សកម្មជនការពារដីធ្លី លោកស្រី ផាវ ញ៉ឺង កំពុងជាប់ឃុំបណ្ដោះអាសន្ននៅក្នុងពន្ធនាគារខេត្តកោះកុង ក្រោយតុលាការចោទប្រកាន់ពីបទញុះញង់ឱ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋជាអាទិ៍ ដោយសារតែព្យាយាមទៅដាក់ញត្តិសុំអន្តរាគមន៍ពីរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌។
លោកស្រី ផាវ ញ៉ឺង ជាប់ក្នុងមន្ទីរឃុំឃាំងជាមួយកូនស្រីតូចអាយុជាងមួយខួបម្នាក់ ស្របពេលសុខភាពលោកស្រីក៏មិនល្អ ព្រោះទើបចេញមន្ទីរពេទ្យក្រោយវះកាត់ព្យាបាលជំងឺ។
តើការឃុំខ្លួនលោកស្រី ផាវ ញ៉ឺង នេះបង្ហាញអ្វីខ្លះពីទង្វើខុសឆ្គងរបស់តុលាការនៅខេត្តកោះកុង?
ការឃុំខ្លួន លោកស្រី ផាវ ញ៉ឺង ទាំងលោកស្រីមានជំងឺមិនទាន់សះស្បើយក្រោយពីវះកាត់ និងមានកូនតូចនៅជាមួយ ទាំងដែលលោកស្រីមិនបានប្រព្រឹត្តកំហុស ឆ្លុះបញ្ចាំងថាតុលាការខេត្តកោះកុងពុំបានអនុវត្តត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ និងឈរលើគោលការណ៍មនុស្សធម៌ទេ។
ករណីដែលថា តុលាការមិនបានអនុវត្តច្បាប់ឱ្យបានត្រឹមត្រូវនោះគឺនៅត្រង់ថា លោកស្រី ផាវ ញ៉ឺង និងសកម្មជនជិត១០នាក់ទៀត មិនបានប្រព្រឹត្តកំហុស ដែលនាំឱ្យមានករណីញុះញង់ ដូចការចោទប្រកាន់ទេ។
កូនប្រុសរបស់ លោកស្រី ផាវ ញ៉ើង រៀបរាប់ថា ម្ដាយជាស្ត្រីមេម៉ាយបានតស៊ូជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ ដើម្បីតែការពារដីធ្លី និងជួយពលរដ្ឋផ្សេងទៀតក្នុងសហគមន៍ ហើយថ្ងៃដែលម្ដាយត្រូវអាជ្ញាធរចាប់ខ្លួនក៏មិនមែនជាថ្ងៃប្រព្រឹត្តបទល្មើសអ្វីទាំងអស់។
«ម៉ាក់ខ្ញុំគ្រាន់តែទៅដាក់ញត្តិទេ ព្រោះយើងមានបញ្ហាដីធ្លីពិតប្រាកដមែន ហើយយើងត្រូវការរកជំនួយដោះស្រាយបញ្ហាវិវាទដីធ្លីរបស់យើង ក៏ដូចជារឿងស្នើសុំអីផ្សេងៗទៅកាន់ថ្នាក់ដឹកនាំដោយសារតែយើងមានជំនឿជឿជាក់ទៅលើថ្នាក់ដឹកនាំបានយើងទៅសុំ។ តែផ្ទុយមកវិញបែរជាចាប់ខ្លួនម៉ាក់ខ្ញុំ និងគ្រួសារពូមីងសហគមន៍របស់ខ្ញុំ។ អ៊ីចឹងសូមឱ្យសម្ដេចមេត្តាជួយដល់ក្រុមគ្រួសាររបស់ខ្ញុំ ព្រោះពួកខ្ញុំសុទ្ធតែជាគ្រួសារក្រីក្រ លំបាកវេទនាខ្លាំងណាស់ ហើយបើសិនជាបាត់បង់ដីធ្លីហើយត្រូវមានអ្នកចាប់ខ្លួនទៀតអ៊ីចឹងក្រុមគ្រួសារខ្ញុំរំពឹងអី?អ៊ីចឹងខ្ញុំវេទនាមែនទែននៅក្នុងសហគមន៍ខ្ញុំ»។
ក្នុងវ័យ ៤៨ឆ្នាំ លោកស្រី ផាវ ញ៉ឺង ស្ថិតក្នុងចំណោមស្ត្រីខ្មែរជាច្រើននាក់ ដែលឈានមុខប្រើប្រាស់សិទ្ធិការពារដីធ្លីប្រឆាំងការរំលោភយកពីអ្នកមានអំណាច មានទ្រព្យសម្បត្តិ ឬហៅថាការបណ្ដេញចេញដោយបង្ខំ។ ជីវិតរបស់លោកស្រីមិនងាយស្រួលទេ ព្រោះជាស្ត្រីមេម៉ាយមានកូន៥នាក់ក្នុងបន្ទុក។ បញ្ហាជម្លោះដីធ្លីរ៉ាំរ៉ៃជាច្រើនឆ្នាំមកនេះ លោកស្រីជួបបញ្ហារាប់មិនអស់ទាំងការបែកបាក់គ្រួសារ កូនចៅពុំបានទៅសាលារៀន ជីវភាពគ្រួសារធ្លាក់ចុះ និងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញជាច្រើនពីអាជ្ញាធរ និងក្រុមហ៊ុន ដែលប៉ុនប៉ងចង់បានដីពលរដ្ឋ។
គ្រួសារលោកស្រី ផាវ ញ៉ឺង មិនខុសពីពលរដ្ឋជាច្រើនរយគ្រួសារទៀតដែរមានជម្លោះដីធ្លីជាមួយក្រុមហ៊ុនចំនួន២ ដែលចូលទៅអភិវឌ្ឍន៍ និងដាំអំពៅ នៅក្នុងខេត្តកោះកុង គឺក្រុមហ៊ុនចិន យូញៀន ឌីវេលឡុបមិន (Union Development Group) និងក្រុមហ៊ុនរបស់ឧកញ៉ា ហេង ហ៊ុយ ម្ចាស់ក្រុមហ៊ុន ហេងហ៊ុយ អាហ្គ្រីខលឈ័រ (Heng Huy Agriculture Group)។
លោកស្រី ផាវ ញ៉ឺង ត្រូវអាជ្ញាធរក្នុងខេត្តកោះកុងចាប់ខ្លួនដាក់ពន្ធនាគារ កាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែមិថុនា នៅពេលក្រុមពលរដ្ឋមានជម្លោះដីធ្លីក្នុងខេត្តកោះកុងនាំគ្នាធ្វើដំណើរទៅដាក់ញត្តិសុំអន្តរាគមន៍ពីរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក កើត ឫទ្ធិ ឱ្យទម្លាក់ចោទបទចោទប្រកាន់តំណាងសហគមន៍ចំនួន៣០នាក់ ដែលជាប់បណ្ដឹងនៅតុលាការ ដោយសារបញ្ហាដីធ្លី។
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលចាត់ទុកការសម្រេចឃុំខ្លួន លោកស្រី ផាវ ញ៉ឺង និងសកម្មជន ៨នាក់ទៀតពីបទញុះញង់ថា ជាការចោទប្រកាន់ ដែលគ្មានមូលដ្ឋាន ព្រោះពួកគេគ្រាន់តែលើកឡើងពីទុក្ខកង្វល់ និងសម្ដែងមតិដោយហិង្សា ដើម្បីការពារដីធ្លី និងសហគមន៍។
មន្ត្រីផ្នែកឃ្លាំមើលសិទ្ធិដីធ្លីនៃមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក វណ្ណ សូផាត លើកឡើងករណីនេះនៅតែឆ្លុះបញ្ចាំងថា តុលាការមិនអាចគេចផុតពីការរិះគន់ថា ជាឧបករណ៍របស់អ្នកមានលុយមានអំណាចដើម្បីបំបិទសំឡេងពលរដ្ឋមិនឱ្យចេញតតាំងនឹងការរំលោភយកដីធ្លីពួកគេ ដែលមិនមែនជាការអនុវត្តច្បាប់ពិតប្រាកដ។
លោក វណ្ណ សូផាត៖ «ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយសារដីធ្លីហ្នឹងភាគច្រើនរងគ្រោះ ដែលភាគីម្ខាងទៀតជា ក្រុមហ៊ុន ជាអ្នកមានអំណាច មានឥទ្ធិពល ជិតស្និទនឹងថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋអ៊ីចឹងទៅគឺវាពិបាកសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងការរកយុត្តិធម៌ណាស់។ ហ្នឹងវាប៉ះពាល់ដល់ការបំបិទសេរីភាពក្នុងការជួបជុំ ក្នុងការបញ្ចេញមតិ ហើយរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់យើងគឺចែងច្បាស់ថាទុក្ខលំបាករបស់ប្រជាពលរដ្ឋ បញ្ហារបស់ពលរដ្ឋត្រូវតែយកបានយកចិត្តទុកដាក់ ដោយអាជ្ញាធររដ្ឋ ផ្ទុយទៅវិញបច្ចុប្បន្ននេះគាត់មិនដឹងថា ស្រែករកនរណាទេ»។
ក្នុងរឿងជម្លោះដីធ្លីជាច្រើនឆ្នាំជាមួយឧកញ៉ា ហេង ហ៊ុយ ដែលបច្ចុប្បន្នជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៅក្រសួងមហាផ្ទៃ លោកស្រី ផាវ ញ៉ឺង ក៏ធ្លាប់ត្រូវអ្នកមានលុយមានអំណាចរូបនេះប្ដឹងទៅតុលាការដែរ។
ករណីចាប់ឃុំខ្លួនលោកស្រី ផាវ ញ៉ឺង នេះក្រៅតែពីបង្ហាញថា តុលាការមិនអនុវត្តច្បាប់ឱ្យបានត្រឹមត្រូវហើយ ក៏បង្ហាញថា តុលាការគ្មានមនុស្សធម៌ដែរ។ នោះក៏ដោយសារតែលោកស្រីកំពុងមានជំងឺជាប់ខ្លួន និងទើបចេញពីមន្ទីរពេទ្យមិនទាន់បានមួយអាទិត្យស្រួលបួលផង ហើយថែមទាំងមានកូនតូចនៅជាប់ពន្ធនាគារជាមួយលោកស្រីផង។ លើសពីនេះនៅឯផ្ទះក្នុងឃុំជីខ កូនៗរបស់លោកស្រី ដែលមិនទាន់ដឹងក្ដីពឹងផ្អែកតែទៅលើម្ដាយកំពុងខ្វះអ្នកមើលថែ។
កូនស្រីអាយុ៨ឆ្នាំរបស់លោកស្រី ផាវ ញ៉ឺង ទទូចឱ្យអាជ្ញាដោះលែងម្ដាយឱ្យមានសេរីភាព ឱ្យមកជួបជុំ មើលថែកូនៗនៅផ្ទះ។
«ខ្ញុំបាត់បង់ភាពកក់ក្ដៅ ហើយនិងអត់បានរៀន ខ្ញុំនឹកម៉ាក់ខ្ញុំ ខ្ញុំចង់បានដូចគ្រួសារគេជួបជុំគ្នា។ ខ្ញុំចង់ជួបម៉ាក់ខ្ញុំ សូមឱ្យតុលាការខេត្តកោះកុងជួយដោះលែងម៉ាក់ខ្ញុំពីពន្ធនាគារ ខ្ញុំចង់ជួបជុំគ្រួសារវិញ»។
បន្ថែមពីលើការដង្ហោយហៅរកម្ដាយរបស់កូនៗនៅផ្ទះនេះ កូនតូចរបស់លោកស្រី ផាវ ញ៉ឺង ដែលកំពុងនៅជាមួយម្ដាយវិញក៏កំពុងបាត់បង់សិទ្ធិសេរីភាពទាំងមិនទាន់ដឹងសេចក្ដីនៅឡើយ ហើយអាចនឹងជួបបញ្ហាក្នុងការលូតលាស់បញ្ញាស្មារតី ដោយសារក្នុងពន្ធនាគារពុំមានការថែទាំសុខភាព អាហារត្រឹមត្រូវ និងគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់កុមារ។
សកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិ កញ្ញា ភួន កែវរស្មី ដែលធ្លាប់ជាប់ពន្ធនាគារ និងបានឃើញបទពិសោធន៍កុមារតូចជាប់ពន្ធនាគារជាមួយម្ដាយចោទសួរថា តើតុលាការខេត្តកោះកុងគ្មានក្ដីមេត្តាករុណាខ្លះទេ ទើបអាចដាក់ឃុំស្ត្រីជាម្តាយ និងកូនតូចទាំងគ្មានកំហុស បែបនេះ។
កញ្ញា ភួន កែវរស្មី៖ «អ្វី ដែលយើងអត់អាចទទួលយកបាន គឺគាត់មានជំងឺជាប់ខ្លួន ដែលត្រូវការការថែទាំ ការតាមដានសុខភាព ហើយមួយទៀតហ្នឹងគឺវាអសីលធម៌មែនទែនហ្នឹង គឺគាត់ជាស្ត្រីដែលមានកូន។ ចិត្តជាម្ដាយបើទោះបីជាចង់ទុកកូននៅផ្ទះក៏មិនដាច់ចិត្តពីកូន កូនដែលធ្លាប់តែមើលថែ ដែលធ្លាប់នៅជាប់ទ្រូង។ ពួកគាត់មិនមានកំហុសអីទេ ហើយសូមឱ្យដោះលែងគាត់ទៅ ជាពិសេសគឺគួរតែគិតគូរដល់អនាគត ជាពិសេសគឺក្មេងៗ បើទោះបីជាម្នាក់ក៏ដោយក៏ជាអនាគតរបស់ប្រទេសជាតិដែរ។ ហើយគ្រប់គ្នាសុទ្ធតែមានសិទ្ធិស្មើគ្នាចំពោះមុខច្បាប់។ កន្លងមកយើងមើលឃើញតែអ្នករំលោភយកដីគេទេ ដែលរស់នៅសុខស្រួល នៅលើគំនរទុក្ខរបស់អ្នកដែលរងគ្រោះពីការរំលោភយកដីធ្លី»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងខេត្តកោះកុង លោក ស៊ូ សុវណ្ណារ៉ា ដើម្បីឆ្លើយតបពីបញ្ហានេះបាននៅឡើយទេកាលពីថ្ងៃទី១២ ខែកក្កដា។
ទាក់ទងនឹងកុមារតូចជាប់ពន្ធនាគារជាមួយម្ដាយនេះអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ (Licadho) កាលពីដើមខែមិថុនា បានទទូចឱ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធដោះស្រាយជាបន្ទាន់ វិបត្តិកើនឡើងចំនួនកុមារជាប់ឃុំ។ លីកាដូរកឃើញថា មានកុមារជិត១០០នាក់ (៨២) កំពុងរស់នៅជាមួយម្ដាយក្នុងពន្ធនាគារ គិតត្រឹមខែមេសាឆ្នាំ២០២៣ ដែលជាការឃុំខ្លួនមិនចាំបាច់ទាល់តែសោះ។ លីកាដូបញ្ជាក់ថាផលប៉ះពាល់ចំពោះការឃុំខ្លួនលើកុមារកាន់តែអាក្រក់ខ្លាំងទៅៗនៅពេលដែលពន្ធនាគារនៅទូទាំងប្រទេសចង្អៀតណែន និងខ្វះអនាម័យ។
នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការលីកាដូ (Licadho) លោក អំ សំអាត លើកឡើងថាតុលាការខេត្តកោះកុង គួរដោះលែងសកម្មជនទាំងអស់ឱ្យមានសេរីភាពមកវិញ ពិសេសលោកស្រី ផាវ ញ៉ឺង និងកូនតូច ដើម្បីបញ្ចៀសការរិះគន់ថា តុលាការបន្តរំលោភបំពានសិទ្ធិពលរដ្ឋ សិទ្ធិអនីតិជន និងអត្ថប្រយោជន៍កុមារតូច។
លោក អំ សំអាត៖ «ក្មេងដូចក្រណាត់ស អ៊ីចឹង កាលណាតែគាត់ទៅនៅក្នុងពន្ធនាគារ ដូចជាជ្រលក់ដាមឱ្យគាត់ប្រឡាក់ក្រណាត់សទៅ វាប៉ះពាល់ដល់សតិអារម្មណ៍ ទៅដល់ការលូតលាស់ ការរស់នៅធំធាត់របស់គាត់ទៅទៀត។ ប្រសិនបើគាត់តៅតាមម្ដាយយូរ។ ហ្នឹងជាបញ្ហា ដែលយើងមិនចង់ឃើញទេ ហើយដូចរឿងអ្នកស្រី ផាវ ញ៉ឺង គឺវាមិនគួរសោះ ក្នុងការឃុំខ្លួនគាត់ហើយភ្ជាប់ជាមួយកូនតូចតាមគាត់ហ្នឹង»។
ទាក់ទងនឹងការតស៊ូ ដើម្បីសិទ្ធិដីធ្លីនេះ លោកស្រី ផាវ ញ៉ឺង បានដឹងច្បាស់ថា លោកស្រីអាចនឹងត្រូវចាប់ខ្លួនដាក់ពន្ធនាគារនៅថ្ងៃណាមួយ ហើយលោកស្រី ធ្លាប់អះអាងនៅមុនពេលត្រូវអាជ្ញាធរចាប់ខ្លួនថា នឹងមិនផ្លាស់ប្ដូរជំហរទេ ព្រោះលោកស្រីចង់បានត្រឹមយុត្តិធម៌សម្រាប់ជនរងគ្រោះដូចលោកស្រី ដែលពុំមានចេតនាញុះញង់ណាមួយដូចការចោទប្រកាន់ឡើយ។
លោកស្រី ផាវ ញ៉ឺង៖ «គេចោទប្រកាន់ខ្ញុំថាខ្ញុំញុះញង់ សួរថាបងប្អូនទាំងអស់ហ្នឹងគាត់មានខួរក្បាល ១គីឡូ ២ខាំ ដូចខ្ញុំដែរ ឬអត់?តើចាំបាច់ខ្ញុំទៅញុះញង់គាត់ដែរទេ បើពួកគាត់សុទ្ធតែបានយល់ដឹងពីសិទ្ធិរបស់ពួកគាត់ ហើយដូចតវ៉ាថ្ងៃមុននេះ សួរថា តើខ្ញុំអ្នកតវ៉ាដែរអត់ទេ?គឺប្រជាពលរដ្ឋពួកគាត់ទៅខ្លួនឯងពួកគាត់វេចអង្ករ វេចបាយ ពរកូនពរចៅទៅ។ ពេលមានកន្លែងណាគេដេញចាប់ គេប្រមាថកាតទានពួកខ្ញុំ គេថា បើឃើញមេញ៉ឺងជិះឡានណាទៅមួយទេ មកវិញចេញដីកាចាប់ខ្លួនឱ្យវាជាប់គុកអីណា វាទៅតវ៉ា ដើម្បីមេហួ មេគន្ធាអីណា។ តាមពិតយើងអត់បានគិតអ៊ីចឹងទេ។ ប្រសិនបើខ្ញុំជាក៏ខ្ញុំទៅតវ៉ាដែរ ព្រោះវាជារឿងអយុត្តិធម៌មួយ ដែលចោទថា មានទោសក្បត់ជាតិអី បដិវត្តកសិករអី ពួកខ្ញុំជាកសិករមានកាំភ្លើងយន្តពីណា?»៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។