងចាប់ឃុំខ្លួនពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមចំនួនបីនាក់ក្រោមបទចោទប្រកាន់«កេងចំណេញលើសិទ្ធិសេរីភាព និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ» តាមមាត្រា ៣៣១ និង ពីបទ «ការចាប់ខ្លួន ឃាត់ខ្លួន ឬឃុំខ្លួនមនុស្សដោយខុសច្បាប់» តាមមាត្រា ១៥៧ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌវៀតណាម។
ក្នុងចំណោមព្រះសង្ឃទាំង ៥ អង្គនោះរួមមាន ព្រះចៅអធិការវត្តទ្រនំសេកព្រះភិក្ខុ ថាច់ ចន្ទតារា និងព្រះភិក្ខុ យឿង ខាយ ដែលជាសកម្មជនសង្ឃខ្មែរក្រោមធ្លាប់បានចូលរួមយ៉ាងសកម្មការពារក្នុងការផ្សព្វផ្សាយសិទ្ធិជនជាតិដើមដល់ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម និងធ្លាប់ត្រូវបានអាជ្ញាធរវៀតណាមឃាត់ខ្លួនសួរចម្លើយនៅប៉ុស្តិ៍នគរបាលជាច្រើនដង។
អគ្គលេខាធិការសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោមដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស និងអភិវឌ្ឍន៍ លោកបណ្ឌិត សឺន ជុំជួន មានប្រសាសន៍ថា ការលើកឡើងរបស់អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិគឺដូចគ្នានឹងរបាយការណ៍របស់សមាគមខ្មែរក្រោមដែលបានដាក់ជូនទៅអង្គការសហប្រជាជាតិចំពោះសកម្មភាពរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមដែលបានប្រើប្រាស់មាត្រា៣៣១ ជាលេសដើម្បីបង្ក្រាបលើពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម។ លោក បន្តថា ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមនៅទូទាំងពិភពលោកគ្រោងធ្វើបាតុកម្ម និងដង្ហែញត្តិទៅកាន់ស្ថានទូតវៀតណាមដើម្បីឆ្លើយតប នឹងអំពើរំលោភសិទ្ធិទាំងនេះ។
លោកបណ្ឌិត សឺន ជុំជួន៖ «មានជម្រើសជាច្រើនណាស់ក្នុងការតស៊ូមតិ ដូចជានៅក្រៅប្រទេសនឹងធ្វើការបាតុកម្មក្ដី ហើយនៅកម្ពុជាយើងអាចនឹងមានការធ្វើការដង្ហែដាក់ញត្តិជាដើមទៅតាមបណ្ដាទូតផ្សេងៗដែលពាក់ព័ន្ធនឹងវៀតណាមជាពិសេសស្ថានទូតវៀតណាមអីជាដើម ហើយយើងនឹងមានការអន្តរាគមន៍អីផ្សេងៗទៀតដើម្បីមានប្រសិទ្ធភាពបន្ថែមដើម្បីឱ្យវៀតណាមលុបមាត្រាហ្នឹងចោល»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនទាន់អាចសុំការឆ្លើយតបរឿងនេះពីស្ថានទូតវៀតណាមប្រចាំនៅកម្ពុជាបានទេ នៅថ្ងៃទី២៩ ខែមីនា។
អាជ្ញាធរវៀតណាមនៅខេត្តព្រះត្រពាំង និងខេត្តឃ្លាំង កាលពីឆ្នាំមុន ក៏បានចាប់ខ្លួនសកម្មជនខ្មែរក្រោម៣នាក់រួមមានលោក តោ ហ្វាងចឿង លោក ថាច់ កឿង និងលោក យ័ញ មិញក្វាង ក្រោមការចោទប្រកាន់តាមមាត្រា ៣៣១ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌរបស់ប្រទេសវៀតណាមនេះដូចគ្នា។ ក្នុងឆ្នាំ ២០២៣ ដដែល អាជ្ញាធរវៀតណាមបានចាប់ឃុំខ្លួនសកម្មជនខ្មែរក្រោមជាស្ត្រីម្នាក់ទៀត គឺលោកស្រី ឌិន ធីហ្វិន រស់នៅខេត្តឃ្លាំង ក្រោមបទចោទ «មិនអនុវត្តតាមសាលក្រមរបស់តុលាការ» ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាដីធ្លី។ ពួកគេត្រូវបានតុលាការវៀតណាមកាត់ទោសជាប់ពន្ធនាគារចន្លោះពី២ដល់៤ឆ្នាំ កាលពីដើមខែកុម្ភៈ និងថ្ងៃទី២០ មីនា។
គិតមកទល់ពេលនេះ មានព្រះសង្ឃ សកម្មជន និងពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមចំនួន ១២ អង្គនាក់ហើយត្រូវបានអាជ្ញាធរវៀតណាមចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ។ ចំណែកព្រះសង្ឃខ្មែរក្រោមមួយអង្គទៀតគឺព្រះភិក្ខុ គឹម សំរិន្ទ ដែលជាសកម្មជនសង្ឃ និងជាកសាងរូបសំណាកលោកឧកញ៉ា សឺន គុយ តំកល់ទុកនៅផ្ទះក្នុងខេត្តព្រះត្រពាំង កាលពីថ្ងៃទី២៥ មីនា ត្រូវបានគណៈសង្ឃខេត្តក្រោមឥទ្ធិពលរដ្ឋវៀតណាម និងអាជ្ញាធរខេត្ត បានប្រកាសមិនទទួលស្គាល់ព្រះអង្គជាអ្នកបួស និងមិនអនុញ្ញាតឱ្យវត្តទាំង១៤៣ ក្នុងខេត្តព្រះត្រពាំងទទួលយកព្រះអង្គគង់នៅ។ បច្ចុប្បន្ន ព្រះភិក្ខុ គឹម សំរិន្ទ កំពុងគង់នៅផ្ទះជាមួយញោមស្រី និងសាច់ញាតិរបស់ព្រះអង្គ។
ខ្មែរក្រោមអះអាងថា ការកាត់ទោស ការចាប់ខ្លួន និងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញមកលើព្រះសង្ឃ និងសកម្មជនខ្មែរក្រោមទាំងអស់ នៅពេលនេះ ដោយសារតែអាជ្ញាធរវៀតណាមមិនសប្បាយចិត្តចំពោះសកម្មភាពផ្សព្វផ្សាយសៀវភៅប្រវត្តិសាស្ត្រ សិទ្ធិមនុស្ស សិទ្ធិជនជាតិដើម និងការបោះពុម្ពអាវយឺតដែលមានទង់ជាតិខ្មែរក្រោមចែកចាយទៅឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម និងការធ្វើរូបសំណាកឧកញ៉ា សឺន គុយ ដាក់តាំងដើម្បីឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមគោរពបូជាជាដើម៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចេញមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិ ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។