អ្នកការពារសិទ្ធិស្ត្រី និងអ្នកច្បាប់ជំរុញឱ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធផ្ដល់យុត្តិធម៌ដល់ស្ត្រី ដែលរងគ្រោះដោយសារការចាប់ច្រឡំនៅពេលអាជ្ញាធរចុះទៅប្រមូលអ្នកប្រកបរបរផ្លូវភេទនៅផ្លូវវេងស្រង កាលពីពេលថ្មីៗកន្លងទៅនេះ។
ការអំពាវនាវនេះធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីស្ត្រី២រូប ដែលរងគ្រោះដោយសារអាជ្ញាធរចាប់ច្រឡំបានទាមទារឱ្យអាជ្ញាធរផ្ដល់យុត្តិធម៌ដល់ពួកគេវិញ ព្រោះត្រូវឈឺចាប់ ខូចឈ្មោះ ដោយសារការយល់ច្រឡំថា ជាស្ត្រីរកស៊ីផ្លូវភេទ។
ទាំងអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងអ្នកច្បាប់ចង់ឃើញអាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាលចេះទទួលស្គាល់កំហុស និងផ្ដល់យុត្តិធម៌ដល់អ្នករងគ្រោះពីការអនុវត្តការងាររបស់ពួកគេ។
ប្រធានសហព័ន្ធសហជីពកម្មករចំណីអាហារ និងសេវាកម្មកម្ពុជា អ្នកស្រី អ៊ូ ទេពផល្លីន សង្កេតឃើញថា អាជ្ញាធរអ្នកអនុវត្តច្បាប់កម្រនឹងទទួលស្គាល់ថា បានប្រព្រឹត្តកំហុស ហើយងាកមកផ្ដល់យុត្តិធម៌ ដោយសុំទោស ឬផ្ដល់សំណងប៉ះប៉ូវការខូចខាតរបស់ពលរដ្ឋរងគ្រោះណាស់។ អ្នកស្រីបន្តថា ករណីខ្លះទៀតពលរដ្ឋរងគ្រោះបែរក្លាយជាជនល្មើសទៅទៀត ក្រោមការចោទប្រកាន់ដោយគ្មានមូលដ្ឋានរបស់អាជ្ញាធរទាំងនោះទៅវិញថែមទៀត។
អ្នកស្រី អ៊ូ ទេពផល្លីន៖ «ប៉ូលិសក៏ដោយគឺត្រូវតែជួសជុលក្នុងផ្លូវចិត្តរបស់គាត់។ តែចរិតរបស់ប៉ូលិសនៅក្នុងស្រុកយើងមិនដែលចេះទទួលខុសទេ តែងតែទទួលត្រូវជានិច្ច ហើយមិនដែលចេះមានវប្បធម៌ក្នុងការសុំទោសពលរដ្ឋខ្លួនឯងទេ។ នៅពេលដែលពលរដ្ឋប្រើប្រាស់សិទ្ធិគឺតែងតែប្រើប្រាស់នូវអំពើហិង្សាចោទប្រកាន់ បែករឿងទៅជាលើសពីអ្វីដែលយើងកំពុងជជែកគ្នា។ ប្រធានបទតូចមួយពង្រីកទៅជារឿងច្រើនទៅទៀត ដែលអ៊ីចឹងវប្បធម៌ទទួលខុសក៏អត់មាន វប្បធម៌សុំទោសក៏អត់មាន មានតែការចោទប្រកាន់បន្ថែមទៅទៀតធ្វើឱ្យពួកគាត់ទទួលរងនូវភាពអាម៉ាស់។ ប្រសិនបើគាត់ទទួលរងនូវភាពអាម៉ាស់ហ្នឹងបានមានអ្នកខ្លះអាចសម្លាប់ខ្លួន ដែលអ្នកឯងអាចមាននូវវិប្បដិសារីនៅក្នុងសង្គមហ្នឹងរហូតដល់ថ្ងៃ ដែលអ្នកឯងត្រឡប់ទៅវិញដែរ»។
ការលើកឡើងនេះបន្ទាប់ពីមានស្ត្រីវ័យក្មេងចំនួន ២រូប បានចេញមុខអំពាវនាវឱ្យអាជ្ញាធរផ្ដល់យុត្តិធម៌ឱ្យពួកគេវិញ ក្រោយត្រូវអាជ្ញាធរចាប់ច្រឡំ នៅក្នុងប្រតិបត្តិការចុះប្រមូលស្ត្រីរកស៊ីផ្លូវភេទ នៅតាមផ្លូវវេងស្រេង ខណ្ឌពោធិ៍សែនជ័យ ក្រុងភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែមិថុនា កន្លងទៅ។
កញ្ញា ស្រី រួញ វ័យ២៣ឆ្នាំ រៀបរាប់ទាំងឈឺចាប់ថា នាងជាកូនកំព្រារស់នៅជាមួយជីដូន និងម្ដាយមីង។ នាងធ្វើការងារវេនយប់បានប្រាក់ខែ ១២០ដុល្លារ ដែលធ្វើឱ្យជីវភាពខ្វះមុខខ្វះក្រោយ មិនគួរមកជួបរឿងត្រូវអាជ្ញាធរចាប់ច្រឡំបែបនេះ។ កញ្ញាចង់ឱ្យអាជ្ញាធរផ្ដល់ភាពស្អាតស្អំមកវិញ។
កញ្ញា ស្រី រួញ៖ «គេថតកាលហ្នឹង សុំគេពាក់ម៉ាស់ក៏គេអត់ឱ្យដែរ។ ពេលហ្នឹងខ្ញុំមានអារម្មណ៍ថាអន់ចិត្តផង ភ័យផង ព្រោះខ្ញុំអត់ដែលអ៊ីចឹង ហើយគេចាប់ទៅច្រឡំអ៊ីចឹង គេយករូបយកអីទៅផូសអ៊ីចឹង ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ថា ខ្មាសគេ។ អ្វីដែលខ្ញុំឈឺចាប់បំផុតគឺខ្ញុំត្រូវខ្មាសគ្រួសារផង ខ្មាសអ្នកស្រុកអ្នកភូមិគេនិយាយដើមផង ហើយយើងអត់បានលក់ខ្លួនអ៊ីចឹង ត្រូវមកខូចឈ្មោះថា ស្រីលក់ខ្លួន ៥ម៉ឺនអ៊ីចឹង ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ថា ខ្មាស។ ខ្ញុំចង់ឱ្យរកយុត្តិធម៌ឱ្យខ្ញុំវិញ ហើយចង់ឱ្យគេលុបរូបលុបអីចេញអ៊ីចឹងណា កុំឱ្យគេផូស គេសែរតៗគ្នាតទៅទៀតណា។ ខ្ញុំចង់ប្ដឹងតែខ្ញុំរាល់ថ្ងៃនេះខ្ញុំក្រណាស់បង។ ខ្ញុំកម្រកម្សត់អ៊ីចឹង ខ្ញុំធ្វើអ្វីអត់កើតទេ ហើយណាមួយយើងអត់លុយអត់អីផង»។
មិនខុសគ្នានេះដែរ យុវតីមួយរូបទៀត កញ្ញា ស្រីយ៉ា រៀបរាប់ថា នាងធ្លាប់ជា កម្មករនៅតាមរោងចក្រ ប៉ុន្តែនៅពេលរោងចក្របិទនាង ក៏ងាកមកធ្វើការពេលយប់នៅតាមភោជនីយដ្ឋានវិញ ប៉ុន្តែបែរជាត្រូវមកជាប់ឈ្មោះជាអ្នករកស៊ីផ្លូវភេទតាមរយៈការធ្វើការងារខុសឆ្គងរបស់អាជ្ញាធរ។
កញ្ញា ស្រីយ៉ា៖ «គាត់សុំឈ្មោះ សុំផ្ទះជួល លក្ខណៈសុំទីលំនៅទីណាអ៊ីចឹង។ គាត់ថា សុំថតម៉ាប៉ុស្តិ៍គាត់ថា អត់យកទៅផូសទេ បើសិនផូសអាចប្ដឹងគាត់បាន។ ពេលអ៊ីចឹងទៅអត់រំលងបានមួយថ្ងៃផងគាត់ផូសរូបខ្ញុំបាត់ហើយ។ អ្នកស្រុកអ្នកភូមិគេឃើញផូស អ៊ីចឹងក៏ថាខ្លួនជាក្រមុំតើ ម៉េចមកឈរលក់ខ្លួន ៥ៗម៉ឺន(រៀល)ឱ្យគេ។ ខ្ញុំទៅណាក៏ខ្មាសគេ ម៉ែខ្ញុំនៅស្រុក គេនិយាយដើម និយាយអ៊ីចេះ អ៊ីចុះ។ ពួកខ្ញុំនៅក្មេង ដល់គេឃើញអ៊ីចឹងអនាគតពួកខ្ញុំអត់ដឹងនៅឯណាផងហ្នឹង។ ទោះបីខ្ញុំធ្វើការវេនយប់ ក៏ពួកខ្ញុំមិនមែនជាស្រីខូច ស្រីលក់ខ្លួនអីដែរ។ ខ្ញុំធ្វើការវេនយប់ដោយសារតែការងាររោងចក្រក៏បិទ ហើយខ្ញុំមិនដឹងធ្វើការស្អី បើអក្សរក៏មិនចេះ ហើយសុំបងប្អូនកុំមើលងាយអ្នកធ្វើការវេនយប់ ព្រោះគ្រួសារខ្ញុំខ្វះខាត»។
ក្នុងចំណោមស្ត្រីទាំងជាង ៣០នាក់ ដែលអាជ្ញាធរប្រមូលយកទៅអប់រំ ហើយដោះលែងមកវិញនោះយ៉ាងហោចក៏មានស្ត្រីចំនួន ៤នាក់ ដែលត្រូវអាជ្ញាធរចាប់ច្រឡំ។ រូបថតរបស់ពួកនាង ដែលនគរបាលបង្ខំថតថា ទុកជាឯកកសារ និងថតដោយអ្នកសារព័ត៌មានផង ត្រូវបានគេបង្ហោះតាមបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក។
អ្នកសិក្សាផ្នែកច្បាប់ លោក វ៉ន ចាន់ឡូត សង្កេតឃើញថា មានករណីជាច្រើន ដែលអាជ្ញាធរបានប្រព្រឹត្តកំហុស ប៉ុន្តែមិនដែលសូម្បីសុំទោសពលរដ្ឋ។ លោកថា ករណីយុវតីត្រូវចាប់ច្រឡំ ហើយប៉ះពាល់ដល់មុខមាត់ កិត្តិយសស្ត្រីបែបនេះអាជ្ញាធរគួរតែទទួលខុសត្រូវទោះបីជាកំហុសនោះកើតឡើងដោតអចេតនាក្ដី ដើម្បីបង្កើតទម្លាប់ល្អក្នុងការអនុវត្តការងាររបស់ខ្លួន។
លោក វ៉ន ចាន់ឡូត៖ «ថ្វីត្បិតតែការទទួលខុសត្រូវ វាអាចនឹងមិនដូចដើម ក៏ប៉ុន្តែវាក៏ជាផ្នែកមួយរួមចំណែកលើកទឹកចិត្ត និងប៉ះប៉ូវ។ ទី១ វាអាចជាសំណងសមរម្យណាមួយ ដែលប៉ះពាល់ទៅដល់កិត្តិយស កេរ្តិ៍ឈ្មោះ និងសេចក្ដីថ្លៃថ្នូររបស់គាត់។ ទី២ អាជ្ញាធរត្រូវហ៊ានចេញមុខសុំទោសជាសាធារណៈអំពីការអនុវត្តមានការភ័ន្តច្រឡំរបស់ខ្លួនហ្នឹង។ នេះបើសិនជានៅប្រទេស ដែលជឿនជឿន សូម្បីតែនៅអាចត្រឹម កូរ៉េ(South Korea)និងជប៉ុន(Japan)អី អ្នកដែលអនុវត្តពិតណាស់ ប្រហែលជាគេអាចឈានទៅដល់សុំលាលែងពីតួនាទីថែមទៀតផង»។
លោក វ៉ន ចាន់ឡូត បន្តថា ករណីអាជ្ញាធរមិនចេះទទួលខុសត្រូវ ហើយទុកពលរដ្ឋទន់ខ្សោយ ពិសេសស្ត្រីរស់ក្នុងភាពអយុត្តិធម៌បែបនេះ បង្ហាញថា អាជ្ញាធរមិនបានបំពេញការងារ ដើម្បីប្រយោជន៍ពលរដ្ឋទេ តែជាអ្នកដែលធ្វើឱ្យពលរដ្ឋភ័យខ្លាច និងលែងមានទំនុកចិត្តលើអាជ្ញាធរ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីបានព្យាយាមទាក់ទងសុំការឆ្លើយតបរឿងនេះ ពីប្រធានក្រុមអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យអគ្គស្នងការនគរបាលជាតិ លោក ឆាយ គឹមខឿន និងអ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មការសិទ្ធិមនុស្សរបស់រដ្ឋាភិបាល លោក កត្តា អ៊ន ប៉ុន្តែពុំបានការឆ្លើយតបទេ។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាច លោក សុខ ឥសាន ឆ្លើយតបថា ពិបាកបន្ទោសអាជ្ញាធរនៅក្នុងរឿងនេះ ព្រោះអាជ្ញាធរអនុវត្តច្បាប់។
លោក សុខ ឥសាន៖ «ខ្ញុំយល់ថា បន្ទោសសមត្ថកិច្ចក៏អត់បានដែរ ពីព្រោះឧបមាថាគេទៅចាប់ មានវិធានការផ្លូវច្បាប់ចំពោះអ្នកទៅលេងល្បែង ហើយអ្នកទៅឈរមើលក៏គេចាប់ដែរ ពីព្រោះថា នេះវាស្ថិតនៅក្នុងតំបន់ រង្វង់ប្រតិបត្តិការរបស់សមត្ថកិច្ច ហើយពេលហ្នឹង បើសិនអ្នកសារព័ត៌មានអីគេថតគេយកទៅ អ្នកដែលឈរមើលក៏ត្រូវ។ អីចឹងបានជាខ្ញុំយល់ថា នៅពេលដំបូងនៃប្រតិបត្តិការនេះមិនអាចញែកទាន់បានទេ វាត្រូវតែទៅដល់ប៉ុស្តិ៍ ទៅដល់ការិយាល័យ គេសួរម្ដងមួយៗអំពីដើមហេតុ ឬពីលក្ខណៈពិសេសតាមបុគ្គលម្នាក់ៗ អាហ្នឹងបានគេញែកចេញតាមក្រោយទៀត។ ដូច្នេះការផូសហ្វេសប៊ុកដំបូងហ្នឹងជារួមនៅក្នុងប្រតិបត្តិការរបស់សមត្ថកិច្ច»។
យ៉ាងនេះក្ដីមានការរិះគន់តបវិញដែរថា ការលើកឡើងនេះជាការពង្រឹងបន្ថែមវប្បធម៌មិនចេះទទួលខុសរបស់អាជ្ញាធរ និងចោទសួរថា តើអាជ្ញាធរអាចទទួលយកបានទេនៅពេលដែលករណីចាប់ច្រឡំបែបនេះកើតឡើងចំកូនស្រី ឬសមាជិកគ្រួសាររបស់ពួកគេវិញ។
អ្នកស្រី អ៊ូ ទេពផល្លីន បន្តថា ដើម្បីបញ្ចៀសការចាប់ច្រឡំ បែបនេះចាំបាច់អាជ្ញាធរគួរបញ្ចូលមុខរបររកស៊ីផ្លូវភេទជាមុខរបរស្របច្បាប់។ អ្នកស្រីបន្តថា នៅចំពោះមុខនេះអាជ្ញាធរគួរបំពេញការងារដោយវិជ្ជាជីវៈ និងប្រកាន់ខ្ជាប់ក្រមសីលធម៌ ព្រមតាំងគោរពសិទ្ធិស្ត្រី។
អ្នកស្រី អ៊ូ ទេពផល្លីន៖ «សូមលោកប៉ូលិសទាំងអស់ធ្វើការដោយវិជ្ជាជីវៈ និងមានចិត្តមេត្តាករុណាដល់ពលរដ្ឋឱ្យបានច្រើន នោះទង្វើចំអកមាក់ងាយហ្នឹងមិនកើតឡើងទេ។ ខ្ញុំសំណូមពរថា មិនមែនចំពោះតែពួកគាត់ទេ ទោះជាអ្នកប្រកបរបរផ្លូវភេទពិតប្រាកដក៏ដោយ ក៏មិនត្រូវយករូបគាត់មកផូសមាក់ងាយសើចចំអកទេ។ អ្នកសែរ(Share) ក៏អ៊ីចឹងដែរ កុំទៅសែរសើចចំអក គឺអ្នកកំពុងតែបង្កើតវប្បធម៌មានវណ្ណៈល្អជាងគាត់បន្តិច ក៏សើចចំអកលើអ្នកដែលនៅក្រោមអ្នកបន្តិចវានាំឱ្យមានវប្បធម៌បែងចែកវណ្ណៈក្នុងសង្គមយើងទៅវិញទេ»។
បើទោះជាយ៉ាងណាអ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាចថា គណបក្សនេះមិនមានផែនការ បង្កើតច្បាប់ដាក់អ្នករកស៊ីផ្លូវភេទជាមុខរបរស្របច្បាប់ឡើយ គិតត្រឹមមុនការបោះឆ្នោតអាណត្តិទី៧ ឆ្នាំ២០២៣នេះ។
យ៉ាងនេះក្ដី លោក វ៉ន ចាន់ឡូតថា ករណីដែលមុខរបរបម្រើសេវាផ្លូវភេទមិនស្របច្បាប់នេះ អាជ្ញាធរត្រូវទទួលខុសត្រូវឱ្យលើសពីការប្រមូលអ្នករកស៊ីផ្លូវភេទទៅអប់រំ គឺគួរផ្ដល់ឱ្យពួកគេនូវជំនាញ ឬការងារ ដែលអាចឱ្យពួកគេអាចរកចំណូលបានភ្លាមៗជំនួសឱ្យមុខរបរ ដែលអាជ្ញាធរថាខុសច្បាប់ ព្រោះពួកគេចាប់យកមុខរបរនេះក៏ដោយសារតែពួកគេគ្មានចំណេះជំនាញដើម្បីចិញ្ចឹមជីវិត៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។